EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII POZIOM ROZSZERZONY

Podobne dokumenty
EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII 2015_nowa formuła Model odpowiedzi i kryteria oceniania Czerwiec 2015

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe)

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 9 MARCA 2018 R.

LCH 1 Zajęcia nr 60 Diagnoza końcowa. Zaprojektuj jedno doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch węglowodorów o wzorach:

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

V Małopolski Konkurs Chemiczny dla Gimnazjalistów

Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień

I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z CHEMII

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje szkolne I stopień

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015

KONKURS CHEMICZNY ETAP WOJEWÓDZKI 2010/2011

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CHEMIA

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje rejonowe

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ ROK SZKOLNY 2018/2019 ETAP REJONOWY

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 24 stycznia 2018 r. zawody II stopnia (rejonowe)

Kod ucznia Liczba punktów A X B C X

I Etap szkolny 16 listopada Imię i nazwisko ucznia: Arkusz zawiera 19 zadań. Liczba punktów możliwych do uzyskania: 39 pkt.

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII

Wojewódzki Konkurs Wiedzy Chemicznej dla uczniów klas maturalnych organizowany przez ZDCh UJ Etap I, zadania

PRZYKŁADOWY ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z CHEMII

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy. dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2013/2014

ZADANIE 164. Na podstawie opisanych powyżej doświadczeń określ charakter chemiczny tlenków: magnezu i glinu. Uzasadnij słownie odpowiedź.

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z CHEMII

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CHEMIA

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2018/2019 ETAP REJONOWY

Zadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje wojewódzkie

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

Węglowodory poziom podstawowy

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013

MATERIAŁY POMOCNICZE 1 GDYBY MATURA 2002 BYŁA DZISIAJ CHEMIA ZESTAW EGZAMINACYJNY PIERWSZY ARKUSZ EGZAMINACYJNY I

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień

XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI

Wskaż grupy reakcji, do których można zaliczyć proces opisany w informacji wstępnej. A. I i III B. I i IV C. II i III D. II i IV

WYPEŁNIA KOMISJA KONKURSOWA

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 10 MARCA 2017R.

b) Podaj liczbę moli chloru cząsteczkowego, która całkowicie przereaguje z jednym molem glinu.

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CHEMIA

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. I Etap szkolny - 23 listopada 2016

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII SIERPIEŃ 2010 POZIOM PODSTAWOWY. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 50 WPISUJE ZDAJĄCY

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013

Kuratorium Oświaty w Lublinie

Rozwiązania i punktacja

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1.

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY

KONKURS CHEMICZNY ETAP WOJEWÓDZKI 2011/2012

a) proces denaturacji białka następuje w probówce: b) proces zachodzący w probówce nr 1 nazywa się:

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

ARKUSZ EGZAMINACYJNY Z CHEMII

Wielofunkcyjne związki organiczne poziom rozszerzony

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2012/2013 eliminacje rejonowe

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 4 lutego 2016 r. zawody II stopnia (rejonowe)

Instrukcja dla uczestnika. II etap Konkursu. U z u p e ł n i j s w o j e d a n e p r z e d r o z p o c z ę c i e m r o z w i ą z y w a n i a z a d a ń

TEST SPRAWDZAJĄCY Z CHEMII

Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów szkół podstawowych

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2013/2014 ETAP SZKOLNY

Nazwy pierwiastków: ...

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 STOPIEŃ WOJEWÓDZKI 10 MARCA 2015 R.

imię i nazwisko, nazwa szkoły, miejscowość Zadania I etapu Konkursu Chemicznego Trzech Wydziałów PŁ V edycja

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa kujawsko-pomorskiego w roku szkolnym 2014/2015

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII

KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

Powodzenia!!! WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP. Termin: r. Czas pracy: 90 minut. Liczba otrzymanych punktów

XXI KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2013/2014

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013

Kod ucznia... Czas trwania: 100 minut. Arkusz zawiera 17 zadań. Liczba punktów możliwych do uzyskania: 55 pkt.

Zadanie: 2 (4 pkt) Napisz, uzgodnij i opisz równania reakcji, które zaszły w probówkach:

V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I czas trwania: 90 min Nazwa szkoły

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

Kryteria oceniania z chemii kl VII

Transkrypt:

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. M 2015 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z EMII POZIOM ROZSZERZONY DATA: 10 czerwca 2015 r. GODZINA ROZPOZĘIA: 9:00 ZAS PRAY: 180 minut LIZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 60 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 19 stron (zadania 1 38). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach. 4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane. 7. Możesz korzystać z Wybranych wzorów i stałych fizykochemicznych na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki, linijki oraz kalkulatora prostego. 8. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejkę z kodem. 9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. M-R1_1P-153 Układ graficzny KE 2015 M 2015

Zadanie 1. (0 1) Występujący w przyrodzie lit stanowi mieszaninę dwóch trwałych izotopów o parzystej i nieparzystej liczbie masowej. Liczby masowe obu izotopów różnią się o 1. Wyznaczona doświadczalnie średnia masa atomowa litu wynosi 6,941 u. Określ wartości obu liczb masowych trwałych izotopów litu i wpisz je do poniższego schematu. Li 3 3 Li Informacja do zadań 2. 3. Poniżej przedstawiono graficzny zapis konfiguracji elektronowej pięciu pierwiastków oznaczonych numerami I V. 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s I II III IV V Zadanie 2. (0 1) Napisz numery, którymi oznaczono pierwiastki spełniające warunki określone w poniższej tabeli. Numer, którym oznaczono pierwiastek występujący w związkach chemicznych wyłącznie w postaci jednododatnich kationów Numery wszystkich pierwiastków, dla których podano konfigurację elektronową ich atomów w stanie podstawowym Zadanie 3. (0 1) Określ przynależność pierwiastków oznaczonych numerami I V do bloków konfiguracyjnych układu okresowego pierwiastków. Wypełnij tabelę wpisz numery, którymi oznaczono te pierwiastki. Blok konfiguracyjny s p d Numer pierwiastka Strona 2 z 19

Zadanie 4. (0 1) Elektronami walencyjnymi atomów pierwiastków z bloków s i p są elektrony podpowłoki s lub elektrony podpowłoki s i podpowłoki p zewnętrznej powłoki elektronowej. Elektronami walencyjnymi atomów pierwiastków z bloku d mogą być ponadto elektrony nienależące do najwyższego poziomu energetycznego. Wpisz do tabeli symbole pierwiastków chemicznych, których atomy w stanie podstawowym mają poniżej przedstawione konfiguracje elektronów walencyjnych. Konfiguracja elektronów walencyjnych 7s 1 6s 2 6p 3 3d 5 4s 2 Symbol pierwiastka Zadanie 5. Zadanie 5.1. (0 1) Określ liczbę kationów wapnia znajdujących się w krysztale chlorku wapnia, w którym obecnych jest 1,204 10 24 anionów chlorkowych. Zadanie 5.2. (0 1) Wyjaśnij, dlaczego promień kationu wapnia jest mniejszy od promienia atomu wapnia. Zadanie 6. (0 2) Zgodnie z prawem okresowości w każdej z grup układu okresowego znajdują się pierwiastki o podobnych właściwościach. Korzystając z powyższej informacji, napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji zachodzących między substancjami, których nazwy podano poniżej, albo zaznacz, że reakcja nie zachodzi. rubid i woda: tlenek selenu(vi) i wodorotlenek sodu: Strona 3 z 19

Informacja do zadań 7. 8. Związki jonowe, w których liczba kationów jest równa liczbie anionów, tworzą proste kryształy jonowe. W tego typu kryształach kationy i aniony sąsiadują bezpośrednio z taką samą liczbą jonów przeciwnego znaku, co oznacza, że mają jednakową liczbę koordynacyjną. Poniżej przedstawiono model sieci krystalicznej Nal. l Na + Na podstawie: K.-. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007. Zadanie 7. (0 1) Spośród wzorów wymienionych poniżej wybierz i podkreśl wzory wszystkich związków tworzących proste kryształy jonowe. KBr Al 2 O 3 l af 2 Na 2 SO 4 aso 4 Pl 3 N 3 N 4 S Zadanie 8. (0 1) Korzystając z modelu sieci krystalicznej chlorku sodu, określ wartość liczby koordynacyjnej kationu Na + w krysztale tej soli.. Zadanie 9. (0 1) Aby wyjaśnić budowę przestrzenną cząsteczki wody i cząsteczki amoniaku, przyjmuje się ten sam typ hybrydyzacji orbitali walencyjnych atomów tlenu i azotu. Dzięki obecności co najmniej jednej wolnej pary elektronowej w powłoce walencyjnej atomu centralnego cząsteczki obu związków mają zdolność przyłączania jonu +. Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F jeśli jest fałszywa. 1. Kąt między wiązaniami tlen wodór w cząsteczce wody jest mniejszy od kąta między wiązaniami azot wodór w cząsteczce amoniaku. P F 2. Aby wytłumaczyć budowę przestrzenną cząsteczki wody i amoniaku, należy założyć hybrydyzację typu sp 2 orbitali walencyjnych atomu centralnego cząsteczki. P F 3. Wszystkie atomy wodoru w kationie amonowym N + 4 i wszystkie atomy wodoru w kationie oksoniowym O + 3 są nierozróżnialne (równocenne). P F Strona 4 z 19

Zadanie 10. (0 2) W poniższej tabeli przedstawiono rozpuszczalność chlorku potasu w wodzie w temperaturze 20 º i 40 º. Rozpuszczalność soli w wodzie, g Kl w 100 g 2 O, w temperaturze 20 o 40 o 34,2 40,2 Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997. Oblicz, ile gramów Kl należy dodać do 250 gramów nasyconego w temperaturze 20 º roztworu tej soli, aby po ogrzaniu mieszaniny do 40 º dodana sól rozpuściła się całkowicie, a roztwór pozostał nasycony. Wynik zaokrąglij do pierwszego miejsca po przecinku. Obliczenia: Zadanie 11. Poniżej przedstawiono schemat reakcji anionów chromianowych(vi) z kationami cyny(ii) w środowisku kwasowym. ro + Sn + O r + Sn + O 2 2+ + 3+ 4+ 2 7 3 2 Zadanie 11.1. (0 2) Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów utleniania i redukcji zachodzących podczas opisanej przemiany. Równanie reakcji utleniania: Równanie reakcji redukcji: Zadanie 11.2. (0 1) Uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie. ro + Sn + O r + Sn + O 2 2+ + 3+ 4+ 2 7 3 2 Strona 5 z 19

Informacja do zadań 12. 14. Reakcję kwasu azotowego(v) z wodorotlenkiem potasu ilustruje równanie: NO 3 + KO KNO 3 + 2 O Zmieszano 400 gramów wodnego roztworu wodorotlenku potasu o stężeniu 10% masowych oraz 400 gramów wodnego roztworu kwasu azotowego(v) o stężeniu 10% masowych. Zadanie 12. (0 1) Ustal, jaki odczyn miał otrzymany roztwór. Obliczenia: Zadanie 13. (0 2) Oblicz p otrzymanego roztworu, jeżeli jego gęstość jest równa 1,1 g cm 3. Wynik zaokrąglij do pierwszego miejsca po przecinku. Obliczenia: Strona 6 z 19

Zadanie 14. (0 2) Oblicz, jaki procent masy otrzymanego roztworu stanowi masa azotanu(v) potasu. Wynik zaokrąglij do pierwszego miejsca po przecinku. Obliczenia: Zadanie 15. Dany jest zbiór substancji o następujących nazwach: azotan(iii) sodu, chlorek amonu, etyloamina, metan, metanal, mocznik, tlenek potasu. Zadanie 15.1. (0 1) Napisz nazwy lub wzory tych substancji spośród wymienionych powyżej, które po dodaniu do wody tworzą roztwory o odczynie zasadowym. Zadanie 15.2. (0 1) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, zachodzącej po dodaniu jednej z wymienionych substancji do wody, w wyniku której powstał roztwór o odczynie kwasowym. Zadanie 15.3. (0 1) Narysuj wzór elektronowy cząsteczki mocznika oznacz kreskami wiązania oraz wolne pary elektronowe. Strona 7 z 19

Informacja do zadań 16. 19. W celu określenia składu jakościowego dwuskładnikowego stopu glinu i metalu Me przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie. Etap 1.: Do 10,0 g stopu dodano nadmiar stężonego roztworu wodorotlenku sodu i zaobserwowano, że część stopu uległa roztworzeniu, przy czym w reakcji wydzielał się palny gaz, o gęstości mniejszej od gęstości powietrza. Masa nieprzereagowanej części stopu wynosiła 8,1 g. Otrzymany po oddzieleniu roztworu metal Me poddano dalszym badaniom. Etap 2.: Do nieprzereagowanego składnika dodano nadmiar roztworu NO 3 i zaobserwowano wydzielenie bezbarwnego gazu, który u wylotu probówki zmieniał barwę na brązową. W powstałym roztworze były obecne jony Me +. Po ustaniu wydzielania się gazu do roztworu dodano nadmiar wodnego roztworu wodorotlenku sodu i zaobserwowano pojawienie się osadu. Zadanie 16. (0 1) Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej po dodaniu stężonego roztworu wodorotlenku sodu do glinu, jeżeli w reakcji powstaje anion tetrahydroksoglinianowy.. Zadanie 17. (0 1) Uzupełnij poniższe zdania dotyczące 2. etapu doświadczenia. Wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Bezbarwny gaz wydzielający się w reakcji metalu Me z roztworem NO 3 to (NO / NO 2 ). Oznacza to, że do reakcji użyto (stężonego / rozcieńczonego) roztworu kwasu. Zmiana barwy gazu u wylotu probówki jest spowodowana reakcją tego gazu z (O 2 / 2 ). Zadanie 18. (0 2) Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia postawiono hipotezę: Metal tworzący z glinem opisany stop musi być metalem leżącym w szeregu napięciowym za wodorem. Metalem tym może być miedź. Oceń poprawność hipotezy. Uzasadnij swoją opinię przez podkreślenie właściwego zwrotu w każdym nawiasie i dokończenie zdania 1. i 2. ipoteza (jest / nie jest) poprawna. 1. Metal tworzący z glinem stop (musi / nie musi) być metalem leżącym w szeregu napięciowym za wodorem, gdyż.. 2. Metalem tym (może / nie może) być miedź, gdyż.. Strona 8 z 19

Zadanie 19. (0 2) W etapie 2. doświadczenia zachodzą procesy opisane schematem: Me Me + Me 2 O Otrzymany osad (Me 2 O) wysuszono w podwyższonej temperaturze i uzyskano 8,7 g suchej masy. Oblicz masę molową metalu wchodzącego w skład stopu aluminiowego. Obliczenia: Informacja do zadań 20. 21. Superfosfat to rozpuszczalny w wodzie nawóz łatwo przyswajalny przez rośliny. W celu otrzymania superfosfatu z saletry norweskiej a(no 3 ) 2 zaplanowano doświadczenie, którego przebieg zilustrowano na poniższym schemacie: Na PO (aq) 1 3 4 a(no 3 ) 2 X Y a( 2 2 PO 4 ) 2 Zadanie 20. (0 2) Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji oznaczonej na schemacie numerem 1 oraz w formie cząsteczkowej równanie reakcji oznaczonej na schemacie numerem 2, wiedząc, że superfosfat jest jedynym produktem tej reakcji. Równanie reakcji 1. Równanie reakcji 2. Zadanie 21. (0 1) Rośliny przyswajają fosfor w postaci jonów i 2 PO. 2 PO 4 Oceń, czy w glebie o odczynie zasadowym zawierającej dużą ilość jonów wapnia i magnezu nawożenie superfosfatem będzie efektywne. Uzasadnij swoją ocenę. 4 Strona 9 z 19

Zadanie 22. (0 2) Sporządzono taką mieszaninę heksanu i heptanu, w której na jeden mol 6 14 przypadają dwa mole 7 16. Napisz równania reakcji zachodzących podczas całkowitego spalania tej mieszaniny oraz określ, jaki jest stosunek liczby moli tlenku węgla(iv) do liczby moli wody w produktach całkowitego spalania opisanej mieszaniny. Równanie I... Równanie II... Stosunek liczby moli n tlenku węgla(iv) : n wody =... Zadanie 23. (0 1) Pewne cykliczne jednopierścieniowe nasycone związki organiczne są izomerami symetrycznego ketonu i mają masę molową mniejszą niż 60 g mol 1. Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) dwóch związków organicznych spełniających opisane warunki. Wzór półstrukturalny I substancji: Wzór półstrukturalny II substancji: Informacja do zadań 24. 25. Przeprowadzono ciąg reakcji zgodnie z następującym schematem: etap I etap II etap III nitrowanie NO 2 Fe/l N 3 + l O N 2 Zadanie 24. (0 1) Określ typ reakcji nitrowania benzenu (addycja, eliminacja, substytucja) oraz jej mechanizm (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy).. Strona 10 z 19

Zadanie 25. (0 1) Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zachodzi w etapie III opisanego ciągu przemian. Zadanie 26. Nitrowanie benzenu dokonuje się pod wpływem mieszaniny nitrującej, w której skład wchodzą stężony kwas azotowy(v) i stężony kwas siarkowy(vi). W mieszaninie tej zachodzą następujące reakcje: NO + SO NO + SO + 1. 3 2 4 2 3 4 NO NO O + 2. 2 3 + 2 + 2 Reakcje te opisuje sumaryczne równanie: NO + 2 SO NO + O + 2SO + + 3 2 4 2 3 4 Zadanie 26.1. (0 1) Określ, jaką funkcję kwasu czy zasady Brønsteda pełni kwas azotowy(v) w reakcji 1. Zadanie 26.2. (0 1) Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. W reakcji nitrowania stężony kwas siarkowy(vi) odgrywa podwójną rolę. Po pierwsze, jest jej (katalizatorem / substratem), ponieważ w czasie reakcji (ulega / nie ulega) zużyciu. Ponadto kwas siarkowy(vi) jest substancją (silnie / słabo) wiążącą wodę, dlatego zgodnie z regułą przekory jego obecność sprawia, że wydajność tworzenia nitrobenzenu się (zmniejsza / zwiększa). Strona 11 z 19

Zadanie 27. (0 2) Pewien związek organiczny X o wzorze sumarycznym 5 12 O reaguje z sodem, a jednym z produktów tej reakcji jest wodór. W wyniku utleniania związku X tlenkiem miedzi(ii) powstaje optycznie czynny aldehyd, a tlenek miedzi(ii) redukuje się do miedzi metalicznej. Napisz równania reakcji związku X z sodem i tlenkiem miedzi(ii). Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych. Równanie reakcji z sodem:. Równanie reakcji z tlenkiem miedzi(ii):. Zadanie 28. W wyniku monochlorowania propanu w obecności światła otrzymano dwa izomeryczne produkty A i B, które rozdzielono metodami fizycznymi. Na produkt A podziałano metalicznym sodem, otrzymując związek, który jest jednym z izomerów o wzorze 6 14. Z produktu B otrzymano alkohol, z którego w reakcji z uo otrzymano propanal. Zadanie 28.1. (0 1) Uzupełnij schemat ilustrujący proces otrzymywania propanalu z propanu wpisz wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych oraz odczynnik wybrany spośród wymienionych poniżej. alkoholowy roztwór NaO zakwaszony roztwór KMnO 4 wodny roztwór NaO l 2 3 2 3 światło uo 3 2 O Zadanie 28.2. (0 1) Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) związku i podaj jego nazwę systematyczną. Wzór związku Nazwa systematyczna związku Strona 12 z 19

Informacja do zadań 29. 30. Do kolby kulistej wprowadzono 2 mole pewnego ciekłego estru R 1 OOR 2, 2 mole wody i 1 mol bezwodnego ciekłego kwasu karboksylowego R 1 OO. Naczynie zamknięto korkiem z osadzoną chłodnicą zwrotną i ogrzewano do temperatury T wyższej od temperatury panującej w laboratorium. W kolbie zachodził proces opisany równaniem: R 1 OOR 2 (c) + 2 O (c) R 1 OO (c) + R 2O (c) Reakcję przerwano, kiedy w kolbie ustalił się stan równowagi dynamicznej. W warunkach doświadczenia stężeniowa stała równowagi hydrolizy estru R 1 OOR 2 jest równa 1,0. Zadanie 29. (0 2) Oblicz, ile moli alkoholu R 2 O znajdowało się w kolbie w momencie osiągnięcia stanu równowagi dynamicznej przez układ. Obliczenia: Zadanie 30. (0 1) Poniżej wymieniono cztery modyfikacje opisanego doświadczenia. I Wprowadzenie do kolby dwóch moli zamiast jednego mola kwasu karboksylowego R 1 OO. II Wprowadzenie do kolby trzech moli zamiast dwóch moli wody. III Wprowadzenie do kolby jednego mola zamiast dwóch moli estru R 1 OOR 2. IV Wprowadzenie do kolby stężonej zasady sodowej. Spośród wymienionych modyfikacji doświadczenia wybierz te, które spowodują zwiększenie ilości otrzymywanego alkoholu R 2 O w wyniku opisanej hydrolizy estru. Napisz numery, którymi je oznaczono. Strona 13 z 19

Zadanie 31. (0 2) Produktami hydrolizy kwasowej pewnego estru o masie molowej 116 g mol 1 są nasycony alkohol monohydroksylowy i nasycony kwas monokarboksylowy. Wiadomo ponadto, że wskutek utleniania otrzymanego alkoholu powstaje ten sam kwas karboksylowy, który jest produktem hydrolizy estru. Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) opisanych substancji i podaj ich nazwy. Ester Wzór półstrukturalny (grupowy) Nazwa Alkohol Kwas karboksylowy Informacja do zadań 32. 34. Uczniowie porównywali właściwości kwasowo-zasadowe i redukujące alkanali i kwasów alkanowych na przykładzie aldehydu octowego i kwasu octowego. Za pomocą papierka uniwersalnego zbadali odczyn wodnych roztworów tych związków, a dzięki przeprowadzeniu próby Trommera ich właściwości redukujące. Wyniki doświadczenia przedstawili w poniższej tabeli. Badany związek Odczyn wodnego roztworu Właściwości redukujące aldehyd octowy obojętny tak kwas octowy kwasowy nie Na podstawie przebiegu doświadczenia sformułowali następujący wniosek ogólny na temat odczynu i właściwości redukujących aldehydów i kwasów karboksylowych: Alkanale nie ulegają w wodnych roztworach dysocjacji jonowej, ale mają właściwości redukujące. Kwasy alkanowe ulegają w wodnych roztworach dysocjacji jonowej w sposób charakterystyczny dla kwasów, ale nie mają właściwości redukujących. Aby potwierdzić ten wniosek, przeprowadzili analogiczne doświadczenie dla aldehydu mrówkowego i kwasu mrówkowego. Zaobserwowali, że: Papierek uniwersalny zanurzony w formalinie (czyli wodnym roztworze aldehydu mrówkowego) nie zmienił zabarwienia, a zanurzony w wodnym roztworze kwasu mrówkowego zabarwił się na czerwono. W wyniku ogrzewania formaliny ze świeżo strąconym wodorotlenkiem miedzi(ii) w środowisku silnie zasadowym powstał ceglasty osad. Taki sam efekt dało ogrzewanie świeżo strąconego wodorotlenku miedzi(ii) w środowisku silnie zasadowym z roztworem kwasu mrówkowego. Strona 14 z 19

Zadanie 32. (0 1) Wypełnij poniższą tabelę wpisz wyniki doświadczenia z udziałem aldehydu i kwasu mrówkowego. Badany związek Odczyn wodnego roztworu Właściwości redukujące aldehyd mrówkowy kwas mrówkowy Zadanie 33. (0 1) Oceń, czy przebieg doświadczenia z udziałem aldehydu mrówkowego i kwasu mrówkowego potwierdził sformułowany przez uczniów ogólny wniosek na temat odczynu i właściwości redukujących alkanali i kwasów alkanowych. Odpowiedź uzasadnij. Zadanie 34. (0 1) Napisz w formie jonowej równanie reakcji aldehydu octowego z odczynnikiem Trommera. Pamiętaj, że reakcja zachodzi w środowisku silnie zasadowym. Strona 15 z 19

Zadanie 35. (0 1) W celu przygotowania frytek pokrojone ziemniaki smaży się w rozgrzanym tłuszczu. Skrobia ulega wówczas częściowej dekstrynizacji, która polega na rozpadzie niektórych wiązań α-1,4-o-glikozydowych w cząsteczkach skrobi. Otocz kółkiem w podanym fragmencie wzoru amylozy jedno wiązanie ulegające rozerwaniu w czasie obróbki termicznej ziemniaków. 2 O 2 O 2 O O O O O O O O O O O O Zadanie 36. Niepasteryzowane mleko pozostawione w temperaturze pokojowej zmienia z czasem swoje właściwości. Bakterie obecne w mleku przekształcają laktozę 12 22 O 11 w kwas mlekowy 3 (O)OO. Wskutek fermentacji mlekowej laktozy następuje kwaśnienie mleka i jego zsiadanie w postaci skrzepu nazywanego kazeiną. Zadanie 36.1. (0 1) Uzupełnij poniższy schemat, tak aby powstało równanie reakcji fermentacji mlekowej laktozy. Zastosuj wzór półstrukturalny (grupowy) kwasu mlekowego. Pamiętaj, że w reakcji fermentacji mlekowej laktozy uczestniczy woda. 12 22 O 11 +... Zadanie 36.2. (0 1) Napisz, stosując wzór półstrukturalny (grupowy) kwasu mlekowego, równanie reakcji dysocjacji jonowej tego kwasu.. Zadanie 36.3. (0 1) Nazwij technikę laboratoryjną, dzięki której możliwe staje się wyodrębnienie kazeiny z kwaśnego mleka.. Strona 16 z 19

Zadanie 37. Albumina mleka krowiego jest białkiem globularnym, którego polipeptydowy łańcuch zwinięty jest w kłębek. Białko to jest rozpuszczalne w wodzie. Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997. Zaprojektuj doświadczenie, w wyniku którego możliwe stanie się potwierdzenie obecności białka w wodnym roztworze albuminy mleka krowiego. Zadanie 37.1. (0 1) Uzupełnij schemat doświadczenia wpisz nazwę potrzebnego odczynnika wybranego spośród następujących: świeżo wytrącony wodorotlenek miedzi(ii) woda bromowa z dodatkiem wodorowęglanu sodu wodny roztwór azotanu(v) srebra z dodatkiem wodnego roztworu amoniaku. Odczynnik: wodny roztwór albuminy mleka krowiego Zadanie 37.2. (0 1) Sformułuj obserwację, która potwierdzi obecność białka w badanej próbce. Strona 17 z 19

Zadanie 38. W wyniku działania stężonego kwasu azotowego(v) na tripeptyd Ala-Ser-Tyr zaobserwowano powstanie żółtego osadu. Następnie tripeptyd ten poddano częściowej hydrolizie przebiegającej zgodnie ze schematem: Ala-Ser-Tyr + woda dipeptyd + aminokwas Produkty hydrolizy rozdzielono i ponownie przeprowadzono próbę ze stężonym kwasem azotowym(v). Zaobserwowano, że żółty osad pojawił się tylko w próbce zawierającej dipeptyd. Zadanie 38.1. (0 1) Uzupełnij schemat hydrolizy tripeptydu zastosuj trzyliterowe symbole aminokwasów. Zadanie 38.2. (0 1) Uzupełnij poniższy schemat, tak aby przedstawiał enancjomery aminokwasu otrzymanego w wyniku opisanej hydrolizy tripeptydu. lustro Strona 18 z 19

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) Strona 19 z 19