Pracownia Artystyczna Pędzelek
Zaufajcie dzieciom, bo one są twórcami przyszłości. (C. Freinet) Program Kółka Plastycznego Pędzelek dla dzieci w wieku przedszkolnym Opracowała: Barbara Wróbel 2
Wstęp Twórczość plastyczna jest jedną z ważniejszych form działalności dziecka w wieku przedszkolnym. Poprzez rysunek i inne prace plastyczne poznajmy naszego wychowanka: jego emocje, rozwój intelektualny, zainteresowania. Dzieciństwo, to taki okres w życiu, w którym wszystko jest ciekawe, kiedy ruchliwość i energia, chęć poznania i samodzielnego działania jest niespożyta. Czas dziecka spędzony w sposób twórczy, pełen radości i niespodzianek, będzie procentował w jego dorosłym życiu. Jednym z wielu zadań przedszkola jest stymulowanie rozwoju takich zdolności dzieci, dzięki którym kształtują one swoją osobowość, zwiększając tym samym szanse powodzenie w szkole i w życiu. Przedszkole ma stworzyć dzieciom warunki, w których znajdą odwagę, aby podjąć wyzwania i wykorzystać własne możliwości oraz zdolności, uczyć wiary we własne siły jak również starać się usuwać zahamowania, poczucie niepewności. Jednym z lepszych a być może najlepszym sposobem wspomagającym wszechstronny rozwój dziecka a przy tym harmonijny rozwój osobowości są zajęcia plastyczne. Dla niektórych dzieci mogą być terapią, dla innych realizowaniem siebie i rozwijaniem talentów, ale dla wszystkich dzieci powinny być znakomitą zabawą. Zajęcia plastyczne w wychowaniu dzieci odgrywają ogromną rolę. Umożliwiają im ujawnienie własnych myśli i uczuć oraz obrazu świata widzianego z ich perspektywy. Są dla nich twórczą, dynamiczną aktywnością. 3
Kontakt ze sztuką zarówno z pozycji odbiorcy, jak i twórcy rozwija u dzieci ekspresję i umiejętności artystyczne oraz zdolność do działania i osiągania celu, wyrabia też poczucie ładu, porządku i estetyki. Rozbudza zaciekawienie i wrażliwość, pomaga również dzieciom w odkrywaniu swojego ja. Wszystko, co jest dla dzieci nowe i ciekawe, oddziałuje na ich zmysły, kształtuje percepcję i wyobraźnię, wywołuje także przeżycia będące źródłem radości i dobrego samopoczucia, które mają wpływ na cały organizm dziecka. Dzieciom podoba się to, co przynosi im radość, wywołuje mile wrażenia lub doznania zmysłowe, które pobudzają je emocjonalnie i wiążą uczuciowo z otoczeniem. To z kolei skłania je do podejmowania własnych prób i działań w otaczającej rzeczywistości, do wyrażania siebie do ekspresji artystycznej. Stefan Szuman powtarzał Sztuka dziecka wciąż na nowo się tworzy i nie przestanie być sztuką żywą i twórczą tak długo, jak długo będą istniały dzieci lubiące i umiejące po swojemu, a pięknie rysować i malować. Dlatego istotnym działaniem jest zapewnienie stałego dostępu do sztuki oraz możliwość jak najczęstszego wypowiadanie się poprzez twórczość. Rolą nauczyciela jest pomoc w odkrywaniu otaczającej ich rzeczywistości i w tworzeniu obrazów wizualnych tego świata. Chcąc zapewnić swoim wychowankom jak najlepsze warunki do rozwoju ich przyszłej aktywności twórczej i wyobraźni opracowałam program dla potrzeb kółka plastycznego Pędzelek. Sama lubię rysować, malować, więc postanowiłam skonstruować plan zajęć dodatkowych, w którym grupa dzieci będzie mogła rozwijać swoje uzdolnienia i zainteresowania oraz poznawać nowe techniki plastyczne. 4
Program został napisany zgodnie z nową Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego z dnia 23 grudnia 2008r. (Dz.U.Nr4, poz.7 z 2009r.) Zgodnie z podstawą celem wychowania przedszkolnego jest między innymi wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowaniu czynności intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji oraz wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się przez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne. Jednym z celów wychowania przez sztukę jest kształtowanie umiejętności wypowiadania się za pomocą różnych technik plastycznych, rozwijanie poczucia estetyki i wrażliwości na piękno poprzez oddziaływanie na percepcję i ekspresję dziecka. Program powinien być realizowany z małą grupą dzieci ( do 10 osób). Obserwując dzieci przy pracy nauczycielka będzie mogła stwierdzić jakie trudności one napotykają, które rodzaje działalności są dla nich atrakcyjne, i które umiejętności trzeba u nich rozwijać. Dzieci będą mieć możliwość aktywnego poznania różnorodnych technik plastycznych, które trudno byłoby zastosować podczas zajęć, gdzie liczebność grupy jest bardzo dużo. 5
Założenia programu: program jest zgodny z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego program kierowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym program realizowany będzie w ramach koła plastycznego poza godzinami pracy dydaktycznej w wymiarze 60 min tygodniowo udział w zajęciach będzie dobrowolny i ogólnie dostępny. Wezmą w nich udział dzieci nie tylko szczególnie uzdolnione ale te, które wykazują zainteresowania plastyczne Cel główny programu: rozwijanie uzdolnień i zainteresowań artystycznych dzieci oraz ich wrodzonych możliwości twórczych poprzez różnorodne działania plastyczne. pobudzanie kreatywności dzieci, odkrywanie przyjemności tworzenia, cieszenie się uzyskanym efektem. 6
Cele szczegółowe programu: rozwijanie zmysłu estetyki i potrzeby tworzenia kształtowanie wrażliwości oraz ekspresji plastycznej stwarzanie okazji do poznawania różnorodnych technik plastycznych oraz do eksperymentowania różnym materiałem i obserwowania uzyskanych efektów wyrażanie swojej wiedzy, przeżyć i doświadczeń za pomocą plastycznych środków wyrazu rozwijanie wyobraźni pobudzonej pozytywnymi emocjami. kształtowanie twórczej postawy, kreatywności zdolności wyobrażania, wymyślania i tworzenia czegoś nowego oryginalnego aktywizowanie procesów poznawczych kształtowanie zainteresowania wytworami artystycznymi- dziełami sztuki poprzez obcowanie z malarstwem (reprodukcje obrazów), architekturą, wytworami sztuki ludowej, fotografią posługiwanie się niekonwencjonalnymi materiałami jako środkiem wyrazu rozwijanie wrażliwości zmysłowej, estetycznej kształtowanie umiejętności współdziałania w zespole odkrywanie i budzenie wiary we własne możliwości i zdolności rozwijanie dyspozycji psychicznych samodzielności, wytrwałości, umiejętności planowania, dokonywania właściwych wyborów, własnego potencjału pozytywnych wartości. promowanie prac i ich autorów poprzez uczestnictwo w konkursach plastycznych 7
Przewidywane osiągnięcia : Dziecko: dostrzega piękno w otaczającym go świecie i przedstawia za pomocą działań plastycznych swoje przeżycia i wiedzę podejmuje samodzielnie pracę, jest wytrwałe, pełne inwencji i inicjatywy; systematyczne, umiejętnie planuje swoją pracę stosuje różnorodne techniki plastyczne, eksperymentuje materiałem i tworzywem plastycznym potrafi wyrazić słowami ogólne wrażenia na temat oglądanych dzieł sztuki zna sztukę ludową swojego regionu rozpoznaje najważniejsze zabytki znajdujące się w jego miejscowości lub najbliższej okolicy Zadania : Nauczyciel: inspiruje dzieci, motywuje do zabawy plastyką poprzez wyzwalanie w nich ciekawości, rozwijanie wyobraźni i fantazji, tworzy klimat sprzyjający pracy twórczej organizuje miejsce pracy do działań plastycznych zachęca dziecko do tworzenia, odkrywania, wypowiadania się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych środków wyrazu, prostych kompozycji i form konstrukcyjnych organizuje warsztaty plastyczne, plenery i wystawy prac zaspakaja potrzebę bezpieczeństwa, akceptacji, swobody tworzy sytuacje edukacyjne sprzyjające samodzielnemu myśleniu i rozwiązywaniu zadań organizuje udział w konkursach plastycznych 8
Umiejętności i wiadomości jakie dziecko powinno zdobyć podczas zajęć kółka plastycznego Pędzelek rysuje kredką świecową, pastelową, mazakiem, kredą, patykiem, węglem, świecą na różnych rodzajach papieru: kartonie, tekturze, papierze ściernym, płótnie, szkle. maluje na różnorodnym materiale: na papierze, tekturze falistej, gazecie, płótnie, szkle itp. o różnych formatach i wielkościach; malowanie farbami plakatowymi, klejowymi, akwarelami, palcami i z użyciem pędzli i innych przedmiotów- przyborów. Komponuje całą płaszczyznę, próbuje stosować zasadę stosowania proporcji i aranżowania perspektywy. eksperymentuje w trakcie używania różnych materiałów plastycznych rysuje i maluje prace inspirowane muzyką, literaturą, własnymi przeżyciami, z zastosowaniem różnych form i technik. wykonuje wydzieranki; odtwarza określone kształty z papieru, nakleja, skleja elementy tworząc kompozycję wykonuje wycinanki płaskie i formy przestrzenne z papieru; łączy w różny sposób elementy np. technika collage. stempluje przy użyciu różnorodnego materiału również dłoni; gumki recepturki, gumki frotki, korki, balony nadmuchane niewielką ilością powietrza lub wypełnione różnymi materiałami (mąką, solą, mąką ziemniaczaną itp.), zgniecioną gazetę lub gałganki, obręcze po taśmach klejących, nakrętki, wieczka ciekawie wytłaczane lub samodzielnie wykonanymi stemplami np. z warzyw, plasteliny. tworzy kompozycję łącząc różne tworzywa z materiałem przyrodniczym i innymi materiałami np. koraliki, piórka, skrawki materiału 9
lepi z masy papierowej, solnej, gliny. wykonuje proste prace plastyczne w konwencji sztuki ludowej: malowanie tkanin, ozdabianie elementami papierowych talerzyków, miseczek, dzbanków, lepienie z gliny, malowanie pisanek projektuje i wykonuje elementy dekoracji np. na uroczystości przedszkolne lub do teatrzyków i inscenizacji poznaje dzieła sztuki i ich twórców: obrazy lub ich reprodukcje, fotografia, wybrane zabytki, pomniki i budowle o charakterystycznej i ciekawej architekturze. Wyraża słowami ogólne wrażenia na temat oglądanych dzieł sztuki (malarstwa, rzeźby) poznaje sztukę ludową, w tym swojego regionu: tradycje, obrzędy. zespołowo wykonuje prace plastyczne; planowanie, podział zadań, kształtowanie umiejętności współpracy i poczucia odpowiedzialności. dokonuje oceny wytworów własnych i kolegów. Metody pracy: działania praktycznego doświadczeń i eksperymentowania (np. mieszanie barw) pokazu i obserwacji konkursów warsztatów plastycznych ekspresyjna metody te pozwolą uczniom nabywanie nowych umiejętności i wiadomości, motywując jednocześnie do dalszych działań. 10
Formy realizacji: praca indywidualna praca w grupach praca zespołowa dzięki tym formom pracy dzieci będą doświadczać nowych możliwości tworzywa, wspólnego planowania zadania uwzględniając jednocześnie różne potrzeby i możliwości członków grupy. Ewaluacja. Ewaluacja to proces zbierania, analizowania i wartościowania danych w celu podjęcia decyzji dotyczących przyszłych działań. Będzie przebiegała w oparciu o: systematyczną ekspozycją prac plastycznych dzieci w Pracowni Artystycznej Pędzelek prezentację zdobytych umiejętności w różnych formach udział w konkursach wewnętrznych i zewnętrznych oprawę plastyczną uroczystości prezentację elementów dekoracyjnych umieszczenie prac plastycznych w postaci zdjęć w kronice przedszkola Narzędzia do ewaluacji: rozmowy z dziećmi nad powodzeniem zajęć zgromadzone prace plastyczne własne obserwacje osiągnięć dzieci ankieta dla rodziców ( opinia rodziców o uczestnictwie ich dziecka w zajęciach) dyplomy z udziału w konkursach plastycznych Ewolucja daje nauczycielowi możliwość oceny, zastanowienia się nad własnymi kompetencjami, w przyszłości przemyślenia i udoskonalenia zajęć. 11
Podsumowanie: Prace plastyczne dzieci to źródło wiedzy o ich myślach i przeżyciach. Zostawiamy więc dziecku swobodę w zakresie sposobu widzenia, odczuwania i tworzenia. Małe dziecko przeżywa podczas tworzenia radość, zadowolenie, przyjemność które pobudzą go do dalszej zabawy zarówno formą jak i barwą, a widoczne efekty własnej działalności motywować będą go do dalszych poszukiwań własnej drogi artystycznej. Musi ono bowiem stworzyć własną wypowiedź i samodzielnie dokonać odkrycia. Stanie się to wówczas, gdy wychodząc temu naprzeciw zaproponujemy dziecku różnorodne formy ekspresji, tak by dać mu możliwość odkrywania, eksperymentowania a przez to czerpania radości z obcowania ze sztuką w największym tego słowa znaczeniu ale i ze światem barw, kolorów, faktur, przedmiotów, przyrody ożywionej i nieożywionej. Systematyczne i rozumne wprowadzanie zagadnień estetyki i piękna z pewnością przyczyni się do ogólnego rozwoju dziecka, umożliwi mu aktywne poznawanie świata zgodnie z jego potrzebami, zainteresowaniami i dążeniami. Wierzę, że opracowany przeze mnie program spełni te oczekiwania. 12