MENTEE Mentoring, Budowanie Sieci Kontaktów i Szkolenia dla Europejskich Przedsiębiorców Nr projektu: 2014-1-PL01-KA202-003383 Ramy Kompetencji dla kluczowych Kompetencji Przedsiębiorczości Maj 2015 1
Spis treści 1. Wstęp...3 2. Model kompetencyjny dla kluczowych kompetencji przedsiębiorczości...5 2.1 Struktura modelu...5 2.2 Rezultaty modelu...5 2
1. Wstęp Europa potrzebuje więcej przedsiębiorstw. Aby promować wzrost gospodarczy przez przedsiębiorczość, od ponad dekady Komisja Europejska wspiera środki i rozwiązania służące stworzeniu środowiska przyjaznego biznesowi. MENTEE to projekt europejski mający na celu wsparcie młodych, początkujących i aspirujących przedsiębiorców z całej Europy poprzez wyposażenie ich w praktyczne biznesowe doświadczenia i wiedzę know-how uzupełnione o modele przedsiębiorczości, inspiracje i nieformalne kompetencje które mogą być zapewnione poprzez stałą więź utworzoną z mentorami/doświadczonymi przedsiębiorcami. Główną grupą docelową są przedsiębiorcy zaangażowani w program Erasmus dla Młodych Przedsiębiorców. MENTEE wykorzystuje stosowaną już metodologię Mentoring Circles i łączy odbiorców projektu za pomocą Internetu poprzez wysoce interaktywną platformę online gdzie następuje proces uczenia się i budowania sieci kontaktów. W projekcie współpracujemy zarówno z mentorami jak i podopiecznymi mentora. Niniejszy dokument przedstawia jeden z głównych rezultatów projektu MENTEE, formalnie oznaczony jako Product Intelektualny I ( Intellectual output I, w skrócie IO1 ). Kluczowym celem było tutaj spisanie i uszeregowanie pod względem ważności kluczowych kompetencji, które powinien posiadać przedsiębiorca aby odnieść sukces w prowadzeniu swojej działalności gospodarczej. Działania przypisane do tego produktu miały zagwarantować aby narzędzia/metody szkoleniowe opracowane i dostarczane przez cały okres trwania projektu były zainspirowane dobrymi praktykami w nauczaniu przedsiębiorczości i mentoringu, w ten sposób wspierając również strukturę i kształt ostatecznego produktu, czyli modelu kompetencyjnego. Działania zrealizowane przez konsorcjum MENTEE w celu zebrania informacji, które doprowadziły do stworzenia Modelu Kompetencyjnego dla kluczowych kompetencji przedsiębiorczości zostały rozbite na trzy (3) etapy i zawierały: ETAP 1: Badania i analiza Głównym celem tego etapu było zbadanie bieżącej sytuacji europejskiej dot. edukacji w dziedzinie przedsiębiorczości, szkoleń i inicjatyw mentoringowych wokół kompetencji przedsiębiorcy. Dokonano tego gromadząc dobre praktyki/studia przypadków z różnych krajów EU. Poprzez analizę wcześniejszych doświadczeń, zespół partnerów zebrał dokumenty i narzędzia już przetestowane i dostępne do szerszego użycia, które mogły być również zaadaptowane tak aby odpowiadały materiałowi szkoleniowemu skierowanemu do grupy docelowej, której to właśnie były poświęcone przewodniki MENTEE. Badania źródłowe były także przydatne w celu ustanowienia podłoża do rozwoju kolejnego działania tego wstępnego etapu, czyli opracowania przez Partnerów kwestionariusza jakościowego, który został następnie dostarczony ekspertom i wziętym przedsiębiorcom, co z kolei zapoczątkowało realizację drugiej fazy w opracowywaniu produku IO1. ETAP 2: Wywiady jakościowe Aby zebrać dane jakościowe wśród europejskich przedsiębiorców i ekspertów wspierających przedsiębiorczość uzupełniono min. 5 wywiadów w każdym z krajów uczestniczących w zadaniu. Zostały one przeprowadzone, zanalizowane i przedstawione w raportach w oparciu o specjalnie w tym celu zaprojektowane wytyczne dot. częściowo ustrukturyzowanego wywiadu składające się z pytań otwartych ukierunkowanych na zgromadzenie jakościowych aspektów i wyobrażeń nt. najważniejszych kompetencji przedsiębiorcy. 3
Celem tego działania było zbadanie kluczowych kompetencji przedsiębiorczości (włączając wiedzę, umiejętności, postawy i doświadczenie) potrzebnych do odniesienia sukcesu w biznesie poprzez wykorzystanie wiedzy i praktyki doświadczonych przedsiębiorców. W istocie, podczas opracowywania tych wywiadów, partnerzy uzgodnili, że interakcja z doświadczonymi przedsiębiorcami jest zasadnicza dla zrozumienia jakie kompetencje uważają oni za kluczowe w określeniu profilu wziętego przedsiębiorcy oraz następującego po nim szkolenia o tym jak można odnieść sukces i osiągnąć pożądany poziom. Wyniki tego etapu pozwoliły partnerom stworzyć listę kluczowych kompetencji przedsiębiorcy (wiedza, umiejętności, postawy, cechy). Te zostały następnie użyte jako główne dane wejściowe do opracowania struktury internetowego sondażu, którego celem było przedstawienie ilościowego potwierdzenia dla kluczowych kompetencji, zgłoszonych przez przedsiębiorców oraz stworzenie odpowiednio modelu kompetencyjnego. ETAP 3: Sondaż internetowy i model kompetencyjny przedsiębiorcy Celem internetowego sondażu było zdobycie opinie nt. kluczowych kompetencji (wiedza-umiejętnościpostawy) koniecznych do odniesienia sukcesu przez przedsiębiorców. Sondaż internetowy został zaplanowany jako ostatni krok na drodze do stworzenia modelu kompetencyjnego dla przedsiębiorców. Do jego stworzenia konsorcjum użyło, jako jednych z głównych danych wejściowych, kluczowych kompetencji przedsiębiorcy określonych we wcześniej przeprowadzonych wywiadach. Poprzez wykrycie najbardziej istotnej wiedzy, kompetencji i umiejętności, partnerzy byli w stanie opracować trzypoziomowy model nauki będący podstawą szkolenia, które miało być dostarczone poprzez bezpośrednie sesje grup mentoringowych (Mentoring Circles ) i społecznej platformy e-learningowej w projekcie MENTEE. Analiza wyników sondażu internetowego był uzupełnieniem odpowiedzi udzielanych przez doświadczonych przedsiębiorców biorących udział w wywiadach w poprzednim etapie. Razem z Modelem Kompetencyjnym dla kluczowych Kompetencji Mentoringowych opracowanym z wykorzystaniem zestawu osobnych ale uzupełniających się działań (IO2), model ten służy jako kluczowe ramy odniesienia dla zaadaptowania i dalszego rozwijania zintegrowanej metody kształcenia (a blended learning model) w oparciu o produkt Mentoring Circles. Ponadto, te zbiory danych mogą stanowić dobrą bazę dla profesjonalistów w dziedzinie kształcenia i szkoleń zawodowych (VET operators) chcących ukierunkować swoje szkolenie na przedsiębiorczość z bardziej praktycznym podejściem oraz dla przedsiębiorców, aby mogli zrozumieć jak i gdzie powinni skoncentrować swoje wysiłki w procesie uczenia się. 4
2. Model kompetencyjny dla kluczowych kompetencji przedsiębiorczości Jak opisano powyżej, praca nad opracowywaniem modelu kompetencyjnego została dokładnie zaplanowana i rozbita na poszczególne etapy. Powstały Model Kompetencyjny dla kluczowych Kompetencji Przedsiębiorczości pomaga określić obszary umiejętności i zdolności (wyszczególnione w oparciu o rezultaty badań projektowych), które napędzają przedsiębiorców do odnoszenia sukcesu. 2.1 Struktura modelu Informacja i wyniki zebrane w pierwszych dwóch etapach procesu razem z sondażem internetowym zostały zanalizowane w celu wyodrębnienia 3 głównych Poziomów Osiągnięć skorelowanych ze stopniem zawodowego potencjału przedsiębiorców: POZIOM 1 Wysoki Potencjał POZIOM 2 Umiarkowany potencjał POZIOM 3 Ograniczony Potencjał Każdy poziom jest następnie sprzężony z: Jedną Grupą Kompetencyjną dla Przedsiębiorców: klasyfikuje ona umiejętności twarde i miękkie, postawy i wiedzę, które zostały zbudowane dla każdego poziomu na podstawie pierwszej, drugiej i trzeciej grupy z 4-6 pozycji dot. pytania 13 ( Cechy przedsiębiorcy ). Jednym z Aspektów i obszarów biegłości przedsiębiorcy: został on zbudowany na pierwszej, drugiej i trzeciej grupie z 2-3 pozycji z pytania 14 ( Główne aspekty i obszary biegłości ) będących wynikiem uszeregowania pod względem ważności wskazanego przez uczestników sondażu. Jedną Grupą kompetencyjną: dla wszystkich poziomów pokazuje ona porządek pod względem ważności 4 obszarów kompetencji spisanych w pytaniu 8 ( Główne kompetencje ) naszej ankiety (Umiejętności twarde, Umiejętności miękkie, Cechy/Postawy osobowe, Wiedza) zgodnie ze wskazaniami ankietowanych. Nie mniej jednak, różni się ona dla każdego z trzech poziomów, ponieważ ukazuje odpowiednio pierwszą, drugą i trzecią grupę z 2-5 głównych zdolności/umiejętności z pytania 9 ( Umiejętności twarde ), 10 ( Umiejętności miękkie ), 11 ( Postawy/cechy osobowe ) i 12 ( wiedza ) z naszego kwestionariusza dla każdego poziomu. 2.2 Rezultaty modelu Następujące tabelki przedstawiają kluczowe kompetencje przedsiębiorczości określone dla każdego z 3 poziomów osiągnięć. 5
POZIOM 1 Wysoki Potencjał POZIOM OSIĄGNIĘĆ POZIOM 1 WYSOKI POTENCJAŁ KOMPETENCYJNA GRUPA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ASPEKTY I OBSZARY BIEGŁOŚCI PRZEDSIĘBIORCY Widzi i wykorzystuje możliwości: Przedsiębiorca zawsze szuka i podejmuje działania na miarę swoich możliwości. Inicjatywa: Przedsiębiorcy powinni być w stanie podjąć kroki, które wykraczają poza wymogi ich pracy oraz przyspieszają ich działania. Są zawsze przed innymi i mogą się stać liderami w dziedzinie biznesu. Wytrwałość: przedsiębiorca jest w stanie dokonywać ciągłych prób lub podejmować różne działania aby pokonać przeszkody na drodze do osiągnięcia celów. Troska o Wysoką Jakość Pracy: przedsiębiorca działa wykonując rzeczy, które spełniają pewne standardy doskonałości, co jest dla niego z kolei źródłem większej satysfakcji. Umiejętność rozpoznawania możliwości biznesowych Cechy osobowe (proaktywność, optymizm, podejmowanie ryzyka, itd ) KOMPETENCJE UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE Przywództwo Komunikacja Budowanie Sieci Kontaktów Podejmowanie decyzji CECHY/POSTAWY OSOBOWE Entuzjazm Determinacja Zaangażowanie Inicjatywa Komunikacja WIEDZA Wiedza Akademicka lub Techniczna Wiedza nt. Zarządzania Operacyjnego UMIEJĘTNOŚCI TWARDE Rozwijanie propozycji biznesowej, która służy jako plan/strategia w biznesie oraz jako pomoc w oszacowaniu finansów Planowanie budżetu w udanym rozwoju i wdrażaniu biznesu Wyliczanie i monitorowanie na bieżąco wydatków, przychodów i zysków Sporządzenie zarysu strategii marketingowej 6
POZIOM 2 Umiarkowany Potencjał POZIOM OSIĄGNIĘĆ POZIOM 2 UMIARKOWANY POTENCJAŁ KOMPETENCYJNA GRUPA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ASPEKTY I OBSZARY BIEGŁOŚCI PRZEDSIĘBIORCY Poszukiwanie informacji: przedsiębiorca jest w stanie podjąć działania zmierzające do znalezienia informacji pomocnej zarówno przy osiąganiu biznesowych celów, jak i w jasnym definiowaniu problemów biznesowych. Zobowiązanie do umów o pracę: dla przedsiębiorcy najwyższym priorytetem jest doprowadzenie zadania do końca. Zorientowanie na wydajność: przedsiębiorca odnoszący sukcesy zawsze znajdzie spoosby na wykonanie rzeczy szybciej lub z wykorzystaniem mniejszych zasobów czy mniejszych kosztów. Systematyczne planowanie: przedsiębiorca opracowuje i wykorzystuje logiczne plany oparte na stopniowej realizacji poszczególnych kroków, aby osiągnąc swoje cele. Rozwiązywanie Problemów: przedsiebiorca odnoszący sukcesy określa nowe i potencjalnie unikalne pomysły aby osiągnąc swoje cele. Zarządzanie Rozwiązywanie problemów Umiejętności dot. podejmowania decyzji KOMPETENCJE UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE Współpraca i praca zespołowa Wytrzymałość psychiczna / Odporność na stres Wytrwałość CECHY/POSTAWY OSOBOWE Podejmowanie i poszukiwanie ryzyka Poczucie odpowiedzialności WIEDZA Wiedza dot. Zarządzani Finansowego UMIJĘTNOŚCI TWARDE Ponowne inwestowanie w biznes dla jego wzrostu Planowanie potrzeb personelu Efektywna wycena towarów i usług Prognozowanie finansów 7
POZIOM 3 Ograniczony Potencjał POZIOM OSIĄGNIĘĆ POZIOM 3 OGRANICZONY POTENCJAŁ Pewność siebie: Odnoszący sukcesy przedsiębiorca ma silną wiarę w siebie i własne możliwości. Asertywność: Przedsiębiorca sam bezpośrednio staje naprzeciw problemów i kwestii spornych. GRUPA Perswazja: przedsiębiorca potrafi z powodzeniem przekonać lub wpłynac na innych KOMPETENCYJNA DLA odnośnie wykorzystania zasobów, nabywania danych, organizacji produkcji i PRZEDSIĘBIORCÓW sprzedaży swoich produktów czy usług. Użycie Strategii Wpływu: przedsiębiorca jest w stanie w odpowiedni sposób wykorzystać wpływowe kontakty w celu osiągnięcia swoich celów biznesowych. ASPEKTY I OBSZARY BIEGŁOŚCI PRZEDSIĘBIORCÓW Doświadczenia życiowe i warunki danej sytuacji Wcześniejsza wiedza nt. danego sektora, rynku, jak obsługiwać klientów, technologii KOMPETENCJE UMIEJĘTNOŚCI MIĘKKIE Zarządzanie Stresem Elastyczność Zarządzanie kryzysowe i rozwiązywanie konfliktów CECHY/POSTAWY OSOBOWE Wyobraźnia Asertywność Inteligencja Emocjonalna Panowanie nad emocjami Zrozumienie różnorodności Myślenie samokrytyczne Współpraca WIEDZA Wiedza nt. Prawa Wiedza nt. Finansów UMIEJĘTNOŚCI TWARDE Osiągnięcie najlepszej formy prawnej działalności gospodarczej (zdobycie licencji i zezwoleń) Ocena wpływu środowiskowego planowanego biznesu. 8