Pan Andrzej Budrecki Dyrektor Ośrodka Pomocy Dziecku Zielone Izdebno Izdebno Kolonia Łaskarzew

Transkrypt

1 WOJEWODA MAZOWIECKI Warszawa, 29 czerwca 2017 r. WPS-S JZ Pan Andrzej Budrecki Dyrektor Ośrodka Pomocy Dziecku Zielone Izdebno Izdebno Kolonia Łaskarzew WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie Oddziału w Delegaturze - Placówce Zamiejscowej w Siedlcach: Jolanta Zaorska starszy inspektor wojewódzki i Beata Trzcińska starszy inspektor wojewódzki, przeprowadził w dniach 20 i 21 czerwca 2017 r. kontrolę doraźną w Ośrodku Pomocy Dziecku Zielone Izdebno w Izdebnie Kolonii. Kontrola została przeprowadzona w związku z pismem przesłanym do Oddziału Polityki Społecznej w Siedlcach przez Sąd Rejonowy w Garwolinie III Wydział Rodzinny i Nieletnich. Zakres kontroli obejmował zaspokajanie potrzeb dziecka i respektowanie jego praw, w szczególności ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem w okresie od dnia 1 grudnia 2016 r. do dnia kontroli. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Ośrodek Pomocy Dziecku Zielone Izdebno zwany dalej Ośrodkiem jest całodobową placówką opiekuńczo wychowawczą, w ramach której, funkcjonuje placówka interwencyjna w Izdebnie

2 Kolonii 44 z liczbą miejsc 30 i placówka socjalizacyjna w Izdebnie Kolonii 45E z liczbą miejsc 5. Ośrodek działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 35/2015 z dnia 7 stycznia 2015 r. i jest wpisany do Rejestru placówek opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych województwa mazowieckiego pod poz Podmiotem prowadzącym jest Powiat Garwoliński. W okresie objętym kontrolą dyrektorem był p. Andrzej Budrecki, który poinformował, że w przypadku jego nieobecności zastępstwo pełni p. Kinga Sowa specjalista pracy socjalnej. Ośrodek działa na podstawie Statutu Ośrodka Pomocy Dziecku Zielone Izdebno nadanego Uchwałą Nr XXXV/229/2014 Rady Powiatu Garwolińskiego z dnia 13 lutego 2014 r. oraz Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka Pomocy Dziecku Zielone Izdebno, wprowadzonego Zarządzeniem Nr 3/2017 Dyrektora Ośrodka z dnia r. (akta kontroli str. 7-21) W czasie kontroli w Ośrodku umieszczonych było łącznie 32 wychowanków, z tego: w placówce interwencyjnej - 27 w wieku od 5 do 19 roku życia; w placówce socjalizacyjnej umieszczonych było 5 dzieci w wieku od 15 do 18 roku życia. Dziecko z uregulowaną sytuacją prawną zostało zgłoszone do ośrodka adopcyjnego. (akta kontroli str ) W Ośrodku zatrudnieni byli: dyrektor (1 etat), wychowawcy (14 i ½ etatu), pedagog (1 etat), terapeuta (1/4 etatu), psycholog (1 i ¾ etatu). Podczas kontroli stwierdzono, że na stanowisku psychologa od r. została zatrudniona osoba, która jest studentką studiów magisterskich na kierunku psychologia, planowany termin ukończenia r. Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy osoba zatrudniona na stanowisku psychologa powinna posiadać prawo wykonywania zawodu psychologa w rozumieniu ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. Pozostali pracownicy merytoryczni posiadają kwalifikacje zgodne z wymaganiami określonymi w art. 97 ust. 3 oraz w art. 98 ust. 1 ww. ustawy. (akta kontroli str ) W dniach r r. oraz w dniu r. kontrolę w Ośrodku przeprowadził zespół kontrolny powołany przez członka Zarządu Powiatu Garwolińskiego. Przedmiotem kontroli było: Sprawdzenie sygnału zaniedbywania dzieci oraz stosowania przemocy fizycznej i psychicznej ze strony wychowawców wobec dzieci, w związku z zawiadomieniem Ogólnopolskiego Pogotowia dla ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. W wyniku kontroli ustalono, że w Ośrodku nie dochodzi do sytuacji zaniedbywania dzieci oraz przemocy fizycznej i psychicznej opisanych w piśmie Niebieskiej Linii. Wydano 2 zalecenia pokontrolne: 2

3 Przeprowadzić z wychowawcami rozmowy na temat obowiązujących w Ośrodku standardów pracy. Uzupełnić zapisy Regulaminu o stosowane w Ośrodku kary, tj. wcześniejszą ciszę nocną, dodatkowe dyżury, pobyt w sypialni w celu wyciszenia się. Na podstawie oględzin budynków, ze szczególnym uwzględnieniem aneksów kuchennych stwierdzono, że zapewnione były warunki bytowe określone w 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 roku Nr 292, poz.1720). Realizacja praw dziecka określonych w art. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem. Respektowanie praw dziecka w placówce, w szczególności prawa do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem sprawdzono na podstawie: analizy dokumentacji, rozmowy z dyrektorem oraz z dziećmi, analizy ankiet przeprowadzonych z wychowankami i wychowawcami. Analiza planów pracy wychowawców potwierdziła, że dzieci miały zapewnioną opiekę wychowawczą przez całą dobę. Wychowawca kierował procesem wychowawczym nie więcej niż 3 dzieci. Staż pracy wychowawców w Ośrodku wynosił od 1 roku do 35 lat. Psycholog przebywa na długotrwałym zwolnieniu lekarskim, w bieżącym roku zatrudniono psychologa na zastępstwo oraz terapeutę. Dyrektor poinformował, że wychowawcy pełniący dyżur nocny dokonywali w ciągu nocy obchodu placówek. Jednak w wyniku analizy zeszytów, w których odnotowywano przebieg dyżurów wychowawczych i obchodów stwierdzono, że brak jest rzetelnych i systematycznych zapisów potwierdzających co najmniej trzykrotny obchód w ciągu nocy zgodnie z 12 ww. rozporządzenia. Ustalono, że wychowankowie byli poinformowani o zasadach obowiązujących w placówce. Prawa wychowanków oraz telefony do instytucji, do których mogą się zwrócić umieszczone zostały w miejscach dostępnych dla wszystkich dzieci. Prawa i obowiązki oraz nagrody i formy dyscyplinowania wychowanków zawarte są w Regulaminie Organizacyjnym. Zgodnie z Regulaminem przed zastosowaniem kary wychowawca ma obowiązek wysłuchać wychowanka, wychowanek może odwołać się do dyrektora lub wnosić o ponowne rozpatrzenie sprawy. W dniu kontroli miało miejsce posiedzenie zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, na które zaproszeni zostali wychowankowie w celu ich wysłuchania. Dotychczas w Ośrodku nie opracowano i nie wprowadzono procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych i przemocowych. Sytuacje problemowe opisywane były w zeszycie, w którym 3

4 odnotowywany był przebieg dyżurów wychowawczych. Dyrektor poinformował, że w okresie kontrolowanym nie wpłynęły do niego skargi ze strony wychowawców, wychowanków i ich rodziców. Dyrektor poinformował, że żadne dziecko nie zgłosiło do niego przypadku stosowania przez wychowawcę przemocy fizycznej lub psychicznej. Nie stwierdził również sytuacji, w których byłyby łamane prawa dziecka. Dyrektor poinformował pisemnie, że prowadzi nadzór nad pracą kadry merytorycznej, jednakże nie przedstawił dokumentacji w tym zakresie. (akta kontroli 29-30) W czasie kontroli przeprowadzono ankietę z 13 wychowankami (w tym 9 chłopców i 4 dziewczynki) w wieku od 9 do 17 lat. Ankieta miała charakter dobrowolny i anonimowy, przeprowadzona była bez obecności pracowników placówki. (akta kontroli str ) 7 ankietowanych podało, że w placówce nie można otrzymać nagród, 5 wychowanków potwierdziło możliwość ich otrzymywania wśród których wymienili: lody, słodycze, możliwość korzystania z komputera. Wszyscy ankietowani wskazali, że za nieprzestrzeganie obowiązujących zasad (np. za palenie papierosów w placówce lub niestosowne zachowanie) są stosowane konsekwencje takie jak: dodatkowe dyżury, prace porządkowe, brak wszelkich przyjemności, np. korzystania z komputera lub oglądania telewizji. 6 wychowanków wskazało, że nie ma się do kogo zwrócić, jeśli nie zgadza się z przyznaną konsekwencją, pozostali podali, że mogą się do kogoś zwrócić, 2 osoby wskazały tu na dyrektora. Dyrektor potwierdził w rozmowie, że wychowankowie mają możliwość odwołania się od nałożonej przez wychowawcę kary i zwracają się do niego w sytuacji odwołania się od kary, dziecko zawsze jest wysłuchane, prowadzone są rozmowy wyjaśniające. 4 wychowanków odpowiedziało, że zdarzyło się, aby wychowawca uderzył wychowanka, 5 napisało, że zdarzyło się, że wychowanek był wyciągany na siłę spod prysznica. Jak wynika z wyjaśnień dyrektora, przytoczonych w wystąpieniu powyżej, żadne dziecko, jak twierdzi nie zgłosiło przypadku stosowania przez wychowawcę lub innego pracownika przemocy fizycznej. 7 wychowanków podaje, że zdarzyło się, że wychowawca zamknął za karę wychowanka w pokoju lub innym pomieszczeniu. Dyrektor i wychowawcy poinformowali, że w uzasadnionych przypadkach dzieci ponoszą konsekwencje w postaci pobytu w sypialni w celu wyciszenia się, jednak sypialnia nie jest zamykana na klucz. 11 wychowanków wskazało, że pracownicy nie pukają do drzwi, wchodząc do pokoju wychowanków. Wychowankowie podają, że zawsze mają dostęp do produktów żywnościowych, znajdujących się w wyznaczonych pomieszczeniach. W trakcie oględzin placówki ustalono, że wychowankowie korzystają z 3 aneksów kuchennych w placówce interwencyjnej i 1 aneksu w placówce socjalizacyjnej. Jednak aneksy w placówce interwencyjnej zamykane są na klucz, którym dysponują wychowawcy. Aneksy otwierane są każdorazowo na prośbę wychowanka. 4

5 W lodówkach znajdowały się podstawowe produkty żywnościowe, między innymi: wędlina, konserwy, masło, mleko, dżemy, ser żółty. Ponadto w aneksach dostępne było pieczywo i płatki, nie było wody ani napojów. Dyrektor poinformował w rozmowie, że wychowankowie mogą zrobić sobie herbatę, a ponadto wychowawcy na prośbę wychowanków pobierają wodę z magazynu żywności. Wychowankowie obiady spożywają na stołówce, gdzie wywieszony jest jadłospis. 9 wychowanków wskazało, że wychowawca lub inny pracownik używał w stosunku do wychowanków wyzwisk lub innych obraźliwych słów. Na kolejne pytanie wychowankowie odpowiedzieli, że nie zdarzyło się, aby ktoś krzywdził ich w placówce. 11 ankietowanych podaje, że zdarzyło się, że za karę ktoś nie pojechał do rodziców/osób bliskich. Dyrektor złożył wyjaśnienie, że kara ta praktycznie nie jest stosowana. Jedynie w przypadkach, gdy sąd zawarł zapis, że urlopowanie wychowanka zależy od dyrektora Ośrodka, wówczas dyrektor biorąc pod uwagę sytuację rodzinną dziecka podejmował decyzję o jego pozostaniu w Ośrodku. (akta kontroli 28-29) 8 wychowanków podaje, że zdarzają się między nimi bójki, które są zgłaszane osobom dorosłym i są wyciągane konsekwencje, najczęściej zakaz korzystania z komputera. Większość ankietowanych wskazało, że w placówce zdarzały się kłótnie z wychowawcami, najczęstszy powód dotyczył ich zdaniem niezasłużonej kary. 8 dzieci wskazuje, że ma dostęp do informacji o instytucjach, do których można zwrócić się w przypadku nieprzestrzegania praw dziecka i wskazuje, że są wywieszone w różnych miejscach w placówce. W trakcie kontroli przeprowadzono dobrowolną i anonimową rozmowę z 7 dzieci (w tym 4 dziewczynki i 3 chłopców) w wieku od 8 do 18 lat. Czynności te odbyły się bez obecności pracowników placówki. Wychowankowie chętnie rozmawiali i udzielali informacji. Powiedzieli, że zawsze mają dostęp do żywności, ponieważ zwracają się do wychowawcy, który otwiera im aneks kuchenny. Zdarza się, że jeden wychowawca w obecności wychowanków przeklina. Zdarzają się też kłótnie z wychowawcami z powodu zdaniem dzieci niesłusznych posądzeń, wówczas po pomoc można zwrócić się do dyrektora. 1 wychowanek wskazał, że zdarzają się zakazy wyjazdu do rodziny. Wychowankowie w rozmowie zaprzeczyli, aby doświadczali lub byli świadkami przemocy fizycznej lub psychicznej ze strony wychowawców. Przeprowadzono anonimową ankietę z 8 wychowawcami. (akta kontroli str ) Wszyscy podali, że nie byli świadkami stosowania przez wychowawców przemocy wobec wychowanków. Wychowawcy stwierdzili, że nie zamykają wychowanków za karę w pokojach, natomiast stosują konsekwencje w postaci pobytu w sypialni, która nie jest zamykana na klucz, w celu wyciszenia się wychowanka. 2 wychowawców podało, że puka do drzwi wychowanków, 5

6 pozostali nie pukają. 2 wychowawców wskazało, że zdarzają się bójki wśród wychowanków, 5 wychowawców podało, że zdarzyło się, że za karę wychowanek nie pojechał do rodziców/osób bliskich, dlatego, że: na przepustkach sądowych jest zaznaczone, że przepustka udzielana jest za zgodą dyrektora placówki, ograniczenie wyjazdu do domu z powodu złych warunków domowych i alkoholizmu rodziców. 5 wychowawców podało, że zdarzają się kłótnie wychowawców z wychowankami, którzy obrzucają wychowawców wyzwiskami, plują, trzaskają drzwiami, każdy powód jest dobry, powodem jest też wydany wychowankom zakaz słuchania muzyki z wulgaryzmami. Podczas rozmowy dyrektor i wychowawcy poinformowali, że w Ośrodku przebywają także dzieci agresywne, z zaburzeniami emocji i zachowania, które leczone są psychiatrycznie. Przedstawiając powyższe ustalenia informuję, że realizację zadania w przedmiocie: zaspokajanie potrzeb dziecka i respektowanie jego praw, w szczególności ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem ocenia się pozytywnie pomimo nieprawidłowości. Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz.U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pana Dyrektora następujące zalecenia pokontrolne: 1. Wyeliminować przypadki krzywdzenia dzieci i ograniczania ich praw. 2. Przeprowadzić szkolenie oraz rozmowy z wychowawcami na temat przestrzegania praw wychowanków, właściwego, tj. podmiotowego, nacechowanego szacunkiem odnoszenia się do wychowanków. 3. Przeprowadzić rozmowy z wychowankami w celu zwiększenia ich wiedzy na temat praw, obowiązków i zasad obowiązujących w Ośrodku. 4. Nie stosować kary zakazu wyjazdu (chyba, że sąd postanowił inaczej) do rodziców czy osób bliskich wobec wychowanków. Jednocześnie każdorazowo wyjaśniać wychowankom ich sytuację rodzinną, uniemożliwiającą wyjazd do domu. 5. Zapewnić wychowankom nieograniczony dostęp przez całą dobę do podstawowych produktów żywnościowych oraz napojów zgodnie z 18 ust 1 pkt 9 ww. rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 6

7 6. Rzetelnie dokumentować trzykrotny obchód nocny zgodnie z 12 ww. rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 7. Dokumentować prowadzony nadzór nad pracą kadry merytorycznej mając na uwadze 13 ww. rozporządzenia w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 8. Na stanowisku psychologa zatrudniać osoby posiadające kwalifikacje określone w art. 98 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Uwagi: Ponadto należy: Opracować procedurę postępowania w przypadkach występowania przemocy lub sytuacji kryzysowych. Jednocześnie przypominam, że w przypadku osób, które nie realizują zaleceń pokontrolnych mają zastosowanie przepisy art. 198 ww. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2017 r. poz. 697) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Jolanta Zaorska STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Beata Trzcińska z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wioletta Kucharska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej 7