Krystyna Wojciechowska Gry i zabawy matematyczne w przedszkolu Opole 2008
Spis n treœci Uwagi wstêpne...4 1. U³ó tyle samo...10 2. Autobus....12 3. Co mówi bêbenek?... 14 4. ZnajdŸ swoje miejsce....16 5. Loteryjka rachunkowa...18 6. Kto ma odpowiedni kartonik?....20 7. Ptaki do gniazd...22 8. Zakryj odpowiedni kartonik...24 9. Szukamy par...26 10. Który trójk¹t schowano?...28 11. Za którym razem pokazano kwadrat?... 30 12. Wymieñ s¹siadów liczby... 32 13. Uzupe³nij brakuj¹ce kartoniki....34 14. Podaj liczbê...36 15. Licz dalej...38 16. Licz wstecz...40 17. Marsz liczb...42 18. Schodki...44 19. Liczby wyst¹p!... 46 20. Szukamy has³a...48 21. Zegar....50 22. Telefon...52 23. Biegaj¹ce liczby....54 24. Dope³niamy do 10...56 25. Ko³o fortuny...58 26. Szukamy skarbu...60 27. O kim myœlê?....62 28. Podobieñstwa i ró nice...64 29. Jak¹ figurê trzymam w rêku?... 66 30. Jakie figury ukryto?... 68 Figury liczbowe (wk³adka)... 70 Reklama...71
Uwagi n wstêpne Ksi¹ ka jest przeznaczona dla nauczycieli i rodziców dzieci przedszkolnych. Z opracowania mog¹ skorzystaæ terapeuci pracuj¹cy z uczniami edukacji wczesnoszkolnej maj¹cymi trudnoœci w uczeniu siê matematyki. Stosowanie gier i zabaw do celów dydaktycznych nie jest niczym nowym. Od dawna i z du ym powodzeniem stosuje siê je w nauczaniu ró nych przedmiotów, a w przypadku dzieci najm³odszych s¹ one czêsto podstawow¹ form¹ kszta³cenia. W ksi¹ ce zaprezentowano 30 gier i zabaw dydaktycznych, przy czym niektóre maj¹ kilka wersji, a wprowadzaj¹c zmiany w regu³ach mo na tworzyæ nowe. Opracowane gry i zabawy dydaktyczne maj¹ na celu: 1) wstêpne kszta³towanie pojêcia liczby w zakresie 10, 2) przygotowanie do dodawania i odejmowania w zakresie 10, 3) wyposa enie dzieci w intuicje potrzebne do rozumienia pojêæ geometrycznych wprowadzanych w szkole. Przedstawione powy ej cele ogólne mo na uszczegó³owiæ i zapisaæ w postaci operacyjnej, czyli w postaci czynnoœci, które dziecko ma umieæ wykonaæ. Zestawienie celów szczegó³owych wraz z numerami gier realizuj¹cymi te cele znajduje siê w tabeli 1. 4
1 U³ó tyle samo Cele dydaktyczne Dziecko: 1) tworzy zbiory równoliczne, 2) stosuje okreœlenie tyle samo. Œrodki dydaktyczne Ksi¹ ki, liczmany, figury liczbowe, kartki, kredki. Regu³y gry Gra dowolna liczba dzieci. Dzieci siadaj¹ w kole, na œrodku którego znajduj¹ siê ksi¹ ki. Zadaniem dziecka jest wzi¹æ tyle ksi¹ ek, ile ma nauczyciel i uzasadniæ wykonan¹ czynnoœæ. Grê powtarzamy dla innej liczby ksi¹ ek. Poprawne wykonanie polecenia nagradza siê etonem. Wygrywa dziecko, które zdoby³o najwiêcej etonów. 10
Wersje Nauczyciel pokazuje 4 ksi¹ ki i mówi: Mam 4 ksi¹ ki. WeŸ tyle samo ksi¹ ek. Dzieci bior¹ po 4 ksi¹ ki. A Opowiedz, co zrobi³eœ. Wskazane dziecko mówi np.: Pani ma 4 ksi¹ ki i ja mam tyle samo ksi¹ ek. Nauczyciel przyznaje etony. B C D Analogicznie jak w wersji A, ale zamiast ksi¹ ek dzieci bior¹ odpowiedni¹ liczbê liczmanów. Analogicznie jak w wersji A, ale zamiast wybierania ksi¹ ek dzieci pokazuj¹ odpowiedni¹ figurê liczbow¹. Analogicznie jak w wersji A, ale zamiast wybierania ksi¹ ek dzieci rysuj¹ odpowiedni¹ liczbê kresek (kropek). 11
10 Który trójk¹t schowano? Cele dydaktyczne Dziecko: 1) pos³uguje siê liczb¹ porz¹dkow¹, 2) umie przeliczyæ zbiór niezale nie od kolejnoœci liczenia jego elementów, 3) potrafi wyjaœniæ, e liczebnoœæ zbioru nie zale y od sposobu liczenia jego elementów. Œrodki dydaktyczne Trójk¹ty. Regu³y gry Dzieci s¹ podzielone na sêdziów i graczy. Na stole znajduje siê 10 trójk¹tów u³o onych w rzêdzie. Zadaniem wszystkich dzieci jest przeliczyæ je (od strony prawej do lewej i odwrotnie). Sêdziowie wybieraj¹ sposób liczenia. Po wyjœciu jednego dziecka sêdziowie chowaj¹ trójk¹t. Dziecko po powrocie mówi, który trójk¹t schowano. Sêdziowie przyznaj¹ punkty grupie. Grupy zamieniaj¹ siê rolami. Wygrywa grupa, która zdoby³a wiêcej punktów. 28
Wersja Nauczyciel wyjaœnia regu³y gry i przypomina, z której strony zaczynamy liczyæ Nauczyciel nadzoruje poprawnoœæ przyznawania punktów. A Wybrane dziecko wychodzi z sali. Sêdziowie chowaj¹ np. 4 trójk¹t. Powracaj¹ce dziecko mówi: Schowano czwarty trójk¹t. Sêdziowie przyznaj¹ punkt grupie. B C Analogicznie jak w wersji A, ale dzieci okreœlaj¹, który trójk¹t schowano, je eli zaczynamy liczyæ z prawej strony, a który je eli zaczniemy liczyæ z lewej strony. Analogicznie jak w wersji A, ale chowamy dwa trójk¹ty. 29