Jerzy Wronka Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym : wybrane przykłady najlepszych praktyk. Ekonomiczne Problemy Usług nr 59,

Podobne dokumenty
Potrzeby polskich przedsiębiorstw - Program Sektorowy INNOLOG. dr inż. Stanisław Krzyżaniak

Tendencje w rozwoju systemów intermodalnych w Europie

Rozwój transportu kombinowanego/intermodalnego w Europie w latach

Elektroniczne standardy komunikacji w transporcie intermodalnym Platforma T-Scale Intermodal

Zakres usług oferowanych przez firmę Uni-logistics:

Zakres usług oferowanych przez firmę Uni-logistics:

Obsługa przewozów kontenerów z Chin przez PKP Cargo Connect

Maciej Mindur Politechnika Lubelska Rozwój transportu kombinowanego (intermodalnego) w Polsce w latach

Zarządzanie taborem kolejowym w czasie rzeczywistym. Michał Szlendak Rail-Mag Logistics

Monitoring przesyłek oraz rozwijanie możliwości stosowania elektronicznej wymiany danych w procesie przewozowym.

Analiza rynku transportu kolejowego oraz drogowego w Polsce

GRUPA AWT CZŁONEK GRUPY PKP CARGO ADVANCED WORLD TRANSPORT, AWT ČECHOFRACHT, AWT ROSCO, AWT RAIL HU, AWT REKULTIVACE

Finansowanie transportu towarowego poprzez fundusze unijne

Nowoczesne koncepcje zarządzania globalnymi sieciami dostaw, a transport intermodalny

Konferencja INTERMODAL 2014 Wartość w transporcie intermodalnym w ujęciu marketingu systemowego. Dr Mirosław Antonowicz ALK

Pytania egzaminacyjne dla Kierunku Transport. studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne

Użytkownik ma możliwość rejestrowania następujących rodzajów przewozów w systemie ANTEEO SPEDYCJA:

Urząd Transportu Kolejowego. Perspektywy rozwoju transportu intermodalnego

Kolejowy Korytarz Towarowy nr 5. Gdańsk, 29 kwietnia

Transport intermodalny w przewozach rozproszonych w Polsce

Cennik szkoleń e-learning 2019 rok

autor: mgr Sylwia Konecka wersja z dnia: r. Prezentacja dystrybuowana bezpłatnie, udostępniana do celów dydaktycznych.

14.MODEL ZINTEGROWANEGO SYSTEMU PRZEWOZÓW MULTIMODALNYCH ŁADUNKÓW ZJEDNOSTKOWANYCH

Zagadnienia kierunkowe na egzamin dyplomowy Studia pierwszego stopnia kierunek: Logistyka (dla roku akademickiego 2015/2016)

Wspólne Polityki wykład 13, semestr 2 Polityki JRE. Dr Katarzyna Śledziewska. Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego

Jerzy UCIŃSKI, Sławomir HALUSIAK Politechnika Łódzka,

PROMOWANIE ROZWOJU TRANSPORTU INTERMODALNEGO W WYBRANYCH KRAJACH ZACHODNICH WNIOSKI DLA POLSKI

Prof. Ing. Alica Kalašová, PhD. Katedra Transportu Drogowego i Miejskiego Wydział Eksploatacji i Ekonomiki Transportu i Łączności

Spis treści. Wprowadzenie

TRANSPORT INTERMODALNY

GRUPA AWT CZŁONEK GRUPY PKP CARGO ADVANCED WORLD TRANSPORT, AWT ČECHOFRACHT, AWT ROSCO, AWT RAIL HU, AWT RAIL SK, AWT REKULTIVACE

Narzędzia wspierające rozwój transportu intermodalnego w Polsce. Bartosz Guszczak Główny specjalista ds. logistyki Instytut Logistyki i Magazynowania

Polska. Standaryzacja komunikatów transportowych firmy Maspex z operatorem logistycznym PEKAES

BREXIT ryzyko czy szansa w zarządzaniu łańcuchem dostaw?

Informatyczne narzędzia procesów. Przykłady Rafal Walkowiak Zastosowania informatyki w logistyce 2011/2012

Warunki rozwoju przewozów kolejowych

TRANSPORT MULTIMODALNY

5.4. Centra logistyczne i ich rola w sieciach logistycznych

Wstęp do polityki UE dot. infrastruktury transportowej i jej rewizji

PKP LHS NA NOWYCH SZLAKACH

GRUPA AWT CZŁONEK GRUPY PKP CARGO ADVANCED WORLD TRANSPORT, AWT ČECHOFRACHT, AWT ROSCO, AWT RAIL HU, AWT REKULTIVACE

Grupowe zakupy usług transportowych praktyczna redukcja kosztów transportu

TSM TIME SLOT MANAGEMENT

Efektywna logistyka narzędziem zwiększenia konkurencyjności. Górnictwo/Energetyka Katowice,,

Transport intermodalny na rynku przewozów towarowych w Polsce w latach

Wspomaganie logistyki przewozowej w procesie poprawy jakości obsługi klientów PKP CARGO. Silesia TSL EXPO, kwiecień 2012

TTS TECHNIKA TRANSPORTU SZYNOWEGO

prof. zw. dr hab. Leszek Mindur Promowanie rozwoju transportu intermodalnego w wybranych krajach Europy

Wojciech Rzepka. Sopot

I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju

Spis treści. Przedmowa 11

Spis treści. Wstęp 11

O FIRMIE OstSped OstSped Nasza misja Nasza wizja

Techniczna Specyfikacja Interoperacyjności Aplikacje Telematyczne dla Przewozów Towarowych (TSI TAF)

Redukcja emisji dwutlenku węgla a zwiększenie udziału kolei w rynku transportowym

Investing f or Growth

Priorytety i działania transportowe w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko na lata MINISTERSTWO TRANSPORTU

Intermodal for a better future!

MARCO POLO II Programme

METODY WSPIERANIA ROZWOJU TRANSPORTU INTERMODALNEGO W WYBRANYCH KRAJACH EUROPY W LATACH

Transport pod pełną kontrolą

Nowe ogniwo w Supply Chain Transport Intermodalny

Nie daj się kryzysom jak reagować na problemy w zaopatrzeniu napojów?

Wpływ rozwoju infrastruktury terminalowej na kształtowanie się potoków ładunków intermodalnych

Obowiązuje w roku akademickim 2014/2015

LATIS LOGISTICS - WITAMY!

Skuteczna i efektywna wymiana informacji na przykładzie systemu komunikacji na terenie portów morskich (PCS - Port Community System)

Intermodal for a better future!

Restrukturyzacja Łódzkiego Węzła Kolejowego

Rozwiązania SCM i Portal dla handlu i przemysłu

Regulamin konkursu Lider Transportu Intermodalnego

REGULAMIN DOSTĘPU DO OBIEKTU KOLEJOWEJ INFRASTRUKTURY USŁUGOWEJ GDYNIA CONTAINER TERMINAL SPOŁKA AKCYJNA

NOWE SYSTEMY DYSPOZYCYJNE I TELEMATYCZNE W STEROWANIU I OPTYMALIZACJI PROCESÓW DYSTRYBUCYJNYCH

Nowoczesny monitoring pojazdów. Wdrożenia.

WSTĘP 1. ZAGADNIENIA OGÓLNE Z ZAKRESU PRODUKCJI I TECHNOLOGII Proces produkcyjny i jego elementy Pojęcia technologii oraz procesu

Wyzwania stojące przed Centrami Logistycznymi i Systemami Połączeń z Zapleczem w Ramach Zarządzania Łańcuchami Dostaw. 29 maja 2008, Gdynia

Akademia Morska w Szczecinie

Prowadzący Andrzej Kurek

Cennik szkoleń e-learning 2015 rok

Wiążące oferty. Natychmiastowa rezerwacja. Zerowy czas oczekiwania.

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju

DB Schenker Centrum Kompetencji Automotive

logistycznego Polski 3.5. Porty morskie ujścia Wisły i ich rola w systemie logistycznym Polski Porty ujścia Wisły w europejskich korytarzach tr

Projekt TalkNET - Studium na temat intermodalnych łańcuchów transportowych pomiędzy Skandynawią a Środkową i Południowo-Wschodnią Europą

Kierunki rozwoju sieci kolejowej w Warszawskim Węźle Kolejowym Master Plan dla transportu kolejowego w aglomeracji warszawskiej

E-commerce w exporcie

ROZWÓJ RYNKU KOLEJOWYCH PRZEWOZÓW INTERMODALNYCH W POLSCE

Wzrost zadań Zarządu Transportu Miejskiego w Poznaniu w zakresie Publicznego Transportu Zbiorowego STYCZEŃ 2015

PRZEWOZY KOLEJOWE Z CHIN SPEDYCJA MIĘDZYNARODOWA.

ŚLEDZENIE POCIĄGÓW Sterowanie pociągami i systemami. Frauscher Sensor Technology PL

Pytania z przedmiotu Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw

intermodalnie Rozwiązanie IT wspierające obsługę spedycji morskiej (case study) Joanna Dunowska Kajetan Jaglowski

System B2B jako element przewagi konkurencyjnej

dr Jakub Majewski Rola nowych linii kolejowych w poprawie dostępności regionów Warszawa,

PERSPEKTYWY TRANSPORTU INTERMODALNEGO W POLSCE

12. Zakres wsparcia Projekt dotyczy typów inwestycji określonych w stosownym programie pomocowym dla transportu intermodalnego.

Popularyzacja podpisu elektronicznego w Polsce

Ocena nawierzchni drogowych z wykorzystaniem platformy S-mileSys w obszarze inteligentnego miasta

Wyzwania rozwoju infrastruktury transportowej w Polsce do roku Dr Marcin Pawęska Prezes CILT (UK) - Polska

Problemy wdrożenia nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym wprowadzonej zmianą do ustawy z dnia 16 września 2011 r.

Transkrypt:

Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym : wybrane przykłady najlepszych praktyk Ekonomiczne Problemy Usług nr 59, 277-288 2010

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 603 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR 59 2010 JERZY WRONKA * INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA W TRANSPORCIE INTERMODALNYM WYBRANE PRZYKŁADY NAJLEPSZYCH PRAKTYK Wprowadzenie Jednym z głównych celów polityki transportowej UE jest wzrost udziału na rynku przyjaznych dla środowiska gałęzi transportu, w tym kolei, żeglugi morskiej i żeglugi śródlądowej zintegrowanych w intermodalnych systemach transportowych, oraz ograniczenie udziału transportu drogowego na europejskich rynkach transportowych. Transport intermodalny jest wciąż, pomimo wielu promujących inicjatyw podejmowanych przez UE i państwa członkowskie, niekonkurencyjny w stosunku do transportu drogowego i to zarówno pod względem cenowym, jak i jakości usług. Relatywnie niska efektywność funkcjonowania terminali intermodalnych oraz brak ujednoliconych i kompatybilnych na poziomie międzynarodowym systemów informacyjnych w lądowych i morsko-lądowych łańcuchach intermodalnych należą do podstawowych barier ograniczających rozwój transportu intermodalnego w Europie. Niewystarczająca zdolność obsługowa, długie czasy operacji przeładunkowych, częsty brak kompatybilności między taborem a wyposażeniem do obsługi jednostek intermodalnych, niewystarczający zakres nowoczesnych systemów informacyjnych dla klientów terminali to główne słabe strony terminali intermodalnych w Europie. * Prof. dr hab. Uniwersytet Szczeciński.

278 Do głównych słabych stron systemów informacyjnych w transporcie intermodalnym należy zaliczyć: brak kompatybilności systemów informacyjnych na poziomie międzynarodowym operatorzy intermodalni stosują różne i odrębne systemy informacyjne; operatorzy intermodalni i operatorzy terminali nie są elektronicznie połączeni z przewoźnikami kolejowymi oraz armatorami morskimi i wodnymi śródlądowymi; brak ujednoliconych (na poziomie międzynarodowym) systemów elektronicznej informacji o pociągach i przesyłkach (np. tracking and tracing) w pełni otwartych i dostępnych dla klientów. Eliminacja tych barier i ograniczeń poprzez wdrożenie innowacyjnych rozwiązań zadecyduje o sukcesie rozwoju transportu intermodalnego w najbliższym czasie. W niniejszym artykule zaprezentowano innowacyjne rozwiązania na przykładzie wybranych najlepszych europejskich praktyk odnoszących się do terminali i systemów informacyjnych. 1. Terminale intermodalne innowacyjne rozwiązania Ostatnie wydarzenia techniczne w odniesieniu do terminali intermodalnych koncentrują się na automatyzacji procesów przeładunkowych, ponieważ podstawowa idea jest logiczna: transport intermodalny potrzebuje co najmniej dwóch terminalowych transferów jako dodatkowych usług w łańcuchu transportowym. Stąd konieczność skrócenia czasu obsługi jednostek intermodalnych na terminalach i zwiększenie jej efektywności, a w konsekwencji wzrost konkurencyjności transportu intermodalnego. W ostatnich latach wdrażane są na terminalach wysoce zautomatyzowane i sterowane komputerowo podsystemy przeładunków jednostek intermodalnych z jednego środka transportu na drugi oraz bezpośrednio z pociągu na pociąg. Ponadto realizowane są projekty ukierunkowane na usprawnienie podsystemów obsługi jednostek na terminalach przy wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań informacyjnych i telematycznych. Podstawowym celem realizowanego przez francuskie koleje projektu Commutor, dotyczącego szybkiego załadunku kontenerów i nadwozi wymiennych, jest rozwinięcie kompleksowej sieci połączeń kolejowych, których centra będą stanowiły węzły przeładunkowe, połączone ze sobą szybkimi i bezpośrednimi pociągami. Przeładunki będą się odbywały równolegle, za pośrednictwem

Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym 279 sterowanych komputerowo urządzeń. Na terminalach powstałych na bazie projektu Commutor będzie można odprawiać do 50 pociągów dziennie. Pierwsze urządzenia tego typu są eksploatowane na terminalu w Paryżu. W Niemczech firma Krupp opracowała projekt tzw. szybkiego urządzenia przeładunkowego, które umożliwia automatyczny przeładunek niemal wprost do przejeżdżającego pociągu. Urządzenie to zostało zainstalowane na terminalu w Duisburgu i posiada oprócz wspomnianej techniki przeładunku dwie zalety: zajmuje niewiele miejsca i zapewnia zwarte składowanie jednostek ładunkowych. Urządzenie jest więc idealne dla średnich i małych terminali, a z uwagi na modułową konstrukcję może być instalowane w krótkim czasie i zwiększać swoje możliwości obsługowe stosownie do wzrostu natężenia ruchu. Do najlepszych praktyk w zakresie innowacyjnych rozwiązań przeznaczonych dla terminali intermodalnych można zaliczyć m.in. projekty: CHINOS, Teustack i Wireout. Projekt CHINOS (Container Handling in Intermodal Nodes-Optimal and Secure) 1 jest realizowany przez 13 partnerów. Podstawowe cele tego projektu są następujące: rozwój zintegrowanego podsystemu automatycznej obsługi kontenerów (łącznie z ich identyfikacją) przy wykorzystaniu technologii radiowej RFID; stworzenie kompleksowego podsystemu informacji o bezpieczeństwie kontenerów (zastosowanie elektronicznej plomby); opracowanie i wdrożenie podsystemu optycznej dokumentacji uszkodzeń kontenerów (specjalne kamery); instalacja systemu CHINOS na różnych terminalach kontenerowych w Europie; ocena funkcjonalności i efektywności systemu w różnych scenariuszach oraz wkład do procesu standaryzacji intermodalnych jednostek ładunkowych. Główne komponenty CHINOS: Jednostka do Automatycznej Identyfikacji Kontenerów; System Dokumentacji Uszkodzeń oraz tzw. Komunikacyjny Kontroler. Wśród przewidywanych korzyści wynikających z tego projektu należy wymienić: 1 Zob. N. Meyer-Larsen, CHINOS optimisation in intermodal container terminals using RFID, w: 2 nd PROMIT Workshop Integrating information and security technologies to enhance intermodal transport chains, Thessaloniki, 8-9.02.2007.

280 integrację nowych technologii w procesach biznesowych i systemach bezpieczeństwa; wsparcie transportu intermodalnego poprzez optymalizację potoków (przepływów) informacyjnych oraz optymalizację połączeń między różnymi gałęziami transportu; skrócenie czasu przebywania jednostek na terminalach dzięki procesom automatyzacji obsługi tych jednostek (oszczędności dla operatorów terminali); wsparcie dla organizatorów intermodalnych łańcuchów dzięki usprawnieniu procesu monitorowania przesyłek (automatyczna rejestracja statusu przesyłek i jednostek) oraz zapewnieniu informacji w czasie rzeczywistym o problemach w trakcie procesu transportowego, a w konsekwencji usprawnieniu procesu zarządzania łańcuchem dostaw i optymalizacji procesów logistycznych. Projekt Teustack (Automation in multi-modal centres) 2 dotyczy możliwości konstrukcji tzw. kompaktowych intermodalnych terminali, w których jednostki intermodalne składowane są piętrowo w zadaszonej hali (przy użyciu specjalnych dźwigów elektrycznych) po uprzednim ich dostarczenie przez pociągi i ciężarówki, które wjeżdżają do hali terminala. Korzyści wynikające z zastosowania tego rozwiązania to: oszczędność powierzchni do 50%, brak przeładunków ze środka na środek transportu przy użyciu tradycyjnych mobilnych urządzeń o napędzie spalinowym i przez to zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko, wzrost produktywności do 70% (np. 24 godziny pracy na dobę przy 16 godzinach pracy tradycyjnego terminala, średnia wydajność 1,5 mln TEU rocznie, przy 1 mln TEU rocznie dla tradycyjnego terminala) oraz wysoka niezawodność i bezpieczeństwo operacji transferowych. Projekt Wireout 3, jest produktem rynkowym oferowanym dla terminali intermodalnych, który ułatwia transfer intermodalnych jednostek (kontenery, nadwozia wymienne i naczepy) między transportem drogowym i kolejowym. Umożliwia on pionowy transfer jednostek (składowanych na peronach między torami) na pociąg i z pociągu przy wykorzystaniu trakcji elektrycznej, tym samym eliminując konieczność stosowania lokomotyw spalinowych dla operacji pociągowych. Istotną zaletą tego produktu jest możliwość tworzenia małych 2 V. Particco, Teustack: automation in multi-modal centres, w: 1 st PROMIT Intermodal Innovation Day Conference on Promoting intermodal freight transport in Europe: Innovations and best practice examples, Antwerp, 15-16.03.2007. 3 Ibidem.

Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym 281 intermodalnych centrów z wykorzystaniem bocznych torów czy też bocznic zlokalizowanych przy stacjach kolejowych, czyli praktycznie bez konieczności budowy normalnych terminali. Zastosowanie tego produktu umożliwia optymalizację organizacji kolejowych przewozów towarowych dzięki zastosowaniu techniki zmiany pociągów na linii kolejowej i tym samym umożliwia eksploatację pociągów wahadłowych z pośrednimi przystankami na istniejących liniach. Korzyści z zastosowania produktu Wireout są następujące: łatwe wdrożenie (nawet na istniejących torach), niewielka przestrzeń i krótki czas operacji, prostota i wysoka niezawodność, niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne, eliminacja operacji rozrządowych, znaczące zmniejszenie czasu postoju pociągu. 2. Systemy informacyjne Wdrażanie nowoczesnych technologii informacyjnych w sektorze transportu jest elementem strategii tworzenia paneuropejskiej sieci transportowej wyposażonej w elementy ITS. Dzięki innowacyjnym technologiom informacyjnym będzie możliwe wdrożenie ujednoliconego systemu opłat za korzystanie z infrastruktury transportowej we wszystkich krajach członkowskich UE. Transeuropejska sieć transportowa zawiera również, oprócz tzw. czysto infrastrukturalnych projektów, takie technologiczne projekty, jak np. Europejski System Nawigacji Satelitarnej Galileo czy też System Zarządzania Europejskim Ruchem Kolejowym (European Rail Traffic Management System ERTMS). System Galileo zapewni interoperacyjność i elastyczny rozwój nowoczesnych aplikacji informacyjnych dla wszystkich gałęzi transportu. Będzie on też odpowiadał wymogom precyzyjności, niezawodności i bezpieczeństwa, stwarzając możliwość natychmiastowej identyfikacji towarów przewożonych po sieciach transportowych, umożliwiając rozwój formuły transportowo-logistycznej just-in-time. Już obecnie pojawia się wiele obiecujących zastosowań tego systemu w dziedzinie transportu, ponieważ system Galileo może odpowiadać na potrzeby poszczególnych indywidualnych gałęzi transportu (transport lotniczy, morski, drogowy, kolejowy, intermodalny itd.), m.in. poprzez automatyczne lokalizowa-

282 nie (identyfikację) towarów, pojazdów i osób w procesach przewozowych z dokładnością do kilku metrów, czyli z 10-krotnie większą precyzją niż obecny system GPS. Poza tym system Galileo optymalnie steruje trasami, bez żadnych zakłóceń w przekazywaniu sygnałów. Wdrożenie systemu Galileo (planowane w 2011 roku) zrewolucjonizuje funkcjonowanie całego sektora, tworząc warunki dla efektywnego funkcjonowania wszystkich gałęzi i systemów transportu, zarówno pod względem cenowo-kosztowym, jak i organizacyjnym i technologicznym. Wdrożenie systemu Galileo oraz innych systemów informacyjnych, takich jak: LRIT (Long-range Identification and Tracking), RFID (Radio Frequency Identification), RIS (River Information System) i AIS (Automatic Information System) będzie miało istotny wpływ na usprawnienie procesów logistyczno- -transportowych dzięki możliwości funkcjonowania kompatybilnych i spójnych podsystemów śledzenia w całym sektorze transportu. Nowe technologie, które będą dostępne na rynku w najbliższym czasie, pozwolą na istotne usprawnienie procesów zarządzania przewozami i wykorzystaniem zdolności przepustowej infrastruktury w realnym czasie, jak również umożliwią pełne wdrożenie systemów śledzenia potoków ruchu, w tym zwłaszcza ładunków i pojazdów. 2.1. Podsystemy informacyjne w transporcie intermodalnym W transporcie towarowym coraz wyraźniej widać, że dzięki systemom informacyjnym oraz zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań telematycznych, takich jak systemy śledzenia przesyłek i pojazdów, technologii do elektronicznej wymiany danych (EDI) lub systemów zarządzania terminalami, można optymalizować procesy transportowe, poprawiać jakość i obniżać koszty świadczonych usług. Ponieważ łańcuch logistyczny w transporcie intermodalnym jest z definicji bardziej złożony niż w przypadku transportu jednogałęziowego, wymagany jest wyższy poziom technologii informacyjnych. Podsystemy informacyjne w łańcuchu transportu intermodalnego są istotne dla przedsiębiorstw kolejowych, lecz należy pamiętać o tym, że pierwszym polem stosowania technologii informacyjnych jest styk nadawcy, przewoźnika drogowego i spedytora. Logistyczne podsystemy informacyjne w transporcie w ogóle, ale przede wszystkim w transporcie intermodalnym, muszą spełniać dwie główne funkcje:

Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym 283 generowanie informacji w realnym czasie o stanie każdej przesyłki i przygotowanie informacji dla operatora i dla klienta, która jest podstawą dla efektywnej logistyki just-in-time; przekazanie operatorowi dokładnych i w realnym czasie informacji o ruchu wszystkich jego pojazdów, co umożliwia efektywne zarządzanie taborem i jednostkami ładunkowymi. Należy podkreślić, że wybór transportu intermodalnego przez klienta zależy w dużym stopniu od ilości dostarczonych informacji, a gdy klienci (głównie nadawcy, ale również spedytorzy i przewoźnicy drogowi) będą w pełni poinformowani (za pomocą odpowiednich podsystemów informacyjnych) o możliwościach, warunkach i cenach transportu intermodalnego, można oczekiwać dużego wzrostu przewozów intermodalnych. Ponadto systemy śledzenia i odnajdywania (tracking and tracing) umożliwiają dostarczanie różnym jego użytkownikom informacji, które w dużej mierze mogą decydować o sukcesie całego łańcucha transportu intermodalnego. Efektywny system informacyjny w transporcie intermodalnym jest jednym z istotnych elementów jakości usługi, który współokreśla konkurencyjną pozycję tego transportu w stosunku do transportu drogowego. Należy przy tym podkreślić, że wzrost stopnia konkurencyjności transportu intermodalnego poprzez zmniejszenie kosztów i lepsze wykorzystanie zasobów wymaga odpowiednich potoków informacyjnych w ramach ujednoliconych podsystemów, a występujące braki w tym zakresie są jedną z barier hamujących rozwój transportu intermodalnego. 2.2. Przykłady najlepszych praktyk technologii informacyjnych w transporcie intermodalnym Najważniejszym podsystemem informacyjnym w Niemczech jest DISK (Dispositions- und Informationssystem Kombinierter Ladungsvekrher), stworzony przez koleje niemieckie DB AG. W podsystemie tym połączone są zarówno niemieckie podmioty, w tym przede wszystkim DB AG, Transfracht, Kombiverkher, Kombiwaggon i 25 terminali, jak i podmioty zagraniczne, w tym HUPAC (Szwajcaria), Kombi-Dan (Dania), CEMAT (Włochy) i Intercontainer. Ponadto funkcjonują pewne specyficzne podsystemy informacyjne dla obsługi terminali, a mianowicie: TIS (Terminal Information System), EGS (Electronischen Gleisspiegel), FIV (Fahrzeug-Informations- und Vormeldesystem) i CVM (Container Huckepack Vormeldesystem).

284 We Francji towarzystwo CNC wprowadziło podsystem informacyjny dla przewozów kontenerowych w transporcie intermodalnym. Jest to podsystem poczty elektronicznej, wyposażony w urządzenia dla obsługi procesów: zamawiania, śledzenia, elektronicznego fakturowania, jak również zawiera bazę danych o przewozach kombinowanych. Wszystkie zarządzane przez HUPAC terminale są wyposażone w komputerowe systemy zarządzania i pracują we wspólnej sieci w czasie realnym. Pozwala to klientom na łączenie się przez aplikację on line z tym podsystemem w dowolnie wybranym czasie i uzgadnianie statusu ich przesyłek. Na uwagę zasługuje międzynarodowy podsystem informacyjny CESAR dla transportu kombinowanego Droga-Kolej (CESAR Co-operative European System for Advanced Information Redistribution) 4, wdrożony do praktyki w 2003 roku. Głównymi udziałowcami spółki CESAR Information Services (CIS) są następujący operatorzy transportu kombinowanego: UIRR, CEMAT, HUPACK, Kombiverkehr, T.R.W., Hungarokombi, Novatrans i Swekombi, którzy w całości finansują usługi informacyjne oferowane dla klientów w ramach CESAR. Korzystanie z systemu nie wymaga skomplikowanych narzędzi informatycznych i modeli, wystarczy dostęp do Internetu, XML oraz Excel. Na życzenie następuje automatyczne przesyłanie zbiorów. Po wejściu na stronę CESAR (www.cesar-online.com) klient może uzyskać następujące informacje (w czterech językach): rodzaje oferowanych technologii przewozowych: system nietowarzyszący (Piggyback) i towarzyszący (Rolling Motorway), szczegółowe rozkłady jazdy danego operatora na danej trasie, warunki i zasady zamawiania (bukowania) usługi, zasady i zakres działania systemu śledzenia przesyłki (tracking and tracing). Po wyborze rodzaju usługi i operatora klient uzyskuje hasło (kod) dostępu do sieci operatora i następnie, po otrzymaniu od operatora szczegółowych informacji o rozkładach jazdy (dzień i godziny odjazdy i przyjazdu), warunkach i cenie usług, może (po akceptacji) dokonać zamówienia danej usługi, która obejmuje przewozy od nadawcy do klienta, włączając dowóz przesyłki od nadawcy do terminala, przewóz między terminalami oraz odwóz od terminala do 4 Zob. G. Dittrich, CESAR: Innovative telematics applications for intermodal transport chains, w: 1 st PROMIT Workshop Intermodal door-to-door services, Basel, 13-14.11.2006.

Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym 285 odbiorcy. System śledzenia umożliwia operatorowi przesyłanie (on line) do klienta wszelkich informacji o jakichkolwiek zakłóceniach w przewozie. Klient może kierować zapytania do systemu CESAR. Praktycznie możliwa jest ocena każdej sytuacji w prawie realnym czasie. Informacje o funkcjonowaniu usług informacyjnych CESAR za 2005 rok są następujące: 400 regularnych klientów, 2,36 mln obsłużonych jednostek ładunkowych oraz 9 mln zarejestrowanych wiadomości. Powyższe informacje odnoszą się do 2/3 wielkości przewozów kombinowanych zrealizowanych przez operatorów zrzeszonych w UIRR i ok. 35% europejskich przewozów intermodalnych. Do interesujących innowacyjnych rozwiązań informacyjnych w transporcie intermodalnym można zaliczyć projekt GIFTS 5 (Global Intermodal Freight Transport System), wdrożony do praktyki w 2005 roku. System jest dedykowany małym i średnim przedsiębiorstwom i zapewnia zintegrowane usługi informacyjne dla zarządzania łańcuchami intermodalnego transportu. Przy wykorzystaniu informatycznych platform GIFTS, składających się komponentów komunikacji (GSM i GPRS) i nawigacji (GPS) oraz stosownego oprogramowania, jest możliwe przekazywanie klientom pełnych informacji (w ramach systemu tracking and tracing) o pojazdach i przesyłkach uczestniczących w procesach przewozowych. Klienci uczestniczący w systemie mogą efektywnie zarządzać taborem i pociągami, planować trasy przewozu, dokonywać zamówień na usługi oraz monitorować wszystkie elementy procesu transportowego. Dostęp do informacji w ramach projektu jest łatwy i nie wymaga skomplikowanego sprzętu komputerowego i oprogramowania. Na zakończenie należy wspomnieć o międzynarodowym projekcie BRAVO 6 (wdrożonym do praktyki w 2007 roku przez operatorów intermodalnych: CEMAT, Kombiverkehr, Intercontainer Austria i Ökombi oraz niemieckich, austriackich i włoskich przewoźników kolejowych), w którym zastosowano nowoczesne rozwiązania organizacyjne i technologiczne dla rozwoju prze- 5 M. Manca, An innovative practical experience in promoting EGNOS and Galileo in the multimodal freight transport community, w: 2 nd PROMIT Workshop Integrating information and security technologies to enhance intermodal transport chains, Thessaloniki, 8-9.02.2007. 6 Brenner Rail Freight Action Strategy aiming at achieving a Sustainable Increase of Intermodal Transport Volume by enhancing Quality Efficiency and System Technologies. Bravo project funded under the 6 th Framework Programme. Informacje dostępne na stronie: www.bravoproject.com.

286 wozów kombinowanych/intermodalnych w korytarzu Brenner (Monachium Verona o długości 448 km), w tym m.in.: spójny system zarządzania przewozami, wielosystemowe lokomotywy, system radiokontroli dla lokomotyw, zaawansowany system zarządzania informacjami i jakością usług dla klientów, prototypy innowacyjnych technologii, w tym: nowe technologie wagonów kieszeniowych i nową koncepcję dla przewozu konwencjonalnych naczep. W wyniku wdrożenia innowacyjnych rozwiązań osiągnięto następujące korzyści: wzrost punktualności kursowania pociągów do 90%, prawie 100% niezawodność w zakresie dokumentacji transportowych, wzrost przewozów o 16% w ciągu dwóch lat oraz istotny wzrost satysfakcji klientów z jakości świadczonych usług w wyniku zastosowania zaawansowanego systemu informacyjnego dla klientów. Podsumowanie Rozwój transportu intermodalnego w Europie zależy od poziomu, zakresu i tempa wdrażania innowacyjnych rozwiązań w sferze techniczno-eksploatacyjnej i organizacyjnej. Rozwiązania te powinny być kompatybilne na poziomie międzynarodowym oraz wdrażane we wszystkich ogniwach systemu i łańcuchów transportu intermodalnego (lądowych i morsko-lądowych). Skrócenie czasu całego procesu transportu intermodalnego w systemie drzwi drzwi wymaga przede wszystkim skrócenia czasu czynności obsługowych na terminalach, co jest możliwe tylko przez wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w zakresie technologii przeładunkowych wspomaganych przez nowoczesne podsystemy informacyjne dostępne dla wszystkich klientów terminali. Równocześnie wzrost efektywności funkcjonowania procesu przewozowego w systemie intermodalnym oraz zapewnienie wysokiej i konkurencyjnej jakości usług świadczonych przez operatorów intermodalnych wymaga zastosowania innowacyjnych rozwiązań informacyjnych we wszystkich ogniwach tego systemu.

Innowacyjne rozwiązania w transporcie intermodalnym 287 Tylko wtedy transport intermodalny stanie się konkurencyjny w stosunku do transportu drogowego i tym samym będzie możliwy wzrost jego udziału na europejskich rynkach transportowych, a w konsekwencji realne stanie się osiągnięcie zrównoważonego stanu transportu w Europie jako jednego z podstawowych celów polityki transportowej UE. Literatura Project: Brenner Rail Freight Action Strategy aiming at achieving a Sustainable Increase of Intermodal Transport Volume by enhancing Quality Efficiency and System Technologies. Project under the 6 th EU Framework Programme, 2005 2007. Project: PROMIT Promoting Innovative Intermodal Freight Transport. Project under the 6 th EU Framework Programme, 2005 2009. Vrenken H., Macharis C., Wolters P., Intermodal Transport in Europe, European Intermodal Association (EIA), Brussels 2005. Wronka J., Transport kombinowany/intermodalny teoria i praktyka, Wyd. Naukowe US, Szczecin 2008. INNOVATIVE SOLUTIONS FOR INTERMODAL TRANSPORT SELECTED BEST PRACTICES Summary The European transport policy aims at increasing the market share of more environmentally friendly transport modes, rail and water, integrated into intermodal transport alternatives with priorities to technical harmonisation and interoperability between modes concerned. Intermodal terminals are a focal point where different actors of intermodal transport processes meet and efficient processes in terminals are key for a success of intermodal transport system development. Therefore it is important to implement of

288 innovative solutions at intermodal terminals, including transhipment technologies and information systems (mainly tracking and tracking systems), to be open for all intermodal customers. The author presents selected best practices of innovative solutions in both two fields they are used in European intermodal transport markets.