Skąd pochodzić będzie Twoja emerytura? Od 1 stycznia 1999 roku wprowadzono w Polsce nowy system emerytalny, który opiera się na trzech filarach. Trzy filary to trzy źródła, z których w przyszłości będziemy mogli pobierać emeryturę.
I FILAR (ZUS) 19,52 % wyn. brutto 12,22% pozostaje w ZUS 7,3% Trafia do ZUS Obowiązkowa składka emerytalna 19,52% wynagrodzenia brutto Wypłata emerytury w przyszłości II FILAR (OFE) Przekazywana do OFE III FILAR (dobrowolny) Dobrowolna składka emerytalna
I FILAR jest obecnie prowadzony przez ZUS, gdzie kaŝdy ubezpieczony ma swoje indywidualne konto, na którym gromadzona jest część obowiązkowej składki emerytalnej (12,22%). Składka ta jest rewaloryzowana proporcjonalnie do tempa wzrostu gospodarczego. II FILAR oparty na Otwartych Funduszach Emerytalnych, ma charakter prywatny, kapitałowy i jest objęty systemem reasekuracji, pośrednio takŝe gwarancjami państwa. Obowiązkowo muszą do tego filaru przystąpić osoby urodzone po 31.12.1968 r. zaś dobrowolnie mogą przystąpić osoby urodzone po 31.12.198 r. ale przed 01.01.1969 r. W ramach tego filaru funkcjonuje kilkanaście OFE, spośród których ubezpieczony wybiera jeden, do którego będzie odprowadzać cześć (7,3%) swojej składki. Gromadzone w ten sposób środki są inwestowane. III FILAR prywatny, kapitałowy opiera się na dobrowolnych składkach pienięŝnych.
Który fundusz emerytalny wybrać? Warto się interesować poczynaniami OFE i ich miejscem w rankingu. Jak wyliczyli specjaliści z Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych (KNUiFE), emerytura z najlepszych funduszy za 25 lat moŝe być nawet o połowę wyŝsza niŝ wypłacana przez najsłabsze. Obecnie do wyboru mamy 15 OFE, które zostały ocenione przez Gazetę Wyborczą. Ocena obejmowała trzy kryteria: 1. Jak w 2005 r. fundusze radziły sobie na rynku finansowym. 2. Średnią pozycję funduszy w 15 dotychczasowych rankingach KNUiFE. 3. Jak wzrosła nasza emerytura w OFE od początku ich istnienia.
Wzrost jednostki rozliczeniowej w 2005 r. Rok 2005 był drugim z rzędu, który sprzyjał pomnaŝaniu pieniędzy. Średni wzrost jednostek rozliczeniowych OFE w 2005 r. był więc imponujący i wyniósł ponad 1 %. To duŝo trzy razy więcej, niŝ dała zarobić w tym czasie lokata bankowa. Jak wynika z danych KNUiFE, w zeszłym roku najlepszym nosem do inwestycji wykazali się zarządzający duŝych funduszy: ING Nationale Nederlanden, AIG i Commercial Union. Istotnie słabiej radził sobie natomiast PZU Złota Jesień. W oczach słabnie Bankowy. Z powaŝnego dołka nie moŝe wyjść Allianz. ING Nationale Nederlanden AIG Commercial Union Generalli Pocztylion DOM Skarbiec Emerytura Wintertuhr Polsat PZU Złota Jesień SAMPO Ergo Hestia Bankowy Pekao Allianz 16,35 16,03 15,9 1,7 1,59 1,38 1,35 1,1 1, 13,7 13,58 13,0 12,3 12,2 11,22
Roczne osiągnięcia OFE, choć są bardzo waŝne, stanowczo za mało znaczą, by tylko na ich podstawie podjąć decyzję o zmianie czy wyborze funduszu. Do właściwej oceny stabilności formy posłuŝyły nam rankingi KNUiFE. Co pół roku prezentują one trzyletnie osiągnięcia inwestycyjne funduszy. Dotychczas powstało 15 takich rankingów. W rankingach KNUiFE najlepiej wypadał z reguły ING Nationale Nederlanden. Stabilną formą mogą się teŝ poszczycić specjaliści z Polsatu i PZU. Drugi biegun tej kategorii od roku niezmiennie okupują: Ergo Hestia, Pekao, Pocztylion i Skarbiec Emerytura. 3,0,3 5,3 5,9 6,5 7,3 7,5 7,5 8,9 9,7,1,7 11,2 13,1 13,5 Pozycje w rankingach KNUiFE ING Nationale Nederlanden Polsat PZU Złota Jesień SAMPO Generali Bankowy Commercial Union Allianz DOM AIG Wintertuhr Ergo Hestia Pekao Pocztylion Skarbiec Emerytura
Jak fundusze naprawdę pomnaŝały składki od 1999 r. Na koniec przyjrzyjmy się, jak fundusze naprawdę pomnaŝają nasze składniki. Wcześniejsze wyliczenia wzrost jednostki rozliczeniowej czy rankingi KNUiFE nie uwzględniają prowizji, którymi OFE pomniejszają wpływające do nich co miesiąc składki. W tej najwaŝniejszej kategorii, podwójnie przez nas punktowanej, ponownie najlepiej wypadł ING Nationale Nederlanden. Składki jego klientów z największym staŝem rosną od sierpnia 1999 r. o 11,9%. Rocznie. Próbuje mu dorównać Polsat 11,1% oraz DOM 11 % czy Commercial Union,9 %. Niską ocenę otrzymał Allianz, najmniej zachłanny fundusz. Pobiera wprawdzie istotnie niŝsze prowizje niŝ konkurenci, ale wiele do Ŝyczenia pozostawiają jego osiągnięcia inwestycyjne. Według naszych obliczeń osoba, która od połowy 1999 r. wpłaca do OFE 0 zł miesięcznie, w najlepszym funduszu odłoŝyła juŝ na emeryturę 1129 zł. Klient najsłabszego 377 zł. ING Nationale Nederlanden Polsat Dom Commercial Union PZU Złota Jesień Generali AIG Wintertuhr SAMPO Bankowy Pekao Allianz Skarbiec Emerytura Pocztylion Ergo Hestia 11,9 11,1 11,9,8,7,5,,,2 9,9 9,9 9,5 9,5
W rankingu Gazety bezapleacyjnym zwycięzcą ponownie został ING Nationale Nederlanden. Drugie miejsce zajął niewielki Polsat. Na ostanie medalowe miejsce niespodziewanie wskoczył Commercial Union. Ranking funduszy emerytalnych w 2005 r. - punktacja Pozycja Fundusz emerytalny Wyniki inwestycyjne 2005 r.* Stabilność formy** Rzeczywisty przyrost składki*** Suma punktów Miejsce w rankingu za 200 r. 1 ING Nationale Nederlanden 15 15 30 60 1 2 Polsat 7 1 28 9 3 3 Commercial Union 13 9 2 6 5 DOM 7 26 3 3 Generali 12 11 20 3 5 PZU Złota Jesień 6 13 22 1 2 6 AIG 1 6 18 38 9 7 SAMPO 5 12 16 33 6 8 Winterturh (dawniej Credit Suisse L&P) 8 5 16 29 6 9 Bankowy 3 12 25 5 Allianz 1 9 8 18 7 Skarbiec Emerytura 9 1 8 18 11 11 Pocztylion 11 2 17 12 12 Pekao 2 3 15 8 13 Ergo Hestia 2 *wzrost jednostki rozliczeniowej w ub.r. **średnia pozycja we wszystkich rankingach KNUiFE ***od sierpnia 1999 roku, uwzględnia wszystkie opłaty i prowizje
KIEDY I JAK ZMIENIĆ FUNDUSZ? Jeśli czujesz, Ŝe twój funduszy najlepsze czasy ma juŝ za sobą, a jego doradców inwestycyjnych zaczyna zawodzić nos, moŝesz go zmienić na inny. Zanim to zrobisz skorzystaj z dobrych rad. 1. Najpierw sprawdź swój staŝ Jeśli zmieniasz fundusz przed upływem roku, zapłacisz 160 zł tzw. Opłaty transferowej. Po roku, ale przed upływem dwóch lat opłata się zmniejszy o połowę do 80 zł. Osoby o ponaddwuletnim staŝu są zwolnione z opłat za transfer. 2. Zobacz, jakie masz ulgi w opłatach Jeśli masz wystarczający staŝ, by twój OFE naliczał ci niŝsze od średniej prowizje, zastanów się przed zmianą, nawet jeśli ten obecny pod względem wyników inwestycyjnych mieści się zaledwie w środku stawki. Przechodzenie do funduszu, który daje trochę lepsze wyniki z inwestycji, ale potraktuje cię jak nowicjusza i naliczy duŝo wyŝsze opłaty od składki, moŝe nie mieć sensu.
3. Sprawdź składki Przed zmianą funduszu sprawdź, czy wszystkie pobrane od twojego wynagrodzenia składki emerytalne trafiły do funduszu i pracują na twoją emeryturę, Jeśli nie dostałeś od swojego funduszu rocznego sprawozdania o stanie konta, zadzwoń na infolinię funduszu i poproś o taki raport. W przypadku braku składek sprawę jak najszybciej powinieneś wyjaśnić.. Poczekaj na sesję transferową Fundusz emerytalny moŝesz zmienić jedynie w czasie tzw. Sesji transferowych. ZUS organizuje je cztery razy w roku w ostatni dzień roboczy lutego, maja, sierpnia i listopada. 5. Przygotuj się na robotę papierkową Najpierw podpisz umowę z funduszem, do którego chcesz przystąpić. Następnie poinformuj swój stary fundusz o rezygnacji. Aby zdąŝyć na najbliŝszą sesję rozliczeniową, zrób to co najmniej 25 dni wcześniej. Jeśli czegoś nie jesteś pewien, zadzwoń na infolinię. Tam dowiesz się, jakie dokumenty, kiedy i gdzie musisz złoŝyć.
Właściwie ulokuj swoją składkę emerytalną! Dziękuję. Opr. Agata Śmiłowska