Sprawozdanie merytoryczne podsumowujące działania realizowane w oparciu o projekt Moja wymarzona ekopracownia w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Działoszynie Edukacja ekologiczna w nowoczesnej szkole uwzględnia w swoich treściach wpływ działalności człowieka na środowisk, a także ma na celu podniesienie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży oraz całego społeczeństwa. Dzięki wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi w SOSzW w Działoszynie została wyremontowana i doposażona ekopracownia. Całkowity koszt projektu wyniósł 13 881,00 zł, w tym WFOŚiGW 11 743,00 zł, pozostała kwota to wkład własny SOSzW w Działoszynie. Projekt do konkursu oraz programy edukacyjne opracowali nauczyciele biologii i przyrody: Danuta Sobalak, Wioleta Łakoma, Iwona Zygoń przy wsparciu Dyrektora SOSzW w Działoszynie Anny Tarnowskiej Przerywacz oraz pracowników administracji. Swój wkład w tworzenie pracowni wnieśli też rodzice, którzy zakupili kwiaty doniczkowe i pracownicy Ośrodka, którzy uczestniczyli w pracach remontowych. Trwałym efektem zrealizowanego programu ekologicznego są zakupione meble i nowoczesne pomoce dydaktyczne, które wzbogaciły pracownię szkolną. Urządzenia multimedialne, modele edukacyjne wpłynęły pozytywnie na efektywność nauczania, bowiem w czasie projekcji, prezentacji i doświadczeń dzieci niepełnosprawne poznają i obserwują zjawiska zachodzące w przyrodzie, życie zwierząt, niedostępne miejsca na Ziemi. Nowoczesne pomoce dydaktyczne są niezbędnym narzędziem dla nauczyciela i ucznia w edukacji na miarę XXI wieku. Z pewnością posłużą w zdobywaniu wiedzy i umiejętności z przyrody także w następnych latach nauki szkolnej. Otwarcie pracowni odbyło się listopadzie 2013r. Po przecięciu wstęgi uczniowie mieli możliwość zapoznać się ze sprzętem i pomocami zakupionym w ramach projektu. 1
Zakończony projekt pozytywnie wpłynął na pogłębienie wiedzy i zainteresowań ekologią wśród naszych uczniów. Realizując programy W zgodzie z naturą oraz Koło Małego Eksperymentatora, podejmowałyśmy wspólne działania, które spowodowały zmianę podejścia do problemów ekologicznych, a przede wszystkim zmianę zachowania wśród uczniów, rodziców i pracowników Ośrodka. Przy wykorzystaniu bazy dydaktycznej w nowo utworzonej pracowni, w latach 2013-2014, 11 osobowa grupa gimnazjalistów realizowała program edukacyjny, pt. W zgodzie z naturą. Założenia programowe dotyczyły: poszerzenia wiedzy ekologicznej wykraczającej poza podstawę programową oraz wykreowanie prawidłowych postaw ekologicznych wśród uczniów. Treści programowe ujęte były w trzech blokach tematycznych: I Poznajemy bliższe i dalsze środowisko. II Środowisko potrzebuje nas i nam jest potrzebne środowisko. III Środowisko w niebezpieczeństwie. Program ekologiczny Koło Małego Eksperymentatora adresowany był do najmłodszych wychowanków SOSzW w Działoszynie i obejmował 66 godzin. Podstawowymi metodami pracy były: metody aktywizujące uwzględniające możliwości ucznia, pogadanka, obserwacja, eksperyment, zajęcia praktyczne. Główną formą pracy na zajęciach była praca w grupach. Program obejmował zajęcia w ekopracowni oraz najbliższej okolicy. Był rozszerzeniem treści ekologicznych zawartych w programach kształcenia uczniów w poszczególnych klasach szkoły podstawowej. Program Koła Małego Eksperymentatora" przeznaczony był do realizacji w klasach I-VI szkoły podstawowej. Jego głównym założeniem było rozbudzenie pasji poznawania świata przyrody i odkrywania reguł nim rządzących poprzez doświadczenia i prowadzenie bezpośrednich obserwacji. Zajęcia koła rozwinęły u uczniów niepełnosprawnych intelektualnie umiejętności związane z obserwowaniem, rozumowaniem i wykorzystaniem wiedzy w praktyce. Podczas realizacji treści programu uczniowie szkoły podstawowej i gimnazjum: Odbywali wycieczki w celu obserwacji fauny i flory różnych ekosystemów (las. rzeka, łąka, ogród itp.). Badali zanieczyszczenia powietrza i oceniali wg skali porostowej i poznawali przyrodę w bezpośrednim kontakcie: 2
W celu przybliżeniu tajników przyrody i ekologii, poznania ciekawostek ze świata przyrody bardzo pożyteczną formą okazały się filmy edukacyjne. Wykorzystując wiadomości i umiejętności z zakresu informatyki, uczniowie przygotowywali ciekawe prezentacje multimedialne. Uczniowie chętnie współpracowali w ramach przygotowywania szkolnych wystaw prac uczniowskich. Z wielkim zainteresowaniem poznawali przyrządy pracy biologa i ich przeznaczenie, zasady mikroskopowania i wykonywania preparatów. Na podstawie obserwacji i albumów uczyli się rozpoznawać różne gatunki roślin i zwierząt. 3
. 4
Podopieczni wykazali się dużą odpowiedzialnością i pracowitością hodując rośliny doniczkowe, zakładając hodowlę ziół (rzeżuchy, tymianku i bazylii) oraz uprawę truskawek, warzyw i kwiatów na szkolnej działce. 5
Uczniowie starali się wykazać związek między degradacją środowiska naturalnego a zanieczyszczeniem żywności i łączącymi się z tymi konsekwencjami dla zdrowia człowieka. Udział w projekcie Moja wymarzona ekopracownia przyczynił się do wzrostu poczucia odpowiedzialności za środowisko wśród uczniów i ich rodzin. Zaplanowane działania wzbudziły zainteresowanie zjawiskami przyrodniczymi, uwrażliwiły i uświadomiły konieczność dbania o Ziemię. Działalność kół zainteresowań w szkole specjalnej miała duże znaczenie w procesie rewalidacji dzieci upośledzonych umysłowo. Uczestnictwo dzieci w zajęciach dała im możliwość rekompensowania braków, korygowania nieprawidłowości rozwojowych i rozładowywania stresów. Realizując zadania ujęte w programie uczniowie mieli możliwość zaangażowania się w różnego rodzaju działania ekologiczne o zasięgu lokalnym i ogólnopolskim. Zainteresowania ekologiczne i świadomość ekologiczną dzieci podnosiłyśmy angażując się w różnego rodzaju projekty ekologiczne na skalę krajową między innymi: w naszej szkole odbyła się akcja "Sprzątanie Świata 2013", która miała następujący przebieg: Zbiórka na informacyjnym apelu szkolnym. Zapoznanie z genezą i ideą akcji - wyjaśnienie celu spotkania przez nauczycieli organizujących akcję. 6
Przypomnienie zasad bezpiecznego korzystania z narzędzi, worków i rękawic foliowych. Podział zadań i obowiązków. Wyznaczenie poszczególnym grupom terenu do porządkowania, rozdanie rękawic, worków na śmieci oraz narzędzi. Sprzątanie najbliższej okolicy, segregowanie śmieci. Powrót do szkoły i złożenie worków w wyznaczonym miejscu. Praca w klasach. Uczniowie wykonują prace plastyczne w ramach szkolnego konkursu na plakat pod hasłem Kocham, lubię, szanuję nie śmiecę". Zachęcanie do wypoczynku i korzystania w rozsądny sposób z darów lasu, organizowania spacerów i wycieczek jako jednej z form organizowania zajęć lekcyjnych. Podsumowanie akcji, rozstrzygnięcie konkursu, wręczenie dyplomów i nagród (zakładki do książek, plany lekcji i inne materiały promujące proekologiczny styl życia); W roku szkolnym 2014/15 kolejny raz nasza szkoła uczestniczyła w największej ekologicznej akcji SPRZĄTANIE ŚWIATA POLSKA 2014. Celem tegorocznej kampanii było zwrócenie uwagi na osobisty wpływ każdego Polaka na środowisko przyrodnicze poprzez unikanie tworzenia odpadów i selektywną zbiórkę odpadów. Jak co roku zwróciliśmy się z apelem do dzieci i młodzieży, nauczycieli, pracowników SOSzW w Działoszynie, a także rodziców do włączenia się do akcji. Zaprosiliśmy do posprzątania wybranych terenów: obszar wokół szkoły, działka, park, itp... Sprzątaniom" towarzyszyła cała gama innych działań: segregowanie zebranych odpadów, sadzenie roślin i kwiatów, zbiórka nakrętek. Zorganizowany został konkurs plastyczny ODKRYWAMY CZYSTĄ POLSKĘ. Systematycznie zbieraliśmy zakrętki, makulaturę i baterie. Wiemy, że dzięki temu możemy pomóc nie tylko naszej planecie, ale też gromadzić fundusze potrzebującym niepełnosprawnym dzieciom na potrzeby rehabilitacji. 7
w grudniu 2013 r uczniowie wzięli udział w Wielkim Konkursie Ekologicznym organizowanym przez popularny serwis internetowy dla dzieci Buliba.pl pod honorowym patronatem Ministra Środowiska RP. Hasło Drugie życie śmieci, było nawiązaniem do idei powtórnego wykorzystywania odpadów, czyli tzw. upcyklingu. Wiele przedmiotów kończy swe "życie" przedwcześnie, mając przed sobą jeszcze wiele możliwości cieszenia nas swoją obecnością - a zwykle wystarczy tylko odrobina wyobraźni, by nadać im drugą młodość oraz sprawić, by odżyły na nowo. Tę wyobraźnię i świadomość rozbudziłyśmy w dzieciach, czego dowodem są zdjęcia prac z wykorzystaniem materiałów wtórnych; Jestem małym ekologiem, O przyrodę zawsze dbam. Chcę by na naszej pięknej Ziemi Przyjemniej wszystkim żyło się nam! Te słowa zachęcały dzieci, młodzież i wychowawców SOSzW w Działoszynie do wzięcia udziału w Światowych Dniach Ziemi 2014, które w tym roku przebiegały pod hasłem Zmieniaj nawyki - nie klimat!. Głównym celem akcji było ukazanie jej znaczenia dla nas i dla otoczenia, uświadomienie skutków zaśmiecania świata, wyjaśnienie konieczności ochrony środowiska oraz segregacji śmieci. Edukacja ekologiczna, pozytywne nastawienie dzieci do przyrody jest w naszej szkole praktykowane nie tylko od święta; wychowankowie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Działoszynie wraz z nauczycielami, wychowawcami oraz rodzicami dwukrotnie wzięli udział w imprezie integracyjnej, w trakcie której w radosny sposób pożegnali lato. Impreza Pożegnanie 8
lata odbyła się w gospodarstwie agroturystycznym na Ławianie. Pogoda oraz humory wszystkim dopisały. Dzieci na łonie natury czuły się bardzo swobodnie i chętnie uczestniczyły w grach i zabawach ruchowych. Mogły również biesiadować przy suto zastawionym stole, na którym pojawiły się zdrowe przekąski była to za razem dobra zabawa i promocja zdrowego stylu życia; wychowankowie SOSzW w Działoszynie wzięli udział w Konkursie wiedzy o Załęczańskim Parku Krajobrazowym oraz w konkursie plastycznym Krajobraz Załęczańskiego Parku Krajobrazowego". Przedstawiciel naszego Ośrodka w konkursie plastycznym odniósł sukces i zdobył I miejsce w kategorii "Krajobraz Załęczańskiego Parku Krajobrazowego"; Wycieczka do zoo Udział w wycieczkach rozwija naturalne zainteresowania dzieci, kształtuje opiekuńczy stosunek do roślin i zwierząt oraz umiejętność dostrzegania piękna w otaczającym nas środowisku. W czerwcu 2013r grupa maluchów z SOSzW w Działoszynie wybrała się na wycieczkę do Zoo Safari w Borysewie, a w czerwcu 2014 r do Zoo w Łodzi, gdzie wzbogacała wiadomości na temat dzikich zwierząt żyjących w różnych stronach świata. Naszym milusińskim najbardziej spodobały się lwy, tygrysy, małpki i wielbłądy. Sympatię wśród dzieci wzbudziły również małe kózki, które ochoczo nastawiały głowy, ażeby je pogłaskać. ZOO Safari w Borysewie okazało się wspaniałym miejscem do spędzenia wolnego czasu na świeżym powietrzu, a przy tym doskonałą okazją do uzupełnienia wiedzy przyrodniczej. Wycieczka do Zoo była kolejną ciekawą przygodą, podczas zwiedzania zrobiliśmy zdjęcia pamiątkowe, starając się uchwycić na nich to, wszystko to co najciekawsze. 9
b włączyliśmy się w obchody Dnia Marchewki w ramach Programu Kubusiowi Przyjaciele Natury - to jeden z największych ogólnopolskich programów edukacyjnych, którego celem jest zachęcanie dzieci do dbania o środowisko naturalne; Pierwszy dzień Wiosny połączyliśmy z Dniem Zielonym. 21 marca zebraliśmy się przed budynkiem w poszukiwaniu Pani Wiosny. Po spacerze dzieci wróciły do szkoły i z wielkim zapałem zabrały się do pracy. Samodzielnie wykonały wszystkie czynności potrzebne do założenia hodowli roślin. 10
Zimą odbyło się spotkanie integracyjne z udziałem rodziców, tym razem był to Biały Dzień - promujący zdrowy styl życia wśród dzieci; Dokarmiamy ptaki Zima to trudny czas dla ptaków, ale z naszą pomocą przetrwają ją na pewno łatwiej. O skrzydlatych przyjaciołach pamiętali nasi najmłodsi ekolodzy; poprzez takie działania uczniowie kształtowali wrażliwość i troskę o zwierzęta podczas zimy, dokarmiając ptaki w karmnikach. 11
10 października 2014 r w naszym Ośrodku obchodziliśmy Święto Drzewa - to program edukacji ekologicznej Klubu Gaja realizowany od 2003 roku. Celem programu jest edukacja i podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. Uczniowie SOSzW w Działoszynie w odpowiedzi na 11 edycję Święta Drzewa aktywnie włączyli się do działań na rzecz najbliższego środowiska. Partnerem strategicznym programu były Lasy Państwowe. Naszą akcję wsparło Nadleśnictwo Wieluń służąc pomocą merytoryczną, a także przekazując sadzonki drzew; 12
realizacja projektu wpłynęła na uczniowskie postawy, dzięki zajęciom zrozumieli potrzebę oszczędzania wody i energii elektrycznej w ich domach, dostrzegli wpływ codziennych czynności na stan środowiska, uczyli się segregacji odpadów i przeznaczania ich do recyklingu, aktywnie włączali się w akcje zbierania makulatury, plastykowych korków, baterii i zepsutego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. 13
Gimnazjaliści w maju w2014 roku brali udział w Olimpiadzie chemicznej z elementami ekologicznymi w Warcie gdzie zajęli II miejsce i XIV Turnieju Wiedzy Ekologicznej w Łasku III miejsce. Uczestnictwo uczniów w zajęciach koła ekologicznego kształtowało właściwe postawy podniosło poziom umiejętności i wiadomości uczniów na temat ochrony ich środowiska. Bezpośredni kontakt z nim uwrażliwił uczniów na piękno przyrody i uświadomił, że postawa człowieka wobec środowiska może stać się ważnym instrumentem ochrony zasobów Ziemi. Moja wymarzona ekopracownia pomogła nam prowadzić zajęcia na jeszcze wyższym poziomie. Dzięki nowocześnie wyposażonej pracowni uczniowie mogli systematycznie wykonywać doświadczenia i eksperymenty, analizować wnioski, tworzyć multimedialne prezentacje. Zgromadzone przez nas pomoce i środki dydaktyczne są bardziej dostępne i wyeksponowane w estetycznym otoczeniu. Realizując program ekologiczny zauważyłyśmy wśród uczniów rosnące zainteresowanie środowiskiem przyrodniczym, chęć poznania jego tajemnic. Uczniowie z łatwością potrafią wykazać rolę roślin w przyrodzie, zaproponować sposoby zmniejszania zużycia energii, podać przykłady i zalety alternatywnych źródeł energii. Dzieci i młodzież naszego gimnazjum bardzo chętnie uczestniczyła we wszelkich zadaniach dotyczących środowiska przyrodniczego i jego ochrony. Aktywne i twórcze zaangażowanie uczniów mocno wpływa na kształtowanie pozytywnych postaw proekologicznych, co przyczynia się do promocji szkoły jako instytucji dbającej o stan i zasoby środowiska naturalnego. Dzięki realizacji projektu została pobudzona wrażliwość uczniów na to jak wygląda otoczenie ich 14
domu i szkoły. Uczniowie żywo reagowali na niekorzystne zjawiska w środowisku, których przyczyną jest człowiek (brudne zbiorniki wodne, śmieci na poboczu drogi, dzikie wysypiska, itp.). Dostrzegają pozytywną i negatywną działalność człowieka w środowisku. Wiedzą jak należy postępować, by zadbać o wygląd swojego otoczenia. Nauczyli się dostrzegać, prowadząc obserwacje, zmiany w wyglądzie roślin i otoczenia, na które zwykle nie zwracali uwagi. Niektóre miejsca były dla nich nowymi odkryciami. Wychowankowie poznali najbliższą okolicę szkoły oraz kryjące się tam urocze zakątki, które uwiecznili na fotografiach. 15
Szkolna działalność przyrodniczo ekologiczna stanowi bardzo ważną formę pracy lekcyjnej jak i pozalekcyjnej. Dzięki realizacji projektu uczniowie mieli możliwość nabycia wiedzy i umiejętności, które sprawią, że będą ludźmi odpowiedzialnymi za stan środowiska w którym żyją, a Placówka stanie się miejscem o dużym znaczeniu w kształtowaniu postaw proekologicznych w środowisku lokalnym. 16