JEDNOŚĆ O R G R N ŻYDÓW PO LSKICH.

Transkrypt

1 Nr. 30. Ló, dni 1. rześni Rok. JEDNOŚĆ O R G R N ŻYDÓW PO LSKICH. REDKCY I DMINISTRCY: Ló, Sykstusk 29. Nr. telefonu 994. Prenumert krtlnie 2 kor. Numer poied. 20 h. OGŁOSZENI (inserty) oblicz się po 20 h. z mieisce iersz petitoego. Prenumertę i inserty przyjmują: dministrcy Jedności" (ui. Sykstusk 29) i szystkie biur dziennikó. WYCHODZI W PIĄTEK. TREŚĆ: R ozruchy żydo skie nglii. (Iter ire (E. Byk). Z o sttn ieg o spisu. Reform stosunró em igrcyjnych. Igiełki ( id o). R osy k o n sty tu cy jn (B. E ). S pr y em igrcyjne. H um or ucisknych. K orespondencye: Brody, C zortkó. P om orzny, S tnisł ó, T łu ste. Kronik. O dpo iedzi Redkcyi. IB odcinku : T rgikom edy yznnio (7. Zng ill). Rozruchy żydoskie nglii. Pod tym lub pod brdziej interesującym ngłókiem Pogromó" przyniosły ubiegłym tygodniu pism codzienne krótkie i nie djące możności dokłdnego zpoznni się z fktycznym stnem rzeczy idomości 0 npdch ludności południoej Wlii n żydó. Jedno z pism codziennych podjąc nottkę o rozruchch, ze źle ukrytą stysfkcyą, zużyło że rozpoczyn się ogóln rekcy nglii przeci płyom żydoskim krju". Pogląd tki n smutne ypdki osttnich dni przynosi pod fłszyym pozorem yjśnieni frzes pusty, który może być przyjętym przez ogół czytelnikó z prdę. Dltego też skznem będzie choć krótkości przedstić przebieg rozruchó lijskich n podstie idomości podnych przez pism ngielskie szelkich odcieni politycznych. Południo Wli zmieszkiną jest przez ludność lijską różniącą się zróno pod zględem rsoym, jk i moą od nglo-sksonó. Czrn Wli, jk ją nglicy zoią, znną jest z brutlności jej ludności, podniesienie stopni kultury 1 obyczjności jej mieszkńcó, którzy od kilku pokoleń yłącznie zjęci są żmudną i źle yngrdzną prcą koplnich, było i jest problemem zprzątjącym umysły kieronikó politycznych nglii. Od lt ielu łśnie okolic t był idonią usticznych niepokojó, bądź to zykłych bitek, bądź to lk ulicznych n tle politycznem, religijnem lub rsoem. Kilk lt temu z tychsmych miejscoości lijskich ypędzono sposób rónie głtony irlndczykó - ktolikó; podczs niednego strjku generlnego tej okolicy przyszło do njbrdziej głtonych rozruchó n kilk dni przed osttnimi ypdkmi czsie strjku kolejoego jedynie Wlii kre polł,się n ulicch mist. Jeżeli jeszcze zrócimy ugę n rzenie śród ludności robotniczej z poodu zdniem jej niekorzystnego rezulttu generlnego strjku orz n niezykłe rozgitonie polityczne, mjące se źródło przeprodzeniu dóch kmpnii yborczych do prlmentu przeciągu niespełn jednego roku i uprzytomnimy sobie ndto dzisiejsze położenie ludności już normlnych runkch ciężkie obecnie pogorszone skutek zdłużeni i zncznych ofir strjkiem spoodonych, nie będzie nm trudnem dojść do zrozumieni rzeczyistych poodó rozruchó. W sobotę 19-tego sierpni b. r. Tredegr tłum złożony z hoolignó" (tk określją go pism ngielskiej, npdł n sklep, którego łścicielem był żyd, i po skrupultnem splądroniu, nie niszcząc ślepym szie sprzętó i toró, lecz zbierjąc ze sobą co i ile tylko się dło, systemtycznie począł ogrbić nstępnie sąsiednie sklepy żydoskie, przeżnie jubilerskie, mgzyny mebli i ubioró. Gdy policy i ojsko położyło tmę dlszym rbunkom, część tłumu brdziej przedsiębiorcz udł się do sąsiednich miejscoości Ebb le, Rhymney, Cn, Brynsmr, Wuinyd, beybyssyg, Cn, Senghenydd (są to osdy górnicze ciągnące się zdłuż jedynej kżdej kotlinie ulicy do siebie prie przytykjące) i zmocniszy szeregi ochotnikmi n miejscu zciągniętymi rozpoczęł tą smą metodą plądroć przeżnie, co prd, sklepy żydoskie, le nie ogrniczjąc się już tylko do nich, sym pochodzie grbił domy prytne i sklepy nie nleżące do żydó. Stłumienie rozruchó tych z poodó topogrficznych yżej zznczonych było utrudnionem jednk po pięciu dnich ypełnionych net kremi utrczkmi z policyą i ojskiem, nstł znou spokój i porządek kotlinch lijskich. Rozruchó tych nie możn porónyć, jk to niektóre pism uczyniły, z pogrommi rosyjskimi gdyż ni jeden z łścicieli splądronych sklepó, ni żden z członkó ich rodzin nie zostł osobiście npdniętym, zrnionym lub net tylko poturbonym. Oto są fkt. Już z okoliczności, że npdy zrócone były przeci rzeczom nie przeci osobom, okzuje się chyb z dostteczną jsnością, że motyó rozruchó nie nleży szukć nieniści rtoej, religijnej lub net nieniści osobistej lecz decydującym czynnikiem były motyy ekonomicznej ntury. Rozruchy lijskie nie mją ięc żdnego podobieńst do rozruchó czy pogromó żydó ynikłych innych krjch skutek szerzeni nieniści rsoej lub religijnej, i stnoczo błędne m jest przedstienie rozruchó przez część prsy złszcz przez prsę syonistyczną n tle inn e'm n i ż ekonomiczne m. Tkie nie inne jest zptrynie n poody rozruchó południoej Wlii prsy ngielskiej, jedynie tym ypdku mirodjnej. Prs ngielsk nprodz dokłdnie szelkie żle, jkie ludność lijsk przeci żydom podnosi, szczególności podyższenie czynszó mieszkń i podniesie- Mteryły n kostyumy i suknie dm skie NTO NI UW IER (Osttnie Noości). Ioości jedbich mrkizetch - :,,. polec - olbrzymim yborze firm L, W O W U L. H L I C K l O.

2 2 nie cen żyności dodje jednk, że zrzuty te są nieuzsdnione, zględnie, że nie możn inić sklepikrzy żydoskich z to, że z poodó ogólno-ekonomicznej ntury od nich nie zleżnych, zmuszeni byli do podniesieni cen i czynszó. Że zś npdy skierone zostły przeci żydom, tłumczy sposób prosty i przemijący do przekonni tem, że sklepy tmtejsze są przeżnie posidniu żydó, że żydzi którzy przeciągu osttnich lt kilkunstu tych miejscoościch się osiedlili, oczyiście z górnikmi żdną bliższą styczność nie eszli i stnoili dl nich odrębną grupę ekonomiczną ludności, n którą spoglądli z zzdrością z poodu] zrstjącego śród tejże szybko mterylnego dobrobytu, mjącego se źródło oszczędności, zdolnościch hndloych i zpobiegliości, lecz zbudzjącego oczyiście ziść ludności robotniczej, proletryzującej się corz brdziej Jednk njbrdziej jest chrkterysty- cznem, że ni jedno z pism, które reprezentują opinię ngielską, n ie ystąpiło z tierdzeniem o odrębności żydó jko rsy lub nrodoości, zdnie pism Times, uznnego poszechnie z reprezentnt opinii ngielskiej,,że obytele żydoscy są tkimi smymi nglik mi jk my doodzi, że nglii symilcy żydó tubylcó, choć członkó odrębnego szczepu i odmiennej religii, pod zględem nrodoym zupełności nstąpił. J E D N O Ś Ć Iter ire.. R z e c z ą t o j e s t d z i n i e c z ę s t ą i p r z e d z i n i e s m u t n ą, ż e s e r c l u d z k i e u m i e r j ą o d k m i e n i, p r z e z l u d z k i e r ę c e r z u c n y c h " s t i e r d z u t o r k M j e r E r o f o i c z, g d y p t r z ą c z y ż y n p o d n i e b i ń s k i c h d o b r, p r d y i s z t u k i m ę t n y s t r u m i e ń ż y c i s p o ł e c z n e g o y d o b y ł - z e ń p o s t ć M e n d l G d ń s k i e g o. S t n ę ł i e l k u t o r k n d s t r u m i e n i e m ż y c i i z t o p i ł e ń z r o k b y s t r y, e n ę - t r z n e m ś i t ł e m j s n y, ż y c z l i o ś c i - p e ł e n, k t ó r ą n y ż y n y m i ł o ś c i p o d n o s i s p ó ł c z u c i e d l c i e r p i e ń, d l n ę d z y, d l n i e p r z e m i j j ą c e g o b o l u i b o l e s n e j p r z e t n i j l n o ś c i l u d z i, ż y c i i ś i t. " N i e s t e t y, g d z i e d u c h y g ó r n e r z u c j ą m i ł o ś ć i s p ó ł c z u c i e, t m t ł u m z i ś c i ą ś l e p y r z u c d l e j t y l k o... k m i e n i e. R z u c j e n e t r n y o t r t e : c i e r p i e n i e i b ó l. o t o j e d e n z t y s i ą c o b r z k ó, j k i z m ę t n y c h g ł ę b i n s t r u m i e n i, k t ó r y m p ł y n i e ż y c i e t ł u m u, y d o b y ł y o s t t n i c h d n i c h p i s m c o d z i e n n e : 0 s t r s z n e m z d z i c z e n i u n s z e j l u d n o ś c i p r z e d m i e j s k i e j ś i d c z y n s t ę p u j ą c y y p d e k : D n i 2 4. b m. y j e c h ł k r n c e l e m z b r n i z ł o k z m r ł e g o z k ł d z i e k u l - p r k o s k i m o f i c y l p o d t k o e g o, I. E. N r z, t u ż o b o k r o g t k i g r ó d e c k i e j, r z u c i l i s i ę r o b o t n i c y d r o g o i i p u p r z y n o r s z k p o g r z e b o y i z o k r z y k i e m M e n k ł e j e d z i e, o b s y p l i j d ą c y c h g r d e m k m i e n i. W o ź n i c, t r f i o n y u c h o o m ł o n i e z l e c i ł z k o z ł t r z m u s i l n i e n b r z m i ł. b y u n i k n ą ć d l s z y c h p o c i s k ó, z e s k o c z y ł z k r n u i p r z y p d ł d o s t r ż n i k k c y z o e g o ( n r ) b ł g j ą c g o o p o m o c. T e n ż e j e d n k o d p ę d z i ł i j ą c e g o s i ę. z. b o j u o ź n i c ę >g r o ż ą c m u. y c i ą g n i ę t ą z p o c h y s z ą b l ą z b i e r j s i ę.. ż y d z i e, b o c ię z b i j ę ". K o m p e t e n t n e ł d z e tj. p r o k u r t o r y i m g i s t r t p o i n n y z j ą ć s i ę t y m y p d k i e m i p r z y k ł d n i e u k r ć i n n y c h, p r z e d e s z y s t k i e m s t r ż n i k. 1 n i e p r z e p r t c h ę ć z b i e r, s p r f r z o ć t k ie j g r o z ą p r z e j m u j ą c e j s y t u - Nr. 30 c y i s ł o p o ż e g n l n e, r z u c o n e p r z e z i e l k i e g o p o z y t y i s t ę n g r ó b C h y R u b i n : C z ł o i e k u! J c i t o ż e ś n te j z i e m i u m r z e ć s i ę o d ż y ł i g r ó b z n l e ś ć c h c i ł p r z e b c z m! T ł u m c i n i e p r z e b c z y ł. M e n k ł e j e d z i e ". K l e s z c z m i s z c z y p i ą c e m i b i j s i ę s e r c e, r i e d u s z ę t e n k r z y k t ł u m u. I t r u d n o s i ę n i e o d r c ć i o d r z ą o d t e g o t ł u m u, m i m o p e ł n e g o p r z e ś i d c z e n i, ż e t ł u m t e n j e s t i ę c e j c i e m n y p r z e t o i ę c e j n i e s z c z ę ś l i y, n i ż z t y. I c ł ą e n e r g i ą y p d s i ę b r o n i ć p o r y o i, b y n i e c i s n ą ć t e m u t ł u m o i t r z ż ó ł c i ą i k r i ą s e r d e c z n ą z p r i o n e g o o k r z y k u p o g r d y : o d i v u l g u s p r o f n u m. 0 t ł u m i e b e z s e r c j k ż e c ię n i e n i e n i d z i e ć, j k ż e c ię m i ł o ć!.,. O k r y t y k i r e m j e d z i e c z r n y y s o k i s k r z y - n i s t y ó z. C i ą g n ą g o l e n i i e d y s o k i e c h u d e, c z r n e k o n i s k, p o g n i n e o d c z s u d o c z s u p t y c z n y m r u c h e m b t p r z e z o ź n i c ę o r o z c z o c h r n e j b r o d z i e i p o ł m n y m, l k i e r o n y m c y l i n d r z e. Z o z e m g r u p l u d z i p o s t ę p u j e p r z y g n ę b i j ą c e m m i l c z e n i u. P r z e r y j e c z s e m ż ł o s n e z o d z e n i e s i e r ó t l u b d o y i c z s e m o d e z i e s i ę u r y n y k r z y k s p z m t y c z n y, j ę k g ł o ś n i e j s z y, p r z e j m u j ą c y, k t ó r e m u o d p o i e e - s t c h e m e s p ó ł c z u c i. T o p o g r z e b ż y d o s k i ". C o d z i e n n i e k i l k t k i c h k o n d u k t ó o d b y d r o g ę z m i s t k u z g ó r z u J n o s k i e m u. C o d z i e n n i e t e ż t ł u m p u p r ó m o ż e s o b i e u r z ą d z i ć b e c e ". Z l e ż y t o t y l k o o d j e g o f n t z y i : c z y c h c e, c z y n i e c h c e. ' T o Ź ' t ą k i e b e c e ' s ą 1 fź e cź ą ' p ó W ś ż e d n i ą, j k p o s z e d n i e m j e s t ż y c i e t e g o t ł u m u i j k p o s z e d n i ą j e s t ś m i e r ć. 1 n i e o d s t r s z t e g o t ł u m u n i c ; n i e m n i m ż d n y c h h m u l c ó e n ę t r z n y c h, n i ż d n y c h s z r n k z z r n ą t r z z k r e ś l o n y c h. N i e s t n o i i c h z u p e ł n i e s m m j e s t t ś m i e r c i. J. Z N G W I L L. Trgikomedy yznnio. (Dokończenie). W y c h u d ł k o b i e t l e ż ł z z m k n i ę t e m i o c z y m n Ż e l z n e m ł ó ż k u, s t y g n ą c e m i d ł o ń m i o b e j m u j ą c r ą c z k i n r ó c o n y c h " m l e ń s t, d z i e s i ę c i o l e t n i e g o c h ł o p c z y k i s i e d m i o l e t n i e j d z i e c z y n k i, k t ó r e ł k j ą c s t ł y n b o k u n o c n y c h k o s z u l c h. D o k t o r s c h y l ł s i ę n d e z g ł o i e m ł ó ż k, n ś c i n i e r o z p o ś c i e r ł y s i ę n i e p e n e c i e n i e g r u p y. Z r o b i ł b e z i d o k u n z p ł t ę c o t y l k o m ó g ł, b y o s t t n i e c h i l e b i e d n e j k o b i e t y u c z y n i ć l ż e j s z e m i. B y ł t o I r l n d c z y k o g r u b e j g ł o i e i s z e r o k i e m s e r c u, r z y m s k i k t o l i k, k t ó r y, o ile s i ę d ł o, s t r ł s i ę p o g o d z i ć n u k ę z r e l i g i ą. M ą ż z r ó c i ł s ię d o ń s p o j r z e n i e m, k t ó - r e m b y ł o b ł ę d. J e s z c z e n i e z p ó ź n o o d p o i e d z i ł l e k r z. - C h ł B o g u! z o ł ł t e i s t. B e t s y, p n i e n k o m o j, o t ó ż d u c h o n y. Z o b l i c z u m i e r j ą c e j, j k s i ę z d ł o, z n i k ł c h m u r, s ł b y p r o m i e ń s ł o n e c z n y r o z j ś n i ł j e n c h i l ę ; p o o l i o c z y j e j s i ę o t o r z y ł y, d ł o n i e o d c z e p i ł y s i ę o d d z i e c i i z ł o ż y ł y d o m o d l i t y. J e z u C h r y s t e z c z ę ł y u s t s z e p t ć m e c h n i c z n i e. R b i n b y ł o p ł c h ; d r ż ł z z r u s z e n i. N i e W i e d z i ł, c o m ó i ć, j k b y u t o m t y c z n i e y j ą ł z k i e s z e n i h e b r j s k i m o d l i t e n i k i z c z ą ł c z y t ć s p o i e d ź p r z e d ś m t e r - t n ą p r z e k ł d z i e n g i e l s k i m, k t ó r y z n j d o ł s i ę n k ż d e j d r u g i e j s t r o n i c y k s i ą ż k i. W y z n j ę P n i e, B o ż e m ó j i B o ż e m o i c h o j c ó, ż e T o j e j r ę c e j e s t ś m i e r ć i y z d r o i e n i e... " G d y o n c z y t ł, o b u m i e r j ą c e u s t p o r u s z ł y s i ę i s z e p t ł y z n i m s ł o s p o i e d z i. J k c z ę s t o z b i e l ł e t e r g i m o d l i ł y s i ę, b y u p r c i ż y d z i d o z n l i ł s k i i z o s t l i z b i e n i z p o t ę p i e n i ; j k c z ę s t o b i e d n e, s p r c o n e t e d ł o n i e r z u c ł y d o p u s z e k m i s y j n y c h g r o s z e, u c i u ł n e ż m u d n i e n i e z p i e n i ę d z y g o s p o d r c z y c h, l e c z z ł s n y c h u s t!... I m o d l i t b r z m i ł d l e j m o n o t o n n e m i, ż ł o ś n e m i d ź i ę k m i, d r g j ą c e m i p r z e z g o r ą c ą, p o n u r ą, n k o p c o n ą m n s r d ę, n k z u j ą c e m u p ł c z ą c y m d z i e c i o m z m i l k n ą ć. P e ł e n s z c u n k u, s z r p n y p r z e z n j s p r z e c z n i e j s z e u c z u c i, s t ł o b o k t e i s t ; s z c z ę ś l i y, ż e b i e d n e, g ł u p i e s t o r z e n i e i d z i ł o s p e ł n i o n e s e ż y c z e n i e, o r z d r ę c z o n y m y ś l ą, c z y b ę d z i e j e s z c z e t k d ł u g o ż y ł, ż e b y m o g ł o d k r y ć p o d s t ę p. W p r z e p e l n i o n e m j e g o s e r c u n i e b y ł o m i e j s c n z m r t i e n i e o s o b i s t e. D j m m e p o z n ć ś c i e ż k ę ż y c i, T o j e j o b e c n o ś c i p n u j e z u p e m r d o ś ć ; u T o j e j p r i c y s ą i e c z y s t e b ł o g o ś c i!... W y r z z c h y t u r o z s z e r z ł s i ę p o C łe j n i e p i ę k n e j, y n ę d z n i ł e j t r z y u m i e r j ą c e j k o b i e t y, y c i ą g n ę ł r m i o n, j k g d y b y c h c i ł o b j ą ć n i e i d z i l n ą j k ą ś i z y ę. - T k, i d ę... J e z u... s z e p t ł. P o t e m r ę c e j e j. s p d ł y c i ę ż k o n p i e r ś ; t r z z d r ę t i ł, o c z y s i ę z m k n ę ł y. R b i n m i m o - o l i u c h y c i ł tę r ę k ę, k t ó r l e ż ł n j b l i ż e j. I u c z u ł z j e m n y, s l b y u ś c i s k k o b i e t y, s n ć n i e ś i d o m e j p o g ń s k i e g o d o t k n i ę c i. C z y t ł d l e j : T y, k t ó r y ś o j c e m s i e r ó t i o r ę d o n i k i e m d ó, o p i e k u j s i ę m o i m i u k o c h n y m i, z k t ó r y c h d u s z m i m o j d u s z j e s t z i ą z n.. ". W r g i k o n j ą c e j p o r u s z ł y s i ę j u ż p r i e n i e p o s t r z e ż e n i e, p o t r z j ą c z n i m t e s ł o, u l t u j ą c j e j d u s z p r z e z m o d l i t ę n i e i e r n e g o p o g r ą ż y ł s i ą b ł o g i p o k ó j.... W r ę k ę T o j ą p o r u c z m d u c h m e g o. Z b i ł e ś m n i e, P n i e, B o ż e p r d y. m e n i m e n ". I t e m o s t t n i e m m e n " b i e d n n i e o l n i c c h r z e ś c i j ń s k y z i o n ę ł d u c h, z k o ń c z y ł ż y o t, p e ł e n b o ; e ś ć i i z g r y z o t. R ę k j e j t r z y m ł d ł o ń ż y d, o s t t n i o d b l s k b ł o g o ś c i z b ł y s n ą ł n g s n ą c e m o b l i c z u. I t e j c h i l i, p e ł n e j ś i ę t e g o m i l c z e n i, t r z e j m ę ż o i e s t l i s i ę d z i e ć m i o b e c i e c z n o ś c i. J k s z y s t k o o e m p l o t k r s k i e m m i e ś c i e, t k i t o z j ś c i e y s z ł o n j p l o t k r s k i e j g m i n i e ż y d o s k i e j. l e k u u s p o k o j e n i u r b i n t r z o d j e g o l e p i e j t o p r z y j ę ł, n i ż s i ę o b i ł. W s z y s t k o, c o u m i e l i p o i e d z i e ć b y ł o t o ;... O s t t e c z n i e b y ł o t o d o b r o d z i e j s t e m d l b i e d n e j k o b i e t y... ". P r z e ł o ż y ł B. Ecner.

3 Nr. 30 JEDNOŚĆ 3 M j e s t t ś m i e r c i! I l e ż t r g i c z n e j i r o n i i m i e ś c i t o o k r e ś l e n i e j u ż s m o s o b i e! J e d y n y m j e s t t 1', k t ó r y s c h o d z i m i ę d z y l u d i t o n i e p r o s z o n y, c z ę ś c i e j z e z ł o r z e c z e n i e m, i t n y, n i ż ż y c z l i o ś c i ą. O i l e ż m n i e j i m p o n u j ą c y m j e s t t e n m j e s t t n z e n ą t r z n t y m s k r z y n i ś t y m r y d n i e, c h y b o c ą c y m, p r z e c h y l j ą c y m s i ę t o j e d n ą s t r o n ę, t o d r u g ą i d u d n i ą c y m p o y b o i s t y m b r u k u. t ł u m s z r n k c h u s z n o n i t y l k o t e n u t r z y m, k t o m u i m p o n u j e. N e t ś m i e r ć m u s i b y ć z e n ę t r z n i e t k y p o s ż o n, b y m u i m p o n o ł. N i e i m p o n u j e m u ś m i e r ć n i e m ą u r e o l ą b o l u i s m u t k u, z i m p o n u j e m u p r o k u r t o r. T o p s y c h o l o g i t ł u m u. P s y c h o l o g i t ł u m u! C o z d z i o l ą ż n e o k r e ś l e n i e. J k ż e ż m o ż n m ó i ć o p s y c h o l o g i i t m, g d z i e b r k ł ś n i e t e g o, c o z n i o s i e, n i e b o s i ę ż n e, c o ś i t p i ę k n d u c h o e g o o z n c z y ł m i n e m p s y c h e ". C z y t ę d u s z ę t ł u m u k o n i e c z n i e k s z t ł t o ć m u s i p r o k u r t o r i p o l i c y n t? C z y n i e z n j d z i e s i ę n i k t p o z k r z ą c ą s p r i e d l i o ś c i ą ", k t o b y s p e ł n i j ą c k t i e l k i e j s ł u ż b y M i ł o ś c i i D o b r, z e s z e d ł t e n t ł u m z p o s i e e m t e j m i ł o ś c i?... Z osttniego spisu. Pod tym tytułem podć będziemy yniki bdń przeprodznych poszczególnych mistch i poitch nd osttnim spisem ludności (z dni 31. grudni zeszłego roku). Wyniki te podć będziemy mirę, j k ns będą dochodziły. Bez pretensyi do systemtyczności gruponiu mterydłu, (podjemy go boiem tej fo rm ie j kiej go nm komunikują), reprodukujemy odnośne cyfry dotyczące ludności żydoskiej i je j stosunku liczboego do reszty ludności prześidczeniu, że są sme dl siebie cieke i interesujące. Ló-misto; W n j b l i ż s z y c h d n i c h p o j i s i ę n o y t o m y d n i c t L ó c y f r c h ", k t ó r y p o d z e b r n e p r z e z T d. D y s z k u i c z, k i e r o n i k M i e j s k i e g o b i u r s t t y s t y c z n e g o y n i k i s p i s u l u d n o ś c i s t o l i c y. Z s t r z e g j ą c s o b i e n p ó ź n i e j o m ó i e n i e s y s t e m t y c z n e t e j p r c y, y j m u j e m y n r z i e c y f r y n s t ę p u j ą c e : 0 L ó l i c z y ł d n i u s p i s u o g ó ł e m o b e c n y c h m i e s z k ń c ó, z t e g o b y ł o s t l e m i e s z k j ą c y c h : ; l u d n o ś ć ży do sk y n o s i ł t o z n c z y 2 8 ' 9 % o g ó ł u m i e s z k ń c ó. W z i o s t l u d n o ś c i ż y d o s k i e j s t o s u n k u d o o g ó ł u s k z u j e n s i ę p u j ą c t b e l : I t k b y ł o : o g ó ł e m ż y d ó t. j. /0 r , ' Z p o y ż s z e g o z e s t i e n i i d z i m y c o p r d p o o l n y l e c z s t ł y u b y t e k p r o c e n t o y l u d n o ś c i ż y d o s k i e j s t o l i c y p o c z ą s z y o d r N m i e s z k ń c ó. r n o j ż. r p r z y b y ł o o s t t n i m d z i e s i ę c i o l e c i u 3 0 7, p o d c z s g d y u l u d n o ś c i r z y m s k o - k t. p r z y r o s t t e n y n o s i ł t y m s m y m c z s i e 2 8 9, u g r e c k o - k t N j s z y b s z e m t e m p e m z r s t z t e m l u d n o ś ć r u s k e L o i e 1 t e m u p r z e d e s z y s t k i e m n l e ż y p r z y p i s ć f k t, ż e s t o s u n e k l i c z b o y l u d n o ś c i p o g o r s z y ł s i ę n n i e k o r z y ś ć p o l s k o ś c i, n i e z ś u r o j o n e m u p r z e z S ł o o p o l s k i e " p r z y o m i n i u y n i k ó s p i s u N r z e z d s i e r p n i b. r. z r o s t o i l u d n o ś c i i z r e l i c k i e j. C o d o t e r y t o r y l n e g o r o z m i e s z c z e n i y k z u j e o s t t n i s p i s,. ż e l u d n o ś ć ż y d o s k n j g ę ś c i e j z m i e s z k u j e d z i e l n i c ę t r z e c i ą ( ż ó ł k i e s k ą ) s t n o i ą c t m n e t b s o l u t n ą i ę k s z o ś ć ( /0) i d r u g ą ( g r ó d e c k i e, k z i m i e r z o s k i e ) ; n j s ł b s z y p r o c e n t s t n o i l u d n o ś ć ż y d o s k d z i e l n i c y c z r t e j ( Ł y c z k ó ), b o t y l k o 7 9. Z u ż y ć p r z y t e m y p d, ż e d z i e l n i c I I. i I I I. s ą n j g ę ś c i e j z l u d n i o n e. N j e d e n d o m d z i e l n i c y d r u g i e j y p d 4 4 '7 m i e s z k ń c ó t r z e c i e j 4 2 '5 m i e s z k ń c ó, p o d c z s g d y c l e m n f i e ś e i e y p d p r z e c i ę t n i e n j e d e n d o m m i e s z k ń c ó. Pcit stnisłoski (łą czn ie ze Stnisł o em ), W y n i k k o n s k r y p c y i p o i e c i e s t n i s ł o s k i m p r z e d s t. s i ę n s t ę p u j ą c o : L u d n o ś ć o g ó l n y n o s i ł d n i 3 1. g r u d n i o s ó b , z t e g o b y ł o y z n n i m o j ż e s z o e g o t. j. 1 8 '8 / 0. W r o k u n o g ó l n ą l i c z b ę b y ł o ż y d ó t. j , o- P r z y r o s t l u d n o ś c i z t e m y n o s i p o i e c i e s t n i s ł o s k i m o g ó l e o s ó b, u ż y d ó o s ó b. U d z i ł p r o c e n t o y ż y d ó p o y ż s z y m p r z y r o ś c i e o g o l n y m y r ż s i ę c y f r z e 1 8 ' 2 %. N o s ó b o g ó l n e j l u d n o ś c i r p r z y b y ł o o s t t n i m d z i e s i ę c i o l e c i u o s ó b, u ż y d ó z ś o s ó b. W z r o s t z t e m l u d n o ś c i ż y d o s k i e j i d z i e r ó n o m i e r n i e z e z r o s t e m c ł e j l u d n o ś c i p o i e c i e. Poit kołomyjski (bez m ist K ołom yi). W 5 7 g m i n c h t e g o p o i t u b y ł o o g ó ł e m l u d n o ś c i, t e m ż y d ó c z y l i 4 '8 8 / o, z ś n 4 6 o b s z r c h d o r s k i c h b y ł o o g ó ł e m m i e s z k ń c ó, t e m ż y d ó c z y l i / o. O g ó ł e m p o i e c i e k o l o m y j s k i m ( b e z m i s t K o ł o m y i ) b y I b 8 3 : l u d n o ś c i, \\v c z e m ' ż y d ó, c z y l i 5 ' 8 9 l0. S t o s u n e k p r o c e n t o y l u d n o ś c i ż y d o s k i e j g m i n c h p r z e d s t i s i ę z n c z n i e g o r z e j, g d y z p o d o b s e r c y i s t t y s t y c z n e j y ł ą c z y s i ę g m i n ę G o ź d z i e c, k t ó r e j l u d n o ś ć ż y d o s k s t n o i b s o l u t n ą i ę k s z o ś ć ( n m i e s z k ń c ó ż y d ó tj. 68 l / 0 ). Z u p e ł n i e n i e m ż y d ó p i ę c i u m n i e j s z y c h g m i n c h p o i t u : C h o m i k ó k ( m. ) C h l i b o g ( m. ), C z e c h o ( m. ), G o d y ( m. ) i I C o b y l e c ( m. ). P o y ż e j 1 0 /0 l u d n o ś c i ż y d o s k i e j y k z u j e p o z G o ź d z c e m t y l k o j e d n g m i n D i t k o c e ( 1 2 ' 2 3 0/o). M i ę d z y 5 l 0 / o l u d n o ś c i ż y d o s k i e j y k z u j e s i e d m g m i n. L u d n o ś ć ż y d o s k n o b s z r c h d o r s k i c h z l e ż y p r z e ż n e j c z ę ś c i o d s t o s u n k ó ł s n o ś c i l u b d z i e r ż n y c h n o d n o ś n y m o b s z r z e. W y ł ą c z n i e l u b p r i e y ł ą c z n i e l u d n o ś ć ż y d o s k ą y k z u j ą t r z y o b s z r y d o r s k i e : ( B l i ń c e, P r u c h n i s z c z e, R k o c z y k ), n d t o i ę c e j n i ż p o ł o ę l u d n o ś c i s t n o i ą ż y d z i s z e ś c i u o b s z r c h d o r s k i c h. W d z i e s i ę c i u o b s z r c h n i e m c l e ż y d ó. Reform stosunkó emigrcyjnych. W o s t t n i c h m i e s i ą c c h u k o ń c z y ł p r c e s e m e r y k ń s k k o m i s y e m i g r c y j n, u - t o r z o n r W y n i k i ż m u d n y c h t y c h p r c, z r t e k i l k u d z i e s i ę c i u t o m c h ( n k i e t y, r e f e r t y, t b l i c e s t t y s t y c z n e i t. p. ) u j ę ł k o m i s y s z e r e g n i o s k ó. P o n i e ż n i o s k i t e n i e z o d n i e y r ą p ł y n i e m ł y n d l s z y p r z e b i e g p r o d s t e m i - g r c y j n e g o, p r z e t o, m e o d r z e c z y, b ę d z i e z p o z n ć z n i e m i c z y t e l n i k ó. W n i o s k i t e d d z ą s i ę u j ą ć d i e g r u p y : o g ó l n e p o s t n o i e n i i d y r e k t y y i s z c z e g ó ł o e p o s t n o i e n i o c h r o n n e. Z p i e r s z y c h n s z c z e g ó l n ą u g ę l u d n o ś c i ż y d o s k i e j z s ł u g u j ą p o s t n o i e n i i z p e n i e n i n s t ę p u j ą c e : N r ó d, m e r y k ń s k i n d l g o ś c i n n i e p r z y j m o ć b ę d z i e u c i s k n y c h o b y t e l i i n n y c h p ń s t. M u s i s i ę j e d n k t r o s z c z y ć, b y e m i g r c y n i j k o ś c i o o, n i i l o ś c i o o n i e u t r u d n i ł z s y m i l o n i s i ę p r z y b y s z ó z o b y t e l m i S t n ó. N l e ż y s t n o c z o o g r n i c z y ć e m i g r ą c y ę o s ó b f i z y c z n i e i m o r l n i e n i e o d p o i e d n i c h, d l s z e p r o d s t o p o i n n o g ł ó n i e o p i e r ć s i ę n z g l ę d c h e k o n o m i c z n y c h i s p o ł e c z n y c h. M i r ą z ś p r i d ł o e g o i z d r o e g o r o z o j u k r j u p o i n i e n b y ć n i e k p i t ł, n i e. r o z - ' m i r p r z y o z u i y o z u, l e c z y ł ą c z n i e f k t, c z y o b y t e l e p r c u j ą c y m j ą d o s t t e s z n ą m o ż n o ś ć r o z o j u f i z y c z n e g o, d u c h o e g o i m o r l n e g o. R o z ó j e k o n o m i c z n y m o ż e u l e d z n i e k o r z y s t n y m f l u k t u c y o r n, g d y z j d ą. t e g o r o d z j u o k o l i c z n o ś c i, k t ó r e b y z e p c h n ę ł y k l s ę p r c u j ą c ą n n i ż s z y s z c z e b e l s p o ł e c z n y. D l t e g o p o p r z e ć r c z e j n l e ż y p o o l n y r o z ó j p r z e m y s ł u, u m o ż l i i j ą c y s y m i l o n i e r o b o t n i k ó p r z y b y s z ó, j k o p o ż y t e c z n i e j s z y o d r o z o j u g ł t o n e g o, p o ł ą c z o n e g o z n p ł y e m e m i g r n t ó m n i e j s z e j r t o ś c i i n d y i d u l n e j ; T e n b o i e m n r ż n n i e b e z p i e c z e ń s t o e k o n o m i c z n e m e r y k ń s k ą k l s ę r o b o t n i c z ą i o g ó l n e r u n k i p r c y. W ś r ó d s k z ń s z c z e g ó ł o y c h n p i e r s z y p l n y s u j ą s i ę n i o s k i, z m i e r z j ą c e d o o g r n i c z e n i i m i n i g r c y i ż y i o ł ó s z k o d l i y c h d o S t n ó Z j e d n o c z o n y c h. D o t k i c h n l e ż ą n i o s k i, p o l e c j ą c e y d l e n i e o b c e g o k t ó r y p o p e ł n i p r z e s t ę p s t o c i ą g u p i ę c i u l t p o p r z y b y c i u. D l e j ż ą d k o m i s y, b y n m o c y r t. 3 9,p r \ y o t r k t t c h z p ń s t m i o b c e m i, S t n y ż ą d ł y o d t y c h p ń s t ' y d n i e m i g r n t o m f o r m u l r z y p o l i c y j n y c h o s p r o n i u s i ę ( o ile t e i s t n i e j ą d n y m k r j u ) ; t u d z i e ż, b y p u s z c z n o d o S t n ó t y l k o t e o s o b y ą k t ó r e e d ł u g t e g o f o r m u l r z p r z e s t ę p - s t ż d n e g o n i e p o p e ł n i ł y. J e ś l i e m i g r n t s t j e s i ę c i ę ż r e m d l s p o ł e c z e ń s t c i ą g u 3 l t p o p r z y b y c i u, m i n i s t e r h n d l u i n i e n m i e ć p r o g o y d l i ć. C e l e m u k r ó c e n i h n d l u ż y y m t o r e m i k u p l e r s t n l e ż y s y g n o ć o d p o i e d n i e f u n d u s z e, b y u m o ż l i i ć s u r o e p r z e p r o d z e n i e p r y d n y c h.-p r z e z K o n g r e s d l o g r n i c z e n i p r z y o z u k o b i e t c e l c h n i e m o r l n y c h. O c h r o n ę e m i g r n t ó m j ą n o k u n s t ę p u j ą c e n i o s k i K o m i s y i : N s t t k c h e m i g r c y j n y c h p o i n n i z n j d o ć s i ę s p e c y l n i u r z ę d n i c y p ń s t o i ( m ę ż c z y ź n i i k o b i e t y ) t u d z i e ż s p e c y l n i y i d o c y d e l e g o n i p r z e z k o m i s y ę e m i g r c y j n ą. b y z p e n i ć e m i g r n t o m l u d z k i e i s p r i e d l i e o b c h o d z e n i e się z e s t r o n y p o r t ó m e r y k ń s k i c h, n l e ż y z m i e n i ć o b e c n i e o b o i ą z u j ą c y r t y k u ł 2 5 o K o r n i - s y c h b d j ą c y c h ", m i n o i c i e K o - m i s y e p o ń n n y b y ć m i n o n e p r z e z m i n i s t r h n d l u i s k ł d ć s i ę z l u d z i g o d n y c h s t n o i s k s ę d z i o s k i e g o. R o z p r y K o m i s y i i n n y b y ć j n e, m i n i s t e r h n d l u m o t r z y m ć s p e c y l n e g o p o m o c n i k d l r o z p t r y n i p e l c y i o d o r z e c z e ń k o m i s y i. leli b y u c h r o n i ć e m i g r n t ó y z y s k u e k o n o m i c z n e g o z l e c k o m i s y, b y p o j e d y ń - c z e S t n y y d ł y s u r o e p r c o d o b n k ó e m i g r c y j n y c h ; n d t o n l e ż y y d ć p r d o t y c z ą c e u r e g u l o n i d z i ł l n o ś c i b i u r p r c y. C e l e m u n i k n i ę c i n p r z y s z ł o ś ć t k s z k o d l i e g o s k u p i n i s i ę e m i g r n t ó

4 4 JEDNOŚĆ Nr. 30 p e n y c h s t n c h, i n n o b i u r o i n f o r m c y j n e ( p ń s t o e ) e j ś ć, p o r o z u m i e n i e z t y m i S t n m i, k t ó r e p o s z u k u j ą o s d n i k ó ; i d o m o ś c i o t k i c h s t n c h n l e ż y r o z p o s z e c h n i ć ś r ó d e m i g r n t ó z n c z n i e j s z y c h ś r o d o i s k c h p r z e m y s ł o y c h. W t e n s p o s ó b p o p r z e s i ę t e ż s t ł e o s d n i c t o p ń s t i e. S t r s i b o i e m e m i g r n c i m o g ą c n b y ć z i e m i ę z ł s n e p i e n i ą d z e t e m p e n i e j o s i ę d ą S t n c h n s t ł e. T e m u s m e m u c e l o i p o p i e r n i s t ł e g o o s d n i c t s ł u ż ą t e ż n i o s k i, b y b e z z g l ę d n i e y d l ć z g r n i c p ń s t t y c h, k t ó r z y n m i j ą e m i g r n t ó, b y n i e p r z y j m o l i o b y t e l s t m e r y k ń s k i e g o, l e c z b y r c l i d o s y c h k r j ó. B i u r o i n f o r m c y j n e p ń s t o e p o i n n o t e ż u d z i e l ć r o b o t n i k o m i d o m o ś c i o t e m, j k i c h s t r o n c h m o g ą o n i o t r z y m ć z j ę c i e t u d z i e ż u ł t i ć d o s t ę p d o p ń s t r o b o t n i k o m y k l i f i k o n y m t k i c h g ł ę z i c h y t ó r c z o ś c i, k t ó r e j e s z c z e S t n c h n i e i s t n i e j ą. G d y k r j u p r z e b y j u ż z i e l e r o b o t n i k ó n i e k l i f i k o n y c h, p o l e c k o - m i s y b y d r o g ą p r z e p i s ó p r n y c h o g r n i c z y ć d l s z y p r z y p ł y t e j k t e g o r y i e m i g r n t ó. W r e s z c i e p o l e c k o m i s y, b y o g ó l e s t o s o ć s z e l k i e d o t y c h c z s o e o g r n i c z e n i c o d o c e n z u s u i n t e l i g e n c y i i e k o n o m i c z n y c h p o d s t b y t u S t n c h. IGIEŁKI. S U U M C U 1 Q U E. W o s t t n im n u m e r z e Wschodu z n jd u ję o d p o i e d z i n m e ig ie łk i k i lk c y t t ó, z c z e r p n ię t y c h z 1. t o m u y p i s ó s z k o ln y c h. U d z i e l o n e o n e z o s t ł y t e m u p is m u p r z e z m ł o d o c i n e g o, n e t b r d z o m ł o d o c i n e g o t o r z y s z p r t y j n e g o m u n d u r k u g im n z y ln y m, k t ó r e g o z n j o m o ś ć lit e r t u r y p o ls k i e i n ie s i ę g p o z ten t o m. R e d k c y Wschodu p r z y z n j e s e j n i n o ś c i, ż e p i ę k n y t e n e l b o r t k ilk u m i ł o j c ó. N i e s t e t y ci s ą m i n i e z n n i ; n t o m i s t mter semper cert ęst; t ą je s t r e d k c y W s c h o d u. Z l m i je j n p r d ę, ż e p o c z t e r e c h m i e s i ą c c h, o d k t ó r y c h y c h o d z ą Igiełki t k m r n ą z r o d z i ł o d p o i e d ź. l e n ie d z i i ę s i ę t e m u c le, g d y ż p ł o d y o s o b n i k ó ż e ń s k i c h n ie d o b r e g o p r o d z e n i m u s z ą p o c z t e r e c h m i e s i ą c c h b y ć p o r o n i o n e. O b e c n i e k i l k s ł ó p o ż n i e js z y c h. P r z y z n j ę c h ę t n ie, ż e k r ó t k i e m o j e s z k i c e s ą c z s m i n ie z i e r c i d ł e m p l s k i e m, le c z y p u k ł e m ż y c i r z e c z y i s t e g o ; n ie z h m s i ę n p. s t i e r d z i ć, ż e m ó j k r y k u r ln y r e f e r e n t i e c u c p n o s k i e g o j e s t r z e c z y i s t o ś c i b r d z o s y m p t y c z n y m m ł o d z ie ń c e m, j e d n y m z n ie lic z n y c h t y c h s y o n i s t ó, k t ó r y c h i d e o o ś ć ą t p i ć n ie n le ż y. Z d r u g ie j j e d n k s t r o n y n ik t n ie z p r z e c z y t e m u, ż e, o d p o i e d ź " W s c h o d u je s t k r y k t u r ą o d p o i e d z i. K o c h n y W s c h o d z i e! S i tcuisses, philosophus fu isses! Wido. Rosy Konstytucyjn. P ń s t o r o s y j s k i e n l e ż y o b e c n i e, j k i d o m o, d o r z ę d u m o n r c h i i k o n s t y t u c y j n y c h ; t k t e ż o p i e j ą p o d r ę c z n i k i h i s t o r y c z n e i p o l i t y c z n e o d r o k u N j i ę k s z e p o d z g l ę d e m t e r y t o r y l n y r h p ń s t o n z i e m i p o s i d p r l m e n t, m i n i s t e r y u m o d p o i e d z i l n e... o b e c H i s t o r y i, ł s n e g o s u m i e n i i p o s ł ó, d o D u m y, m o g ą c y c h ' i n t e r p e l o ć r z ą d, ile s i ę z m i e ś c i ; b, p o s i d n e t p r s ę o p o z y c y j n ą, z k ż d e s ł o o k r y t y k i k r n ą d o t k l i e m i g r z y n m i... d r o g ą d m i n i s t r c y j n ą, d l b i u i o k r c y i d l e k o d o g o d n i e j s z ą, n i ż e l i s ą d o, m i m o t o s z y s t k o j e d n k ż e d z i e j ą s i ę ś i ę t e j R o s y i r z e c z y, o k t ó r y c h p r z e c i ę t n y m, n i n y m k o n - s t y t u c y o n l i s t o m e u r o p e j s k i m n e t s i ę n i e ś n i... T r d y c y j n e o g r n i c z e n i i n o r o d c ó ", t j. p o d d n y c h n i e i e l k o r o s y j s k i c h i n i e p r o s ł n y c h, s z c z e g ó l n i e j z ś ż y d ó s ą n i e - y c z e r p n e m ź r ó d ł e m p o m y s ł ó c z y n o n i - c z y c h, k t ó r y m i g o r l i i n c y o n l i ś c i m ś c i c z r n o s e c i n n e j s t r j ą s i ę m n i f e s t o ć s o j ą l o j l n o ś ć i... p o j ę t n o ś ć o b e c p o l i t y k i r e k c y j n e j i n r o d o o ś c i o e j P e t e r s b u r g. O c z y i ś c i e s z y s c y s i ę p r z y s t r j j ą d o z s d n i c z e g o t o n u m u z y k i, r o z l e g j ą c e j s i ę n d N e ą ; l e s z ę d z i e d m i n i s t r c y m i e j s c o d o d j e k o m p n i m e n t o d p o i d j ą c y p o t r z e b o m i u p o d o b n i o m k p e l m i s t r z ó p o s z c z e g ó l n y c h g u b e r n i i i p o i t ó... B e z z g l ę d n e s t o s o n i e p r ż i t e l - s t y o ł ł o s f e r c h p o l i c y j n y c h y g ó r o n ą c z u j n o ś ć c o d o ż y d ó z m i e s z k ł y c h p o z s t r e f ą ". O b ł y n z b r o d n i r z y ", y ł m u j ą c y c h s i ę z p o d p r " o s i - d l o ś c i, p r z y p o m i n j ą c e h i s z k ń s k ą i n k i z y - c y ę, s ą n p o r z ą d k u d z i e n n y m, c z y l i r c z e j n o c n y m, g d y ż r e i z y e p o d o m c h o d b y j ą s ię z y k l e n o c y. l e z n n z e s e j o b i ą z k o o ś c i p o l i c y r o s y j s k n i e t r p i y ł ą c z n i e ż y d ó, p r z e b y j ą c y c h t j e m n i e m i e j s c o o ś c i c h z k z n y c h, l e c z b d t e ż s k r u p u l t n i e p r z y i l e j e t y c h h e b r e j ó, k t ó r z y c h o ć b y o d l t d z i e s i ą t k ó m i e s z k j ą s o b o d n i e p o z c z e r t ą ". Ś l e d z e n i e i n s t ę p n i e p r z e ś l d o n i e t k i c h ż y d ó - o b y - t e li p ń s t k o n s t y t u c y j n e g o p r z y b i e r r o z m i t e k s z t ł t y z l e ż n i e o d t e m p e r m e n t u i r o z u m u p o l i t y c z n e g o d n y c h d m i n i s t r t o r ó. T k d m i n i s t r c y g u b e r n i i O t o n i e - c k i e j z c z ę ł s t o s o ć r e p r e s y e n i e t y l k o p r z e c i o s o b o m, l e t k ż e i t o r o m ż y d o s k i m! J k d o n o s z ą ż m i s t e c z k P o - i e n c, p o ł o ż o n e g o t e j ż e g u b e r n i i, p o l i c y t m e c z n z p i e c z ę t o ł s k ł d z e g r ó p - G r o s s m n i s k o n f i s k o ł c ł y j e g o m j ą t e k! G d y p. G r o s s m n s z c z ą ł p r o t e s t, d o m g j ą c s i ę y j ś n i e n i t k i e j n i e s ł y c h n e j s o l i, ó c z s i s p r n i k " ( n c z e l n i k p o l i c y i ) o ś i d c z y ł, i ż j k k o l i e k G r o s s m n j k o r z e m i e ś l n i k ( z e g r m i s t r z ) m p r o z m i e s z k i n i m i s t e c z k u, j e d n k ż e n i e s ł u ż y m u p r o h n d l u p r z e d m i o t m i, k t ó r y c h s m n i e y t r z. P r z e t o (!! ) n i e t y l k o t o r j e g o z o s t ł s k o n f i s k o n y, l e c z n d t o t r c i s m p r o ż i t e l s t i b ę d z i e y s ł n y d o c z e r t y "!... O s t t e c z n i e, p o i e l u t r p t c h, d m i - n i s t r c y d r o g ą l s k i p o z o l i ł n i e s z ę ś l i e m u z e g r m i s t r z o i p o z o s t ć P o i e ń c u, ż S e n t p r z e j r z y j e g o s k r g ę n d m i n i s t r c y ę.., P o d o b n y f k t z s z e d ł t k ż e P i e t r o - z o d s k u, g d z i e p o l i c y k o n f i s k o ł t o r y k u p c ó y r o b ó z e g r m i s t r z o s k i c h K t z i Ś i r s k i e g o. C o s i ę s t n i e z e s k o n f i s k o n y m m j ą t k i e m o y c h ż y d ó j e s z c z e n i e i d o m o. S ą d m n i e b e m te j s p r i e y d ć d e c y z y ę... C i e k y i z n m i e n n y j e s t t u s z c z e g ó ł, ż e m g z y n K t z i s t n i e j e j u ż P i e t r o z o d s k u p r z e s z ł o l t d z i e s i ę ć, Ś i r s k i e g o z ś l t t r z y d z i e ś c i!.., W ś r ó d ż y d ó p i e t r o z - o d s k i c h, h n d l u j ą c y c h n m o c y t y c h s m y c h p r z y i l e j ó, c o G r o s m n, K t z i Ś i r s k i, p n u j e o k r o p n p n i k. O r ó n i e j s k r e m, j k k o l i e k j e s z c z e b r d z i e j o b u r z j ą c e m s t o s o n i u p r ż i t e l s t " d o n o s z ą z J e g o r i e s k. Ż y d J ó z e f W r k b r e j t s ł u ż y ł o d r p u ł k u M o r s z ń s k i m n D l e k i m W s c h o d z i e p o d c z s o j n y r o s y j s k o - j p o ń s k i e j, k t ó r e j o d z n c z ł s i ę s z ę d z i e s o j ą l e c z n o ś c i ą i i e r n o ś c i ą, o c z e m ś i d c z ą l i c z n e j e g o o r d e r y i n g r o d y. P u ł k o n i k, p o d k t ó r y m W r k b r e j t s ł u ż y ł, o p o i d o d z i e l n y m t y m ż o ł n i e r z u ż y d o v v = s k i m n s t ę p u j ą c y c z y n b o h t e r s k i :,, W b i t i e p o d W f n g n d n i 2 - g o c z e r c r., g d y z o s t ł e m n i e b e z p i e c z n i e z r n i o n y ( l c e t e j u c z e s t n i c z y ł e m n p o l u b i t y j k o - k o m e n d n t b t l i o n u ), y n i ó s ł m n i e z p o d o g n i n i e p r z y j c i e l n s y c h b r k c h ż o ł n i e r z J ó z e f W r k b r e j t, c o n i n i e j - s z e m z ś i d c z m. P u ł k o n i k K o t i u z i ń - s k i j. O b e c n i e W r k b r e j t s k o ń c z y ł j u ż c z y n n ą s ł u ż b ę i p r z e s z e d ł d o r e z e r y. W J e g o r i e - s k u, g d z i e p u ł k j e g o l e ż y z ł o g ą, p o d ł o n p r o ś b ę, b y p o z o l o n o m u m i e s z k ć S y - b e r y i z e z g l ę d u n j e g o z s ł u g i o o j c z y z n ę, p o n i e ż p r o p o n u j ą m u p o s d ę k o p l n i c h z ł o t. l e s k r o m n e j t e j p r o ś b y u c z c i e g o o j k - ż y d n i e u z g l ę d n i o n o, g d y ż S y - b e r y i, d o k ą d z s y ł s i ę s z e l k i c h z b r o d n i r z y, z b r o n i o n y j e s t p o b y t ż y d o i, k t ó r y ż y c i e s e n r ż ł i k r e s o j ą p r z e l e ł d l R o s y i. D l R o s y i k o n s t y t u c y j n e j... B. E. Spry emigrcyjne. Ic rgentynie. T o r z y s t y o I c y d e l e g o ł o d o r g e n t y n y b y ł e g o d y r e k t o r k o l o n i i r g e n t y ń s k i c h, D. K z e s, p o l e c j ą c m u u r e g u l o n i e s p r y s z k o l n e j k o l o n i c h o r z o g ó l e d o k ł d n e z b d n i e o b e c n e g o s t n u k o l o n i z c y i t m t e j s z e j. D e l e g c y t z n j d u j e s i ę z p e n e j z i ą z k u b e z p o ś r e d n i m z l i c z n e m i s k r g m i, y - t c z n e m i o s t t n i c h c z s c h p r z e c i k o t o r z y s t u I c 1- n ł m c h p i s m ż y d o s k o n c y o n 1i s t y c z n y. c h, ó p r t e m i p o n o n u t e n t y c z n y c h d o n i e s i e n i c h n i e z d o o l o n y c h k o l o n i s t ó. Ś i e ż o n p. p i s m c h t e g o p o k r o j u u k z ł s i ę o d e z, p o d p i s n p r z e z k o m i t e t e k s p e d y c y i r g e n t y ń s k i e j N o y m J o r k u o r g n i z u j ą c y z b i o r o ą y c i e c z k ę d o r g e n t y n y, b y n m i e j s c u p r z e k o n ć s i ę, c z y i o ile u z s d n i o n e s ą u t y s k i n i k o l o n i s t ó ż y d o s k i c h ( j e s t i c h o b e c n i e ), n d m i n i s t r c y ę T o - I c, r u n k i y d z i e r ż i e n i i s p r z e d ż y g r u n t ó i t. d. P o d p i s n i p o d o d z ą ( Ż y t ł o s k i, B r j n i n, S y r k i n i i n n i ) z r c j ą s i ę d o ż y d ó z p r o ś b ą o u t o r z e n i e o d p o i e d n i c h p o d k o m i t e t ó m i e j s c o y c h, p r z e d e s z y t k i e m o o f i r y p i e n i ę ż n e n f u n d u s z e k p e d y c y j n y. Zodoi nrzeczeni". N s t ę p u j ą c y f k t d o o d z i, ż e s u r o e p r z e p i s y e m i g r c y j n e s t o s o n e t k s k r u p u l t n i e p r z e z u r z ę d n i k ó S t n ó Z j e d n o c z o n y c h d o m ł o d y c h k o b i e t s m o t n y c h, u d j ą c y c h s i ę d o m e r y k i b e z o p i e k i i n i e i d o m o d o k o g o s ą s ł u s z n e p o d j e d n y m z g l ę d e m. J k J u d. E m i g r. " o p o i d, s t t k i e m P r i n z d l b e r t " p r z y b y ł d o F i l d e l f i i m ł o d e m i g r n t k, d z i e c z y n ż y d o s k L e M i l - m n. N i e m i ł o n n i g r o s z k i e s z e n i i j e j m t k i s i o t r, p r z y b y ł e d o F i l d e l f i i s ą t k u b o g i e, ż e s k u t e k b i e d y c ł e j r o d z i n y u r z ę d n i k e m i g r c y j n y p o s t n o i ł L e e M i l m n n o d e s ł ć z p o r o t e m d o E u r o p y. L e c z m t k d z i e c z y n y z r ó c i ł s i ę o p o m o c d o ż y d o s k i e g o T o r z y s t e m i g r c y j n e g o, k t ó r e z e s e j s t r o n y s p r ę p o i e r z y ł o d o k t o i G r o s s o i. S t r M i l m n o o p o i e d z i ł d o k t o i, ż e F i l d e l f i i j e s t m i o d y c z ł o i e k, k t ó r y s o i m c z s i e z k o c h ł s i ę j e j c ó r c e W P R I M U S o p tt m u s - 5 Zdjcie szędzie TUTEK ZDROWOTNYCH g Fbryk tutclc F ri m us1( e I o i e, ul. Gródeck L. 35.

5 Nr. 30 J E D N O Ś Ć 5 L e i i t e r z g o t ó b y j ą p o ś i i u b i ć, b y u m o ż l i i ć j e j p o b y t m e r y c e. d o k t G r o s s k ż ł j e j p r z y p r o d z i ć o e g o m ł o d e g o c z ł o i e k r z z j k i m ś ś i d k i e m, k t ó r y b y p o t i e r d z i ł, ż e p r z y s z ł y m ą ż r z e c z y i ś c i e n i e j s i ę k o c h ł. G d y d j m ł o d z i l u d z i p r z y b y l i d o G r o s s, p o z n ł o d r z u ż e m d o c z y n i e n i z p o d e j r z n e m - t o r z y s t e m, l e c z n i e z d r d z j ą c s i ę z n i c z e m, u d ł S ię d o p o r t u, g d z i e L e M i l m n b y ł i n t e r n o n. T u k z n o m ł o d e m u c z ł o i e k o i p r z y - s i ą d z, ż e b y ł z r ę c z o n y z M i l m n ó n ą i t e r z c h c e j ą p o ś l u b i ć. J k o ż p r z y s i ą g! z l e k - k i e m s e r c e m, t o l i j e g o ś d e k o d r z u s ię z l ą k ł i o d m ó i ł p r z y s i ą g i. W z i ę t p o t e m n i n d g c y ę L e, z e z n ł c o n s t ę p u j e : Ó ś i d e k " j e c h ł z n i ą r z e m n t y m s m y m s t t k u, r z e m t e ż z t r z y m n i z o s t l i p o r c i e m e r y k ń s k i m. W i d z ą c, ż e j e j n i e p o z l j ą y l ą d o ć, m ł o d z i e n i e c t e n p r z y r z e k ł j e j, ż e s p r o d z i n r z e c z o n e g o ", k t ó r y o ś i d c z y, ż e o n j e s t j e g o n r z e c z o n ą, p o t e m t e n n i b y j ą p o ś l u b i ( l ), b y j ą p u s z c z o n o d o m e r y k i. O t ó ż o b i e t n i c y t e j t e r z d o t r z y m ł... O c z y i ś c i e b i e d n d z i e c z y n ż y d o s k p d ł b y s t r s z n e n i e s z c z ę ś c i e, o j k i e m j e j m t k p o j ę c i n i e m i ł. P o t e m s z y s t k i e m, d o k t i u r z ę d n i c y e m i g r c y j n i b y l i p r z e k o n n i, ż e m j ą d o c z y n i e n i z z o d o y m n r z e c z o n y m 1 j e d n y m z t y c h, k t ó r y p r d o p o d o n i e s ą s t o s u n k c h z h n d l r z m i ż y y m t o r e m. N i e d o s z ł e g o m ł ż o n k o p e r e t k o e g o r e s z t o n o n t y c h m i s t. Clevelnd (Ohio, U. S..). M i s t o C l e - v e l n d ( s t n i e O h i o ) j e s t p i ę k n y m p o r t e m p o ł o ż o n y m n d b r z e g i e m j e z i o r E r i e. R o z i j s i ę o n o z r o k u n r o k c o r z s z y b c i e j i o b e c n i e l i c z y j u ż p ó ł m i l i o n m i e s z k ń c ó, ś r ó d n i c h o k o ł o 7 5 ż y d ó, p r z e ż n i e p r z y - c h o d ź c ó. B l i s k o m i s t s ą z n c z n e k o p l n i e ę g l k m i e n n e g o i ź r ó d ł n f t y, s m y m m i e ś c i e z ś r o z i n i ę t y j e s t s z e l k i p r z e m y s ł s z c z e g ó l n i e y r o b y ż e l z n e i g o t o e u b r n i, W C l e e l n d z i e i s t n i e j e o k o ł o f b r y k m s z y n, z t r u d n i j ą c y c h o k o ł o r o b o t n i k ó z z r o b k i e m L 2 5 d o 5 d o i. d z i e n n i e. Z k ł d ó g o t o y c h u b r ń j e s t o k o ł o z t r u d n i j ą c y c h r o b o t n i k ó z z r o b k i e m t k i m s m y m j k y ż e j. O p r ó c z t e g o c z y n n e s ą j e s z c z e i n n e, r ó ż n y c h r o z m i r ó f b r y k i, k t ó r e r z e m m o g ą d ć z j ę c i e o s o b o m. R u c h b u d o l n y j e s t t u i e l k i ; p r z e z cły r o k ( z y j ą t k i e m 3 - c h m i e s i ę c y z i m o y c h ) s t o l r z e, c i e ś l e, d e k r z e, m u r r z e i i n n i p r c o n i c y z n l e ś ć m o g ą z j ę c i e z z r o b k i e m 2 3 d o i. d z i e n n i e. W o g ó ł e C l e - v e l n d z i e m ł o j e s t g ł ę z i p r c y, k t ó r e b y s i ę n i e r o z i j ł y. W y r o b n i c y n i e y k l i f i k o n i, j k u - s z ę d z i e, i t u t j t r u d n i e j z n j d u j ą p r c ę ;. l e n i o s n ę i l e t n i ą p o r ą t r f i s i ę z j ę c i e i d l t k i c h i z r b i j ą p r ę d o l r ó d z i e n n i e j e ż e l i n i e f b r y c e, t o n u l i c y, n r y n k u, p r z y b u d u j ą c y m s i ę d o m u i t. p. Z n k o m i c i e p r o s p e r u j e t u t j s ł u ż b d o m o. P o k o j ó k ż y d o s k z r b i ć m o ż e 4 ' 5 0 d o 8 d o i. t y g o d n i o o o p r ó c z i k t u m i e s z k n i. l e p r z y b y j ą c e z R o s y i G l i c j o i t, d. d z i e c z ę t ż y d o s k i e o l ą z y k l e p r c o ć f b r y c e c y g r l u b s k l e p i e, b y i e c z o r m i i n i e d z i e l e b y ć o l n e. D z i e ń r o b o c z y f b r y k c h i i e l k i c h m g z y n c h t r 9 10 g o d z i n, y n g r o d z e n i e d o s i ę g 5 d o i. d z i e n n i e, n e t i ę c e j. W f b r y k c y i m e t l o e j d z i e l n i r o b o t n i c y n i e r z z r b i j ą ż 10 d o i. d z i e n n i e. K l i m t C l e v e l n d z i e j e s t p r z y j e m n y, ł g o d n y ; n i e m t m n i i e l k i c h u p ł ó, n i i e l k i c h m r o z ó. Ż y c i e j e s t s t o s u n k o o n i e d r o g i e : z 7 8 d o i.. m i e s i ę c z n i e d o s t ć m o ż n m i e s z k n i e z c z t e r e c h p o k o i ; p o j e d y n c z y p o k ó j z 3 4 d o i. r t y k u f y s p o ż y c z e t e ż n i e s ą d r o ż s z e n i ż e s c h o d n i c h s t n c h. F u n t m ą k i k o s z t u j e o k o ł o 6 h l., k r t o f l i b u s h e l ( l i t r. ) 3 ' 5 0 k o r. c z s e m j e s z c z e t n i e j. J r z y n y s ą t u o b f i t e i c l e n i e d r o g i e. P o ł o ż e n i e p r z y b y s z ó j e s t o b e c u i e o i e l e p o m y ś l n i e j s z e n i ż b y ł o d n t e j. N i e g d y ś s p o g l ą d n o C l e v e l n d z i e z g ó r y n r o b o t n i k ó p r z y j e z d n y c h, s z c z e g ó l n i e z j s. c h o d n i e j E u r o p y ; t e r z z ś i r o b o t n i c y ż y d o s c y m j ą s o j e z i ą z k i, t r z y m j ą c e s i ę d z i e l n i e i u j m u j ą c e s i ę z s o i m i c z ł o n k m i. R ó n i e ż i s t n i e j ą l i c z n e T o r z y s t d o b r o c z y n n e i b i u r p r c y o p i e k u j ą c e s i ę ż y d o s k i m i r z e m i e ś l n i k m i i r o b o t n i k m i, ś i e ż o z E u r o p y p r z y b y ł y m i, d o k t ó r y c h z r e s z t ą i d m i n i s t c y m i e j c o o d n o s i s i ę n d e r u p r z e j m i e. T o t e ż c h r k t e r e m i g r c y i ż y d o s k i e j o s t t n i c h 20 l t c h z n c z n i e s i ę z m i e n i ł. N i e g d y ś d o C l e v e ł n d u p r z y b y l i t y l k o ż y d z i n i e m i e c c y i u s t r y c c y ; o b e c n i e z ś p o i ę k s z e j c z ę ś c i p r z y c h o d ź c y r e k r u t u j ą s i ę z ż y d ó r o s y j s k i c h, d l e j g l i c y j s k i c h i r u m u ń s k i c h. Z s z e ć j e d n k d o s y ć j e s t j e s z c z e m i e j s c d l l u d z i z d o l n y c h d o p r c y, j k r o b o t n i k ó f b r y c z n y c h i r z e m i e ś l n i k ó. D r o b n i h n d l r z e ( s k l e p i k r z e i d o m o k r ą ż c y ) s ą d o s i t e c z n e j i l o ś c i ; l e m j ą c k i l k s e t d o l r ó i d r o b n i k u p c y m o g ą j e s z c z e C l e v e l n d z i e p r o s p e r o ć. L e c z p r o c e d e r t e n j n n g k o n i e c z n i e z n j o m o ś c i j ę z y k n g i e l s k i e g o. S ą t e ż k u r s y i e c z o r n e d l d o r o s ł y c h i y k ł d y f c h o e d l r o b o t n i k ó s z e l k i c h n i e m l z o d ó., «- Humor ucisknych. O s c z e n i p r m i y j ą t k o e m i 1 i p r z e ś l d o n i n i e z n o ś n i e p r z e z d m i n i s t r c y ę ż y d z i r o s y j s c y, p o s ł u g u j ą s i ę o s t t e c z n ą b r o n i ą b e z b r o n n y c h i b e z s i l n y c h o f i r p r z e m o c y i s o l i : s z y d e r s t e m i g o r z k i m i ż r t m i. P o n i ż e j p o d j e m y k i l k n e g d o t e k, ś i d c z ą c y c h o n i e s p o ż y t y m h u m o r z e i p o n i e k ą d t k ż e ^ o p t y m i z m i e n i e s z c z ę ś l i y c h h e b r e j - c z y k ó 11 o b j u v t e ł i k o n s t y t u c y j n e g o p ń s t r o s y j s k i e g o. U b o g i e m u m ł ż e ń s t u ż y d o s k i e m u, z m i e s z k ł e m u p o z s t r e f ą o s i d ł o ś c i 11, g r o z i ł o n i e o d o ł l n e y d l e n i e. N i e m j ą c n i g r o s z g o t ó k i i z n j d u j ą c s i ę o g ó l e o - s t t n i e j n ę d z y, b i e d c y z r o z p c z y p r z y j ę l i p r o s ł i e. P o l i c y o c z y i ś c i e o d t ą d n i e n g b y ł i c h i ę c e j, l e p o ł o ż e n i e i c h b y n j m n i e j n i e p o l e p s z j d o s i ę : d l e j z l e d i e m o g l i s i ę y ż y i ć. C ó ż m m y z t e g o, ż e p r z e s z l i ś m y n p r o s ł i e r z e k ł r z ż o n d o m ę ż d n i e j n i e m i e l i ś m y n s o b o t ę, t e r z n i e m m y n n i e d z i e l ę. N o, o d r o c z e n i e o j e d e n d z i e ń t k ż e c o ś r t e o d p r ł m ą ż z u ś m i e s z k i e m. T r u p ż y d o s k d ł p r z e d s t i e n i e t e t r l n e m i e ś c i e, z n j d u j ą c e m s i ę p o z,, s t r e f ą 11. O d r z u g u b e r n t o r k z ł y p ę d z i ć k t o r ó, j k o n i e m j ą c y c h,, p r ż i t e l - s t '. L e c z d y r e k t o r u d ł s i ę n u d y e n c y ę d o g u b e r n t o r i p r o s i ł o p o z o l e n i e d l s z e g o p o b y t u m i e ś c i e n m o c y p r g r f u, o p i e j ą c e g o, i ż ż y d o m u p r i j ą c y m r z e m i o s ł o, o l n o m i e s z k ć c ł e j R o s y i. k t o r z y n i e m o g ą b y ć p o c z y t y n i z r z e m i e ś l n i k ó o d p r ł g u b e r n t o r. O h, s z e k s c e l e n c y o! z o ł ł d y r e k t o r t r u p y p n s ą d z i, ż e t o r t y ś c i, l e ż t o p r d z i i s z e c y!... K i e d y r u g o n o ż y d ó z I r k u c k ( n S y b e r y i ), m i e ś c i e t y m g o ś c i ł c y r k. P e n e g o r ż u k l o n c y r k o y z r ó c i! s i ę p o d c z s p r z e d s t i e n i d o p u b l i c z n o ś c i z z p j f i n i e m : j k j e s t r ó ż n i c m i ę d z y k r o ą ż y d e m? i s m n n i e o d p o i e d z i ł : K r o ę s i ę y g n i p o t e m y d o i, ż y d p i e r s i ę y d o i, p o t e m y p ę d z... D ó c h ż y d ó s z ł o p r y n c y p l n ą u l i c ą K i j o i e. J e d e n z n i c h m i ł p r o ż i t e l - s t 11, d r u g i n i e. N g l e u j r z e l i z b l i ż ą j ą c e g o s i ę p o l i e y n t. O ź l e z e m n ą! o d z y s i ę ż y d b e z p r 1 d o t o r z y s z z p r m i 11. I d ź s o b i e d l e j j k n j s p o k o j n i e j r d z i ł m u ż y d,, z p r m i11 j z ś b ę d ę u d ł, ż e u c i e k m. I n i e b e m j ą ł o g l ą d ć s i ę t r o ż l i i e i p r z y s p i e s z ć k r o k u. O c z y i ś c i e p o l i e y n t, n i e z r c j ą c u g i n k r o c z ą c e g o p e n i e ż y d b e z p r 11, p u ś c i ł s i ę p o g o ń z t m t y m, k t ó r e g o s p i ą c i z z i j n y z ł p ł z k o ł n i e r z. - C o t y z j e d e n? z p y t ł o s t r o. ży d. p s z p o r t? J e s t. P o l i e y n t p r z e g l ą d d o k u m e n t s z y s t k o p o r z ą d k u! D l c z e g ó ż u c i e k ł e ś p r z e d e m n ą? 1 W c l e n i e u c i e k ł e m. c z e m u ż t k l e c i ł e ś, ż e m c i ę l e d o d o g o n i ł? W i d z i p n, j e s t e m c i e r p i ą c y i p i j ę o d ę m r y e n b d z k ą, p o o d c h d o k t ó r k z ł m i c h o d z i ć p r ę d k o. l e d l c z e g ó ż n i e s t n ą ł e ś, i d z ą c, ż e c i ę g o n i ę? M y ś l ł e m, ż e p n t k ż e p i j e o d ę m i n e r l n ą... Korespondencye. Brody. D n i 2 0. s i e r p n i b r. o d b y ł s i ę t u t j f e s t y n n d o c h ó d i z r e l. d o m u s i e r ó t, i n s t y - t u c y i o c h r k t e r z e p r e x c e l l e n c e d o b r o c z y n n y m. S ą d z i ć b y n l e ż ł o ż e z g ó r y y k l u c z y ć s i ę p o i n n o s z e l k i e t e n d e n e y e p o l i t y c z n e z t e g o r o d z j u i n s t y t u c y i, d o k t ó r e j ł o n n i e s n s k i p r t y j n e n o s i ć, j e s t p r o s t s k n d l i c z n e m p o s t ę p o n i e m, p r z e z t o b o i e m p o d c i n s i ę b y t z k ł d o i, k t ó r y s t o i t y l k o d z i ę k i o f i r n o ś c i p u b l i c z n e j i t o p o s z e c h n e j. T e g o r o d z j u m y ś l ą k i e r o ł s i ę p r z e z d ł u g i e l t Z r z ą d t e g o ż d o m u i t r o s k l i i e s t r ł s i ę s z e l k ą p o l i t y k ę z d ł o d d o m u t r z y m ć, k t ó r y m z n j d u j ą p r z y t u ł e k n j b r d z i e j s p r c i i o c h r o n y p o t r z e b u j ą c e d z i e c i b i e d n e s i e r o t y ż y d o s k i e. l e s y o n i ś c i t e g o r o d z j u r g u m e n t ó n i e u z n j ą ; i m s i ę r o z c h o d z i o z g r n i ę c i e j k n j i ę k s z e j i l o ś c i p l c ó e k, c h o ć b y n e t p r z e z t o b y t d o b r o c z y n n e j i n s t y t u c y i z o s t ł p o d k o p n y m l b o n e t z n i s z c z o n y m. W. DM LWÓW, KDEMICK (HOTEL GEORGE ) T P E T Y, D Y W N Y, I T E K Y E M E B L O W E, Ż L U Z Y E i S T O l l Y. CENNIKI i W ZORY OPLTM B.

6 6 JEDNOŚĆ Nr. 30 T z b o r c z o ś ć i t o n i e t k t o n e z c h o n i e s i ę s y o n i s t ó z o s t ł o t e r z p o d c z s p r c f e s t y n o y c h u i e ń c z o n e p o t ę ż n e m f i s k i e m. D l z r o z u m i e n i z d r z e ń o p i s z e m y s z y s t k o o d p o c z ą t k u : z o ł u j ą c p i e r s z e t. z. p o s i e d z e n i e k o m i t e t o e 1 z r z ą d d o m u s i e r ó t z p r o s i ł, t e ż i s y o n i s t ó. G d y s y o n i ś c i j e d n k n t e m p o s i e d z e n i u z u ż y l i i ż d o k o m i t e t u n l e ż ą j e d n o s t k i y b i t n i e j s z e z o b o z u s y m i l c y j n e g o, k t ó r e o s t t n i e j k m p n i i y b o r c z e j d o t k l i i e d t y s i ę i m z n k i, o ś i d c z y l i, i ż p r c c h k o m i t e t u z t e g o p o o d u u d z i ł u b r ć n i e m o g ą. W p i e r s z y m r z ę d z i e y s t ą p i ł T e c h i j ( s t o. m ł o d z i e ż y s y o n i s t. ) i s t n i e j e m i n o i c i e B r o d c h k i l k u n i e d o r o s t k ó s ł o ń s k i c h, k t ó r z y z i ą z s z y s t o r z y s z e n i e, u ż j ą s i e b i e z r e p r e z e n t n t ó t u t. m ł o d z i e ż y k d e m i c k i e j. P r z e o d n i c z ą c y T e c h i j i z b r o n i ł t e ż c z ł o n k o m p r c o ć d l d o m u s i e r ó t. J k o d o ó d p r z y t o c z ę li s t j e d n e g o z c z ł o n k ó : D e r S e n i o r d e r T e c h i j h t d e n M i t g l i e d e r n v e r b o t e n m F e s t k o m i t e t e i l z u n e h m e n. W i e s e h r e s m i r l e i d t u t, k n n i c h n i c h t l n g e r m it R i i c k s i c h t U f d i e D i s c i - p l i n t e i l n e h m e n 11. G d z i e t e m z r o z u m i e n i e i n t e r e s ó i p o t r z e b l u d n o ś c i ż y d o s k i e j p n o i e z T e c h i i? G d z i e j e s t s z r e l n p r c d l d o b r l u d u ż y d o s k i e g o, j e ż e l i s n i e m t m, g d z i e s i ę r o z c h o d z i o b y t i p r z y s z ł o ś ć s i e r ó t ż y d o s k i c h. N n s t ę p n e m p o s i e d z e n i u o b r n o n i e o b e c n o ś c i s y o n i s t ó p r z e o d n i c z ą c y m p. M k s H e i l p e r n, i d z i ę k i n i e s t r u d z o n e j p r c y o d b y ł s i ę f e s t y n i p r z y n i ó s ł j k n b r o d z k i e s t o s u n k i b r d z o p o k ź n y c z y s t y d o c h ó d 1100 k o r o n. D l c h r k t e r y s t y k i s p ^ p p y ę. h, p o j ę ć, d o d ć j e s z c z e n l e ż y, i ż j e d e n z c z ł o n k ó Z r z ą d u d o m u s i e r ó t p. B. ( s y o n i s t ), o b u r z o n y p o s t ę p o n i e m s o i c h t o r z y s z y p o i e d z i ł : W e n n J u d e n - Z i o n i s t e n n i c h t r - b e i t e n o l l e n, e r d e i c h d i e g n z e M ł o d z i e ż p o l s k 11 e i n l d e n! O c e n ę t e g o r o d z j u p o s t ę p o n i p o z o s t i m y s p o ł e c z e ń s t u. Czortkó. (E sr torzysto ku spierni biednej żyd. młodzieży szkolnej.) Z r z ą d t o r z y s t E s r ( P o m o c ) k u s p i e r n i u b i e d n e j ż y d. m l o d z i e z y s z k o l n e j C z o r t k o i e y d ł o o b e c n i e s p r o z d n i e z d z i ł l n o ś c i s e j z c z s o d 1. l i p c d o 3 0. c z e r c O k r e s t e n s t n o i s z ó s t y r o k i s t n i e n i T o r z y s t. D o t y c h c z s o e m z d n i e m b y ł o s p i e r n i e u b o g i e j, s z k o l n e j m ł o d z i e ż y ż y d o s k i e j o d z i e z ą i p r z y b o r m i s z k o l n e m i. T o c z y n i ą c o b d r z y ł Z r z ą d j e s i e n i r o k u p r z e s z ł o 200 d z i e c i o b o j g p i c i t u t e j s z y c h s z k ó ł p u b l i c z n y c h p ł s z c z m i, b u t m i, t r z e i k m i, c h u s t k m i i r o z d ł p e n ą i l o ś ć k s i ą ż e k i p r z y b o r ó s z k o l n y c h. N o y m c e l e m, k t ó r e T o r z y s t o y t k n ę ł o s o b i e z p o c z ą t k i e m r o k u s z k o l n e g o j e s t s t o r z e n i e B u r ś y 1 d l ż y d o s k i e j m ł o d z i e ż y s z k o l n e j ; Z r z ą d T o r z y s t p r z y i ą z u j e d o t e g o s z c z e g ó l n i e i e l k ą g ę. Z r z ą d z i n t e r e s o ł t ą m y ś l ą n i e t y l k o c z ł o n k ó T o r z y s t. Z o ł n o 2. p ź d z i e r n i k ri e c o b y t e l s k i, k t ó r y p o z i ą ł r e z o l u c y ę, b y T o r z y s t o n s z e n j b l i ż s z y m c z s i e p o o ł ł o d o ż y c i B u r s ę. Z r z ą d p o s t r ł s i ę o z m i n ę s t t u t ó, e d l e k t ó r y c h o b e c n i e d o d n e g o z k r e s u d z i ł n i T o r z y s t, p r z y b y ł t k ż e d z i ł l n o ś ć u t r z y m y n i b u r s. D z i ę k i d o t y c h c z s o y m s t r n i o m i z b i e g o m Z r z ą d u T o r z y s t, m o ż n b y ł o z e b r ć k o t ę p r z e s z ł o K o r. j k o f u n d u s z n u r z ą d z e n i e i u t r z y m y n i e b u r s y. N i e m j ą c ś r o d k ó n k u p n o ł s n e j r e l n o ś c i y n j ą ł Z r z ą d p o m i e s z k n i e o c z t e r e c h p o k o j c h i u b o c z n y c h u b i k c y c h, k t ó r y m o d d n i 1. W r z e ś n i u m i e ś c i 8. d o 10. u c z n i ó : S p r o z d n i e y k z u j e o b r ó t k s o y k o c i e K. 1 7 h., z c z e g o n. P o m o c " ś c i s ł e m t e g o s ł o z n c z e n i u p r z y p d K. 7 1 h., n b u r s ę z ś K. 4 6 h. S t n k s y z d n i e m 3 0. c z e r c y n o s i o g ó ł e m K : K. 6 2 h. t e m f u n d u s z b u r s o y k o c i e K. 4 6 h. C z ł o n k ó l i c z y ł o t o r z y s t o Z r z ą d T o r z y s t s p o c z y ł r ę k c h : p p. d r. S. K i m e l m n, j k o p r z e o d n i c z ą c e g o, R. F r n k l o e j, j k o z s t. p r z e. G. H e c h t, j k o s e k r e t r z, D. E l l i n g, j k o. s k r b n i k. D o z r z ą d u n l e ż e l i n d t o D r. M. p p e n - z e l l e r, B. B l u s t e i n o, d r. J. H u s v t e r, K. K r p f, J. K o z o e r o, R. M o s l e r o, 3. R u c h e r k i M. S c h e b e l, F. W e i g e i, z ś d o K o m i s y i s z k o n t r u j ą c e j d r. S. K o z o e r, d r. I. M o s l e r i d r. S z. W e i c h e r t. Pomorzny. P r z y s ł o i o m ł o m i s t e c z k o n ę d z ż y d o s k i P o m o r z n c h d j e s i ę b r d z o e z n k i. S m u t n o t e ż b r d z o ż e d o o s t t n i c h c z s ó o u l ż e n i u j e j n s z e r s z ą s k l ę n i e p o m y ś l n o c l e. D o p i e r o j e s i e n i z e s z ł e g o r o k u p r z y s t ą p i o n o d o z o r g n i z o n i F i l i i Z i ą z k u k r e d y t o e g o d l d r o b n e g o h n d l u i p r z e m y s ł u ( I c ) Z ł o c z o i e, b y p r z e z u m o ż l i i e n i e t n i e g o, c z y b e z p ł t n e g o k r e d y t u u l ż y ć c h o ć c z ę ś c i n d e r o p ł k n y m s t o s u n k o m e k o n o m i c z n y m. s z c z e g ó l n o ś c i z r o b k o y m t u t e j s z e j l u d n o ś c i ż y d o s k i e j. P r c e p r z e d s t ę p n e i o r g n i z c y j n e F i l i i p o i e r z o n o k o m i t e t o i, n k t ó r e g o c z o ł o p o o ł n o p. M. T h i i r h u s d z i e r ż c ę d ó b r P o m o r z n y, t u d z i e ż t m t e j s z e g o d y r e k t o r s z k o ł y b r. H i r s z. p. B. L s e r. D z i ę k i s p r ę ż y t o ś c i t e g o k i e r o n i c t s z e l k i e t r u d n o ś c i, j k i e s i ę p o c z ą t k o o n s u ł y, z o s t ł y j u ż u s u n i ę t e, t k ż e i n s t y t u - c y m o g ł b y j u ż r o z p o c z ą ć s e c z y n n o ś c i, c z e g o ż y d o s k l u d n o ś ć. t u t e j s z z ł t o z r o z u m i ł y c h p o o d ó o c z e k u j e z i e l k ą n i e c i e r p l i o ś c i ą g d y b y n i e b r k f u n d u s z ó. Z i ą z e k z ł o c z o s k i b o i e m z l e k z p r z e s ł n i e m f u n d u s z ó p r z e z n c z o n y c h d l t u t e j s z e j F i l i i. F u n d u s z e te, j k n m i d o m o z r z ą d c e n t r l n y l e i j u ż y s y g n o ł ( p o d o b n o k o c i e K. ) Z i ą z e k z ł o c z o s k i i n i e n j e z t e m, c o r y c h l e j p r z e s ł ć P o m o r z n o m. Stnisłó. ( pel do posł p. Ruch. Jednoroczny kurs przygotoczy do c. k. kdemii hndloej i Wyższej szkoły przemysłoej. Wśnie prtyjne). O d k i l k u l t z j m u j e s i ę p r s i o p i n i p u b l i c z n n i e r ó n o m i e r n e m r o z m i e s z c z n i e m m ł o d z i e ż y s z k o ł c h n s z y c h. Z d r o y o b j o s t t n i c h l t d z i e s i ą t e k p o i n i e n n s p r d z i e p r z e j ą ć u c z u c i e m z d o o l e n i, b o m ł o d z i e ż ż y d o s k c h ę t n i e g r n i s i ę d o s z k ó ł, t o l i j e d n o s t r o n n e j e j r o z m i e s z c z n i e s z k o ł c h ś r e d n i c h b u d z i u k ż d e g o t r z e ź o m y ś l ą c e g o o b ę, b o j u ż 'o b e c n i e z r o s t y k s z t ł c o n e g o p r o l e t r y t u ż y d o s k i e g o j e s t n o r m l n y m. T r u d n o s t r z y m ć m ł o d z i e ż o d u c z ę s z c z n i d o s z k ó l ś r e d n i c h z ł s z c z m ł o d z i e ż m ę s k ą ; n l e ż ł o b y p r z e c i e ż o b m y ś l i ć s p o s ó b, k t ó r y b y c h o ć c z ę ś c i z p o b i e g ł k t s t r o f i e n i e u k n i o n e j i s k i e r o ł j ą n i n n ą d r o g ę Ś r o d k i e m z p o b i e g c z y m b y ł y b y s z k o ł y h n d l o e, k t ó r e o d c i ą g n ę ł y b y l i ą c z ę ś ć m ł o d z i e ż y o d g i m n z y ó z i ę k s z y m p o ż y t k i e m t k d l k r j u j k i m ł o d z i e ż y. P u b l i c z n e s z k o ł y h n d l o e d j ą b o i e m m ł o d z i e ż y o b o j g p ł c i y k s z t ł c e n i e o g ó l n e i z o d o e k i e r u n k u t e o r e t y c z n y m i p r k t y c z n y m, k t ó r e o d p o i d p o t r z e b o m s t n u h n d l o e g o i p o z o s t j ą c y c h z n i m - z i ą z k u i n n y c h z o d ó ; p r z y c z y n i j ą s i ę r ó n i e ż d o p o d n i e s i e n i z r o b - k o o ś c i o s ó b, z j m u j ą c y c h s i ę h n d l e m. Ż e S t n i s ł ó n j b r d z i e j s i ę n d j e n z ł o ż e n i e s z k o ł y h n d l o e j, ś i d c z y 0 t e m : 1) f r e k e n e y p r y t n e j s z k o l e h n d l o e j t u i s t n i e j ą c e j, z r s t z k ż d y m r o k i e m ; 2 ) S t n i s ł ó j e s t p r z e d e s z y s t k i e m m i s t e m h n d l o e m i s t n o i n i e j k o s t o l i c ę p o ł u d n i o o - s c h o d n i e j G l i c y i, d o k t ó r e j u c z n i o i e z j e ż d ż j ą s i ę z m ł y c h m i s t e c z e k, b y s i ę k s z t ł e t ć n p r o k u r z y s t ó i i n n y c h u r z ę d n i k ó i n t e r e s c h b n k o y c h l u b t o - 1 r o y c h. p e l u j e m y z t e m t ą d r o g ą d o p o s ł m i s t S t n i s ł o p. R u c h, b y d o ł o ż y ł u s i l n y c h s t r ń i e n e r g i c z n i e s i ę d o m g ł t k K o l e p o 1 s k i e m, j k i p r l m e n c i e o j k n j r y c h l e j s z e z ł o ż e n i e p ń s t o e j s z k o ł y h n d l o e j. S t n i s ł o i e m y ś l ż ą d ń i p o t r z e b o g ó ł u 1 r e p r e z e n t c y i m i e j s k i e j. S p r z ł o ż e n i u n s p ń s t o e j s z k o ł y h n d l o e j j k n s z p e n i ł n s z b y ł y p o s e ł b y ł j u ż k o m i s y i b u d ż e t o e j m z ł t i e n i u ; n l e ż y t e d y p r z y p i l n o ć j e j m i n i s t e r s t i e. S p o d z i e ć s i ę n l e ż y, ż e u t o r z e n i e u n s s z k o ł y h n d l o e j r y c h ł o d o j d z i e d o s k u t k u p r z y p o m o c y i p o p r c i u p o s ł R u c h, k t ó r y j u ż n i e j e d n ą s p r ę e n e r g i c z n i e p o p r t. J u ż o d k i l k u l t i s t n i e j e u n s k u r s p r z y g o t o c z y, d o c. k. k d e m i i h n d l o e j i W y ż s z e j s z k o ł y p r z e m y s ł o e j. W i d o m o, ż e r u n k i p r z y j ę c i d o t y c h z k ł d ó z l e ż n e s ą t y l k o o d ś i d e c t u k o ń c z o n e j c z r t e j k l s y s z k ó ł ś r e d n i c h l u b t r z e c i e j k l s y s z k o ł y y d z i ł o e j z p o s t ę p e m c o n j - m n i e j d o b r y m ( r e ś k r y p t c. k. M i n i s t e r s t W y z n. i O ś i t y z 5. l i p c ). P o n i e ż i ę c e j n i ż p o ł o m ł o d z i e ż y ż y d. z p i s n e j d o p i e r s z e j k l s y s z k o ł y ś r e d n i e j z r ó ż n y c h p r z y c z y n o p u s z c z g i m n z y u m l u b s z k o l ę r e l n ą p o u k o ń c z e n i u p i e r s z e j, d r u g i e j l u b t r z e c i e j k l s y, p r z e t o z r o z p c z e n i r o d z i c e s t j ą n r o z d r o ż u, n i e i e d z ą c c o z s o i m i s y n m i d l e j p o c z ą ć. W s p o m n i n y p r z e t o k u r s p r z y g o t o c z y p r z y g o t o u j e s u m i e n n i e t k i c h m ł o d z i e ń c ó d o e g z m i n u z t r z e c i e j k l s y y d z i ł o e j, b y z u z y s k n e m ś i d e c t e m m o g l i p r z e j ś ć d o k d e m i i h n d l o e j. Z ł o ż y c i e l e m t e g o k u r s u j e s t!p. O z y s z O l f e n b e r g e r, n u c z y c i e l y d z i ł o y, k t ó r y t e ż p r z y j m u j e p i s y n p r z y s z ł y k u r s. P o d n i e ś ć n l e ż y, ż e u c z n i o i e c e l u j ą c y k d e m i i h n d l o e j e L o i e s ą y c h o n k m i p o y ż s z e g o k u r s u s t n i s ł o s k i e g o. O s t t n i e y b o r y d o p r l m e n t u p o o ł ł y d o ż y c i ż k i l k t y g o d n i k ó r ó ż n y c h p r t y i. Ż r g o n o y d e r J u d 1 i R e e r 1 z l c z j ą s y m i l c y ę i s y m i l t o r ó. D o p o ż n y c h n r o d o y c h n l e ż ą : K u r j e r s t n i s ł o s k i i G z e t s t n i s ł o s k. M m y t k ż e n o y d u t y g o d n i k b e z p r t y j n y " M o n i t o r s t n i s ł o s k i 11. Tłuste. W n s z e m m i e ś c i e, k t ó r e z p o o d u r o g i c h u c z u ć i n t g o n i z m ó n r o d o y c h i y z n n i o y c h p o z o s t j e o d s z e r e g u l t p o z n i s e m ż y c i t o r z y s k i e g o i z b o e g o p r z e j i ć s i ę p o c z y n c o r z i ę c e j m y ś l l e p s z e g o, z g o d l i e g o s p ó ł ż y c i i n t e l i -

7 Nr. 30 JEDNOŚĆ 7 g e n c y i r y j s k i e j z ż y d o s k ą, c o p r z y c z y n i s i ę p r z e d e s z y s t k i e m y s o k i e j m i e r z e d o r o z p r s z n i n u d ó i m o n o t o n i i, j k i e j e s z c z e c e c h u j ą t u i ó d z i e m i s t e c z k g l i c y j s k i e. O t o d z i ę k i i n i c y t y i e p ń s t S t e c k - l ó, n o t r y u s z p. R u k s e r i d o k t o r s t J g e r ó u r z ą d z i ł d n i 1 3. s i e r p n i tu t. m ł o d z i e ż g i m n z y l n s p n i ł y f e s t y n Ś n i t y n i e n r z e c z o f i r d r o h o b y c k i c h z n d e r u r o z m i c o n y m p r o g r m e m. M ł o d z i e ż o b o j g p ł c i, j k r ó n i e ż n i e m l c ł i n t e li - g e n c y t u t e j s z b e z r ó ż n i c y y z n n i b i ł s i ę s o b o d n i e i e s o ł o p r z y d ź i ę k c h m u z y k i d o p ó ź n e j n o c y, o d n o s z ą c m i ł e i n i e z t r t e r ż e n i. D n i 1 8. s i e r p n i o d b y ł s i ę s j m - g o d z e z s t r n i e m tu t. Z b o r u i z r. n c z e ś ć u r o d z i n c e s r s k i c h u r o c z y s t o ś ć, k t ó r e j z i ę ł u d z i ł d o ś ć z n c z n e j l i c z b i e t k ż e i n t e l i g e n c y c h r z e ś c i j ń s k. P o o d p r i e n i u m o d ł ó i o d ś p i e n i u p r z e z c h ó r p i e ś n i p r z y k o m p n i m e n c i e o r k i e s t r y y g ł o s i ł k z n i e n u c z y c i e l r e l i g i i p. S c h e i n e r. O d ś p i e n i e m h y m n u c e s r s k i e g o z k o ń c z o n o u r o c z y s t o ś ć. KRONIK. Bezpłtn uczelni d l u b o g i e j m ł o d z i e ż y s z k ó ł ś r e d n i c h n r o d o o ś c i p o l s k i e j b e z r ó ż n i c y y z n n i, u - t r z y m y n p r z e z K o l o T o. S z k o ł y l u d o e j i m. B. G o l d m n p r z y j m i e j k l = t c h p o p r z e d n i c h, n b i e ż ą c y r o k s z k o l n y 2 4 u c z n i ó u b o g i c h g i m n z y ó i s z k ó ł r e l n y c h n i e m j ą c y c h s o i c h d o m c h n i r u n k ó n i e o d z o n i e p o t r z e b n y c h d o n u k i n i n i k o g o, k t ó r y b y k i e r o ł i c h p r z y g o t o n i e m d o l e k c y i s z k o l n y c h. U c z n i o i e p r z e b y ć b ę d ą u c z e l n i c o d z i e n n i e o d g o d z. 3. p o p o ł u d n i u d o g o d z. 7 - m e j i e c z o r e m i z n j d ą t m b e z p ł t n ą p o m o c n u c e, b i b l i o t e k ę d l m ł o d z i e ż y i o d p o i e d n i e g r y, z k t ó r y c h b ę d ą m o g l i k o r z y s t ć p o p r z y g o t o n i u s i ę d o l e k c y i. P o d c z s p r z e r y o g o d z. 5 - t e j p o p o ł u d n i u d o s t n ą u c z n i o i e b e z p ł t n y p o d i e c z o r e k. P o d n i o p r z y j ę c i e, z o p t r z o n e o - s t t n i e ś i d e c t o s z k o l n e m j ą r o d z i c e l u b o p i e k u n o i e t o r z y s t i e u c z n i ó n i e ś ć n r ę c e Z r z ą d u l o k l u u c z e l n i s z k o l e m ę s k i e j im. S t s z i c, p r z y n 1. S k r b - k o s k i e j d n i c h i 13. r z e ś n i o d g o d z. 4. p o p o ł u d n i u d o 6. i e c z o r e m. Kd szkoln krjo z t i e r d z i ł r z e c z y i s t y c h n u c z y c i e l u B e r t i e g o m e i s e n s z k o l e r e l n e j Ś n i t y n i e i O s i s R o - s e g o g i m n z y u m B u c z c z u. Z kolonii kcyjnych d l d z i t y y z n n i m o j ż e s z o e g o D ę b i n i e r ó c i ł p r t y d z i e c z ą t p o c z t e r o t y g o d n i o y m p o b y c i e d n i 2 8. s i e r p n i, Zbór izrelicki Ezeszoie z o s t ł p r z e z c. k. n m i e s t n i c t o r o z i ą z n y ; k o m i s r z e m r z ą d o y m z m i n o n y z o s t ł p. W i l h e l m Z n g e n, s e s o r m i e j s k i, z s t ę p c ą j e g o D r. K r u s, l e k r z t m t e j s z y. Zjzd kupcó żydoskich. W y d z i ł l o s k i e g o S t o r z y s z e n i k u p c ó ż y d o s k i c h z o ł u j e p o r o z u m i e n i u z i n n e m i, i s t n i e j ą c e m i k r j u ż y d o s k i e m i o r g n i z - c y m i k u p i e c k i e m i z j z d ż y d o s k i c h k u p c ó g l i c y j s k i c h. Z j z d o d b ę d z i e s i ę m i e s i ą c u p ź d z i e r n i k u e L o i e. N p o r z ą d k u d z i e n n y m s t o j ą s p r y : o d p o c z y n k u n i e d z i e l n e g o, z m i e r z o n e g o p r o d z e n i d o o d u u z d o l n i e n i d o h n d l u i o r g n i z c y i z o d o e j k u p c ó ż y d o s k i c h. Cudotórcę z Komrn, k t ó r y r z z c ł y m d o r e m p r z e b y ł n i l e g i t u r z e le t n i e j U ż o k u, y d l o n o s t m t ą d z o d b y n i e p r k t y k c u d o t ó r c z y c h. O d p o i e d n i t e m t n d r z s i ę z t e m p. B r e i t e r o i, y b r n e m u t k ż e z K o m r n, d o i n t e r p e l c y i n s z y k n y r z ą d u ę g i e r s k i e g o. Szkoł hndlo S. Weinberg S t n i s ł o i e, y d ł [ s p r o z d n i e z r o k / 1 1, k t ó r e ś i d c z y o s t ł y m r o z o j u t e j s z k o ł y, o ż y e m z i n t e r e s o n i u s p o ł e c z e ń s t d z i ł e m n s z y m k r j u d o t ą d n i e m l z u p e ł n i e o b c y m, d z i ł e m s z k o l n i c t h n d l o e g o. Z k ł d c h o ć p r y t n y, l e p o z o s t j ą c y p o d d o z o r e m c. k. R d y s z k o l n e j k r j o e j s t o i n y ż y n i e s e g o z d n i ; f c h o e i r u t y n o c n e s i ł y n u c z y c i e l s k i e d o p o s z c z e g ó l n y c h p r z e d m i o t ó, i n t e n z y n i c e l o p r c m y ś l i n s t r u k c y i d l s z k ó ł h n d l o y c h s ą r ę k o j m i ą n l e ż y t e g o f u n k c y o n o - n i s z k o ł y. O b j e m d o d t n i m j e s t f k t, ż e z m i s t j ę z y k n i e m i e c k i e g o, o d t ą d j ę z y k i e m y k ł d o y m j e s t j ę z y k p o l s k i, c h o c i ż s t r n i e m z k ł d u j e s t, b y b s o l e n c i u z y s k l i b i e g ł o ś ć o b u j ę z y k c h. Z p r z e d ł o ż o n e g o p l n u n u k i y n i k, ż e o b e j m u j e o n c ł ą d z i e d z i n ę f c h o e g o y k s z t ł c e n i, z s t o s o n ą d o y m o g ó, s t i n y c h m ł o d z i e ż y h n d l o o y k s z t ł c o n e j. Z s ł u g ą n i e z p r z e c z o n ą r o z o j u z k ł d u j e s t d o ś i d c z o n e i u m i e j ę t n e k i e r o n i c t o d y r e k t o r S. W e i n b e r g, n i e s t r u d z o n e g o p r c o n i k n n i i e s z k o l n i c t h n d l o e g o. Cieke cyfry c o d o i l o ś c i s ł u c h c z y ż y d o s k i c h, p o d j ą s p r o z d n i i e d e ń - s k t e h : «z k Ó l. \ y ż s z y c h. :.: / v r n o r m - f f t O J P i t i W e d l e u r z ę d o y c h y k z ó z l t d o ( z i m o e p ó ł r o c z ) z r o s ł n u n i e r s y t e c i e i e d e ń s k i m i l o ś ć s ł u c h c z y z r o k u n r o k u , c z y l i p r o c e n t o o z p r c. r o k u n 2 5 p r c. r o k u , c z y l i ż e ż y d z i o b e c n i e s t n o i ą x 4 c z ę ś ć o g ó l n e j c y f r y s ł u c h c z y. U n i e r s y t e t u. W e d l e y d z i ł ó z ś s t n o i ą : n p r n i c z y m p r c.,? n m e d y c z n y m 3 5 p r c., f i l o z o f i c z n y m n i e s p e ł n 2 0 p r c. R ó n i e ż W y ż s z e j s z k o l e r o l n i c z e j ( H o c h s c h u l e f u r B o d e n k u l t u r ), i l o ś ć i c h z r o s ł. W r o k u s t n o i l i ż y d z i p r c., z ś r b l i z k o 4 p r o c. N t o m i s t i n t e r e s u - j ą c e m j e s t, ż e y ż s z e j s z k o l e r b i n c k i e j ( I s r e l i t i s c h - T e o l o g i s c h e n s t l t ), j e d y n e j t e g o r o d z j u u s t r y i i l o ś ć s ł u c h c z y m l e j e. G d y n. p. r o k u y n o s i ł o g ó ł e m 3 0, p ó ź n i e j s z y c h l t c h z ś 3 3 s p d l o n k o ń c u n 2 8. N j y ż s z ą z ś p o d z g l ę d e m p r o c e n t o y m i l o ś ć ż y d ó y k z u j e k d e m i e k s p o r t o. W r o k u n s ł u c h c z y b y ł o ż y d ó, c z y l i p r c. Żydzi Eosyi. L i c z b ą ż y d ó R o s y i y n o s i o g ó ł e m W i ę k s z o ś ć ż y d ó r o s y j s k i c h, 7 6 '6 o ż y j e n o b s z r z e K r ó l e s t P o l s k i e g o, g d z i e s t n o i ą p r z e c i ę t n i e 1 5 j0 c ł e j l u d n o ś c i. C y f r u r o d z e ń ż y d ó r o s y j s k i c h j e s t s t o s u n k o o n i s k. Ś m i e r t e l n o ś ć u d z i e c i j e s t p r d z i e m l, l e z t o z u ż y ć s i ę d j e i ę k s z ś m i e r t e l n o ś ć u o s ó b d o r o s ł y c h. P r o c e n t o s ó b, b ę d ą c y c h i e k u z d o l n y m d o p r c y y n o s i u ż y d ó j e d y n i e o o g ó ł u l u d n o ś c i, p o d c z s g d y u i n n y c h y z n ń h s i ę t c y f r m i ę d z y jo. Z t e g o o k z u j e s i ę, o ile t r u d n i e j s z e m j e s t ' s t n o i s k o ż y d ó R o s y i l c e o b y t ' p o r ó n n i u z i n n y m i m i e s z k ń c m i, k t ó r y c h p o ł o ż e n i e r ó n i e ż n i e m o ż e b y ć n z n e ś i e t n e m. Członek ęgierskiej Izby mgntó K r o l S c h b z m r ł i e k u 8 3 l t G o - z d y i. Z m r ł y o d c z e s n e j s e j m ł o d o ś c i z j m o ł s i ę r o l n i c t e m, p o c z e m l c e o n i e p o d l e g ł o ś ć s t n ą ł p r z y b o k u p u ł k o n i k L u d i k B e n e j k o p o m o c n i k i d j u t n t. W r y b r n y z o s t ł S c h b p o s ł e m. W d z i e s i ę ć l t p ó ź n i e j p o o ł n o g o d o I z b y m g n t ó, r z s z c z y c i ł g o c e s r z ; d z i e d z i c z n y m ę g i e r s k i e m s z l c h e c t e m. B I. : p. S c h b c i e s z y ł s i ę e s z y s t k i c h k o l c h i e l k i e m p o ż n i e m i b y ł p i e r s z y m ż y d e m n W ę g r z e c h, k t ó r y z m i n o n y z o s t ł, c z ł o n k i e m I z b y m g n t ó. Obły. C o d z i e n n i e p r i e u r z ą d z n e s ą K i j o i e p r z e z p o l i c y ę, n s z e r o k ą s k l ę o b ł y, c e l u y s z u k i n i... ż y d ó, n i e m j ą c y c h p r z m i e s z k i n i m i e ś c i e ; o b ł y t e p r o d z o n e s ą z n i e z y k ł ą ś c i s ł o ś c i ą. Z r o z k z u ł d z o s o b y, p r z y b y j ą c e d o m i s t, p o i n n e b y ć m e l d o n e c i ą g u k i l k u g o d z i n. Odpoiedzi Redkeyi. P. S e m i l r c z y p r z y b y ć d o R e d k c y i ś r o d ę o g o d z. 5. s p r i e ) n d e s ł n e g o r t y k u ł u. D z i e c i o m, c i e r p i ą c y m n z b u r z e n i t r i e n i u d j e s i ę p r z e z k i l k d n i p o 3 ł y ż k i s t o ł o e, n t u r l n e j o d y g o r z k i e j F r n c i s z k J ó z e f 1, c o n i e p ł y s z k o d l i i e n e t n n j d e l i k t n i e j s z e n r z ą d y. P r o f. v o n G e r h r d t z B e r l i n s t i e r d z, ż e u ż y ł s o j e j k l i n i c e, o d y F r n c i s z k J ó z e f " i e l o k r o t n i e i z s z e z p e n y m i z d l j ą c y m s k u t k i e m. O t r z y m ć m o ż n e s z y s t k i c h p t e k c h i s k ł d c h W ó d m i n e r l n y c h. Z dniem 1-go rześni b. r. rozpoczyn się kirni Splendid4s, S <,"]y.9 no y szereg koncertó sm yczkoych z udziłem znkomitego skrzypk W. GEGNER bsolent szkoły prof. UER. Koncerty te stnoić be,dą i ndl trkcyę sezonu i n nie uprzejmie zprsz ZRZĄD. HELIOS Kinemtogrf rty- styczny e Loie, Stnisłoie Kołomyi. Wspniły progrm njcelniejszych obrzó z doboroą muzyką sobotę, niedzielę i śięt ( Stnisł- ie i piątki) od godz. 4-tej do 10-tej bez przery. 1 t i p l 1. S. H lę s z iiln k r jo i k o n c e s y o n o n d u k l s o SZKOŁ HNDLOW I z kursem przygotoczym i kursem jednorocznym dl pn S. WEINBERG I W STNISŁWOWIE i UL. B ELOWSKIEGO 1. Wpisy od 25. do 31. sierpni b. r. N u k r o z p o c z y n s i ę d n i 2 g -o r z e ś n i b. r. J PROGRMY DRMO i OPŁTNIE. Ustne i pisemne zgłoszeni przyjmuje i I bliższych idomości udziel codziennie od H 9 12 przedpołud. i od 3 5 popołud. DYREKCY ZKŁDU. H

8 10 JEDNOŚĆ Nr. & fcp] Wszelkie monety zgrniczne kupuje i sprzedje po cench njkorzystniejszych Dom bnko y i kntor yminy SOKL i LILIEN Zleceni z proincyi odrotną pocztą bez doliczeni proizyi. LWÓW ul. HETMŃSK (róg Bilińskiego). i D R U K R N I i łsn y yroli stmpili] I. F K I E D M M P s ż H u u s m n 1. 2., ykony DRUKI, STMPILIE szelkiego rodzju, MRKI pieczrkoe i t. p. gustonie, szybko i po ceiich przystępnych i i y i y \1 71 \!/ I/!/ II vk M/ v!/ C. t i r z y. licyjski kcyjuy Bnk hipoteczny Oddził depozytoy przyjmuje kłdki i ypłc zliczki n rchunek bieżący, przyjmuje do przechoni ppiery rtość, i udziel n tkoe zliczki. Ndto zprodz n zór instytucyj zgrnicznych tk zne Schoki depozytoe 312 (Sfe Deposits). Z opłtą 50 do 70 koron rocznie, depozytryusz otrzymuje stloej ksie pncernej schoek do yłącznego użytku i pod łsnym kluczem, gdzie bezpiecznie dyskretnie przechoyć możn soje mienie lub żne dokumenty. W tym kierunku poczynił Bnk hipoteczny jk njdlej idące zrządzeni. Przepisy odnoszące się do tego rodzju depozytó, otrzymć możn bezpłtnie oddzile depozytoym. TELEGRM! vi/ tu / v Dostimy codziennie do mieszkń MLEKO 309 zm kn iętych flszkch. Ks. bubontirskiego i St. br. ftlyeielskiego e brooroie. ul. Sienkieicz 3, plc Smolki 1. 5,. \ ul. Słockiego 5, ui. Poln 25. / l j 2 O ryg nln e ngielskie Rglny = Tetr rozmitości = riete Bristol!'i!lki?prftd Die noe komedye. Początek o godz. 9 ieczó B^;!l!»»;?!??'!,il!:B!?,B!!!!!!;"'! l.-"l!l! v;il!!!..ył!! l,. «ljl'... gg'iijjji».. ZKŁD I... RYTOWIilCZY i ODLEWflRłllfl TBLIC METLOWYCH Mks Gisermn Ló, ul. Sykstusk 19 TELEFON Nr ykonuje gustonie i tnio stmpilie kuczukoe i metloe, tblice i n pisy lne orz grirone, mrki pieczątkoe, numertory i stemple = = = = = citoe. : = Cenniki bezpłtnie. l i';i'iijii»::'mjiik,mimi,i'ijjiii N z isko... dres Międzynrodoe DOTflD NIGDY NIEBYWŁE! Rozdro ujem y 1200 K. ngr. i gotóce! Dl tych, którzy roziążą zgdkę n obrzku przeznczyliśmy poyższą kotę. Ten kto ynjdzie gospodynię i zmluje, otrzym męski lub dmski zegrek rtości 20 K. lub 15 K. gotóce, pod runkiem, że zmói elegncką imitcyę złotego łńcuszk Din i nieżytość z niego K ndeśie mrkch pocztoych. Po otrzymniu roziązń, nstąpi rozdził ngród. Wszelkie posyłki, pod - dresem. Ptri-Zentrle,. Seifert, Wiedeń, II. Neubugsse przedsiębiorsto hndloe szczególnie z Rosyą 313 N. KTZNER Podołoczyskch. Wołoczyskch, i Rdziiłłoie. dom spedycyjny i komisoy - - Brodch Stłe tryfy przeozoe (stki) do Rosyi z Rośyi rz zszelkiemi kosztm i fchoe oclenie. Wyóz ełny drzenej, desek n skrzynki dl Jj bruskó i toczydeł dl kos i żniirek. Sprzedż ęgł kmiennego, koksu i ntrcytu. Herbt orygin. pczk. z ces. rosyjsk. bnderolą rządoą dres: TO. Rtzner, Podroołezysk. Z drukrni rtur Goldm n e Loie, Sykstusk 19. POLEC W BONM ENCIE M. MREK L W Ó W. 7= S Y K S TU S K 2 9 Telefon 2131/11. i K ró lest G licyi i L o t e r y i z l e l k i e m K sięst em K rk o skiem «t n i n i e i i L 3- n U l j L. 19. Telefon I5 m i IG24. Wpłcony kpitł kcyjny 10, K. Udziel kredytó przemysłoych długoterminoych e łsnych oblijcych. Finnsuje przedsiębiorst przemysłoe. Eskontuje i inksuje eksle przemysłoe i kupieckie. Skłd dy i kucye gotóce, efektch i e łsnych listch grncyjnych pod brdzo dogodnymi runkmi. Udziel poręki z kredyty podtkoe i cłoe. Wydje listy kredytoe n szystkie mist zgrniczne. Przyjmuje zleceni giełdoe i udziel informcyi co do korzystnej lokcyi kpitłó. Przyjmuje kłdki n Książeczki kłdoe i n rchunek bieżący pod brdzo korzystnymi runkmi i ydje książeczki czekoe. Koty do K. dziennie ypłc się bez ypoiedzeni. Podtek rentoy opłc Bnk z łsnych funduszó. Wynjmuje n nizką opłtą njnoszej konstrukcyi schoki depozytoe. (Sfe deposits) stloych ksch pncernych, "ł Godziny ksoe od 9 rno do 1/2 5-tej popołudniu bez przery. W ydc i redktor odpoiedzilny : Dr. Bertold Merin.