Spokrenienie i inre młej populcji Zuz Nok Dory hooc. Dory hooc to oso, któr sposó śiomy prozi prcę selekcyjną y utrzymć zierzęt orej konycji i polepszć ich prmetry użytkoe 2 1
Pul geno Pul genó kżego orgnizmu jest stł i niezmienn przez cłe życie Pul genó kżego gtunku jest stł, lecz licz rintó nego genu może yć zmienn zleżności o rsy/ populcji Dl gtunku Homo spiens opisno ok 20,5tys genó koujących różnego rozju iłk lu łńcuchy minoksoe (skłoe iłek) Przypuszcz się, że ¼ genó luzkich jest IDENTYCZNA z genmi Cnis lupus fmiliris, ½ genó luzkich m soje opoieniki (nieientyczne ersje) genomie ps ni oioły, że licz okrytych iłek syntetyzonych orgnizmie jest 5 rzy iększ niż licz opisnych genó 3 Ską ierze się zmienność genetyczn? Allele to rinty jenego genu DNA Allel ziki Allel zmutony Allel zmutony (ktyny) (niektyny) (ktyny) GEN-A GEN- GEN-A* trnskrypcj trnskrypcj trnskrypcj trnskrypcj RNA RNA RNA RNA trnslcj trnslcj trnslcj IAŁKO IAŁKO IAŁKO IAŁKO Śrenie propooieństo utrleni nturlnej mutcji to 10-6 Tkie tempo utrleni mutcji nie pozoliło y n efektyną eolucję orgnizmó! 4 2
Ską ierze się zmienność genetyczn? Zjisko rekomincji (crossing over) ystępuje poczs kżorzoego torzeni się gmet i przyczyni się o postni NOWYCH UKŁADÓW poszczególnych rintó genó Rekomincj mięzy genmi zchozi tylko tey, gy znjują się one chromosomch homologicznych, jej propooieństo rośnie rz ze ziększniem się oległości mięzy genmi Rekomincję możn zoseroć, gy śró genotypó potomst znją się genotypy inne niż rozicó 5 Ską ierze się zmienność genetyczn? Rekomincj zchozi mięzy kżą prą chromosomó homologicznych poczs ytrzni gmet, zróno męskich jk i żeńskich. Częstość zchozeni rekomincji pomięzy genmi znjującymi się chromosomie jest zleżn o: ) oległości pomięzy nimi; ) położeni genó chromosomie- geny znjujące się części ośrokoej chromosomu (przy przeężeniu pierotnym- centromerze), ęą uległy crossing over rzziej niż geny położone ystlnie (przy telomerch). Rekomincj nego ocink chromosomu może ystąpić rzy i tey jest on niezużln! 6 3
Ską ierze się zmienność genetyczn? A A A x A A A A A A 7 Ską ierze się zmienność genetyczn? Noe mutcje ziększją liczę rintó genó le nie kży noy rint ęzie ktyny Rekomincj nie pły n liczę rintó genó le n liczę ich komincji! Sprzężenie genó oji się rkiem rekomincji W- hite - lue eye D- efness Wszystkie 3 geny (grupy genó) znjują się tym smym chromosomie rzo lisko sieie Istnieje tylko ok 5% szns n rekomincję mięzy genmi W i orz ok 10% mięzy genmi i D 8 4
Ską ierze się zmienność genetyczn? W W D D iły; łękitne oczy; głuchy kolor; koloroe oczy; słyszący D W D W W D 10% 5% 0,5% 9 Ską ierze się rk zmienności? Ujenolicenie fenotypoe rsy, to selekcj kierunku określonych cech i kojrzenie poonych o sieie osonikó Pooieństo njczęściej ynik z pokreieńst Osoniki nleżące o tej smej rsy są ięc rziej spokrenione ze soą niż z osonikmi innych rs Jest to cłkoicie nturlne! 10 5
Kiey rk zmienności przestje yć nturlny? Mo n.. ną cechę np. typ umszczeni itp.. Wszyscy chcemy mieć ppierch rzo utytułonego rozic. Pomyłki roooch. Wyór osonikó o kryci jest zyt mły. 11 Czym jest inre? Jest to ziększenie się ukłó homozygotycznych u pojeynczego osonik, ęącego potomkiem kojrzeni kreniczego ukł homozygotyczny= ientyczne rinty (llele) tego smego genu ukł heterozygotyczny= różne rinty (llele) tego smego genu 12 6
Czym jest inre? 50% ukłó homozygotycznych! 16 16 8:8 x x x 8:8 8:8 8:8 8:8 rk ukłó homozygotycznych 25% ukłó homozygotycznych 13 Kiey inre jest nieezpieczny? Niektyne rinty genó mją n ogół chrkter recesyny Kiey genomie gromzą się ukły homozygotyczne niektynych rintó genó ochozi o ujnieni się rku proukonego iłk fenotypie ukł ominujący heterozygot ukł recesyny heterozygot heterozygot heterozygot 14 7
Kiey inre jest nieezpieczny? Gromzenie ukłó homozygotycznych niektynych rintó genó prozi o zjisk epresji inreoej- ystąpienie tego zjisk yzncz grnice iologicznej ytrzymłości orgnizmó; postrzegn jest l cłej populcji Depresj inreo oji się: oniżeniem plenności; częstymi upkmi młoych, przeczesnymi ojmi strzeni się, częstą zplnością n choroy itp. Żey móić o ystąpieniu epresji inreoej, musi zostć zoseronych iększość opisnych symptomó populcji/rsie Tempo nrstni inreu ęzie zleżne: - o intensyności selekcji (ysoko lu nisko postionej poprzeczki ymgń, jkie musi spełnić reprouktor) - o kierunku selekcji (ilości i chrkteru cech, n które ęziemy zrcć ugę przy yorze reprouktor) 15 Kiey inre jest nieezpieczny? 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 32 19 47 28 29 26 25 27 58 16 10 34 4 3 1 57 12 56 9 66 59 31 30 14 60 49 13 63 23 46 5 42 16 8
Kiey inre jest nieezpieczny? Pojeynczy słupek pokzuje pulę genetyczną pojeynczego ps. Kolor ozncz konkretny rozj genó/mrkeró genetycznych. Osonik o zróżniconych gench ęzie mił iele koloró soim słupku. Jeśli osoniki mją słupek jenokoloroy (lu prie jenokoloroy), śiczy to o ich młej zmienności genetycznej. N igrmie prezentone są psy pochozące z 6 rs (o leej o prej). Osoniki przynleżne o pierszych pięciu rs zostły ujenolicone z penością nie tylko fenotypoo le i genetycznie. Selekcj prozon kżej z tych rs oproził o ngromzeni się konkretnych form genó, jenocześnie eliminując inne formy. Osoniki reprezentujące osttnią rsę ykzują zróżniconie z przegą grupy genó (jenego koloru), n które nej rsie njpropooniej prozon jest selekcj. 17 Jk ronić się prze nrstniem inreu? Genom ps zostł oczytny 10 lt temu Do tej pory opisno 650 cech/ zieziczonych genetycznie W tym 257, zieziczonych sposó prosty (łty o przeizeni) W tym 187 cech/, które jesteśmy stnie zignozoć 18 9
Jk ronić się prze nrstniem inreu? Płytk mikromcierzy DNA m ługość óch zpłek i służy o nlizy zmienności 170tys miejsc genomie Możn niej nlizoć jenocześnie DNA o 12 psó T i poone techniki stosone są o 5 lt poszukiniu ziązkó mięzy ystąpieniem cechy potencjlną zminą/zmiennością genomie- meto GWAS (Genome Wie Assocition Stuies) Tką metoą potierzono, że ysplzj stu ioroego jest cechą poligeniczną potencjlne geny z nią opoiezilne znjują się 24, 26 i 34 chromosomie. Dokłn licz tych genó i ich rol nie jest jeszcze poznn! Stierzono rónież, że poligeniczny chrkter tej y przyczyni się o jej pojieni u osonikó pochozących o rozicó olnych o ysplzji. Meto t pozolił rónież yoręnić chromosomie 3 recesyny gen FJE (enign Fmilil Juvenile Epilepsy), opoiezilny z nrcjącą pczkę ogniskoą (formę epilepsji ystępującą u młoych psó) rsie Lgotto Romgnolo. Gen znnyistnieje test 19 Prolemy ze zyt użą zmiennością Rsy tk różnią się o sieie, że ich oręie utrliły się zupełnie różne rinty tego smego genu- truno jest skonstruoć jeen unierslny test genetyczny, ponież te sme ojy chorooe mogą ynikć z innego rintu mutcji! Inny typ mutcji genie SLC (SoLute Crier fmily) ęzie opoił z pojienie się cystynurii (torzenie krysztłó cysteinoych moczu) u lroró i noofunlnó, inny u ustrlijskich psó psterskich jeszcze inny u minituroych pinczeró Choro spichrzenio (gngliozyoz)- postępując ysfunkcj neroo-mięśnio i zurzeni rozoju n skutek gromzeni się glikolipiu tknkch. Husky, egle, Springer Spniel- jeen typ mutcji; Chin jpoński- rugi typ mutcji; Golen Retriver; Toy puel- trzeci typ mutcji! Wieloogniskoe zyronienie sitkóki (3 typy mutcji); 1- ulog merykński i ngielski, Austrlin Shepher, ull Mstiff, Dog e oreux, Itlin Cne Corso, Perro e Pres Cnrio 2- Lror Retriver 3- Lpoński pies stróżujący (Lpinporokoir) Rozj mutcji ęzie efinioł rozj testu, którym mnożn ną mutcję ykryć! Dltego, tk jk ymienionych przypkch nie ystrczy informcj, że możn zroić psu test n nosicielsto ąź ystąpienie nej y. Nleży oiezieć się, czy ny test pozoli n ykrycie nego RODZAJU mutcji. Dne n temt zieziczeni cech u psó możn znleźć po resem: http://omi.ngis.org.u/home/ 20 10
Co możn zroić? Nooczesne nrzęzi pozlją n przeprozenie selekcji ykorzystującej iele źróeł informcji- trze z nich korzystć! Postą jest jenk: - rzetelność informcji ostrcznej przez hoocó o sekcji - przepły informcji pomięzy sekcjmi - zioroe ni - pomoc Ziązku Kynologicznego zoyniu funuszy n ni eksperymentlne 21 11