Warszawa, 8 sierpnia 2017 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-IX.431.1.7.2017.AW s. Marta Halina Zakrzewska Dyrektor Domu Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Walendowie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, oraz zgodnie z Planem Kontroli Zewnętrznych Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego na rok 2017, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Małgorzata Tajchman - starszy inspektor wojewódzki oraz Agnieszka Woźniak - Markowska starszy inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach 20, 21, 24, 26 kwietnia 2017 r. kontrolę kompleksową w trybie zwykłym w Domu Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia przy ul. Nad Utratą 30 w Walendowie. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczowychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ww. ustawie w okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia kontroli. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez siostrę bez zastrzeżeń w dniu 4 sierpnia 2017 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę 1
oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r., poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Dom Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Walendowie przy ul. Nad Utratą 30 jest placówką opiekuńczo-wychowawczą typu socjalizacyjnego, posiadającą 14 miejsc. Placówka jest prowadzona na zlecenie powiatu pruszkowskiego przez Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia z siedzibą w Warszawie. Placówka działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 8/2007 z dnia 18 września 2007 r. i jest wpisana do Rejestru placówek opiekuńczowychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych województwa mazowieckiego pod pozycją 117. Na stanowisku dyrektora placówki w okresie objętym kontrolą zatrudniona była siostra Marta Halina Zakrzewska. W kontrolowanym okresie w placówce przebywało 19 dzieci, natomiast w dniu kontroli umieszczonych było 10 wychowanków w wieku od 12 do 19 lat, z czego 2 przebywało poza placówką (w młodzieżowym ośrodku socjoterapii oraz ośrodku szkolno-wychowawczym) a 1 samowolnie oddalił się od placówki. Placówka działa na podstawie Statutu Domu Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Walendowie z dnia 18 września 2014 r. oraz Regulaminu Organizacyjnego Domu Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Walendowie z dnia 10 lutego 2015 r. W placówce obowiązuje Regulaminu Wychowanka Domu Miłosierdzia Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Walendowie oraz Procedura rodzin zaprzyjaźnionych obowiązująca w Domu Miłosierdzia w Walendowie. Dokumenty regulujące pracę placówki zostały opracowane na podstawie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Przy najbliższej zmianie dokumentów należy uaktualnić publikator ww. ustawy oraz dostosować zapisy i terminologię do aktualnie obowiązujących przepisów prawnych. W okresie objętym kontrolą w placówce nie odbyły się żadne kontrole. W wyniku kontroli ustalono, że zrealizowano cztery zalecenia pokontrolne wydane po kontroli problemowej przeprowadzonej w dniach 17-19 listopada 2014 r. przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego dotyczące modyfikowania planów pomocy, dokumentowania obchodów nocnych, ograniczania prawa do kontaktów z rodzicami poprzez skracanie czasu pobytu w domu rodzinnym w dni wolne od nauki szkolnej, wypłacania kieszonkowego. Realizacja zalecenia dotyczącego sporządzania diagnozy psychofizycznej 2
dla wychowanków przyjętych do placówki przed wejściem w życie ustawy nie mogła być zweryfikowana ze względu na brak takich wychowanków w okresie kontrolnym. Standard świadczonych usług. Sprawdzono na podstawie oglądu placówki, analizy dokumentacji, a także rozmowy z dyrektorem. Placówka mieści się w dwukondygnacyjnym budynku, na parterze którego znajduje się przedszkole (grupa przedszkolna dla 6 dzieci). Placówka spełnia standard określony w art. 106 ust. 2a ww. ustawy. W dniu kontroli standard świadczonych usług w zakresie limitu miejsc był zgodny z art. 95 ust. 3 ww. ustawy. Limit miejsc wynosi 14, na listę wychowanków wpisanych było 10 dzieci w wieku od 12 do 19 lat. W okresie kontrolnym nie występowano do wojewody mazowieckiego o wydanie zezwolenia, o którym mowa w art. 95 ust. 3a ww. ustawy. W tym okresie w placówce przebywało 19 dzieci, wszyscy wychowankowie byli przyjęci zgodnie z art. 95 ust. 1 ww. ustawy. Na dzień kontroli w placówce przebywał 1 wychowanek umieszczony na wniosek Policji o przyjęcie w trybie natychmiastowym. Umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczowychowawczej typu socjalizacyjnego odbywa się na podstawie orzeczenia sądu. Zgodnie z art. 103 ww. ustawy w czasie trwania sytuacji kryzysowej, w przypadkach wymagających natychmiastowego zapewnienia dziecku opieki, właściwa jest placówka opiekuńczo-wychowawcza typu interwencyjnego. Placówka zapewniała wychowankom pokoje 1 i 2-osobowe wyposażone odpowiednio do ich wieku i potrzeb, łazienki, miejsce do nauki i przygotowywania posiłków oraz wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie z 18 ust. 3 ww. rozporządzenia. Podczas oglądu placówki stwierdzono niewystarczające zaopatrzenie w produkty żywnościowe w kuchni i lodówce. Ustalono, że w placówce znajdują się 2 lodówki. Pierwsza, zaopatrzona w niewielką ilość podstawowych produktów była w kuchni, w której wychowankowie spożywali posiłki, natomiast druga lodówka z większą ilością produktów żywnościowych mieści się w drugiej, większej kuchni, w której wychowankowie gotowali, przygotowywali obiady. Dzieci miały zapewnione śniadanie, II śniadanie, które zabierały do szkoły, podwieczorek oraz kolację. Po kolacji miały dostęp do słodyczy, owoców, napojów prywatnych oraz przygotowanych przez pracowników placówki. Obiady były gotowane w dni wolne od nauki szkolnej, podczas tygodnia dzieci jadły obiady w szkole lub otrzymywały dodatkowe pieniądze (poza kieszonkowym), aby kupić sobie coś do jedzenia. 3
Wychowankowie byli objęci podstawową opieką zdrowotną w przychodni rejonowej oraz, w zależności od ich potrzeb, opieką specjalistyczną. Leki były przechowywane w zamykanej na klucz szafce w pokoju psychologa, podawane przez wychowawców, przy czym nie było to ewidencjonowane. W okresie kontrolnym wszyscy wychowankowie realizowali obowiązek szkolny na odpowiednim dla siebie poziomie. Do szkół dzieci jeździły autobusami szkolnymi, komunikacją miejską oraz korzystały z przewozów organizowanych przez gminę. W nauce pomagali im wychowawcy oraz sporadycznie siostra ze Zgromadzenia. Kontakty ze szkołą utrzymywali wychowawcy. Wychowankowie uczestniczyli w zajęciach pozalekcyjnych i rekreacyjno-sportowych organizowanych w placówce i poza nią. Odzież dzieci kupowały w miarę potrzeb, razem z wychowawcami, przy czym same wybierały ubrania. Placówka dokonywała ogólnych zakupów środków czystości i higieny osobistej lub dzieci kupowały same i przekazywały paragon. Zgodnie z 18 ust. 1 pkt 8 ww. rozporządzenia dzieci comiesięcznie otrzymywały kieszonkowe w wysokości 50zł. Obowiązywała jedna stawka kieszonkowego dla wszystkich. Starsi wychowankowie otrzymywali całą kwotę, młodsi przechowywali pieniądze w osobnych kopertach w depozycie u wychowawcy. Odbiór kieszonkowego był potwierdzany podpisem. Analiza list wykazała, że jednorazowo wstrzymano wypłatę kieszonkowego dla jednego wychowanka. Zaległe kieszonkowe za luty i marzec 2016 r. zostało wypłacone w kwietniu. Wstrzymanie było konsekwencją wagarów, co zostało wcześniej ustalone z wychowankiem. Liczba pracowników sprawujących opiekę w godzinach nocnych jest zgodna z przepisami 11 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia. W czasie dyżurów nocnych wychowawcy zgodnie z 12 ust. 2 ww. rozporządzenia przeprowadzali trzykrotnie w ciągu nocy obchody. Informacje o obchodach zapisywane były w zeszytach raportów. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej prowadzonej w placówce. W trakcie kontroli dokonano analizy dokumentacji dotyczącej 14 wychowanków placówki (nr 3, 5, 8-19 z wykazu wychowanków). Dla jednego dziecka nie prowadzono żadnej dokumentacji wychowanek umieszczony w placówce na okres wakacji, większość pobytu przebywał poza placówką. Dla wszystkich wychowanków prowadzona była następująca dokumentacja: 4
Diagnoza psychofizyczna sporządzana w okresie tygodnia od przyjęcia dziecka do placówki przez psychologa, opatrzona jego podpisem i datą. W okresie objętym kontrolą opracowano diagnozy psychofizyczne dla 5 wychowanków (nr 9, 11, 12, 16, 18 z wykazu wychowanków). W 3 przypadkach przy tworzeniu dokumentu nie uwzględniono rozwoju dziecka, zgodnie z 14 ust. 3 pkt 4 ww. rozporządzenia (nr 11, 16, 18 z wykazu wychowanków). W diagnozach brakowało również wskazań dotyczących pracy z rodziną dziecka oraz przygotowującej dziecko do umieszczenia w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka określonych w 14 ust. 4 pkt 3 i 4 ww. rozporządzenia (nr 11, 12 i 16 z wykazu wychowanków). Plan pomocy dziecku opracowywany przez wychowawcę prowadzącego, opatrzony jego podpisem i datą sporządzenia. Na planach znajdowały się podpisy wychowawcy, dziecka oraz na niektórych także dyrektora. Dokument powstawał w okresie ok. 2 tygodni od przyjęcia dziecka do placówki. W planach uwzględniono cele i działania krótkoterminowe oraz cele i działania długoterminowe określone w 15 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia. Wskazane cele krótkoterminowe są bardzo ogólne i wymagają doprecyzowania (np. pomoc w akceptacji pobytu w Domu Miłosierdzia, pozytywne wzmacnianie wysiłków i osiągnięć, troska o własne zdrowie, kształtowanie nawyku dbania o porządek, indywidualne rozmowy z psychologiem, wzmacnianie dobrych zachowań, wiary w siebie). W planach pomocy 6 wychowanków nie wyznaczono celu pracy z dzieckiem wskazanego w 15 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia (nr 10, 11 12, 16, 18, 19 z wykazu wychowanków). Stwierdzono również brak podpisu wychowawcy na jednym z planów oraz brak daty sporządzenia również na jednym z dokumentów. Plany pomocy były modyfikowane z zachowaniem terminów wskazanych w 15 ust. 5 pkt 1 ww. rozporządzenia. W trzech przypadkach przekroczono ten termin (nr 13, 14 i 17 z wykazu wychowanków). Karta pobytu dziecka prowadzona dla każdego dziecka, uzupełniana raz w miesiącu przez wychowawcę prowadzącego, opatrzona jego podpisem i datą sporządzenia. W kartach uwzględniono wszystkie obszary wskazane w 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia. W 3 kartach stwierdzono brak wypełnionego obszaru dotyczącego współpracy z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dziecka i rodziny, w tym asystenta rodziny (nr 5 i 13 z wykazu wychowanków). Karta udziału w zajęciach specjalistycznych prowadzona osobno przez psychologa i terapeutę integracji sensorycznej, zawierała informacje dotyczące tematyki i przebiegu zajęć oraz wnioski. Dokument był opatrzony datą i podpisem osoby sporządzającej dokument. Karty udziału w zajęciach integracji sensorycznej w roku szkolnym 2015/2016 były prowadzone dla 4 dzieci natomiast karty udziału w zajęciach prowadzonych przez psychologa w kontrolowanym okresie dla 15 dzieci. 5
Ewidencja prowadzona w placówce zawierała wszystkie elementy wskazane w 17 ust. 5 ww. rozporządzenia. Ustalono, że placówka nie prowadziła arkuszy badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych wskazanych w 17 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia. W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że powiatowe centrum pomocy rodzinie przy przyjęciu dziecka do placówki najczęściej przekazywało wyłącznie skierowanie oraz postanowienie o umieszczeniu w placówce, co nie jest zgodne z art. 38 a ust. 1 ww. ustawy oraz 8 ust. 1 ww. rozporządzenia. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo nieprawidłowości Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej. Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmowy z dyrektorem, wychowawcą, pracownikiem socjalnym. W placówce obowiązuje Ramowy program pracy z rodziną w placówce opiekuńczo-wychowawczej Dom Miłosierdzia w Walendowie. W okresie objętym kontrolą z placówką współpracowało 11 rodzin. Organizowano spotkania z rodzicami po przyjęciu dziecka, ustalano zasady postępowania z dzieckiem w trakcie przepustek, informowano rodziców o stanie zdrowia, nauce i zachowaniu dziecka, podejmowano współpracę pod kątem współdecydowania o sprawach dziecka. Placówka prowadziła wywiady środowiskowe o sytuacji rodziny, podejmowała współpracę z właściwymi ośrodkami pomocy społecznej i asystentami rodziny. Wychowankowie byli urlopowani za zgodą sądu, rodzice i osoby bliskie mogli również odwiedzać ich w placówce, po wcześniejszym telefonicznym umówieniu terminu i godziny spotkania. Z uwagi na dużą liczbę zajęć oraz obowiązki szkolne odwiedziny odbywają się najczęściej podczas weekendów, świąt, dni wolnych od nauki. Placówka współpracowała z ośrodkami pomocy społecznej, asystentami rodzin. Zapraszała ich do udziału w posiedzeniach zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka oraz na spotkania w celu opracowania planu pomocy dziecku. W okresie objętym kontrolą z placówką współpracowało 3 asystentów. Placówka realizowała przepis art. 100 ust. 4a ww. ustawy. W przypadku 4 wychowanków wystąpiono do sądu o wszczęcie z urzędu postępowania o wydanie zarządzeń celem zbadania warunków umożliwiających powrót do rodziny lub umieszczenie w rodzinie przysposabiającej. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie 6
Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmowy z dyrektorem i pracownikiem socjalnym. Dla wychowanków nowoprzyjętych placówka organizowała spotkania z przedstawicielami właściwych ośrodków pomocy społecznej w sprawie planu pomocy dziecku. Ze spotkań spisywane były protokoły. Przykładowo dla dziecka przyjętego 21.11.2016 r. zespół odbył się 7.12.2016r., dla dziecka przyjętego 21.09.2016 r. zespół odbył się 14.10.2016 r. W okresie objętym kontrolą w placówce odbyły się 2 posiedzenia zespołów do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka: 25.04.2016 r. oraz 25.10.2016 r. z zachowaniem terminów określonych w art. 138 ust. 1 ww. ustawy. W przypadku jednego z zespołów rodzice wychowanków nie zostali zaproszeni, co nie jest zgodne z art. 137 ww. ustawy. Analiza dokumentacji wykazała brak zespołu dla jednego wychowanka (nr 12 z wykazu wychowanków). Zestawienie okresowej oceny sytuacji dziecka wraz z wnioskami dotyczącymi zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce było przesyłane do właściwych sądów zgodnie z art. 138 ust. 2 ww. ustawy. Zespół dokonuje oceny dziecka zgodnie z przepisami art. 136 ww. ustawy. Placówka realizowała przepis art. 4a ww. ustawy. Przed zespołami do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka wychowawca rozmawiał z dzieckiem, następnie z rozmowy była spisywana notatka opatrzona podpisem wychowawcy i dziecka. W dokumentacji znajdowało się potwierdzenie przeprowadzenia rozmów z 12 wychowankami przed zespołem z kwietnia 2016 r. i z 13 dzieci przed zespołem z października 2016 r. W okresie objętym kontrolą do ośrodka adopcyjnego zgłoszono 2 wychowanków. Do kart dziecka, w przypadku starszego wychowanka, dołączono oświadczenie dziecka, które ukończyło 13 r. ż. oraz oświadczenie w sprawie adopcji zagranicznej. Brak było opinii wskazanych w art. 139 a ww. ustawy. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia wychowanków Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji 4 usamodzielniających się wychowanków (nr 10, 13, 16, 18 z wykazu wychowanków) rozmowy z dyrektorem i pracownikiem socjalnym. W okresie objętym kontrolą w procesie usamodzielnienia pozostawał jeden wychowanek. W 2016 r. placówkę opuścił jeden wychowanek, również jednego wychowanka objęto pomocą w uzyskaniu mieszkania. 7
W wyniku czynności kontrolnych stwierdzono przekroczenie terminu wyznaczenia opiekuna usamodzielnienia wskazanego w art. 145 ust. 2 ww. ustawy dla jednego wychowanka oraz brak wyznaczenia opiekuna usamodzielnienia dla 17-letniej wychowanki (nr 13 i 16 z wykazu wychowanków). Indywidualne programy usamodzielniania zostały opracowane i zatwierdzone przez powiatowe centrum pomocy rodzinie zgodnie z art. 145 ust. 4 ww. ustawy. Analiza dokumentacji wykazała, że akceptacja dokumentacji usamodzielnianych wychowanków przez powiatowe centrum pomocy rodzinie następowała w długim terminie po złożeniu dokumentów przez placówkę, np. dokumentacja z 2015 i 2016 roku zatwierdzona w kwietniu 2017 r. Wychowankowie przed osiągnięciem pełnoletniości byli informowani o przepisach i przysługujących im uprawnieniach. Placówka organizowała zajęcia dotyczące pisania CV, składała wnioski o przydział mieszkania z zasobów komunalnych gminy, po opuszczeniu placówki kontaktowała się z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej w celu objęcia wychowanka pracą socjalną. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień Stan zatrudnienia, struktura i kwalifikacje pracowników zatrudnionych w placówce Sprawdzono na podstawie rozmowy z dyrektorem placówki oraz analizy dokumentacji i akt osobowych wszystkich pracowników. Ustalono, że placówka zatrudniała odpowiednią liczbę pracowników merytorycznych do opieki nad dziećmi, która pozwala na prawidłową realizację 10 ust. 1 oraz 16 ust. 1 ww. rozporządzenia. W okresie poddanym kontroli w placówce zatrudnionych było 8 pracowników. Wszyscy posiadali kwalifikacje zgodne z art. 97 ust. 3 oraz art. 98 ust. 1 i 3 ww. ustawy. Na podstawie analizy dokumentacji stwierdzono brak oświadczenia potwierdzającego spełnianie wymogów kwalifikacyjnych określonych w art. 98 ust. 3 ww. ustawy dla terapeuty integracji sensorycznej oraz brak zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do pracy wskazanego w art. 98 ust. 3 pkt 4 ww. ustawy dla psychologa. W przypadku jednego pracownika na oświadczeniu potwierdzającym kwalifikacje wskazane w art. 98 ust. 3 ww. ustawy brak było daty podpisania dokumentu. W okresie objętym kontrolą placówka nie korzystała z pomocy rodzin współpracujących ani wolontariuszy. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo uchybień 8
Przestrzeganie i wykonywanie praw dziecka Sprawdzono na podstawie rozmowy z dyrektorem, wychowawcą oraz dziećmi, a także na podstawie analizy dokumentów organizacyjnych oraz ankiet wypełnionych przez kadrę i wychowanków. Bezpośrednio po przyjęciu do placówki z dzieckiem rozmawia dyrektor, następnie wychowawca, omawia zapisy regulaminu placówki, obowiązujące zasady, prawa i obowiązki dziecka. Wychowankowie podpisywali: prawa i obowiązki, oświadczenie o zapoznaniu się z Regulaminem Wychowanka Domu Miłosierdzia, Regulamin rodzaje nagród i kar stosowanych wobec wychowanków oraz tryb odwołania się od kary. W regulaminie kar i nagród znalazły się zapisy ograniczające prawo dziecka do kontaktów z rodziną, np. wskazanie jako nagrody przepustek weekendowych oraz w dni wolne od zajęć szkolnych do rodziny lub rodzin zaprzyjaźnionych, prawo dziecka do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem - nagana dyrektora wobec wszystkich wychowanków. Stwierdzono także nieprawidłowe i niejasne zapisy: o karze za nieterminowy powrót z przepustki poprzez wstrzymanie przepustek na okres miesiąca oraz w Prawach i obowiązkach w części dotyczącej obowiązków: swoim zachowaniem i słowem dbam o dobre imię, przyjmując pieniądze lub inne prezenty od osób z poza placówki informuję o tym wychowawcę. Ustalono, że wizerunek dziecka publikowany jest za zgodą jego opiekunów. Na stronie internetowej placówki znajdują się wyłącznie zdjęcia dzieci, które wyraziły na to zgodę, są to byli wychowankowie. Podczas czynności kontrolnych przeprowadzono rozmowę z 5 dzieci. Również 5 wychowanków wypełniło ankietę. Dzieci potwierdziły, że dyrektor oraz wychowawcy zapoznają je z zasadami obowiązującymi w placówce oraz z regulaminem, następnie go podpisują. W placówce nie można palić i przynosić papierosów, alkoholu, narkotyków. W nauce pomagają wychowawcy oraz siostry postulantki ze Zgromadzenia, dzieci wykorzystują także do nauki Internet. Wychowankowie mogą spotykać się ze znajomymi zarówno w placówce, jak i poza jej terenem. Spotkania w placówce odbywają się w przeznaczonym do tego pokoju. Dzieci wskazały, że obowiązuje zasada, że rodzice i osoby bliskie nie mogą przychodzić do placówki bez zapowiedzi, ustalają termin i godzinę odwiedzin. Jeśli jednak ktoś pojawi się bez zapowiedzi, może się spotkać z dzieckiem. 1 osoba wskazała, że zdarzyła się sytuacja, że ktoś nie pojechał do osób bliskich za karę. Wszyscy wychowankowie comiesięcznie otrzymywali kieszonkowe w wysokości 50zł. Może być ono obniżone, w ramach mandatu, np. za bałagan, niewykonanie dyżuru porządkowego. 9
Wychowankowie ponosili konsekwencje za złe oceny, kłótnie, pyskowanie, za palenie, picie alkoholu, bałagan, nie przestrzeganie zasad, nie oddawanie telefonów na czas, nie chodzenie do szkoły, złe zachowanie, przeklinanie, np. ograniczenie korzystania z telefonu, mandat, straszenie skróceniem przepustki, nagana, zmniejszenie kieszonkowego. Od przyznanej konsekwencji można się odwołać. Za dobre zachowanie, oceny, udział w konkursach można otrzymać nagrody np. pochwała, słodycze, lepsza / droższa odzież. Na pytanie o możliwość udekorowania swojego pokoju według własnego pomysłu 2 dzieci odpowiedziało negatywnie, 1 nie wiem oraz 1 odpowiedź i tak i nie. Wychowankowie samodzielnie wybierali ubrania, byli wcześniej informowani o planowanych badaniach lekarskich, psychologicznych oraz decyzjach, które ich dotyczą. 2 osoby wskazały, że posiadają w placówce miejsce, w którym bezpiecznie mogą przechowywać swoje rzeczy, natomiast 3 zaprzeczyły. Wychowawcy zaglądali do szaf wychowanków sprawdzając porządek, gdy mają podstawy do podejrzeń, gdy mają na to ochotę. W placówce gotowali wychowawcy, dzieci samodzielnie przygotowywały raczej proste dania, sałatki, w kuchni, która znajduje się w innym budynku. Obiady dzieci spożywały w szkole oraz po powrocie podwieczorek i kolacje. Jeśli wychowankowie byli głodni informowali o tym wychowawcę, który przyrządzał im coś do jedzenia. Po kolacji jedzenie nie było dostępne w kuchni / aneksie, dzieci nie zawsze mogły przyrządzić sobie coś do jedzenia (3 odpowiedzi). W czasie wolnym dzieci korzystały z gier, ścieżki zdrowia, odrabiały lekcje, uczestniczyły w zajęciach z wychowawcami, zajęciach sportowych. Wychowankowie mogli korzystać z telefonów komórkowych do 19.30, następnie oddawali je na noc. Zakupy odzieżowe dzieci robiły sami lub z wychowawcami. Miały możliwość realizowania praktyk religijnych. Udział w mszach był dobrowolny, przy czym wychowankowie podkreślili, że wskazana jest obecność. Placówka zapewniała dostęp do adresów instytucji, do których można się zwrócić w przypadku nieprzestrzegania praw dzieci. W trakcie czynności kontrolnych 3 pracowników placówki wypełniło ankietę dotyczącą realizacji praw dzieci w placówce. W ankiecie nie wskazano sytuacji, które świadczyłyby o łamaniu praw dziecka. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie pomimo nieprawidłowości Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, z późn. zm.) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli 10
przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Siostry Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne: 1. Przyjmować do placówki dzieci na podstawie orzeczenia sądu zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, z późn. zm.) oraz skierowania powiatu, o którym mowa w 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). 2. Systematycznie zaopatrywać kuchnię w podstawowe produkty żywnościowe oraz zgodnie z 18 ust. 1 pkt 9 ww. rozporządzenia zapewnić do nich całodobowy dostęp. 3. W związku z wynikami rozmowy i ankiety przeprowadzonej wśród dzieci, nie ograniczać wychowankom prawa do kontaktu z rodzicami, wskazanego w art. 4 ww. ustawy. 4. Do udziału w zespole do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka zapraszać rodziców dziecka, z wyjątkiem rodziców pozbawionych praw rodzicielskich zgodnie z art. 137 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy. 5. Przestrzegać terminu wyznaczania opiekuna usamodzielnienia wskazanego w art. 145 ust. 2 ww. ustawy. 6. Dla dzieci zgłaszanych do ośrodków adopcyjnych sporządzać wszystkie opinie wskazane w art. 139a ww. ustawy. 7. Uzupełnić dokumentację osobową psychologa o zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy wskazane w art. 98 ust. 3 pkt 4 ww. ustawy. 8. Wypłacać wychowankom kieszonkowe w terminach miesięcznych. W przypadku konieczności zmniejszenia wysokości kieszonkowego wypłacać minimalną kwotę określoną w 18 ust. 1 pkt 8 ww. rozporządzenia. 9. Dla każdego dziecka prowadzić arkusz badań i obserwacji psychologicznych lub pedagogicznych zgodnie z 17 ust. 1 pkt. 4 ww. rozporządzenia. 10. W planach pomocy dziecku każdorazowo wyznaczać cel pracy z dzieckiem oraz wskazywać bardziej szczegółowe cele krótkoterminowe określone w 15 ust. 3 ww. rozporządzenia. Modyfikować plany zgodnie z terminami wskazanymi w 15 ust. 5 ww. rozporządzenia. 11. W diagnozie psychofizycznej uwzględniać wszystkie elementy i wskazania określone w 14 ust. 3 i ust. 4 ww. rozporządzenia. 11
Uwagi i wnioski Ponadto należy: 1. Przy najbliższej zmianie dokumentów organizacyjnych jednostki uaktualnić publikator ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a także dostosować zapisy i terminologię do aktualnie obowiązujących przepisów. 2. Przeprowadzić z wychowankami i kadrą placówki rozmowę dotyczącą dobrowolności odbywania praktyk religijnych. 3. W kartach udziału w zajęciach specjalistycznych, wskazanych w 17 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, wpisywać wszystkie zajęcia, w których uczestniczył wychowanek, także zajęcia prowadzone poza placówką. 4. Rozważyć zwiększenie swobody i możliwości dekorowania pokoi przez wychowanków. 5. W przypadku podjęcia współpracy przez placówkę z terapeutą integracji sensorycznej odebrać od niego oświadczenia potwierdzające wymogi kwalifikacyjne wynikające z art. 98 ust. 3 pkt 1-3 ww. ustawy. Jednocześnie zobowiązuję s. dyrektor do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych. Jednocześnie przypominam, że w przypadku osób, które nie realizują zaleceń pokontrolnych mają zastosowanie przepisy art. 198 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 697, z późn. zm.) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Małgorzata Tajchman STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Agnieszka Woźniak - Markowska z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wioletta Kucharska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 12