Zimowanie odmian zbóż w warunkach pogodowych Polski charakterystyka i dobór odmian Edward Arseniuk 4 Tadeusz Śmiałowski 1, Tadeusz Oleksiak 2, Zbigniew Rybka 3 IHAR-PIB Radzików, 1,2 Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, 3 Zakład Fizjologii i Biochemii Roślin, 4 Zakład Fitopatologii 3 e-mail: zhsmialo@cyf-kr.edu.pl:, t.oleksiak@ihar.edu.pl: z.rybka@ihar.edu.pl:.
Udział powierzchni poszczególnych grup upraw w ogólnej powierzchni zasiewów w 2015 r. 6 749,7 tys ha = 70 % w Polsce w 2015 r. Zboża stanowią 73,8 proc. zasiewów w świecie
Struktura zasiewów zbóż w Polsce w latach 2013c-2015. 3,3 Jęczmień ozimy 13,8 Żyto ozime 15,7 Pszenżyto ozime 2,8 Pszenżyto jare 9,0 Jęczmień jary 7,7 Owies 29,6 Pszenica ozima 13,5 Mieszanki zbożowe 4,6 Pszenica jara W 2016 roku zbiory zbóż szacuje się na ok. 29-30 mln ton wobec 28 mln ton w 2015 roku (wg IERiGŻ).
Fizjologiczne i genetyczne podstawy zimotrwałości oraz mrozoodporności roślin ze szczególnym uwzględnieniem zbóż.
Zimnotrwałość Zimnotrwałość zdolność do przetrwania wielu niekorzystnych czynników, takich jak: niska temperatura, długotrwałe zaleganie śniegu, pokrycie lodem lub zalanie spowodowane okresowymi ociepleniami. Czynniki te mogą prowadzić do wyginięcia roślin bądź z powodu braku tlenu, bądź z powodu wysuszenia i odwodnienia spowodowanego tworzeniem się lodu w komórkach i przestrzeniach międzykomórkowych. Cecha ta jest przykładem adaptacyjnej reakcji na długotrwałe działanie niesprzyjających czynników środowiska, które spowodowały dziedziczne zmiany genetyczne. Niska zimnotrwałość nie zawsze wynika z niskiej odporności na działanie mrozu. Istotna jest tutaj także odporność na inne, często trudne do ustalenia czynniki stresowe. Mrozoodporność Działanie mrozu na siewki zbóż ozimych powoduje zamarzanie znajdującej się w tkankach wody początkowo w przestrzeniach międzykomórkowych, następnie wewnątrz komórek. Tworzenie się kryształków lodu powoduje mechaniczne rozerwanie tkanki. Za główną i najpoważniejszą przyczynę uszkodzeń mrozowych uważa się jednak odwodnienie komórek, które powoduje denaturację zawartych w tkance białek, co w konsekwencji prowadzi do jej uszkodzenia i śmierci. Odwodnienie to ma dwie przyczyny: po pierwsze krystalizujący się w przestrzeniach międzykomórkowych lód powoduje wyciek wody z komórek, po drugie w temperaturach mrozowych rośliny także tracą wodę przez transpirację, a uzupełnienie tego ubytku z zamarzniętej gleby nie jest możliwe.
Uwarunkowania fizjologiczno-genetyczne 1. Mrozoodporność/zimotrwałość cecha wielogenowa modyfikowana wpływem warunków środowiska, 2. Brak genów warunkujących odporność roślina nieodporna. Obecność takich genów potencjalna odporność, 3. Mrozoodporność nie ujawni się jeżeli nie zaistnieją odpowiednie warunki. Rośliny nie poddane hartowaniu mają bardzo słabą odporność, niezależnie od genotypu, 4. Hartowanie następuje w czasie jesieni obniża się temperatura, skraca dzień, zmniejsza się intensywność oświetlenia i spektrum światła, 5. Efektem jest zmiana sposobu wydatkowania energii - zahamowanie wzrostu i przestawienie metabolizmu w kierunku gromadzenia substancji osmotycznie czynnych, głównie cukrów, ale również białek, zmiana składu lipidów błon komórkowych, przebudowa struktury błon komórkowych. Nazywamy to aklimatyzacją lub hartowaniem.
Co decyduje o przeżyciu rośliny? (1) Kluczowym organem siewki jest węzeł krzewienia, jeżeli jest nieuszkodzony roślina odrośnie nawet po utracie przemrożonych liści i korzeni. Węzeł jest zagłębiony w glebie i w warunkach odpowiedniej okrywy śnieżnej może przetrwać bez uszkodzeń. http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx
Rośliny uszkodzone, nie wykazujące odrostu http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx Co decyduje o przeżyciu rośliny? (1) Najgroźniejsze zjawisko bezśnieżna zima i gwałtowne spadki temperatury. Szczególnie groźne przy niecałkowitym zahartowaniu roślin podczas ciepłej jesieni, zwłaszcza bez przymrozków zwiększających znacznie odporność. Takie zjawisko miało miejsce w 2015/2016.
Widok siewki oziminy wiosną 2016 roku Prawie zniszczony węzeł krzewienia http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx
Wzrost kryształów lodu na szerokość (1) Zmiany zachodzące jesienią powodują zwiększenie odporności tkanek na niską temperaturę chodzi głównie o niedopuszczenie do zamarzania treści komórkowej (cytoplazmy) w temperaturze poniżej zera stopni Celsjusza.
Wzrost kryształów lodu na szerokość (2) Woda krystalizuje w przestworach międzykomórkowych, cytoplazma się zagęszcza, a specyficzne białka powodują zmianę sposobu krystalizacji wody wewnątrzkomórkowej (jeżeli już do tego dojdzie) tak, aby powstawały małe kryształy lodu, które nie powodują uszkodzeń organelli komórkowych.
Wzrost kryształów lodu na szerokość szkodzi roślinie najbardziej
Wzrost kryształów lodu na grubość mniej groźny
Podsumowanie: 1. Hartowanie trwa długo- co najmniej kilka tygodni, rozhartowanie krótko- kilka dni, zatem nawet kilkudniowe ocieplenia śród zimowe mogą spowodować utratę nabytej mrozoodporności i śmierć roślin po powtórnym nastaniu mrozu, 2. Mrozoodporność jest głównym elementem zimotrwałości, ale w przeżyciu roślin ma również znaczenie pokrywa śnieżna, silny wiatr, zamarzanie i rozmarzanie gleby, podatność na choroby grzybowe, zwłaszcza po ustaniu mrozów, 3. Zimotrwałość zależy od cech odmianowych: mrozoodporności, wyrównania wzrostu i terminu wschodów, odporności na choroby i szkodniki, jak i prawidłowej agrotechniki zachowania optymalnych terminów i głębokości siewu, nawożenia i zawartości wody w glebie. 4. Czynniki naturalne, jak okrywa śnieżna, przebieg temperatury w okresie jesieni i zimy oraz na wiosnę, opady, występowanie patogenów i szkodników również wpływają na przeżycie i odrost po ustaniu mrozów.
Przykłady wymarznięcia ozimin w 2012 i 2016 roku.
Skala oceny mrozoodporności zbóż Stopień skali Udział roślin uszkodzonych, % Określenie mrozoodporności 9 0-5 Bardzo dobra 8 5-15 Bardzo dobra-dobra 7 15-25 Dobra 6 25-40 Dobra-średnia 5 40-60 Średnia 4 60-75 Średnia-zła 3 75-85 Zła 2 85-95 Zła-bardzo zła 1 95-100 Bardzo zła
Stan doświadczeń zbóż ozimin na jesieni 2015 r. Konferencja IHAR-PIB Doradztwu Rolniczemu Radzików, 15-16.09.2016 r.
Przykłady kompletnego wymarznięcia ozimin w 2016 roku (1). Poletka doświadczalne z całkowicie wymarzniętymi roślinami
Przykłady kompletnego wymarznięcia ozimin w 2016 roku (2). http://www3.syngenta.com/country/pl/pl/media/newsy/pages/ ocena_stanu_przezimowania.aspx
Uszeregowanie odmian ozimej pod względem poziomu mrozoodporności z rejestru COBORU w warunkach Radzikowa w 2012 r, Skala 1 9, gdzie 1 = do 100% wymarznięcia, 9 = 0 do 10% wymarznięcia Lp. Odmiana powt 1 powt 2 śrd Hodowca 1 Bagou 1 1 1,0 Saaten Union Recherche SARL 2 Bystra 1 1 1,0 RAGT 2n, France 3 Galvano 1 1 1,0 KWS Lochow GmbH 4 Garantus 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce 5 Henrik 1 1 1,0 6 Look 1 1 1,0 Dieckmann Seeds Polska sp. z o.o. 7 Slade 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 8 Meister 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 9 Linus 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 10 Oxal 1 1 1,0 RAGT Semences Polska sp. z o.o. 11 Kepler 1 2 1,5 Limagrain Central Europe Societe Europeenne Spółka Europejska Oddział w Polsce 12 Kredo 2 2 2,0 Saaten-Union Polska sp. z o.o. 13 Elipsa 2 2 2,0 Limagrain Belgium N.V. 14 Askalon 4 1 2,5 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 15 Operetka 5 1 3,0 Limagrain Central Europe Societe Europeenne 16 Bockris 2 5 3,5 Strube Research GmbH & Co. KG 17 Kampana 1 6 3,5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 18 Smaragd 7 1 4,0 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH 19 KWS Ozon 6 2 4,0 KWS Lochow GmbH
Poziom mrozoodporności odmian zagranicznych i polskich hodowli pszenicy ozimej w warunkach Radzikowa w 2012 r, Skala 1 9, gdzie 1 = do 100% wymarznięcia, 9 = 0 do 10% wymarznięcia Lp. Odmiana powt 1 powt 2 śrd Hodowca 20 Muszelka 6 3 4,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 21 Markiza 3 7 5,0 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 22 Cubus 3 7 5,0 KWS Lochow GmbH 23 Bamberka 6 5 5,5 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 24 Kranich 5 7 6,0 Lantmännen SW Seed Hadmersleben GmbH 25 Mulan 5 7 6,0 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 26 Skagen 8 4 6,0 W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG 27 Tonacja 8 6 6,3 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR 28 Jenga 8 5 6,5 Nordsaat Saatzucht GmbH Saatzucht Langenstein 29 Muza 7 6 6,5 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 30 Ostroga 8 6 7,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 31 Forkida 7 7 7,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 32 Baletka 8 7 7,5 RAGT 2n 33 Begra 7 8 7,5 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 34 Natula 8 7 7,5 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 35 Banderola 8 8 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 36 Bogatka 8 8 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 37 Jantarka 9 7 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 38 Julius 8 8 8,0 KWS Lochow GmbH 39 Kohelia 7 9 8,0 Małopolska Hodowla Roślin-HBP sp. z o.o. 40 Torrild 9 7 8,0 W. von Borries-Eckendorf GmbH & Co. KG 41 Arkadia 7 9 8,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 44 Finezja 9 9 9,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. 45 Liwilla 9 9 9,0 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o.
Przezimowanie odmian pszenicy i pszenżyta Widok pól doświadczalnych, Radzików, 20.04.2012 Pszenica
Przezimowanie pszenicy, Radzików 2012 BAGOU Saaten Union 2016 BAGOU Saaten Union
Przezimowanie pszenicy, Radzików 2012 Mulan Nordsaat 2016 Mulan Nordsaat 2016 Liwilla DANKO 2012 Liwilla DANKO
2012 Ostroga DANKO 2016 Ostroga DANKO Przezimowanie pszenicy, Radzików 2012 Muszelka-WZ DANKO 2016 Muszelka DANKO
Przezimowanie pszenicy, Radzików 2012 KWS Ozon-WZ 2016 KWS Ozon 2012 Tonacja HR Strzelce sp. z o.o. 2016 Tonacja HR Strzelce sp. z o.o.
2012 Meister (stück) RAGT 2n, France 2016 Meister (stück) RAGT 2n, France Przezimowanie pszenicy, Radzików 2012 Galvano KWS 2016 Galvano KWS
Przezimowanie odmian pszenicy IHAR-PIB Radzików - zima 2015/2016, ocena z 26.02.2016 Bogatka 1 Bystra 1 Kredo 1 KWS Dacanto 1 Meister 1 Silenus 1 Consus 1,5 Cubus 1,5 Franz 1,5 Jenga 1,5 KWS Loft 1,5 KWS Magic 1,5 Speedway 1,5 Kris 1,8 Alcazar 2 Askalon 2 Bagou 2 Belissa 2 Boomer 2 Elipsa 2 Fidelius 2 Florus 2 Forkida 2 Fregata 2 Kranich 2 KWS Malibu 2 Look 2 Pengar 2 Rockefeller 2 Smaragd 2 PATRAS WZ 2 Dorota 2,5 Estivus 2,5 Forum 2,5 Janosch 2,5 Kampana 2,5 Kepler 2,5 KWS Dakota 2,5 KWS Livius 2,5 Lavantus 2,5 Leandrus 2,5 Naridana 2,5 Sailor 2,5 Tobak 2,5 Tulecka 2,5 Zyta 2,5 KWS OZON WZ 2,8 Akteur 3 Arkadia 3 Astoria 3 Batuta 3 Begra 3 Henrik 3 Hondia 3 Jantarka 3 Mewa 3 Mulan 3 Nutka 3 Operetka 3 Oxal 3 Rapsodia 3 Satyna 3 Wydma 3 Delawar 3,5 Garantus 3,5 Ludwig 3,5 Pokusa 3,5 Rotax 3,5 Sukces 3,5 Torrild 3,5 Tonacja WZś 3,5 Arktis 4 Artist 4 Baletka 4 Bamberka 4 Banderola 4 Bockris 4 Fakir 4 Figura 4 Julius 4 Legenda 4 Markiza 4 Meteor 4 Muszelka 4 Nateja 4 Ostroga 4 Platin 4 Skagen 4 Türkis 4 Turnia 4 Kohelia 4,5 Linus 4,5 Natula 4,5 Ostka Strzelecka 4,5 Rywalka 4,5 Belenus 5 Liwilla 5 Muza 5 Praktik 5 RGT Kilimanjaro 5 Zawisza 5 Kobiera 5,5 Finezja 6 Mikula 6 Wartość średnia = 3,0
Woltario DANKO Pigmej HR Strzelce Przezimowanie odmian pszenżyta, kwiecień 2012 Mikado DANKO Moderato DANKO
Pigmej HR Strzelce Woltario DANKO Przezimowanie odmian pszenżyta, kwiecień 2012 Mikado DANKO Moderato DANKO
Przezimowanie odmian pszenżyta (n=51) w IHAR-PIB Radzików - zima 2015/2016, ocena z 26 lutego 2016 r. 7 Zimotrwałość w skali: 1 (niska) - 9 (wysoka) 6 5 4 3 2 1 0
Przezimowanie odmian pszenżyta IHAR-PIB Radzików - zima 2015/2016, ocena z 26 lutego 2016 r. (Skala 1 (podatny) 9 (odporny) Odmiana Poziom zimotrwałości Leontino 2 Torino 2 Bereniko 3 Cerber 3 Cyrkon 3 KWS Trisol 3 Pawo 3 Presto 3 Sorento 3 Twingo 3,5 Grenado 4 Magnat 4 Palermo 4 Salto 4 Tomko 4,5 Tulus 4,5 Wiarus 4,5 FREDRO 4,5 TOMKO 5,0 Odmiana Poziom zimotrwałości Alekto 6 Baltiko 6 Borowik 6 Fredro 6 Gniewko 6 Maestozo 6 Moderato 6 Pigmej 6 Rotondo 6 Subito 6 Tornado 6 Transfer 6 Trapero 6 Trismart 6 Woltario 6 Aliko 7 Amorozo 7 Atletico 7 BORWO 7 Wartość średnia 4,9
Charakterystyka i dobór odmian zbóż przydatnych pod względem mrozoodporności i zimotrwałości do uprawy w trudnych warunkach środowiskowych.
PSZENICA OZIMA
Odmiana Odmiany pszenicy ozimej w KR 2016 wg zimotrwałości Mrozoodpo rność (skala 9 st.) Kraj Odmiana Mrozoodp orność Odmiana (skala 9 st.) Mrozoodpo rność (skala Odmiana 9 st.) Mrozoodp orność (skala 9 st.) Smuga 6,5 PL Skagen 4,5 Meteor 3,5 Kredo 2,5 Ostroga 6 PL Torrild 4 Tobak 3,5 Jenga 2,5 Arkadia 6 PL Wydma 4 Skippy 3,5 Kepler 2,5 Bogatka 6 PL RGT Kilimanjaro 4 Mulan 3 Muszelka 2,5 Legenda 6 PL Patras 4 Pengar 3 Ohio 2,5 Kohelia 5,5 PL Platin 4 Rockefeller 3 Speedway 2,5 Sailor 5,5 DE Praktik 4 Silenus 3 Tulecka 2,5 Tonacja 5,5 PL Linus 4 Kranich 3 Smaragd 2 Naridana 5 PL KWS Dakotana 4 KWS Malibu 3 Oxal 2 Jantarka 5 PL KWS Ozon 4 KWS Loft 3 Operetka 2 Markiza 5 PL Artist 4 Janosch 3 KWS Dacanto 2 Fidelius 5 AT Florus 4 Boomer 3 Forum 2 Fakir 4,5 DE Delawar 4 Consus 3 Belenus 2 Forkida 4,5 PL Lavantus 3,5 Florencia 3 Elipsa 2 Belissa 4,5 PL Leandrus 3,5 Astoria 3 Bockris 2 Baletka 4,5 FR KWS Livius 3,5 Bamberka 3 Bystra 1,5 Arktis 4,5 DE Ludwig 3,5 Banderola 2,5 KWS Magic 1,5 Hondia 4,5 Pl Gimantis 3,5 Akteur 2,5 Henrik 1,5 Natula 4,5 PL Franz 3,5 Askalon 2,5 Meister 1,5 Rotax 4,5 DE Pokusa 3,5 Estivus 2,5 Rapsodia 1,5
Plon ziarna odmian pszenicy ozimej w 2015 r. (dt./ha) z KRO Lp. Odmiana średnia % wz. A2-A1 Lp. Odmiana średnia % wz. A2-A1 Wz. (dt/ha) 96,7 x 15,6 Wz. (dt/ha) 96,7 x 15,6 1 Speedway 104,6 108 10,3 18 Belissa 93,4 97 13,2 2 KWS Dakotana 100,7 104 14,4 19 Platin 93,1 96 13 3 Artist 99,5 103 17,3 20 Torrild 92,2 95 12,1 4 Linus 98,9 102 11,1 21 Lavantus 92,2 95 12 5 Mulan 98,7 102 13,2 22 Skagen 91,7 95 13,4 6 Ohio 97,9 101 17,2 23 Vikaras DS 90,9 94 15,5 7 Patras 96,9 100 13,8 24 KWS Livius 90,9 94 14,3 8 Rotax 96,7 100 16,6 25 Bamberka 90,8 94 13,3 9 RGT Kilimanjaro 96,6 100 13,8 26 Bogatka 89,4 93 15,2 10 KWS Loft 96,2 100 17 27 Astoria 89,2 92 11,6 11 Pengar 96,1 99 16,1 28 Arktis 88,8 92 10,7 12 Zunda DS 96,1 99 6 29 Hondia 88,1 91 12,6 13 Franz 95,8 99 14,5 30 Fidelius 87,3 90 11,7 14 Florus 94,4 98 16,3 31 Fakir 86,6 90 17,7 15 Natula 94 97 15,6 32 Ostroga ostka 86,1 89 16,5 16 KWS Ozon 93,6 97 17,7 33 Markiza 79,6 82 21,1 17 Tobak 93,4 97 16,8
4,5 Mrozoodporność odmian pszenicy ozimej z KRO - ważona udziałem odmian w reprodukcji nasiennej 5 4 skala 9 0 3,5 3 2,5 2 1,5 1 zagraniczne polskie
Lista odmian pszenicy ozimej zalecanych do uprawy we wszystkich województwach Odmiana T. Dolnośląskie Kujawsko- Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie KWS Ozon B 2014 2014 2014 2013 2014 2013 2011 2016 2013 2012 2012 2016 2013 2014 14 4 Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko- Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomor skie RAZEM Zimotrwałość (skala 9 st,) Linus A 2015 2015 2014 2015 2015 2015 2014 2012 2014 2014 2013 2014 2014 2013 14 4 Patras A 2015 2014 2014 2015 2014 2014 2015 2015 2014 2014 2015 2015 12 4 Arkadia A 2013 2014 2016 2013 2014 2012 2015 2013 2013 2015 2016 11 6 Artist B 2016 2016 2016 2016 2016 2016 2015 2015 2016 2016 2016 11 4 Sailor A 2013 2014 * 2014 2014 2013 2013 2014 2014 8 4,5 Natula A 2013 2012 2012 2011 2011 2011 2013 2012 8 5 Mulan B 2011 2011 2011 2011 2011 2011 2011 7 3 Ostroga (oś) A 2013 2011 2012 2011 2011 2011 2013 7 6 Platin B 2015 2014 2015 2015 2015 2015 6 4 Praktik A 2015 2015 2016 2016 2015 2016 6 4 Bamberka A 2011 2012 2012 2011 2012 5 3 Fakir B 2015 2016 2016 2016 2016 5 4,5 Julius CCA E 2013 2014 2011 2014 2014 5 bd KWS Livius B 2016 2016 2016 2016 2015 5 3 Fidelius B 2014 2013 2014 3 4,5 Jantarka B 2013 2012 2014 3 5,5
Lista odmian pszenicy ozimej zalecanych do uprawy we wszystkich województwach cd. Odmiana T. Dolnośląskie Kujawsko- Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Rotax B 2016 2016 2016 R 3 5 Skagen A 2012 2012 2013 3 5 Speedway B 2015 2016 2015 3 2 Hondia A 2016 2016 2 5,5 KWS Dacanto B 2015 2013 2 2 Lavantus A 2016 2015 2 3 Pengar B 2016 2016 2 2 RGT A 2016 2016 R 2 4 Astoria E 2014 1 3 Brilliant CCA A 2008 1 bd Florus A 2016 1 3 Franz A 2016 1 3 Kredo A 2013 1 2 KWS Magic B 2016 1 1,5 Markiza C 2012 1 5 Oxal A 2014 1 2 Pamier CCA A 2014 1 bd Tobak B 2016 1 3 Tonacja A 2006 1 5,5 Tulecka A 2016 1 2 RAZEM 9 11 9 7 12 10 11 10 11 6 14 15 10 12 8 7 16 Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko- Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopom orskie RAZEM Zimotrwałość (skala 9 st,)
PSZENŻYTO OZIME
Odmiany pszenżyta ozimego w KR 2016 wg zimotrwałości Odmiana Zimotrwałość (skala 9 st.) Odmiana Zimotrwałość (skala 9 st.) Tomko 6,5 Pigmej 5 Tornado 6,5 Pizarro 5 Transfer 6,5 Fredro 4,5 Trismart 6,5 Baltiko 4,5 Wiarus 6,5 Alekto 4 Twingo 6 Algoso 4 Trapero 6 Amorozo 4 Aliko 6 Gniewko 4 Meloman? 6 Elpaso 4 Palermo 6 Sorento 4 Panteon 5,5 Maestozo 4 Pawo 5,5 Tulus 4 Rotondo 5,5 Torino 3,5 Grenado 5,5 KWS Trisol 3,5 Borowik 5,5 Leontino 3,5 Borwo 5,5 Agostino 3,5 Subito 5,5 Atletico 3,5 Todan 5,5 Bereniko 3 Witon 5,5 Cerber 2,5 Trefl 5 Cyrkon 2,5 Lombardo 5 Wartość średnia 4,8
Odmiana Lista odmian pszenżyta ozimego zalecanych do uprawy we wszystkich województwach Dolnośl ąskie Kujaws ko- Pomors kie Lubelsk ie Lubuski e Łódzkie Małopo Mazow Opolski Podkar lskie ieckie e packie Podlask Pomors Śląskie ie kie Święto krzyski e Warmi ńsko- Wielko Mazurs polskie kie Zachod niopom Razem orskie Fredro 2014 2013 2013 2013 2012 2014 2013 2011 2013 2014 2012 2013 2012 2013 2013 2012 16 Borowik 2015 2013 2014 2013 2013 2013 2014 2014 2013 2014 2014 2013 2014 2014 14 Subito 2016 2015 2014 2014 2015 2013 2015 2014 2014 2015 2015 11 Agostino 2015 2016 2014 2013 2014 2012 2014 2016 2014 9 Tomko 2014 2014 2015 2015 2015 2015 2014 2014 2014 9 Meloman 2016 2016 R 2017 2016 2016 2016 R 2016 R 2016 8 Torino 2015 2015 2015 2013 2015 2015 2014 7 Algoso 2010 2013 2009 2010 2010 2010 6 Maestozo 2015 2015 2014 2014 2013 2015 6 Pizarro 2011 2011 2011 2011 2012 2011 6 Tulus 2012 2010 2011 2012 2012 5 Borwo 2015 2012 2010 3 Trismart 2010 2010 2015 2016 4 Twingo 2015 2015 2 Pigmej 2012 2012 2 Rotondo 2016 R 2016 R 2 KWS Trisol 2016 2013 2 Transfer 2016 1 Wiarus 2015 1 Witon 2015 1 6 6 7 6 9 7 11 7 6 7 10 8 8 8 5 4 XIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa Nauka dla hodowli i nasiennictwa roślin uprawnych Zakopane 31.01.-3.02.2017 r.
JĘCZMIEŃ OZIMY
Odmiany jęczmienia ozimego w KR 2016 wg mrozoodporności Odmiana Mrozoodporność (skala 9 st.) Odmiana Mrozoodporność (skala 9 st.) Fridericus 6,0 Antonella 5,0 Henriette 5,5 Holmes 4,5 Karakan 5,5 Bartosz 4,5 Kobuz 5,5 Metaxa 4,5 Titus 5,5 KWS Kosmos 4,5 Zenek 5,5 SU Melania 4,5 Quadriga 5,0 SU Vireni 4,5 Scarpia 5,0 Souleyka 4,5 SU Elma 5,0 Nickela 4,5 KWS Meridian 5,0 Vincenta 4,5 Lomerit 5,0 Wintmalt 3,5 Maybrit 5,0 Wartość średnia 4,9
Rekomendowane odmiany jęczmienia ozimego w Polsce Odmiana Dolno Kujaws ko- Lubels Lubusk śląskie Pomor skie kie ie Łódz kie Małop olskie Mazow ieckie Opols kie Podkar packie Podlas kie Pomor skie Śląskie Święto krzyski e Warmi ńsko- Mazurs kie Wielko polskie Zachod niopo mors kie Razem Zimot rwało ść (skala 9 st,) Antonella 2014 2014 0 2014 2012 2014 2014 2013 2014 2014 2013 10 5 Titus 2014 2015 2014 0 2015 2013 2015 2014 2015 2015 2014 10 5 2015 2015 0 2014 2016 2014 2014 2013 2014 2015 9 5 KWS Meridian Zenek 2016 2016 2015 0 2016 2016 2015 2016 2016 8 5,5 Souleyka 2013 2013 2015 0 2011 2013 2013 2012 7 4,5 SU Melania 2016 2016 2016 0 2015 2016 2016 6 4,5 Henriette 2014 0 2015 2014 2015 2014 5 5 Holmes 0 2015 2015 2014 2015 2015 5 4,5 Fridericus 0 2010 2009 2 6 Scarpia 2010 0 2013 2 5 Bartosz 0 2010 1 4,5 SU Vireni (2-rz) 0 2016 R 1 5 4 6 5 0 3 0 5 6 6 5 5 7 0 5 6 3
Żyto ozime wszystkie zalecane odmiany: populacje i mieszańce cechują się wysoką mrozoodpornością i zimotrwałością. Podstawowe kryteria doboru do uprawy to: plon, odporność na wyleganie, porastanie, choroby, dostępność i cena materiału siewnego.
Lista odmian żyta ozimego rekomendowana do uprawy Kujaws Warmi Zachod Święto Dolnośl ko- Lubelsk Lubus Małop Mazow Opolski Podkar Podlas Pomor ńsko- Wielko niopo Odmiana Łódzkie Śląskie krzyski Razem ąskie Pomor ie kie olskie ieckie e packie kie skie Mazurs polskie morski e skie kie e SU Stakkato F1 2014 2015 2015 2014 2014 2016 2013 2015 2016 2015 2014 2016 2015 2015 2014 15 Dańkowskie 2015 2013 2014 2012 2014 2013 2013 2014 2015 9 Amber Dańkowskie Diament 2008 2014 2008 2008 2008 2008 2008 2012 2008 9 Tur F1 2016 2015 2016 2015 2016 2015 2015 2016 2016 9 Stanko 2012 2010 2013 2014 2010 2010 2010 2014 8 Brasetto F1 2012 2014 2011 2012 2011 2012 2012 7 Dańkowskie 2016 2016 2016 R 2015 2016 2016 2015 7 Rubin Horyzo 2016 2014 2014 2014 2014 2014 6 SU Drive F1 2015 2013 2014 2015 2016 5 Domir 2010 2011 2012 2011 4 SU Performer F1 2016 2016 R 2016 R 2016 R 4 SU Spektrum F1 2016 2016 2016 2016 4 Antonińskie 2016 2016 2016 3 SU Satellit F1 2016 2015 2016 3 Armand 2014 2015 2 KWS Bono F1 2016 R 2016 R 2 Palazzo F1 2012 2010 2 Bosmo 2008 1 Dańk. Złote 2005 1 Gonello F1 2010 1 Helltop CCA 2014 1 SU Allawi F1 2016 1 SU Skaltio F1 2012 1 RAZEM 3 6 6 5 6 6 8 9 8 6 7 8 8 8 6 5
Podsumowanie: 1. Wojewódzkie Zespoły Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego winny w listach zalecanych odmian w rejonach o dużym ryzyku wystąpienia niekorzystnych czynników meteorologicznych (przewlekłe i ostre zimy) włączać odmiany zbóż o stabilnej wysokiej mrozoodporności i zimotrwałości. 2. Hodowla Polska oferuje wartościowe odmiany pszenicy i pszenżyta ozimego o podwyższonej mrozoodporności i zimotrwałości. 3. Na liście odmian zalecanych pszenicy ozimej najliczniej reprezentowane są 2 odmiany: Ozon i Patras oraz polskie odmiany: Arkadia i Natula. Ale tylko odmiana Arkadia charakteryzuje się wysoką mrozoodpornością na poziomie 6 stopni w skali 9-stopniowej. 4. Na liście odmian zalecanych pszenżyta ozimego najliczniej reprezentowana jest odmiana Fredro o poziomie mrozoodporności 4,5 st.. Inna zalecana w mniejszej liczbie województw odmiana Borowik charakteryzuje się wyższą mrozoodpornością na poziomie 5 st. 5. Na liście odmian zalecanych jęczmienia ozimego najliczniej zalecaną odmianą jest Antonella o poziomie mrozoodporności 5,0 st. Odmiana Fredericus o wyższym poziomie mrozoodporności (6.0 st.) zalecana jest tylko 2 województwach.
Stan obecny polskiej hodowli - mrozoodporność i zimotrwałość nowych odmian. Mrozoodporność zbóż sprawdza się w warunkach prowokacyjnych w temperaturze od 18 C do 20 C na podstawie udziału roślin uszkodzonych. Ocenę przeprowadza się w skali 9.
Wyhodowane rody pszenicy ozimej badane są w warunkach polowych i laboratoryjnych: zespołowe doświadczenia hodowlane (wstępne). W sezonach 2015/16 (2016/2017) DW założone zostały dla pszenicy, pszenżyta, żyta i jęczmienia ozimego.
Pszenica ozima-firmy uczestniczące w badaniach: Małopolska Hodowla Roślin - ANR, Poznańska Hodowla Roślin ANR, Hodowla Roślin DANKO ANR, Hodowla Roślin SMOLICE sp. zo.o - grupa IHAR, Hodowla Roślin STRZELCE sp. zo.o - grupa IHAR, IHAR-PIB Radzików.
Wykonawcy-współautorzy badań: Dr Przemysław Matysik, dr Zygmunt Nita, mgr Barbara Żmijewska, dr Edward Witkowski, dr Krystyna Witkowska, Ada Bodusławska, dr Jarosław Bojarczuk, mgr Krzysztof Rubrycki, dr Zdzisław Paszkiewicz, Dr Zofia Banaszak, mgr Maria Bogacka, mgr Jerzy Bogacki, mgr Teresa Sikora, dr Mirosław Pojmaj, dr hab. Andrzej Bichoński, dr Tadeusz Drzazga, mgr Tomasz Adamczyk, Prof.. Edward Arseniuk, mgr Teresa Rostkowska, prof. Henryk Czembor, dr Tadeusz Śmiałowski analizy statystyczne
Metoda badań: Doświadczenia zakłada się w 3 powtórzeniach; 2 powtórzenia na poziomie A2 - Losowanie obiektów rożne + rozlosowanie poletek różne. oraz 3 powtórzenia na poziomie A1 - będące lustrzanym odbiciem 2 powtórzenia poziomu A2.
Lp. Charakterystyka glebowo-klimatyczna 10 lokalizacji doświadczeń z pszenicą ozimą MIEJSCO- WOŚCI REGION TYP GLEBY Klasa Poziom 1 Dębina Pomorskie, Żuławy Mady żuławskie I A2-A1 2 Kobierzyce Dolnośląskie, okolice Ślęży Szare ziemie III a A2-A1 3 Modzurów Śląskie, rejon Raciborza Czarnoziem zdegradowany II a A2-A1 4 Nagradowice Wielkopolska, rejon Poznania Brunatna III a A2-A1 5 Krzemlin Zachodnio-pomorskie Brunatna III a A2-A1 6 Polanowice Małopolska, rejon Proszowic Less zdegradowany I A2-A1 7 Smolice Wielkopolska środkowa Brunatna III a A2-A1 8 Strzelce Łódzkie, pn. część niziny mazowieckiej Brunatna II A2-A1 9 Kończewice Kujawsko-pomorskie, rejon Chełmży Mady, ciężkie ziemie I A2-A1 10 Radzików Mazowieckie, rejon zachodni Czarne ziemia, zdegradowane III b A2-A1
Liczba obiektów: NAZWA SPÓŁKI LICZBA RODÓW S1 S2 S3 RAZEM DANKO 14 13 13 40 MHR 11 11 12 34 PHR 8 7 7 22 HR SMOLICE 7 8 8 23 HR STRZELCE 10 11 10 31 WZORCE 3 3 3 9 RAZEM 53 53 53 159
Procedury badań mrozoodporności Ocena laboratoryjna mrozoodporności w komorach mrożeniowych; w br. temperatura krytyczna temp. mrożenia I powtórzenia -16 st. C, powtórzenia 2 i 3 wymarzły całkowicie, gdyż 2-5 01. 2016 temp. min. wynosiła -15,8-17,6 st.c oraz w okresie 18-23 01. 2016-15,1 - -17,7 st. Ocena w % siewek żywych. Ocena stanu przezimowania (jeśli wystąpią odpowiednie warunki) wykonuje się na poletkach doświadczalnych. Badanie w warunkach prowokacyjnych: specjalna ekspozycja, dobór lokalizacji np. płn. Polski lub tereny podgórskie, pł. wschodnie,. Ocena rejestrowana jest w skali 1-9. Oceną końcową jest ocena zbieżności stopnia porażenia w laboratorium z oceną polową.
Testowanie rodów pszenicy ozimej w komorach chłodniowych siewki przed mrożeniem (fot. E. Witkowski)
Wazon z siewkami pszenicy ozimej po wykonaniu mrożenia, zielone siewki-wzorzec, żółte słabo odporny rod pszenicy ozimej. (Autor E.Witkowski).
Testowanie siewek w warunkach prowokacyjnych parapety w HR Strzelce (fot. T. Śmiałowski)
Wyniki oceny mrozoodporności w 2016r. w komorach mrożeniowych w Smolicach (1 seria) 120 100 80 60 40 20 0 DC 325/12 DD 250/12 DL 217/12/6 DM 966/14 115 KBP 296/93 AND 532/11 AND 4012/14 SMH 9107 STH 3320 215 STH 3448 DL 228/12/5 DM 1041/14 SMH 9070 STH 3207 STH 4110 SMH 9062 KBP 14 41 STH 3507 NAD 13007 KOH 361 KBP 14 39 SMH 9072 STH 2161 ARTIST PATRAS
% OBIEKTÓW RODÓW PSZENICY BADANYCH DW w 3 KLASACH ZIMOTRWAŁOŚCI >5 st. 33% < 7 st. 25% >7 7-5 <5 Od 5-7st-42%
Mrozoodporność a zimotrwałość pszenicy ozimej w serii 1 (korelacja stopnia przezimowania w Radzikowie z oceną laboratoryjną w Smolicach) WSP. KORELACJI ZIM MRZ ZIMOTRWAŁOŚĆ 1 MROZOODPORNOŚĆ 0,685 1
DW 2016 RODY PSZENICY OZIMEJ ŁĄCZĄCE PLON Z WYSOKĄ ZIMOTRWAŁOŚCIĄ SERIA 1 OBIEKT ZIM (1-9) PLON (t/ha) SMH 9072 8 11,5 Wsp. Kor. ZIM (1-9) PLON (t/ha) STH 2161 7 12,0 ZIM (1-9) 1,000 KBP 14 39 7 12,0 PLON (t/ha) 0,761 1,000 NAD 13016 7 11,9 STH 3228 7 11,7 NAD 13020 7 11,7 KBP 14 41 7 11,6 AND 304/11 4 10,4 DL 217/12/6 4 10,0 215 4 10,4 KBP 296/93 3 9,8 315 3 10,3 ARTISTwz1 6 12,2 OZON wz2 6 11,5 PATRASwz3 6 11,3
DW 2016 RODY PSZENICY OZIMEJ ŁĄCZĄCE PLON Z WYSOKĄ ZIMOTRWAŁOŚCIĄ SERIA 2 OBIEKT ZIM (1-9) PLON (t/ha) SMH 9157 8 11,8 Wsp.kor. ZIM (skala) PLON (dt/ha) STH 4213 8 11,7 ZIM (skala) 1,000 SMH 9101 7 10,4 PLON (dt/ha) 0,585 1,000 SMH 9073 7 11,6 NAD 13015 7 11,6 KBP 14 37 7 11,0 915 7 10,9 NAD 13042 7 11,8 815 7 11,1 615 7 10,9 DC 979/12 7 11,7 NAD 13023 7 11,5 STH 4569 7 11,8 STH 5004 7 11,1 KBP 14 30 4 9,7 DC 3318/42 3 11,5 KBP 296/82 3 10,3 KBP 14 11 3 10,9 SMH 9093 2 9,5 ARTIST wz1 6 11,9 OZON wz2 6 11,9 PATRAS wz3 6 11,2
DW 2016 RODY PSZENICY OZIMEJ ŁĄCZĄCE PLON Z WYSOKĄ ZIMOTRWAŁOŚCIĄ SERIA 3 OBIEKT ZIM (1-9) PLON (t/ha) SMH 9158 8 12,3 Wsp.kor. ZIM (skala) PLON (dt/ha) DM 2126/12 8 12,4 ZIM (skala) 1,000 DC 3525/41 8 12,5 PLON (dt/ha) 0,658 1,000 NAD 13030 7 12,0 1115 7 10,8 NAD 13031 7 11,9 1215 7 11,3 KBP 14 36 7 12,4 STH 5013 7 12,0 KBP 13.7 7 11,7 STH 5016 7 11,4 KBP 14 43 7 11,8 SMH 9289 7 11,5 STH 5014 7 11,9 NAD 13017 7 11,3 1315 4 11,5 1015 4 11,1 DC 1466/12 4 11,3 DM 1259/14 3 11,2 KBP 296/84 3 9,4 ARTISTwz1 6 12,3 OZON wz2 6 11,8 PATRASwz3 5 11,6
Pszenżyto ozime-doświadczenia wstępne 2015/2016 LICZBA OBIEKTÓW LICZBA RODÓW RAZEM S 1 S2 HODOWLA ROŚLIN STRZELCE SHR BORÓW 9 9 18 SHR MALYSZYN 6 6 12 HODOWLA ROŚLIN DANKO 12 12 24 WSPÓLNE 3 3 6 WZORCE 3 3 6 RAZEM 33 33 66
Wykonawcy doświadczeń: Hodowla Roślin Strzelce Dr Zygmunt Nita, mgr Łukasz Mańkowski, dr. Grzegorz Budzianowski, mgr Grzegorz Milewski, HR DANKO Mgr Małgorzata Niwińska, dr Zofia Banaszak, Dr Mirosław Pojmaj, mgr Ewa Czerwińska, mgr Danuta Kurleto, mgr Marcin Konieczny, IHAR-PIB Radzików prof. Edward Arseniuk, mgr Teresa Rostkowska, prof. Henryk Czembor, dr T. Śmiałowski analizy statystyczne.
Lokalizacja doświadczeń Miejscowość Województwo Przedplon Poziom agro Klasa Dębina POMORSKIE rzepak oz. A2- A1 IV a CHORYŃ WIELKOPOLKIE rzepak oz. A2- A1 IV a LASKI MAZOWIECKIE rzepak oz. A2- A1 III a SZELEJEWO WIELKOPLSKIE rzepak oz. A2- A1 IV a BOROWO WIELKOPLSKIE rzepak oz. A2- A1 IIIb MAŁYSZYN LUBUSKIE rzepak oz. A2- A1 IV b STRZELCE ŁÓDZKIE rzepak oz. A2- A1 IIIb RADZIKÓW MAZOWIECKIE rzepak oz. A2- A1 III b
Wyniki badania mrozoodporności rodów pszenżyta ozimego w chłodni (Laski) 100 % roślin żywych 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 DANKO 2/15 BOHT 719 MAH34070-3 MAH 34863-3 DANKO 13/15 DANKO 7/15 BOH1370-4 DANKO 20/15 DAST 18/14 DANKO 21/15 MAH34858-1 BOHT 782 BOH2022-1 DANKO 17/15 DANKO 9/15 DANKO 4/15 BOH 1515-1 DANKO13/14 BOH 1370-3 DANKO 11/15 BOHT 784 Fredro WZ1 DANKO 10/15 MAH 35656-1 DAST 24/14 DANKO 1/15 BOH 2099-1 MAH33070-3/1 BOH 2080-2 BOHT 785 BOHT 757 MAH 34823-1
OBIEKTY PSZENŻYTA OZIMEGO ŁĄCZĄCE WYSOKĄ MROZOODPORNOŚĆ i ZIMOTRWAŁOSCIĄ A PLONEM Obiekt PLON MRZ ZIM Lp. Wsp. kor. PLON MRZ ZIM MAH 34823-1 106,2 92,3 8,4 38 PLON (dt/ha) 1 BOH 1507-3 103,2 85,7 8 51 MRZ (%) 0,486 1,000 BOHT 757 115,4 80,9 8 5 ZIM (skala) 0,657 0,653 1 DANKO 6/15 115,3 79,8 7,9 6 BOHT 785 112,2 79,1 7,4 13 BOH 2080-2 113,2 75,5 7,1 12 MAH33070-3/ 113,9 73,9 8,4 9 MAH 35657-2 114,5 72,2 7,3 7 BOH 2099-1 108 71,9 7,3 31 DANKO 1/15 114,2 70,1 7,9 8 DANKO 5/15 120,5 62,4 7,3 1 BOHT 782 118,9 52,6 8 2 BOH2022-1 117,4 53,7 7,3 3 BOHT 754 115,7 43,1 8,7 4 BOHT 719 108,9 5,8 6,7 MAH34837-1 109,3 5,3 7,4 DANKO 2/15 81,3 2,2 3,5 Fredro WZ1 113,3 63,0 7,6 MelomanWZ2 112,1 71,0 7,4 Trefl WZ3 109,4 74,1 7,3
Jęczmień ozimy NAZWA SPÓŁKI LICZBA RODÓW Dwurzędowy Wielorzedowy RAZEM DANKO 12 8 20 Smolice-SHR Bąków 16 7 23 PHR 12 0 12 WZORCE 2 2 4 RAZEM 42 17 59
Lokalizacja doświadczeń wstępnych z j. ozimymi Lokalizacja doświadczeń Miejscowość Region Wiatrowo Zachodnio-pomorski Nagradowice Wielkopolski Modzurów Śląski-rejon Raciborza Szelejewo Wielkopolski Oleśnica Mała Dolny Śląsk Bąków Opolski
Wykonawcy doświadczeń Dr. Roman Biliński, mgr Małgorzata Małysa- HR Smolice, Dr Zofia Banaszak, mgr Teresa Sikora, mgr Anna Kojpasz, mgr Marcin Konieczny- HR DANKO Dr Zdzisław Paszkiewicz, dr Marek Zając, mgr Daria Świerblewska, - Poznańska Hodowla Roślin. Dr T. Śmiałowski analiza statystyczna
Plon a przezimowanie j. ozimego wielorzędowego w Wiatrowie. 90 80 70 60 50 40 30 20 81,6 83 79 80 75,8 77 80 77 77 69,370,4 62 64,7 70 73 65,766,6 70 67 67 67 63 63 51 52,5 52,9 53 53,553,854,6 54,855,8 56,256,356,6 57,558,2 57 60 63 63 63 63 63 57 57 53 53 50 47,147,6 42,4 44 50 47 43 38,238,9 39,539,940,440,5 43 43 40 36,1 40 34,4 37 37 29,3 33 33 30 24,4 23 23 23 23 23 10 0 0 0 0 0 BKH 5018/14 DS. 356/14 Soulejka Wz WTD 2708/13 BKH 5035/14 BKH 5218/14 Titus Wz BKH 5484/14 WTD 1945/13 DS. 427/14 BKH 3422/14 WTD 1339/13 BKH 9002/8/1 DS. 418/14 WTD 1759/13 DS. 376/14 BKH 1141/14 DS. 377/14 BKH 1162/14 WTD 3566/13 BKH 5176/14 WTD 2612/13 WTD 2606/13 BKH 3191/13 BKH 3371/13 DS. 429/14 BKH 5247/14 DS. 365/14 DS. 354/14 WTD 2648/13 DS. 425/14 BKH 1136/14 WTD 2600/13 BKH 3399/13 WTD 3062/13 WTD 2618/13 WTD 3644/13 DS. 426/14 BKH 5180/14 DS. 393/14 DS. 420/14 BKH 5182/14 PLON PRZEZIMOWANIE (%R.ŻYWYCH) Liniowy (PRZEZIMOWANIE (%R.ŻYWYCH))
Plon a przezimowanie j. ozimego dwurzędowego w Wiatrowie. 90 80 83 70 60 50 40 30 20 16,6 30 18,8 33 22,5 47 50 50 26,5 26,8 67 47 47 50 50 34,1 35 35 36 36,2 70 57 57 38,8 39,3 40 53 46,3 47,3 73 55 63 56,6 10 0 PLON (dt/ha) PRZEZIMOWANIE (%) Liniowy (PRZEZIMOWANIE (%))
Wyniki przezimowania a plenność j. ozimego wielorzędowego w DW. 12,0 10,8 10,8 10,0 8,7 9,0 9,9 9,7 9,2 8,0 6,0 5,3 5,3 6,4 8,0 8,0 8,0 7,2 6,4 7,5 PLON (t/ha) ZIM (skala) 4,0 2,0 0,0 WIA BKH AND SZD MOB Titus Wz Soulejka Wz SREDNI
Wyniki przezimowania a plenność j. ozimego dwurzędowego w DW. 12,0 11,3 10,0 8,0 7,5 8,4 7,7 6,7 8,8 9,9 8,4 9,0 9,0 9,1 6,8 7,6 8,1 7,4 7,3 6,0 PLON (t/ha) 5,0 ZIM (skala) 4,0 3,7 2,0 0,0 WIA SZD AND BKH OLH MOB Souleyka Wz Vincenta Wz SREDNIA
Podsumowanie i wnioski (1) 1. Przezimowanie roślin (zbóż) jest procesem złożonym, wymagającym ciągłego monitorowania zmian klimatycznych i dostępności odmian odpornych na skrajne warunki klimatyczne. 2. Hodowla zbóż powinna w równym stopniu preferować w trakcie selekcji formy łączące wysoki potencjał plenności z mrozoodpornością (zimotrwałością).
Podsumowanie i wnioski (2) 3. Wyodrębnione formy charakteryzujące się wysoko specjalistycznymi cechami (np. mrozoodpornością) powinny być zabezpieczane w bankach genów i stanowić źródło genetyczne w uszlachetnianiu plennych ale gorszych rodów. 4. Wprowadzane sukcesywnie do hodowli nowych odmian nowoczesne innowacyjne metody biochemiczne, wykorzystanie markerów molekularnych i techniki androgenezy, haploidyzacji powinno w najbliższym czasie poprawić dostępność odporniejszych a zarazem plennych odmian zbóż.
Podsumowanie i wnioski (3) 5. Odmiany pszenicy ozimej z hodowli zagranicznych w porównaniu z odmianami krajowej hodowli charakteryzują się wysoką podatnością na mróz, co skutkuje olbrzymimi stratami ekonomicznymi dla polskiego rolnika w przypadku wystąpienia silnych mrozów bez okrywy śnieżnej. 6. COBORU działając w interesie polskiego rolnika, winno ustanowić nowe ostrzejsze kryteria poza plonem, m. in. kryterium mrozoodporności i zimotrwałości, dla odmian wpisywanych do krajowego rejestru.
Jeszcze więcej ziarna przyjedzie z Ukrainy? KE chce podnieść bezcłowe kontyngenty w imporcie zbóż. Dziękuję za uwagę.