Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego w Publicznym Gimnazjum Nr 27 w Łodzi opiera się na współdziałaniu czterech grup, których zadania są następujące: 1. Zadania Rodziców: 1. wspieranie dziecka w podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru dalszej ścieŝki kształcenia, 2. pomoc dziecku w diagnozowaniu predyspozycji i umiejętności, 3. udział w spotkaniach na terenie szkół ponadgimnazjalnych drzwi otwarte, 4. rozpoznanie aktualnej oferty edukacyjnej, 5. znajomość prognoz lokalnego rynku pracy, 6. identyfikowanie mocnych stron dziecka. 2. Zadania dyrektora: 1. realizacja zobowiązań wynikających z aktów prawnych i zapisów zawartych w ramowych statutach szkoły, 2. koordynowanie działań rady pedagogicznej w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego, 3. wspieranie organów szkoły rady pedagogicznej, rady rodziców w aspekcie świadomego wyboru dalszej drogi kształcenia, 4. koordynowanie działań w zakresie wspierania uczniów w tworzeniu indywidualnych planów rozwoju, 5. współpraca z władzami samorządowymi, środowiskiem lokalnym, 6. wspomaganie tworzenia na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji, 7. współpraca w zakresie organizacji szkoleń oraz róŝnych form doradztwa i doskonalenia nauczycieli, uczniów i rodziców. 3. Zadania rady pedagogicznej: 1. wdraŝanie i organizowanie wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły, 2. poszukiwanie informacji na temat struktury szkolnictwa ponadgimnazjalnego, 3. rozpoznanie rynku pracy, 4. określenie priorytetów dotyczących orientacji i informacji zawodowej w ramach programu wychowawczego szkoły, 1
5. realizacja działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły, 6. organizowanie lekcji w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego, 7. prowadzenie róŝnorodnych zajęć pozalekcyjnych (np. kół zainteresowań), 8. organizowanie spotkań z przedstawicielami róŝnych zawodów, 9. prezentacja zawodów w ramach przedmiotów nauczania, 10. włączenie rodziców, jako przedstawicieli róŝnych zawodów, do działań informacyjnych szkoły przykłady róŝnych karier, 11. tworzenie bazy informacyjnej w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego, 12. przygotowanie projektów interdyscyplinarnych w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego. 4. Zadania lidera wewnątrzszkolnego systemu orientacji i poradnictwa zawodowego szkolnego ośrodka kariery (SzOK): 1. uczestnictwo w spotkaniach zespołu metodycznego do spraw doradztwa zawodowego Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, 2. opracowanie programu wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego we współpracy z radą pedagogiczną i doradcą metodycznym w zakresie doradztwa zawodowego, 3. szkolenie rady pedagogicznej w zakresie doradztwa zawodowego, 4. nawiązanie współpracy z doradcą metodycznym w zakresie doradztwa zawodowego, z poradnią psychologiczno pedagogiczną, Ochotniczym Hufcem Pracy i innymi instytucjami, 5. organizowanie warsztatów dla uczniów w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego, 6. gromadzenie i aktualizacja informacji zawodowej w ramach SzOK, 7. koordynacja działań dotyczących opracowania: bazy informacyjnej o kierunkach kształcenia, narzędzi wspierających proces decyzyjny, scenariuszy zajęć, 8. aktualizacja informacji w gablotach dotyczących doradztwa zawodowego, 9. współpraca z instytucjami wspierającymi szkolny systemem doradztwa zawodowego, 10. współtworzenie bazy informacyjnej w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego, 11. systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje i pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej, 12. gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia, 13. wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieŝy, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim i światowym na temat: rynku pracy, trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia, wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w róŝnych obszarach świata pracy, 2
instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w Ŝyciu codziennym i zawodowym, alternatywnych moŝliwości kształcenia dla młodzieŝy z problemami emocjonalnymi i niedostosowaniem społecznym, programów edukacyjnych Unii Europejskiej, porównywalności dyplomów i certyfikatów zawodowych. udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom. 14. prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej, 15. kierowanie, w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy itp. 16. koordynowanie działalności informacyjno doradczej szkoły, 17. wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami itp. 18. współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie: tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa, zgodnie ze statutem szkoły, realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zawartych w programie wychowawczym szkoły. 19. systematyczne podnoszenie własnych kwalifikacji, 20. wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (internet, CD, wideo itp.) oraz udostępnianie ich osobom zainteresowanym, 21. współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system doradztwa: kuratoria oświaty, centra informacji i planowania kariery zawodowej, poradnie psychologiczno pedagogiczne, powiatowe urzędy pracy, przedstawiciele organizacji zrzeszających pracodawców itp. Sylwetka szkolnego doradcy zawodowego Kwalifikacje szkolnego doradcy zawodowego - szkolnym doradcą zawodowym jest osoba, która odbywa Studia Podyplpmowe Szkolny Doradca Zawodowy Wymagania psychologiczne, jakie musi spełniać szkolny doradca zawodowy: komunikatywność, szacunek dla autonomii ucznia, wzbudzanie zaufania, dyskrecja, empatia, operatywność, przedsiębiorczość, otwartość na zmiany, umiejętność współpracy, świadomość własnych ograniczeń w zakresie udzielania pomocy. 3
Korzyści wynikające z działalności szkolnego doradcy zawodowego Dla indywidualnych odbiorców: dostęp do informacji zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców, poszerzanie edukacyjnych i zawodowych perspektyw uczniów, świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe, ułatwienie wejścia na rynek pracy dzięki poznaniu procedur pozyskiwania i utrzymania pracy, świadomość moŝliwości zmian w zaplanowanej karierze zawodowej, mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły, a potem pracy, jako konsekwencji niewłaściwych wyborów. Dla szkoły: realizacja zobowiązań wynikających z zapisów zawartych w ramowych statutach gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, zapewnienie ciągłości działań orientacyjno doradczych szkoły i koordynacji zadań wynikających z programów wychowawczych szkół, utworzenie na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji. Dla państwa i władz lokalnych: zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej konieczności racjonalnego planowania rozwoju zawodowego przez jednostki, podejmowanie właściwych decyzji, efektywnie przeciwdziałających bezrobociu, zapewnienie powszechności i dostępności usług doradczych zalecanych przez Komisję Unii Europejskiej. Dla pracodawców: zwiększenie szansy znalezienia odpowiednio przygotowanych kandydatów, świadomych oczekiwań rynku pracy. 4
Zgodnie ze Szkolnym Programem Wychowawczym dla poszczególnych poziomów klas organizowane są przez szkolnego doradcę zawodowego następujące zajęcia: KLASY PIERWSZE Ćwiczenia integrujące grupę Ćwiczenia rozwijające wiedzę o sobie (samopoznanie) i świadomość własnego potencjału Integracja grupy jest istotnym elementem zajęć warsztatowych przy planowaniu kariery zawodowej uczniów. Zintegrowana grupa potrafi aktywnie pracować i uczy się poprzez wykorzystywanie własnych doświadczeń. Poznanie odbywa się na innym poziomie i umoŝliwia budowanie głębszych relacji. Cel: Rozwijanie umiejętności bycia uwaŝnym wobec innych. Sprawdzenie, jak dobrze znają się członkowie grupy. Ćwiczenia integrujące grupę Ćwiczenie 1: Ja dobrze cię znam (+Załącznik nr 1) Ćwiczenie 2: A teraz powiedz mi kim jestem (+Załącznik nr 1) Ćwiczenie 3: Osobiste przedmioty Ćwiczenie 4: Idol Ćwiczenie 5: Osobiste przedmioty Ćwiczenie 6: Portret grupowy Ćwiczenie 7: Drzewo Ćwiczenie 8: Prezenter (+Załącznik nr 2) Ćwiczenie 9: Powiem tyle, ile zdąŝę Ćwiczenie 10: Wizytówki z cechami Ćwiczenie 11: Lubię, potrafię, chcę Ćwiczenia rozwijające wiedzę o sobie (samopoznanie) i świadomość własnego potencjału Ćwiczenia słuŝą pogłębieniu samowiedzy ucznia i zawierają proste sposoby rozpoznawania własnych sprawności, talentów, zainteresowań. Mają za zadanie pomóc uczniowi w odpowiedzi na pytania: 1. Jak dobrze znam samego siebie? 2. Jak mogę wykorzystać swoje atuty w planowaniu kariery zawodowej? 5
Ćwiczenie 12: Zabawki Ćwiczenie 13: Projekt domu Ćwiczenie 14: PowaŜne zadanie Ćwiczenie 15: Mógłbym być (+Załącznik nr 3) Ćwiczenie 16: Raz, dwa, trzy Ćwiczenie 17: Jesteś na medal Ćwiczenie 18: Wiem, umiem (+Załącznik nr 4) Ćwiczenie 19: Przyjęcie Ćwiczenie 20: Moje predyspozycje zawodowe (+Załącznik nr 5) Ćwiczenie 21: Czy na pewno? (+Załącznik nr 6) KLASY DRUGIE Ja-rodzina Ćwiczenia rozwijające świadomość rodzinnych uwarunkowań rozwoju zawodowego Ja-rówieśnicy Ćwiczenia kształtujące umiejętności społeczne Ćwiczenia rozwijające świadomość rodzinnych uwarunkowań rozwoju zawodowego Poszukiwanie, odkrywanie i pokazywanie uczniowi zasobów, jakie tkwią w ich rodzinnej tradycji. Praca na mocnych stronach uczniów. Poznawanie zawodów swoich przodków. Uczenie tolerancji na róŝnorodność. Przełamywanie schematów. Rozwijanie wyobraźni. Wzmacnianie poczucia związków z rodziną. Poszukiwanie sprzymierzeńców w rodzinie w planowaniu kariery przyszłości. Ćwiczenie 23: Przodkowie Ćwiczenie 24: Koło sukcesu Ćwiczenie 25: Agata K. (+Załącznik nr 7) Ćwiczenie 26: Biografie rodzinne (+Załącznik nr 8) Ćwiczenie 27: Ja z rodziną w przyszłości Ćwiczenie 28: Tort Ćwiczenia kształtujące umiejętności społeczne Rówieśnicy jako waŝny kontekst wyborów Ŝyciowych. Poszukiwanie odpowiedzi na pytania: 1. Jak dobrze znają mnie inni ludzie? 2. Czy łatwo daję się poznać? 6
Kształtowanie podstawowych umiejętności społecznych, które w przyszłości mają zaprocentować radzeniem sobie pracownika w warunkach wykonywania zadań zespołowych. Ćwiczenie 29: Moje pokolenie Ćwiczenie 30: Moja firma (+Załącznik nr 9) Ćwiczenie 31: Zwierzyniec Ćwiczenie 32: Przyjaciel Ćwiczenie 33: Czy mnie rozumiesz? (+Załącznik nr 10) Ćwiczenie 34: Przystosuj się (+Załącznik nr 11) Ćwiczenie 35: Nie mogę tego znieść Ćwiczenie 36: Zaklęci w Ŝaby Ćwiczenie 37: Wycieczka KLASY TRZECIE Ja zadania. Ćwiczenia wspomagające wybór szkoły i zawodu, formułowanie celów i podejmowanie decyzji Ja rynek pracy. Ćwiczenia przygotowujące do poszukiwania pracy Ćwiczenia wspomagające wybór szkoły i zawodu, formułowanie celów i podejmowanie decyzji Trenowanie konkretnych sposobów działania w sytuacji planowania kariery zawodowej od marzenia i pomysłu, poprzez cykl planowania, po realizację celu w bezpośrednim kontakcie z rynkiem pracy. Dostarczenie uczniom wiedzy o konkretnych zawodach. Poznanie preferencji zawodowych uczniów. Ćwiczenie 38: Poznaję zawody (+Załącznik nr 12) Ćwiczenie 39: Mapa Świata Pracy (+Załącznik nr 13) Ćwiczenie 40: Pragnienia i cele Ŝyciowe (+Załącznik nr 14) Ćwiczenie 41: Środki realizacji celów (+Załącznik nr 15) Ćwiczenie 42: Jak podejmuję decyzję? (+Załącznik nr 16) Ćwiczenie 43: Im więcej dróg tym trudniej (+Załącznik nr 17) Ćwiczenia przygotowujące do poszukiwania pracy Ćwiczenie 44: Rozmowa kwalifikacyjna (+Załącznik nr 18) Ćwiczenie 45: A dlaczego oni to robią? Ćwiczenie 46: To, czego obawiam się najbardziej (+Załącznik nr 19) Ćwiczenie 47: Co to jest rynek pracy? 7
Ćwiczenie 48: Aktywny na rynku pracy (+Załącznik nr 20) Ćwiczenie 49: Pracodawcy na naszym rynku pracy Ćwiczenie 50: Warto, nie warto (+Załącznik nr 1) Ćwiczenie 51: List do dyrektora (+Załącznik nr 21 i 22) Ćwiczenie 52: Fakty (+Załącznik nr 23 i 24) Wszystkie ćwiczenia przeprowadzane są przez szkolnego doradcę zawodowego, zgodnie z Materiałami metodyczno-dydaktycznymi do planowania kariery zawodowej uczniów (część 3 Gry i ćwiczenia grupowe), wydane przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w Warszawie, ul. Spartańska 1B. 8