Minimalny wzór opisu produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego wraz z instrukcją Opis produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego (maksymalnie 6 stron) Temat innowacyjny: Nazwa projektodawcy: Tytuł projektu: Numer umowy: Rozwój i testowanie instrumentów wspierających godzenie życia zawodowego i rodzinnego oraz zwalczanie dyskryminacji w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność. Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego Partner Model Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej UDA-POKL.06.01.01-04-117/10-00 Opis produktu finalnego musi wskazywać informacje łączące trzy aspekty: 1. Dane pozwalające na ocenę produktu finalnego pod kątem jego przydatności, 2. Dane wskazujące na instrukcję stosowania produktu, tak by w przyszłości był prawidłowo użytkowany, 3. Dane na temat ewentualnych zmian w strategii upowszechniania i włączania do polityki wynikających z analizy efektów testowania (w odniesieniu do strategii wdrażania projektu innowacyjnego testującego). Niniejszą instrukcję należy stosować łącznie z arkuszem oceny produktu finalnego projektu innowacyjnego testującego. Opis produktu finalnego musi dostarczyć informacji, która będzie podstawą do dokonania oceny wg ww. arkusza. I. Nazwa produktu finalnego Model Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej I. Elementy składające się na produkt finalny Produkt finalny: 1. Przewodnik pn. Program Pracy Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej. wraz ze schematem funkcjonowania Modelu Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej. 2. Koncepcja funkcjonowania Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej. 3. Podręcznik trenera. Szkolenie z metodyki pracy w Mobilnym Centrum Aktywizacji Zawodowej. Podręcznik uczestnika. Szkolenie z metodyki pracy w Mobilnym Centrum Aktywizacji Zawodowej. 4. Podręcznik trenera. Szkolenie z zakresu motywacji do pracy z grupą odbiorców Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej. Podręcznik uczestnika. Szkolenie z zakresu motywacji do pracy z grupą odbiorów Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej. 1
II. Problem, na który odpowiada innowacja - do rozwiązania jakiego problemu przyczynia się produkt finalny? (np. do zatrudnienia rodziców dzieci niepełnosprawnych, osób bezdomnych); - do rozwiązania problemu jakiej grupy społecznej przyczynia się produkt finalny?; jakie wymierne i jasno określone korzyści przynosi grupom docelowym (np. kwalifikacje, uzyskanie lub/i utrzymanie zatrudnienia, integracja społeczna, poprawa pozycji społecznej)?; na ile jest skuteczny w rozwiązywaniu ich problemów?; - co nowego wnosi produkt finalny do obecnie stosowanej polityki/praktyki, co go wyróżnia od innych stosowanych/znanych dotychczasowych rozwiązań o podobnym charakterze (np. udostępnia nowe narzędzie rekrutacji na szkolenia osób długotrwale bezrobotnych, zmniejsza koszty zatrudnienia osób niepełnosprawnych, uelastycznia formy zatrudnienia i organizacji pracy)?; opis powinien wskazywać, czy proponowane rozwiązanie jest tańsze / szybsze/ skuteczniejsze / efektywniejsze; informacje należy wskazać w kontekście aktualnych potrzeb polityki i praktyki. Proponowane w projekcie rozwiązanie polega na prowadzeniu działań z zakresu aktywizacji zawodowej na rzecz bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy i posiadających status osoby bezrobotnej, zgodnie z Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w ramach Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej (MCAZ), które działa w ramach struktury Centrum Aktywizacji Zawodowej (CAZ) w Powiatowym Urzędzie Pracy. Model Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej (MMCAZ) to innowacyjne rozwiązanie służące podnoszeniu aktywności zawodowej bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich, gdzie obiektywną barierę stanowi ograniczona liczba połączeń komunikacji publicznej (autobusowej i kolejowej) z miastem powiatowym, gdzie mieści się Powiatowy Urząd Pracy, a dodatkowe ograniczenie stanowią koszty dojazdu. Model MCAZ jest bezpośrednią odpowiedzią na zdiagnozowane wśród bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich bariery natury społecznej i kulturowej, determinujące ich brak aktywności zawodowej. Z diagnozy przeprowadzonej w fazie badawczej projektu wyłania się obraz kobiet, które chcą pracować, jednakże nie radzą sobie z ograniczeniami związanymi z miejscem i środowiskiem, w którym mieszkają i nie orientują się gdzie i jaką pomoc ze strony PUP można otrzymać. Ponadto, zidentyfikowanym podczas analizy desk research problemem jest to, że działania podejmowane przez PUP na rzecz bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi, są mniej skuteczne w porównaniu do działań na rzecz kobiet mieszkających w mieście. Przyczynami tej sytuacji są: brak możliwości fizycznego dotarcia do kobiet ze wsi usługi są świadczone przez PUP wyłącznie w jego siedzibie, a tylko sporadycznie organizowane są wyjazdy informacyjne do gmin w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłoszone przez GOPS, brak możliwości i narzędzi umożliwiających zindywidualizowane podejście pracowników PUP do pracy z bezrobotnymi kobietami mieszkającymi na wsi, brak wypracowanego modelu postępowania przy aktywizacji zawodowej bezrobotnych kobiet mieszkających na wsi, brak zapewnienia sformalizowanej opieki nad dziećmi bezrobotnych kobiet wiejskich, częściowo ograniczona dyspozycyjność bezrobotnych kobiet wiejskich, związana z dużą liczbą obowiązków domowych. Konsekwencje zaistniałej sytuacji to: 2
relatywnie niski odsetek bezrobotnych kobiet zamieszkujących wieś korzystających z oferty PUP; mniejsza liczba bezrobotnych kobiet mieszkających na wsi podejmujących pracę (w porównaniu do kobiet zamieszkałych w mieście); pogłębiające się zjawisko długotrwałego bezrobocia połączone ze spadkiem aktywności i zainteresowania usługami PUP-u; nieprzekładanie się uzyskiwanego rozproszonego wsparcia na wzrost aktywności zawodowej bezrobotnych kobiet wiejskich; wytworzenie się norm społecznych akceptujących pracę w szarej strefie ; szara strefa staje się konkurencją dla aktywizujących ofert PUP i legalnego zatrudnienia; brak możliwości i narzędzi do zidentyfikowania i zindywidualizowania wsparcia dla bezrobotnych kobiet wiejskich; krótkotrwałość efektów procesu aktywizacji społecznej i zawodowej bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi; brak grup wsparcia dla kobiet z terenów wiejskich doświadczających wykluczenia. Celem wprowadzenia innowacji jest zwiększenie efektywności usług i działań podejmowanych na rzecz integracji zawodowej bezrobotnych kobiet z terenów wiejskich. Wdrożenie proponowanej innowacji przyczynia się do przybliżenia miejsca świadczenia usług do odbiorcy i uzyskania, opartego na partnerstwie efektu synergii pomiędzy usługami Powiatowego Urzędu Pracy a usługami świadczonymi przez inne podmioty. Opracowany Model MCAZ: wykorzystuje lokalne zasoby techniczne (świetlice wiejskie) i personalne (lokalni liderzy); zapewnia świadczenie usług blisko Odbiorcy Modelu, dodatkowo z animacyjnym wsparciem wykorzystującym e-technologie; prezentuje podejście oparte na pracy partnerskiej z uczestniczkami projektu; posiada przypisaną odpowiedzialność za proces oraz efektywność pracy z Odbiorcą Modelu; zawiera wypracowany schemat aktywizacji lokalnej bezrobotnych kobiet zamieszkałych na wsi, w połączeniu z procesem podnoszenia ich samooceny oraz zmiany sposobu postrzegania ich przez lokalną społeczność; zapewnia zbudowanie z udziałem bezrobotnych kobiet Odbiorców Modelu, lokalnych grup wsparcia, które pozwalają utrzymać zatrudnialność w momentach braku pracy; jest modelem uczącym się uczy się w trakcie pracy oraz po zakończeniu pracy z odbiorcą (grupą odbiorców), pozwala na wprowadzanie korekt i usprawnień zwiększających jego efektywność. Model MCAZ, to skuteczne rozwiązanie, które prowadzi do osiągnięcia następujących korzyści: zwiększenie efektywności i trwałości działań podejmowanych przez PUP opartych na współpracy ze środowiskiem lokalnym; przybliżenie świadczenia usług do miejsc zamieszkania Odbiorców Modelu i wzrost mobilności pracowników PUP (Użytkowników Modelu) w docieraniu z ofertą usług do ośrodków wiejskich niebędących siedzibami gmin 3
zwiększenie zakresu usług dostępnych dla bezrobotnych kobiet zam. na wsi, kompleksowości i efektywności ich świadczenia; nabycie przez pracowników PUP (użytkowników modelu) następujących kompetencji: zdolność do diagnozowania potrzeb bezrobotnych kobiet zamieszkałych na terenach wiejskich; umiejętność rozumienia ograniczeń w percepcji rzeczywistości rynku pracy występującą wśród bezrobotnych kobiet wiejskich; umiejętność uwzględniania tych ograniczeń percepcyjnych w podejściu do odbiorców modelu, a więc zdolność do takiego modyfikowania technik aktywizacyjnych i komunikacyjnych, aby usprawniać przepływ informacji między pracownikiem PUP a bezrobotną kobietą wiejską; usprawnienie znanych już technik prowadzenia działań aktywizacyjnych; zwiększenie motywacji do podejmowania działań na rzecz aktywizacji zawodowej odbiorców modelu. wzrost/nabycie nowych umiejętności i kwalifikacji przez bezrobotne kobiety zam. na wsi w wyniku zastosowania zmodyfikowanych instrumentów aktywizacyjnych; podniesienie motywacji odbiorców modelu do szukania i podejmowania pracy oraz do rozwoju ich umiejętności i zdolności adaptacyjnych; zwiększenie efektywności korzystania z usług i instrumentów rynku pracy przez bezrobotne mieszkanki wsi; stworzenie grup wsparcia zapewniających trwałość osiąganych efektów; wzrost zatrudnialności w grupie bezrobotnych kobiet zam. na wsi. Model wypracowany w ramach projektu to nowy sposób świadczenia usług rynku pracy przez PUP, charakteryzujący się nowym podejściem do kwestii logistyki i metodyki pracy służb zatrudnienia. Innowacja opiera się na mobilności przygotowanych zespołów pracowników PUP oraz multiplikacji usług i instrumentów rynku pracy do grupy odbiorców projektu, która do tej pory w ogóle lub w niewielkim zakresie z nich korzystała. Podejście to różni się od obecnie stosowanej praktyki możliwością dotarcia zespołu pracowników urzędu pracy do miejsc zamieszkania Odbiorców Modelu i organizowaniu tam usług z zakresu aktywizacji zawodowej, przy wykorzystaniu w tym celu świetlic wiejskich, wybudowanych/wyremontowanych i wyposażonych w ostatnich latach ze środków PROW. Do tej pory działania PUP w Inowrocławiu, podobnie jak i pozostałych publicznych służb zatrudnienia, realizowane były głównie na miejscu, w budynku Urzędu. Model MCAZ nastawiony jest na rozwiązanie powszechnie znanego problemu, nie dającego się jednak usunąć przez stosowanie dotychczasowych metod i narzędzi. Z uwagi na złożoność sytuacji kobiet na wsi, nie wypracowano dotąd skutecznych instrumentów pozwalających na rozwiązanie problemów ich niskiej aktywności zawodowej. Próby społeczno-gospodarczego ożywienia wsi mogą okazać się nieskuteczne bez udziału w tym procesie pasywnych dotąd ich mieszkanek. Obserwowane w ostatnich latach działania zmierzające do społecznej aktywizacji obszarów wiejskich, takie jak Program Odnowy Wsi, tworzenie Lokalnych Grup Działania czy samoistne reaktywowanie Kół Gospodyń Wiejskich pokazują, że działając w swoim środowisku, przy niewielkim wsparciu zewnętrznym, mieszkańcy wsi są w stanie podjąć wysiłek modernizacji swojego otoczenia. Wykorzystanie tych doświadczeń do aktywizacji zawodowej mieszkanek wsi pozwoli na kontynuowanie tych procesów w nowym wymiarze. Nowatorskie działanie urzędu pracy polegające na tym, że to nie osoba bezrobotna musi udać 4
się do urzędu, ale urząd przyjeżdża na miejsce i świadczy szereg usług (również w ramach partnerstwa) dostosowanych do potrzeb konkretnej grupy i konkretnych osób, pozwoli na usunięcie większości barier hamujących skuteczną aktywizację zawodową mieszkanek wsi. W ramach MCAZ dostępne są usługi i instrumenty podnoszące motywację i aktywność bezrobotnych kobiet zam. na wsi w obszarze podejmowania zatrudnienia. Uczestniczki MCAZ mogą w pobliżu swojego miejsca zamieszkania: brać udział w warsztatach aktywizujących (ewentualnie w klubach pracy) prowadzonych przez lidera klubu pracy; (tematykę warsztatów poszerzono o elementy edukacji w zakresie ekonomii i przedsiębiorczości, zwłaszcza w zakresie fiskalizmu państwa); korzystać z doradztwa grupowego i indywidualnego (w zakresie predyspozycji zawodowych, przygotowania IPD, przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej, przygotowania dokumentów aplikacyjnych), świadczonego przez doradcę zawodowego lub lidera klubu pracy; spotykać się ze specjalistą do spraw rozwoju zawodowego w celu ustalenia kierunków rozwoju zawodowego, możliwości udziału w szkoleniach, uzyskania uprawnień; zapoznawać się z ofertami przedstawianymi przez pośrednika pracy; korzystać z literatury, prasy i wydawnictw będących w dyspozycji CAZ. Poza tym w ramach realizowanego Modelu, usługi i działania MCAZ zostały uzupełnione o innowacyjne instrumenty nie występujące standardowo w działaniach PUP, a wpisane w opracowany Model: sesje z psychologiem; Grupowy Plan Działania; animacja lokalna realizacja inicjatyw lokalnych. Pozostałe usługi i instrumenty dotyczące między innymi refundowanego zatrudnienia, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych, staży, przygotowania zawodowego dorosłych, szkoleń oraz wszelkich refundacji (np. dodatku mobilnościowego, aktywizującego) są dostępne w CAZ umiejscowionym przy Powiatowym Urzędzie Pracy. Jest to związane z kwestiami: formalnymi (np. dostęp do systemu Syriusz, wydawania decyzji itp.); organizacyjnymi (dostępność do bieżącej informacji dotyczącej ilości wydanych skierowań na szkolenia czy prace interwencyjne itp.); psychologicznymi (zapewnienie kontaktu beneficjentek z Powiatowym Urzędem Pracy ma docelowo podnosić ich motywację i mobilność). III. Użytkownicy, którzy mogą zastosować innowację Np. PUP, administracja samorządowa, pracodawcy, instytucje szkoleniowe, organizacje pozarządowe, MŚP. Potencjalni Użytkownicy Modelu w przyszłości: powiatowe urzędy pracy i ich pracownicy; lokalne partnerstwa na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej kobiet z terenów wiejskich. Po modyfikacjach Model MCAZ może być zastosowany: 5
do innej grupy odbiorców zamieszkujących obszar wiejski np. młodzież, osoby starsze; do innej grupy odbiorców, niezależnie od obszaru, np. w mieście, wykorzystując zasoby rad osiedli. IV. Działania / nakłady / zmiany konieczne do zastosowania/wdrożenia innowacji Należy wskazać działania, które powinien podjąć podmiot decydujący się na wdrożenie innowacji, a także czas, zasoby i koszty niezbędne do wdrożenia innowacji. Opis powinien wskazywać, czy wykorzystanie innowacji wymaga np. inwestycji w infrastrukturę techniczną, przeszkolenia pracowników w zakresie wykorzystania rozwiązania, zaangażowania innych instytucji (np. władz samorządowych, oświatowych, urzędów centralnych) czy też nie wymaga dodatkowych przygotowań. Ponadto, istotne jest określenie, czy potrzebna jest zgoda instytucji/organizacji trzeciej, żeby wdrożyć innowację, a także wskazanie ewentualnych zmian organizacyjnych i/lub prawnych oraz czasu niezbędnego do ich wprowadzenia. Proponowana innowacja, polegająca na wdrożeniu Modelu Mobilnego Centrum Aktywizacji Zawodowej (MMCAZ), jest efektywnym rozwiązaniem, chociaż wymaga ono większych niż dotychczasowe nakładów (ew. zakup samochodu i wyposażenie w materiały dydaktycznomerytoryczne, zwiększone koszty operacyjne, a także konieczność podniesienia kompetencji i kwalifikacji pracowników PUP). Poniesione nakłady z pewnością przyniosą wymierne korzyści i będą niższe niż koszty społeczne z tytułu zaniedbań grupy bezrobotnych kobiet wiejskich. Aby innowacja mogła być wdrożona, niezbędne jest: zapewnienie zaplecza w postaci świetlic wiejskich (Centra Lokalne), w których odbywa się praca z bezrobotnymi oraz samochodu z wyposażeniem w celu zapewnienia mobilności pracowników urzędu pracy; wyszkolenie i zbudowanie zespołu pracowników (Użytkowników Modelu); pozyskanie partnerów do wdrażania działań na terenach wiejskich; włączenie MCAZ do istniejących struktur CAZ w Powiatowym Urzędzie Pracy. Czas wdrożenia Modelu, obejmujący zmiany procedur w urzędzie (dostosowanie regulaminu organizacyjnego PUP), przygotowanie pracowników, uzgodnienie dotyczące lokalnych centrów oraz zbudowanie lokalnych partnerstw, wynosi około dwóch miesięcy. Dla wdrożenia innowacji w PUP nie jest wymagana zgoda żadnej instytucji/organizacji trzeciej. Szacowany koszt wdrożenia Modelu będzie obejmować: szkolenia pracowników, zakup lub użytkowanie (jeśli urząd posiada) środka transportu, środki na organizację partnerstw. Dla jednego PUP, w zależności od tego, czy istnieje potrzeba zakupu środka transportu czy też nie, koszt ten będzie mieścił się w przedziale od 30 000 do 90 000 zł. W przypadku gdy dany PUP nie dysponuje środkiem transportu, bądź nie ma możliwości sfinansowania zakupu ze źródeł zewnętrznych, istnieje alternatywa wykorzystywania prywatnego samochodu pracownika na potrzeby mobilnego centrum i ponoszenie kosztów związanych z używaniem prywatnego samochodu dla celów służbowych. W trakcie wdrażania MCAZ, jako Centra Lokalne zostaną wykorzystane wiejskie świetlice, zbudowane i wyposażone w ramach PROW, a także mechanizm synergicznego łączenia wsparcia oferowanego przez różnego rodzaju instytucje oraz organizacje pomocowe i aktywizacyjne. 6
Szacowany średni miesięczny koszt funkcjonowania modelu w Powiatowym Urzędzie Pracy opiera się na założeniu funkcjonowania 4 Lokalnych Centrów w ramach MCAZ obsługującego ok. 50 osób miesięcznie. Zakres osobowy oddelegowanych do MCAZ pracowników PUP (w przeliczeniu na etaty) miesięcznie wynosi średnio 4 etaty. Średni miesięczny koszt logistyczny szacuje się w oparciu o miesięczny koszt eksploatacji środka transportu oraz średnią miesięczną ilość wyjazdów do LC. Średni miesięczny koszt funkcjonowania MCAZ to suma kosztów osobowych i logistycznych, związanych z obsługą MCAZ. Na przykładzie powiatu inowrocławskiego średnie miesięczne koszty funkcjonowania MCAZ podczas fazy testowania wyniosły: koszty osobowe 4 x 2400 zł/etat tj 9600 zł/m-c, koszt logistyczny 435 zł/m-c, tj. razem 10 035,00 zł/m-c. Ponadto porównano koszt aktywizacji 1 osoby w MCAZ z kosztem aktywizacji 1 osoby w PUP. Koszt aktywizacji 1 osoby w PUP obliczono dzieląc środki na aktywizację bezrobotnych w 2012 r. z Funduszu Pracy przez liczbę zaktywizowanych bezrobotnych i otrzymano średnią wydatkowaną na 1 osobę tj. 5986,76 zł. Natomiast koszt aktywizacji 1 osoby w MCAZ wyniósł 2455,46. (środki przeznaczone z budżetu projektu na aktywizację zawodową podzielone przez liczbę zaktywizowanych osób) V. Dostępność produktu finalnego dla jego przyszłych użytkowników Należy wskazać, w jaki sposób zostanie zapewniona dostępność produktu finalnego dla jego przyszłych użytkowników. Opracowany produkt finalny projektu dostępny będzie na stronach internetowych Wnioskodawcy oraz partnera projektu. Ponadto, wydana zostanie publikacja prezentująca Model MCAZ w nakładzie 1000 egz, której odbiorcami będą wszystkie Urzędy Pracy w woj. kujawsko-pomorskim oraz pracownicy GOPS i PCPR, a także inne instytucje, które wyrażą zainteresowanie wdrażaniem lub wspieraniem modelu. Publikacja zostanie rozkolportowana wśród uczestników konferencji upowszechniających i warsztatów wdrożeniowych. VI. Zmiany w zakresie strategii upowszechniania Należy wskazać, czy w konsekwencji prac nad ostateczną wersją produktu finalnego konieczne jest wprowadzenie zmian do strategii upowszechniania wskazanej w strategii wdrażania projektu innowacyjnego testującego. Jeśli tak, należy wskazać zakres zmian oraz ich uzasadnienie. W strategii wdrażania projektu innowacyjnego zamieszczono tabelę z harmonogramem działań upowszechniających. Wymaga ona korekty terminów planowanych działań dot. opracowania strony internetowej oraz konferencji upowszechniających. Terminy planowanych działań to: opracowanie strony internetowej: III kwartał 2013, realizacja 19 konferencji upowszechniających i dystrybucja publikacji MCAZ: III-IV kwartał 2013 VII. Zmiany w zakresie strategii włączania do głównego nurtu polityki Jak punkt poprzedni. Ostateczna wersja produktu finalnego nie wymaga wprowadzenia zmian w strategii włączania, o której mowa w strategii projektu innowacyjnego testującego. VIII. Załączniki Do opisu produktu finalnego należy załączyć szczegółowe opracowanie wszystkich materiałów mających się składać na ten produkt (raporty, programy szkoleń, podręczniki itp.). Aby zagwarantować, że w przyszłości produkt będzie prawidłowo stosowany, należy sporządzić instrukcję stosowania produktu finalnego wraz z 7
załączonymi materiałami. Instrukcja musi być każdorazowo dostosowana ich do specyfiki (może wskazywać np. informację do kogo dany materiał jest skierowany, jakie warunki w odniesieniu do odbiorców i użytkowników muszą być spełnione, by zapewnić prawidłowe wykorzystanie produktu, w jaki sposób dobierać odbiorców). Opracowując instrukcję, należy stosować klarowny i prosty język gwarantujący zrozumienie zasad stosowania materiałów przez przyszłych użytkowników.... Imię, nazwisko, funkcja i podpis osoby/-ób składającej/-ych opis W przypadku projektów realizowanych w partnerstwie (nie dotyczy partnerstwa ponadnarodowego) podpisy pod opisem składają przedstawiciele wszystkich instytucji partnerskich. 8