Wielofunkcyjne związki organiczne poziom rozszerzony

Transkrypt

1 Wielofunkcyjne związki organiczne poziom rozszerzony Zadanie 1. (2 pkt) Źródło: KE 2010 (PR), zad. 29. Pewien dwufunkcyjny związek organiczny ma masę molową równą 90 g/mol. W jego cząsteczce stosunek liczby atomów węgla, wodoru i tlenu wynosi 1:2:1. a) Napisz wzór sumaryczny opisanego związku. b) Wiedząc, że związek ten w roztworze wodnym dysocjuje z odszczepieniem jonu wodorowego oraz że jego cząsteczka jest achiralna, narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) tego związku. Zadanie 2. (1 pkt) Źródło: KE 2010 (PR), zad. 30. Punkt izoelektryczny (pi) aminokwasu to ph roztworu, w którym cząsteczki tego aminokwasu występują głównie w formie jonów obojnaczych. Kwas 2-aminobutanodiowy (asparaginowy) jest dikarboksylowym aminokwasem o wzorze sumarycznym 4 H 7 O 4 N. Jego punkt izoelektryczny pi = 2,87. Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) jonu, który jest dominującą formą tego aminokwasu w roztworze o ph = 1. Zadanie 3. (3 pkt) Źródło: KE 2010 (PR), zad. 31. Badano działanie świeżo strąconego wodorotlenku miedzi(ii) na próbki wodnych roztworów glukozy i fruktozy. Używając uniwersalnego papierka wskaźnikowego, zbadano także odczyn wodnych roztworów obu związków. Obserwacje zestawiono w tabeli. Odczynnik Wodorotlenek miedzi(ii) (na zimno) Wodorotlenek miedzi(ii) (na gorąco) glukoza klarowny, szafirowy roztwór ceglastoczerwony osad Badana substancja fruktoza klarowny, szafirowy roztwór ceglastoczerwony osad Papierek uniwersalny żółty żółty 1

2 Korzystając z podanej informacji, uzupełnij poniższe zdania, wpisując w odpowiedniej formie gramatycznej określenia wybrane z poniższego zestawu. związek kompleksowy, kwasowy, zasadowy, obojętny, utleniający, redukujący, hydroksylowa, alkilowa, aldehydowa, ketonowa, aldoza, ketoza 1. Glukoza i fruktoza są białymi, krystalicznymi substancjami stałymi. Bardzo dobrze rozpuszczają się w wodzie. Odczyn ich wodnych roztworów jest Reakcja glukozy z wodorotlenkiem miedzi(ii) prowadzona na zimno potwierdza obecność w jej cząsteczce kilku grup... związanych z sąsiednimi atomami węgla. Glukoza w reakcji z wodorotlenkiem miedzi(ii) przeprowadzanej na gorąco wykazuje właściwości...., co wiąże się z obecnością w jej cząsteczce grupy Fruktoza, podobnie jak glukoza, tworzy z wodorotlenkiem miedzi(ii) rozpuszczalne..., dlatego obserwujemy powstanie szafirowego roztworu. Wynik reakcji fruktozy z wodorotlenkiem miedzi(ii) prowadzonej w podwyższonej temperaturze wskazuje, że związek ten ma także właściwości...., mimo że fruktoza zaliczana jest do.... Zadanie 4. (1 pkt) Źródło: KE 2010 (PR), zad. 34. Poniżej przedstawiono wzór D-arabinozy (w projekcji Fischera). HO HO H H H OH OH H 2 OH 2

3 Uzupełnij poniższy schemat, tak aby otrzymać wzór enancjomeru D-arabinozy. HO H 2 OH Informacja do zadania 5 i 6 W celu porównania właściwości glukozy, etan-1,2-diolu, etanolu oraz sacharozy wykonano następujące doświadczenie. Etap 1. Tę część doświadczenia przeprowadzono w temperaturze pokojowej zgodnie z poniższym schematem. glukoza (aq) etan-1,2-diol etanol sacharoza (aq) I II III IV świeżo strącona zawiesina u(oh) 2 Objawy reakcji zaobserwowano w probówkach I, II i IV. Etap 2. Zawartość każdej probówki dodatkowo zalkalizowano i ogrzano. Stwierdzono, że w jednej probówce powstał ceglastoczerwony osad. 3

4 Zadanie 5. (2 pkt) Źródło: KE 2009 (PR), zad. 33. Przeanalizuj przebieg pierwszego etapu doświadczenia. a) Wyjaśnij, porównując budowę cząsteczek związków, które znajdowały się w probówkach I IV, dlaczego w probówce III nie zaszła reakcja chemiczna. b) Opisz zmiany, jakie zaobserwowano w probówkach I, II i IV. 4

5 Zadanie 6. (1 pkt) Źródło: KE 2009 (PR), zad. 34. Podaj numer probówki, w której w drugim etapie doświadczenia powstał ceglastoczerwony osad u 2 O. Osad powstał w probówce... Zadanie 7. (1 pkt) Źródło: KE 2009 (PR), zad. 35. Zapisz, stosując wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych, równanie reakcji kwasu 2-hydroksypropanowego (mlekowego) z wodnym roztworem wodorotlenku sodu. Zadanie 8. (3 pkt) Źródło: KE 2007 (PR), zad. 22. Kwas octowy (etanowy) można otrzymać w reakcji etanolu (alkoholu etylowego) z dichromianem(vi) potasu. Stosując zasadę bilansu elektronowego, dobierz współczynniki w poniższym równaniu reakcji. Podaj wzór substancji pełniącej rolę utleniacza oraz wzór substancji pełniącej rolę reduktora.... H 3 H 2 OH +... K 2 r 2 O H 2 SO 4... H 3 OOH +...r 2 (SO 4 ) K 2 SO H 2 O Bilans elektronowy:..... Wzór substancji pełniącej rolę utleniacza:... Wzór substancji pełniącej rolę reduktora:... 5

6 Zadanie 9. (2 pkt) Źródło: KE 2007 (PR), zad. 23. Badano działanie świeżo sporządzonego wodorotlenku miedzi(ii) na próbki roztworów wodnych etanolu, etanalu, glicerolu i glukozy. Obserwacje zestawiono w tabeli. Przeanalizuj zestawione poniżej obserwacje i wpisz do tabeli nazwy substancji, które były w próbkach oznaczonych numerami 1, 2, 3 i 4. Próbka wodorotlenek miedzi(ii) na zimno wodorotlenek miedzi(ii) na gorąco klarowny szafirowy roztwór brak danych brak objawów reakcji czarny osad klarowny szafirowy roztwór ceglastoczerwony osad brak objawów reakcji ceglastoczerwony osad Nazwa badanej substancji Zadanie 10. (1 pkt) Źródło: KE 2007 (PR), zad. 25. Alanina to kwas 2-aminopropanowy. Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) jonu, jaki tworzy alanina w środowisku silnie kwasowym.. 6

7 Zadanie 11. (3 pkt) Źródło: KE 2006 (PR), zad. 53. Opisz, w jaki sposób można doświadczalnie sprawdzić obecność skrobi w bulwach ziemniaków, mając do dyspozycji wodę bromową i wodny roztwór jodku potasu. Podaj opis słowny wykonania doświadczenia oraz obserwacje, dotyczące wykrywania skrobi w bulwach ziemniaków. Opis słowny wykonania doświadczenia: Obserwacje: Zadanie 12. (3 pkt) Źródło: KE 2005 (PR), zad. 48. ęą ż ą ł ą 7