Bilans płatniczy. Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku

Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku Warszawa 2006

Projekt graficzny: Oliwka s. c. Skład i druk: Drukarnia NBP Wydał: Narodowy Bank Polski Departament Komunikacji Społecznej 00-919 Warszawa, ul. Świętokrzyska 11/21 Telefon 022 653 23 35 Fax 022 653 13 21 www.nbp.pl Copyright Narodowy Bank Polski, 2006

Synteza Spis treêci Spis treści Synteza...................................................... 6 1. Rachunek bieżący............................................. 8 1.1. Wyższy deficyt obrotów towarowych........................................... 9 1.1.1. Wzrost eksportu towarów............................................. 10 1.1.2. Wzrost importu towarów............................................. 13 1.2. Nieznaczne pogorszenie salda usług........................................... 15 1.2.1. Podróże zagraniczne................................................. 16 1.2.2. Usługi transportowe................................................. 17 1.2.3. Pozostałe usługi.................................................... 18 1.3. Zmniejszenie ujemnego salda dochodów....................................... 19 1.4. Spadek dodatniego salda transferów bieżących.................................. 20 2. Rachunek kapitałowy......................................... 23 3. Rachunek finansowy......................................... 24 3.1. Inwestycje nierezydentów w Polsce............................................ 24 3.1.1. Silny napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich........................ 24 3.1.2. Napływ kapitału portfelowego......................................... 26 3.1.3. Odpływ pozostałych inwestycji zagranicznych.............................. 28 3.2. Inwestycje rezydentów za granicą............................................. 29 3.2.1. Wzrost inwestycji rezydentów za granicą................................. 29 3.3. Pochodne instrumenty finansowe............................................. 30 4. Oficjalne aktywa rezerwowe................................... 32 5. Zadłużenie zagraniczne ogółem................................. 33 5.1. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego..................................... 33 5.2. Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw.................................. 34 5.3. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego..................................... 36 5.4. Zadłużenie zagraniczne NBP................................................. 36 5.5. Obsługa zadłużenia zagranicznego............................................ 37 5.6. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego................................... 37 6. Aneks statystyczny........................................... 39 Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku

Spis tabel Spis tabel Tabela I Składniki salda rachunku bieżącego................................... 8 Tabela II Eksport towarów w podziale geograficznym........................... 11 Tabela III Eksport towarów według kierunków przeznaczenia...................... 12 Tabela IV Import towarów w podziale geograficznym........................... 14 Tabela V Import towarów według kierunków przeznaczenia....................... 15 Tabela VI Usługi........................................................ 17 Tabela VII Dochody...................................................... 20 Tabela VIII Transfery bieżące................................................ 21 Tabela IX Rachunek kapitałowy............................................. 23 Tabela X Zagraniczne inwestycje w Polsce.................................... 25 Tabela XI Zagraniczne inwestycje bezpośrednie................................. 25 Tabela XII Zagraniczne inwestycje portfelowe salda............................ 26 Tabela XIII Zagraniczne inwestycje portfelowe obroty........................... 27 Tabela XIV Pozostałe inwestycje pasywa...................................... 28 Tabela XV Inwestycje rezydentów za granicą................................... 29 Tabela XVI Saldo pochodnych instrumentów finansowych......................... 30 Tabela XVII Oficjalne aktywa rezerwowe stany.................................. 32 Tabela XVIII Bilans płatniczy w mln EUR......................................... 40 Tabela XIX Bilans płatniczy w mln PLN......................................... 42 Tabela XX Bilans płatniczy w mln USD........................................ 44 Tabela XXI Bilans płatniczy salda............................................ 46 Tabela XXII Rachunek bieżący................................................ 46 Tabela XXIII Usługi........................................................ 48 Tabela XXIV Pozostałe usługi................................................. 48 Tabela XXV Dochody...................................................... 50 Tabela XXVI Transfery bieżące................................................ 52 Tabela XXVII Inwestycje bezpośrednie........................................... 53 Tabela XXVIII Inwestycje portfelowe............................................. 54 Tabela XXIX Inwestycje portfelowe aktywa..................................... 54 Tabela XXX Inwestycje portfelowe pasywa..................................... 56 Tabela XXXI Pozostałe inwestycje aktywa...................................... 56 Tabela XXXII Pozostałe inwestycje pasywa...................................... 58 Tabela XXXIII Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego............................ 58 Tabela XXXIV zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe. 60 Tabela XXXV Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty........... 60 Tabela XXXVI Podstawowe wskaźniki zadłużenia zagranicznego....................... 64 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Synteza Spis wykresów Spis wykresów Wykres 1 Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB............................. 8 Wykres 2 Składniki salda rachunku bieżącego................................... 9 Wykres 3 Obroty towarowe................................................. 9 Wykres 4 Eksport towarów trend.......................................... 10 Wykres 5 Eksport towarów wg sekcji PCN..................................... 11 Wykres 6 Import towarów trend........................................... 13 Wykres 7 Import towarów wg sekcji PCN...................................... 14 Wykres 8 Usługi przychody............................................... 16 Wykres 9 Usługi rozchody............................................... 16 Wykres 10 Dochody...................................................... 20 Wykres 11 Transfery bieżące................................................ 21 Wykres 12 Komponenty rachunku finansowego.................................. 24 Wykres 13 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie................................. 25 Wykres 14 Zagraniczne inwestycje portfelowe................................... 26 Wykres 15 Różnice rentowności obligacji 10-letnich.............................. 27 Wykres 16 Pozostale inwestycje pasywa...................................... 28 Wykres 17 Inwestycje portfelowe aktywa..................................... 30 Wykres 18 Zmiany stanu oficjalnych aktywów rezerwowych........................ 32 Wykres 19 Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory..................... 33 Wykres 20 Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego.............. 34 Wykres 21 Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw......................... 35 Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku

Synteza Synteza Poniższe opracowanie ma charakter statystyczno-analityczny i przedstawia relacje gospodarcze podmiotów krajowych z podmiotami zagranicznymi w I kwartale 2006 r. 1. W omawianym okresie zarejestrowano deficyt na rachunku bieżącym, który wyniósł 1.338 mln EUR. Deficyt ten pogłębił się, w porównaniu z I kwartałem 2005 r., o 295 mln EUR, tj. 28,3%, głównie w wyniku spadku dodatniego salda transferów bieżących oraz powiększenia deficytu obrotów towarowych. Pomimo pogłębienia się deficytu rachunku bieżącego jego relacja do PKB prawie się nie zmieniła i ujęciu rocznym wyniosła -1,5%. Główne pozycje rachunku bieżącego w I kwartale 2006 r., w porównaniu z I kwartałem 2005 r., przedstawiały się następująco: deficyt obrotów towarowych wyniósł 294 mln EUR i pogłębił się o 35 mln EUR, tj. o 13,5%, dodatnie saldo usług wyniosło 276 mln EUR i zmniejszyło się o 34 mln EUR, tj. o 11,0%, ujemne saldo dochodów wyniosło 2.024 mln EUR i zmniejszyło się o 116 mln EUR, tj. o 5,4%, dodatnie saldo transferów bieżących wyniosło 704 mln EUR i zmniejszyło się o 342 mln EUR, tj. o 32,7%. W I kwartale 2006 r. odnotowano bardzo szybki przyrost wymiany towarowej z zagranicą, zarówno po stronie eksportu, którego wartość po raz pierwszy w historii przekroczyła 20 mld EUR, jak i importu, przy czym bardzo szybko rośnie wolumen wymiany towarowej (o 21% w eksporcie oraz 19% w imporcie), przy nieznacznych zmianach cen. Obserwowany wzrost eksportu jest przede wszystkim skutkiem zwiększenia eksportu wyrobów przetworzonych, takich jak: telewizory, samochody osobowe i ciężarowe, silniki spalinowe. W analizowanym okresie zwiększyła się także wartość eksportu miedzi i węgla, głównie z uwagi na wzrost ich cen na rynkach zagranicznych, a także żywności. W imporcie do Polski najsilniej rosną wyroby przetworzone, takie jak części do samochodów i sprzętu elektronicznego, komputery, leki. Nastąpił również znaczny wzrost importu ropy naftowej (o prawie 60%) spowodowany wzrostem jej cen na rynkach światowych. Pogorszenie salda wymiany usługowej z zagranicą było spowodowane głównie zmniejszeniem dodatniego salda podróży zagranicznych, będącym konsekwencją zwiększonych wydatków Polaków za granicą. Obniżenie wysokiego ujemnego salda dochodów wynikało przede wszystkim ze spadku reinwestowanych przez zagranicznych inwestorów bezpośrednich zysków. Było to konsekwencją niższych niż w poprzednim roku zysków polskich przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania. Pogorszenie dodatniego salda transferów bieżących było głównie rezultatem wzrostu zapłaconej przez budżet państwa składki do Unii Europejskiej. W rozliczeniach z Unią Europejską w I kwartale 2006 r. saldo transferów bieżących było ujemne (377 mln EUR). Jednocześnie w transferach kapitałowych zaobserwowano napływ środków z Unii Europejskiej w wysokości 340 mln EUR. W konsekwencji Polska po raz pierwszy była płatnikiem netto transferów bieżących i kapitałowych z Unią w wysokości 37 mln EUR, co było spowodowane zwiększoną składką do unijnego budżetu zapłaconą przez polski rząd. Najwięcej środków otrzymanych z Unii przeznaczono na dopłaty bezpośrednie dla rolników oraz budowę autostrad. N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Synteza 2. Rachunek finansowy bilansu płatniczego w I kwartale 2006 r. charakteryzował się napływem inwestycji bezpośrednich oraz portfelowych przy jednoczesnym odpływie kapitału w postaci pozostałych inwestycji zagranicznych (kredyty, rachunki bieżące i depozyty). W I kwartale 2006 r. napłynęło do Polski 3.372 mln EUR kapitału w postaci zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Wzrost napływu kapitału zagranicznego wynikał ze zwiększonych inwestycji nierezydentów w akcje i udziały polskich spółek, a także znacznego wzrostu wartości zaciąganych przez polskie spółki kredytów od swoich zagranicznych udziałowców. Już od wielu lat I kwartał każdego roku charakteryzuje się znacznym napływem kapitału w inwestycje portfelowe. W I kwartale 2006 r. wyniósł on 3.100 mln EUR. Jak co roku główną przyczyną takiego napływu są emisje skarbowych papierów wartościowych na rynkach zagranicznych. W I kwartale 2006 r. miał natomiast miejsce odpływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie udziałowe papiery wartościowe, wynoszący 496 mln EUR. Nierezydenci wycofywali się z inwestycji na warszawskiej giełdzie, wpisując się w globalną tendencję wycofywania się z rynków wschodzących. W I kwartale 2006 r. zarejestrowano odpływ netto kapitału z tytułu pozostałych inwestycji zagranicznych w wysokości 1.561 mln EUR, głównie w postaci spłat kredytów sektora rządowego. W inwestycjach polskich podmiotów za granicą odnotowano odpływ kapitału, czyli zwiększenie polskich inwestycji zagranicznych w wysokości 1.473 mln EUR. Polscy inwestorzy kupowali zagraniczne papiery wartościowe, udzielali kredytów handlowych oraz nieznacznie zwiększali swoje inwestycje bezpośrednie za granicą. 3. Zadłużenie zagraniczne Polski na koniec I kwartału 2006 r. wyniosło 112.221 mln EUR i w stosunku do IV kwartału 2005 r. zwiększyło się o 1.448 mln EUR, tj. o 1,5%, głównie na skutek przyrostu zadłużenia sektora rządowego (o 2.394 mln EUR). Największa część (46,5%) zadłużenia zagranicznego przypada na sektor rządowy. Znaczny udział w zadłużeniu zagranicznym Polski ma również sektor przedsiębiorstw (41,4%). Ma ono przede wszystkim postać kredytów otrzymanych od zagranicznych inwestorów bezpośrednich, zagranicznych banków oraz dostawców towarów i usług (kredyty handlowe). 4. W I kwartale 2006 r. wskaźniki ostrzegawcze służące do oceny nierównowagi zewnętrznej utrzymały się na bezpiecznym poziomie, zbliżonym do obserwowanego w 2005 r. Relacja salda obrotów bieżących do PKB wyniosła -1,5% i w stosunku do IV kwartału 2005 r. pogorszyła się o 0,1 punktu procentowego. Wskaźnik pokrycia importu towarów i usług aktywami rezerwowymi nie zmienił się i w I kwartale 2006 r. wskazywał on na możliwość finansowania importu rezerwami przez 4,4 miesiąca. Wskaźnik pokrycia obsługi zadłużenia zagranicznego eksportem towarów i usług w I kwartale 2006 r. wyniósł 29,7% i poprawił się w stosunku do analogicznego kwartału 2005 r. Poprawiła się również relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem. Na koniec I kwartału 2006 r. wyniosła 18,5%, podczas gdy na koniec IV kwartału 2005 r. wskaźnik ten wynosił 19,8%. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku

Rachunek bieżący 1 1 Rachunek bieżący W I kwartale 2006 r. saldo rachunku bieżącego bilansu płatniczego było ujemne i wyniosło 1.338 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. saldo to uległo pogłębieniu o 295 mln EUR, tj. o 28,3%. Na wielkość deficytu rachunku bieżącego złożyły się przede wszystkim: ujemne saldo dochodów oraz ujemne saldo w handlu towarami. Jednocześnie zarejestrowano dodatnie saldo transferów bieżących oraz usług. Deficyt obrotów towarowych wyniósł 294 mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2005 r. ujemne saldo obrotów towarowych pogorszyło się o 35 mln EUR, tj. o 13,5%. Pogorszenie salda obrotów towarowych nastąpiło w warunkach silnego wzrostu obrotów zarówno po stronie eksportu, jak i importu. Eksport w I kwartale 2006 r. wzrósł o 3.986 mln EUR, tj. 22,6%, podczas gdy import wzrósł o 4.021 mln EUR, czyli 22,5%. Dodatnie saldo usług wyniosło 276 mln EUR i zmniejszyło się o 34 mln EUR, na skutek znacznego wzrostu rozchodów o 38,4% przy nieco niższym wzroście przychodów o 32,5%. Ujemne saldo dochodów (2.024 mln EUR), w porównaniu z I kwartałem poprzedniego roku, poprawiło się o 116 mln EUR, tj. o 5,4%. Poprawa ta spowodowana była przez wzrost przychodów przy jednoczesnym spadku rozchodów. Nadwyżka w zakresie transferów bieżących zarejestrowana w I kwartale 2006 r. (704 mln EUR) wynikała przede wszystkim z rosnących transferów prywatnych obejmujących między innymi przekazy zarobków osób pracujących za granicą. Na skutek wysokiej składki unijnej zapłaconej Tabela I Składniki salda rachunku bieżącego (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I Saldo rachunku bieżącego -1.043-500 -861-1.053-1.338 Saldo obrotów handlowych 51-71 -385-199 -18 Saldo towarów -259-633 -599-691 -294 Saldo usług 310 562 214 492 276 Saldo dochodów -2.140-2.196-1.996-2.112-2.024 Saldo transferów bieżących 1.046 1.767 1.520 1.258 704 Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB 0,0-1,0-2,0-3,0-4,0-5,0-6,0-7,0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Roczna suma ruchoma Kwartały netto N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Wykres 2. Składniki salda rachunku bieżącego mln EUR 3.000 2.000 1.000 0-1.000-2.000-3.000-4.000-5.000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 1 Towary Usługi Dochody Transfery Rachunek bieżący przez budżet państwa dodatnie saldo transferów bieżących, w porównaniu z I kwartałem 2005 r., zmniejszyło się o 342 mln EUR, czyli o 32,7%. Przedstawione powyżej zmiany wpłynęły na poziom relacji salda rachunku bieżącego do PKB. W I kwartale 2006 r. wartość tego wskaźnika wynosiła -2,1% i pogorszyła się o 0,3 punktu procentowego w porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. W ujęciu rocznym relacja salda obrotów bieżących do PKB w I kwartale 2006 r. wynosiła -1,5% i była lepsza o 0,1 punktu procentowego niż w IV kwartale 2005 r. Prawie nie zmieniły się również inne wskaźniki opisujące równowagę zewnętrzną. Wskaźnik pokrycia importu towarów i usług aktywami rezerwowymi wskazywał, tak jak przed rokiem, na możliwość finansowania importu rezerwami przez 4,4 miesiąca. 1.1. Wyższy deficyt obrotów towarowych Obroty towarowe 1 bilansu płatniczego w I kwartale 2006 r. ukształtowały się na następującym poziomie: eksport 21.590 mln EUR, import 21.884 mln EUR. W porównaniu z analogicznym Wykres 3. Obroty towarowe mln EUR 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Eksport Import 1 Obroty towarowe w bilansie płatniczym od 2000 r. są zestawiane według metodyki opartej na danych statystyki handlu zagranicznego, prezentowanej przez Główny Urząd Statystyczny oraz na doszacowaniach dokonanych na potrzeby rachunków narodowych. W I kwartale 2006 r. kwoty obrotów towarowych w eksporcie zawierały 93,2% obrotów zestawionych według danych statystyki handlu zagranicznego, prezentowanej przez Główny Urząd Statystyczny oraz 6,8% obrotów zestawionych na podstawie szacunków dokonanych na potrzeby rachunków narodowych; zaś w imporcie 99,7% obrotów zestawionych według danych statystyki handlu zagranicznego oraz 0,3% obrotów zestawionych na podstawie szacunków dokonanych na potrzeby rachunków narodowych. Ponadto na potrzeby bilansu płatniczego import zestawiony według danych statystyki handlu zagranicznego został skorygowany o oszacowane koszty transportu, zawarte w fakturach importowych wystawionych na bazie CIF. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku

Rachunek bieżący 1 okresem poprzedniego roku eksport wzrósł o 22,6%, przy wzroście importu o 22,5%. Deficyt obrotów towarowych wyniósł 294 mln EUR, co oznacza pogorszenie salda o 35 mln EUR (tj. o 13,5%) w stosunku do I kwartału 2005 r. Ze względu na dostępność danych, strukturę rzeczową i geograficzną obrotów towarowych analizowano na podstawie danych statystyki handlu zagranicznego prezentowanych przez Główny Urząd Statystyczny 2. 1.1.1. Wzrost eksportu towarów Według danych statystyki handlu zagranicznego wartość eksportu towarów w I kwartale 2006 r. wyniosła 20.168 mln EUR, co w porównaniu z I kwartałem 2005 r. oznacza wzrost o 3.901 mln EUR, tj. o 24,0%. W strukturze geograficznej polskiego eksportu w I kwartale 2006 r. największy udział (78,6%) miały kraje Unii Europejskiej 3. Głównym partnerem handlowym Polski były Niemcy ich udział stanowił 28,3% ogółu eksportu. Kolejne kraje, do których eksportowane były polskie towary, to: Francja (6,6% eksportu), Włochy (6,4%), Wielka Brytania (5,5%) oraz Czechy (5,4%). Największy wzrost eksportu zarejestrowano w handlu z Niemcami (o 1.004 mln EUR, tj. o 21,3%, dotyczył on głównie statków pasażerskich i towarowych, miedzi oraz części i akcesoriów samochodowych). Silnie przyrósł także eksport do Czech (o 421 mln EUR, tj. o 62,4% przede wszystkim energii elektrycznej, silników spalinowych oraz części samochodowych), Francji (o 290 mln EUR, tj. o 27,8%, głównie telewizorów), Włoch (o 239 mln EUR, tj. o 22,6%, przede wszystkim telewizorów), a także na Węgry, do Szwecji oraz Wielkiej Brytanii. Wśród krajów nienależących do UE na uwagę zasługuje silny wzrost eksportu na Ukrainę (o 278 mln EUR, tj. o 82,6%) oraz do Rosji (o 112 mln EUR, tj. o 16,6%). Wzrost eksportu polskich produktów na Ukrainę wynikał przede wszystkim ze zwiększenia sprzedaży na tamtym rynku samochodów osobowych i ciężarowych oraz koksu. W eksporcie do Rosji najsilniej zwiększał się eksport leków oraz maszyn i urządzeń. Analiza struktury rzeczowej polskiego eksportu w I kwartale 2006 r. wskazuje, że największy udział w polskim eksporcie ogółem miały: maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny (24,0% eksportu ogółem), między innymi silniki spalinowe, druty i kable, sprzęt RTV, AGD i jego części; sprzęt transportowy (16,4% eksportu), obejmujący między innymi samochody osobowe, ciężarowe i ich części, autobusy oraz statki; Wykres 4. Eksport towarów trend 8.000 mln EUR 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 eksport trend eksportu 2 Obroty handlu zagranicznego zostały zestawione przez NBP zgodnie z metodologią stosowaną przez GUS na podstawie zbiorów Ministerstwa Finansów, zawierających dane z dokumentów celnych SAD oraz z deklaracji INTRASTAT. Do kwietnia 2004 r. źródłem danych były zbiory CIHZ. 3 W prezentowanym materiale bez względu na analizowany okres pojęcie Unia Europejska odnosi się do 25 krajów. 10 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Tabela II Eksport towarów w podziale geograficznym (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I OGÓŁEM 16.267 17.448 17.738 19.941 20.168 Unia Europejska 12.783 13.367 13.543 15.455 15.850 w tym: Niemcy 4.706 4.891 5.019 5.502 5.710 Francja 1.044 1.094 1.029 1.247 1.334 Włochy 1.059 1.084 949 1.265 1.298 Wielka Brytania 971 934 982 1.130 1.116 Czechy 675 769 837 969 1.096 Niderlandy 741 693 739 812 777 Pozostałe kraje 3.484 4.080 4.195 4.486 4.318 w tym: Rosja 672 753 854 882 784 Ukraina 336 472 579 693 614 Stany Zjednoczone 340 383 358 387 462 1 metale nieszlachetne i wyroby (12,6%), wśród których najistotniejsze były wyroby ze stali oraz miedź; żywność (9,7%); różne wyroby gotowe (7,1%), głównie meble. W porównaniu z I kwartałem 2005 r. struktura polskiego eksportu prawie nie zmieniła się. Nieznaczne zmiany dotyczyły wzrostu udziału maszyn i urządzeń oraz zwierząt żywych i przetworów spożywczych oraz zmniejszenia udziału sprzętu transportowego oraz różnych wyrobów gotowych. Zarejestrowano wzrost eksportu w prawie wszystkich grupach towarowych. Zwiększenie wartości towarów sprzedanych za granicę w największym stopniu dotyczyło: maszyn i urządzeń, sprzętu elektrycznego i elektrotechnicznego wzrost o 1.238 mln EUR, tj. o 36,0%, w tym najsilniej wzrósł eksport telewizorów, silników spalinowych, drutów i kabli oraz silników turboodrzutowych; metali nieszlachetnych i wyrobów o 591 mln EUR, tj. o 30,4%; żywności o 522 mln EUR, tj. o 36,5%, głównie cukru i mięsa wołowego; tworzyw sztucznych i wyrobów o 345 mln EUR, tj. o 40,6%, przede wszystkim opon; Wykres 5. Eksport towarów wg sekcji PCN mln EUR 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Tworzywa sztuczne i wyroby Metale nieszlachetne i wyroby Maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny Sprzęt transportowy Różne wyroby gotowe - meble, pref. budynków, zabawki Żywność Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku 11

Rachunek bieżący 1 Tabela III Eksport towarów według kierunków przeznaczenia (mln EUR) Kierunek przeznaczenia 2005 2006 wg kategorii BEC I II III IV I Dobra inwestycyjne ogółem 1.892 2.097 1.857 2.223 2.087 - dobra inwestycyjne z (z wyjątkiem środków tego: transportu) - środki transportu przemysłowe (inne niż samochody osobowe) Zużycie pośrednie (dobra zaopatrzeniowe) ogółem w tym: - towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone* - paliwa i smary przetworzone (inne niż benzyny silnikowe) - części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych (z wyjątkiem środków transportu) - części i akcesoria do środków transportu 817 1.054 1.000 1.118 1.181 1.074 1.043 857 1.106 906 8.996 9.784 9.874 10.684 11.272 4.634 5.031 5.063 5.483 5.717 595 598 559 624 644 1.106 1.224 1.216 1.306 1.374 1.811 1.907 1.817 2.030 2.614 Towary konsumpcyjne ogółem 5.379 5.567 6.007 7.034 6.808 w tym: - żywność i napoje przetworzone głównie dla gospodarstw domowych 846 1.050 1.129 1.252 1.199 - samochody osobowe 1.014 1.016 936 1.339 1.185 - towary konsumpcyjne trwałego użytku* - towary konsumpcyjne półtrwałego użytku* - towary konsumpcyjne nietrwałego użytku* 1.449 1.370 1.584 2.053 1.912 957 950 1.048 1.058 1.083 853 894 1.012 1.060 1.055 Eksport ogółem 16.267 17.448 17.738 19.941 20.168 * Dotyczy towarów gdzie indziej niewymienionych. sprzętu transportowego wzrost o 300 mln EUR, tj. o 10,0%, przy czym najbardziej wzrósł eksport samochodów osobowych i części do nich, przy jednoczesnym spadku eksportu statków pasażerskich i towarowych; różnych wyrobów gotowych o 197 mln EUR, tj. o 15,8%, w tym najsilniej wzrósł eksport mebli; produktów przemysłu chemicznego o 147 mln EUR, tj. o 17,8%, głównie polimerów etylenu; produktów mineralnych o 139 mln EUR, tj. o 15,5%, przede wszystkim olei ropy naftowej oraz węgla. Analizując eksport pod kątem kierunków przeznaczenia można zaobserwować, że największy udział w eksporcie miały towary zaopatrzeniowe 55,9%. Udział towarów konsumpcyjnych wyniósł 33,8%, zaś inwestycyjnych 10,3%. Porównując wyniki I kwartału 2006 r. z danymi za I kwartał 2005 r. można stwierdzić, że wzrósł eksport wszystkich głównych kategorii dóbr: zaopatrzeniowych o 2.276 mln EUR, tj. o 25,3%, konsumpcyjnych o 1.430 mln EUR, tj. o 26,6%, oraz inwestycyjnych o 196 mln EUR, tj. o 10,3%. 12 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący 1.1.2. Wzrost importu towarów W I kwartale 2006 r. import towarów osiągnął wartość 22.419 mln EUR, co w porównaniu z I kwartałem 2005 r. oznacza wzrost o 4.242 mln EUR, tj. o 23,3%. 1 Analiza kierunków, z których importowane są towary wskazuje, że w I kwartale 2006 r. 62,9% wartości towarów sprowadzonych do Polski pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Udział krajów UE zmniejszył się jednak, w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku, o 3,5 punktu procentowego, ponieważ import towarów z krajów spoza obszaru Unii rósł znacznie szybciej (o 36,1%) niż import z krajów UE (wzrost o 16,9%). Wśród krajów należących do UE zarejestrowano wzrost wartości importu przede wszystkim z: Niemiec (o 841 mln EUR, tj. o 18,9%, w tym głównie oleje ropy naftowej oraz akcesoria samochodowe) i Włoch (o 241 mln EUR, tj. o 18,9%, głównie części do silników i samochody) oraz Wielkiej Brytanii (o 143 mln EUR, tj. o 26,6%, przede wszystkim części i akcesoria samochodowe). Udział krajów spoza UE jest wyższy w imporcie niż w przypadku eksportu, co jest związane ze stosunkowo dużym i stale rosnącym importem z Rosji i Chin. Import towarów z Rosji wzrósł o 858 mln EUR, tj. o 59,8%, (wzrost ten dotyczył przede wszystkim ropy naftowej), a z Chin o 357 mln EUR, tj. o 39,8%, (głównie komputery oraz urządzenia nadawcze). Wzrósł także import części do urządzeń elektronicznych z Korei i Tajwanu. Analiza struktury rzeczowej polskiego importu w I kwartale 2006 r. wskazuje na dominację następujących grup towarowych: maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny i elektrotechniczny (24,9%), do których należą m.in. komputery, kamery, telefony, części do silników, pompy, elementy do sprzętu RTV; produkty mineralne (11,2%), to przede wszystkim ropa naftowa i gaz ziemny; metale nieszlachetne i wyroby (10,9%), w tym głównie wyroby z żeliwa i stali; sprzęt transportowy (10,5%), głównie samochody osobowe, ciężarowe oraz części do nich, statki oraz ciągniki; produkty przemysłu chemicznego (10,3%), głównie leki; tworzywa sztuczne i wyroby (7,4%). W I kwartale 2006 r., w porównaniu z analogicznym okresem 2005 r., zarejestrowano wzrost importu w następujących grupach towarowych: maszyn i urządzeń o 1.213 mln EUR, tj. o 27,8%, co stanowiło 28,6% wzrostu importu ogółem głównie części do urządzeń nadawczych, komputery, części do urządzeń elektronicznych, części do silników spalinowych; metali nieszlachetnych wzrost o 531 mln EUR, tj. o 24,9%; Wykres 6. Import towarów trend 8.000 7.500 7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 mln EUR 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Import Trend importu Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku 13

Rachunek bieżący 1 Tabela IV Import towarów w podziale geograficznym (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I OGÓŁEM 18.178 19.825 20.210 22.431 22.419 Unia Europejska 12.075 13.301 13.168 14.309 14.112 w tym: Niemcy 4.456 5.002 5.069 5.357 5.297 Włochy 1.274 1.438 1.394 1.563 1.515 Francja 1.181 1.230 1.159 1.275 1.289 Czechy 652 721 729 781 751 Niderlandy 657 681 674 750 701 Wielka Brytania 539 650 607 682 683 Pozostałe kraje 6.102 6.524 7.042 8.123 8.308 w tym: Rosja 1.436 1.539 1.957 2.280 2.294 Chiny 898 943 1.182 1.367 1.255 Republika Korei 256 258 310 383 526 Stany Zjednoczone 400 500 506 518 487 Wykres 7. Import towarów wg sekcji PCN 7.000 mln EUR 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Produkty mineralne Maszyny i urządzenia, sprzęt elektryczny Produkty przemysłu chemicznego i elektrotechniczny Metale nieszlachetne i wyroby Sprzęt transportowy Żywność produktów mineralnych o 500 mln EUR, tj. o 24,9%. Wzrost ten dotyczył głównie importu ropy naftowej, który zwiększył się o 732 mln EUR, tj. 59,2%, przede wszystkim na skutek wzrostu cen na rynkach światowych; produktów przemysłu chemicznego o 313 mln EUR, tj. o 15,6%, głównie leki; żywności wzrost o 310 mln EUR, tj. o 25,1%; tworzyw sztucznych o 297 mln EUR, tj. o 21,6%; Odnotowano również niewielki wzrost importu w sekcji sprzętu transportowego, wynoszący 94 mln EUR, tj. 4,2%. Wzrost ten dotyczył samochodów osobowych, których import zmniejszał się w poprzednich kwartałach, na skutek słabego popytu krajowego na nowe samochody. W porównaniu z I kwartałem 2005 r. spadł import statków, które są często w Polsce uszlachetniane, a następnie reeksportowane. Zarówno import, jak i eksport statków charakteryzuje się znacznymi wahaniami. Analiza danych importowych według kierunków przeznaczenia wskazuje, że największy udział w imporcie miały towary zaopatrzeniowe 65,7%. Udział towarów konsumpcyjnych w imporcie wyniósł 19,3%, zaś inwestycyjnych 14,9%. 14 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Tabela V Import towarów według kierunków przeznaczenia (mln EUR) Kierunek przeznaczenia 2005 2006 wg kategorii BEC I II III IV I Dobra inwestycyjne ogółem 3.059 3.519 3.431 4.014 3.347 z tego: - dobra inwestycyjne (z wyjątkiem środków transportu) - środki transportu przemysłowe (inne niż samochody osobowe) Zużycie pośrednie (dobra zaopatrzeniowe) ogółem w tym: - towary zaopatrzeniowe dla przemysłu nieprzetworzone* - towary zaopatrzeniowe dla przemysłu przetworzone* - paliwa i smary nieprzetworzone - paliwa i smary przetworzone (inne niż benzyny silnikowe) - części i akcesoria do dóbr inwestycyjnych (z wyjątkiem środków transportu) - części i akcesoria do środków transportu 2.133 2.614 2.690 3.308 2.605 926 905 741 707 741 11.666 12.648 13.122 14.260 14.737 488 436 381 484 466 6.244 6.786 6.891 7.177 7.204 1.289 1.415 1.820 2.053 2.231 488 658 708 755 678 1.592 1.699 1.801 2.058 2.270 1.257 1.303 1.183 1.291 1.596 Towary konsumpcyjne ogółem 3.452 3.657 3.657 4.157 4.335 w tym: - żywność i napoje przetworzone głównie dla 464 501 586 686 623 gospodarstw domowych - samochody osobowe 609 719 522 526 703 - towary konsumpcyjne trwałego użytku* 417 455 466 598 491 1 - towary konsumpcyjne półtrwałego użytku* 659 633 768 802 804 - towary konsumpcyjne nietrwałego użytku* 1.024 1.083 1.065 1.237 1.369 Import ogółem 18.178 19.825 20.210 22.431 22.419 * Dotyczy towarów gdzie indziej niewymienionych. Porównując wyniki osiągnięte w I kwartale 2006 r. z danymi za I kwartał 2005 r. obserwujemy wzrost importu, który dotyczył przede wszystkim towarów zaopatrzeniowych, które wzrosły o 3.071 mln EUR, tj. o 26,3% głównie paliwa. Import towarów konsumpcyjnych zwiększył się o 883 mln EUR, tj. o 25,6%, przede wszystkim leków i samochodów osobowych. Najsłabiej wzrósł import dóbr inwestycyjnych (o 288 mln EUR, tj. o 9,4%). 1.2. Nieznaczne pogorszenie salda usług Saldo obrotów usługowych w I kwartale 2006 r. było dodatnie i wyniosło 276 mln EUR. O jego wysokości zadecydowała wielkość dodatnich sald podróży zagranicznych i usług transportowych oraz ujemnego salda pozostałych usług. W porównaniu z I kwartałem 2005 r. saldo usług zmniejszyło się o 11,0% na skutek znacznego zmniejszenia się dodatniego salda podróży zagranicznych. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku 15

Rachunek bieżący 1 Wykres 8. Usługi przychody Podróże zagraniczne Transport Prawne, księgowe i doradcze Architektoniczne Pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo Pocztowe i telekomunikacyjne Budowlane Finansowe Informatyczne Pozostałe Wykres 9. Usługi rozchody Podróże zagraniczne Transport Prawne, księgowe i doradcze Architektoniczne Pomiędzy przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo Pocztowe i telekomunikacyjne Budowlane Finansowe Informatyczne Pozostałe Wartość przychodów z tytułu usług w I kwartale 2006 r. ukształtowała się na poziomie 3.461 mln EUR, co oznacza wzrost o 32,5% w porównaniu z tym samym okresem 2005 r. Kwota rozchodów zwiększyła się o 38,4%, do 3.185 mln EUR. Najbardziej znaczącą pozycję w zakresie przychodów stanowiły wpływy z tytułu usług transportowych, których udział w badanym okresie wyniósł 35,9%. Wpływy z tytułu podróży zagranicznych stanowiły 32,9%, natomiast udział przychodów z tytułu pozostałych usług wyniósł 31,2%. Najwyższy odsetek rozchodów (49,2%) dotyczył wydatków z tytułu pozostałych usług, udział podróży zagranicznych wyniósł 27,0%, natomiast usług transportowych 23,8%. Struktura międzynarodowego handlu usługami pozostaje stabilna od wielu kwartałów, a jej zmiany wywołane są przede wszystkim wahaniami sezonowymi podróży zagranicznych. 1.2.1. Podróże zagraniczne Wielkość przychodów z tytułu podróży zagranicznych w I kwartale 2006 r. wynosiła 1.137 mln EUR, zaś kwota wydatków poniesionych przez Polaków wyjeżdżających za granicę w tym okresie wynosiła 860 mln EUR. Saldo obrotów z tytułu podróży zagranicznych ukształtowało się na poziomie 277 mln EUR. Pogorszenie salda podróży zagranicznych w porównaniu z analogicznym kwartałem poprzedniego roku o 135 mln EUR nastąpiło w wyniku słabszego wzrostu przychodów z tytułu wydatków cudzoziemców w Polsce o 128 mln EUR, tj. o 12,7%, przy jednoczesnym dużo wyższym wzroście kwoty wydatków Polaków na podróże zagraniczne o 263 mln EUR, tj. o 44,1%. W I kwartale 2006 r. do Polski przyjechało 12,8 mln cudzoziemców, tj. o 1,0% mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Dominujący udział w przyjazdach mieli obywatele krajów ościen- 16 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Tabela VI Usługi (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I Przychody 2.612 3.282 3.493 3.656 3.461 Usługi transportowe 913 1.082 1.106 1.223 1.244 Podróże zagraniczne 1.009 1.291 1.437 1.324 1.137 Pozostałe 690 909 950 1.109 1.080 Rozchody 2.302 2.720 3.279 3.164 3.185 Usługi transportowe 549 624 706 774 759 Podróże zagraniczne 597 739 1.305 814 860 Pozostałe 1.156 1.357 1.268 1.576 1.566 Saldo 310 562 214 492 276 Usługi transportowe 364 458 400 449 485 Podróże zagraniczne 412 552 132 510 277 Pozostałe -466-448 -318-467 -486 1 nych (93,3%), zwłaszcza Niemcy, których przyjazdy stanowiły 59,2% ogółu przyjazdów cudzoziemców, mimo że spadły one o 4,3% w porównaniu z I kwartałem 2005 r. Wzrost liczby przyjazdów dotyczył Ukraińców (o 16,1%), Rosjan (o 8,3%), Białorusinów (o 7,3%), Litwinów (o 6,8%) oraz Słowaków (o 3,7%). Natomiast znacznie spadła liczba przyjazdów do Polski Czechów (o 0,2 mln, tj. o 15,2%). W analizowanym kwartale 2006 r. zarejestrowano wzrost liczby wyjazdów Polaków za granicę o 11,5%, tj. o 0,9 mln osób. Z danych Straży Granicznej wynika, iż wyjazdy Polaków tradycyjnie realizowane były głównie poprzez przekroczenia granicy południowej (39,3% ogółu przekroczeń granicy przez Polaków wyjeżdżających z kraju) oraz zachodniej (33,6% wyjazdów). Nastąpił również wzrost udziału wyjazdów Polaków realizowanych drogą lotniczą (z 5,7% w I kwartale 2005 r. do 8,4% w analogicznym okresie bieżącego roku). Ze wstępnych szacunków Instytutu Turystyki wynika, że w I kwartale 2006 r. 70,6% przychodów z tytułu podróży zagranicznych stanowiły wydatki w Polsce cudzoziemców z krajów Unii Europejskiej. Po stronie rozchodów udział tej grupy krajów był niższy i wynosił 67,3% wydatków Polaków na podróże zagraniczne. 1.2.2. Usługi transportowe W I kwartale 2006 r. wielkość dodatniego salda usług transportowych ukształtowała się na poziomie 485 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. saldo zwiększyło się o 121 mln EUR, tj. o 33,2%. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły 1.244 mln EUR i w porównaniu I kwartałem 2005 r. wzrosły o 36,3%. Wartość rozchodów, przy dynamice 38,3%, ukształtowała się na poziomie 759 mln EUR. Wzrost wielkości obrotów z tytułu usług transportowych, świadczonych zarówno przez rezydentów, jak i nierezydentów, jest konsekwencją stałego wzrostu wymiany handlowej pomiędzy Polską a innymi krajami. Analiza struktury rodzajowej usług transportowych wskazuje, że w I kwartale 2006 r. prawie połowę (49,8%) wielkości przychodów stanowiły wpływy z tytułu transportu samochodowego. Wysoka dynamika wzrostu przychodów (49,4%), w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, potwierdza rosnące znaczenie tego rodzaju transportu, szczególnie w obrotach z krajami Unii Europejskiej. Udział transportu morskiego wyniósł 16,8%, natomiast transportu lotniczego 14,7%. Usługi transportu samochodowego stanowiły również najbardziej istotną część rozchodów z tytułu transportu. Kwota tych usług świadczonych przez nierezydentów na rzecz polskich przedsiębiorstw stanowiła 41,8%. Niższy udział w rozchodach z tytułu transportu dotyczył usług transportu morskiego (24,8%) oraz transportu lotniczego (19,5%). Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku 17

Rachunek bieżący 1 1.2.3. Pozostałe usługi W I kwartale 2006 r. ujemne saldo pozostałych usług zwiększyło się o 20 mln EUR w porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. i wyniosło 486 mln EUR. Przychody z tytułu pozostałych usług zwiększyły się o 390 mln EUR i osiągnęły wartość 1.080 mln EUR. Wielkość rozchodów natomiast wzrosła o 410 i wyniosła 1.566 mln EUR. Grupę pozostałych usług charakteryzuje bardzo duże wewnętrzne zróżnicowanie. Zaliczane są do niej m.in. usługi budowlane, telekomunikacyjne i pocztowe, finansowe, opłaty z tytułu użytkowania niematerialnych aktywów oraz praw własności, takich jak patenty, prawa autorskie czy opłaty licencyjne oraz pozostałe usługi gospodarcze 4, stanowiące istotną część tej grupy usług. Usługi te, z wyjątkiem budowlanych, charakteryzuje wyższy poziom rozchodów niż przychodów, co związane jest z dużym zapotrzebowaniem różnych dziedzin polskiej gospodarki na nowoczesne rozwiązania i technologie. Wzrasta znaczenie usług związanych z reklamą oraz usług finansowych. Saldo usług budowlanych było dodatnie i wyniosło 77 mln EUR, co oznacza wzrost o 27 mln EUR. Wielkość przychodów i rozchodów z tytułu tych usług, pomimo spadku w porównaniu z IV kwartałem 2005 r., w relacji do I kwartału poprzedniego roku wykazała wzrost odpowiednio o 51,8% i 50%. W wyniku dość znacznego wzrostu zarówno przychodów, jak i rozchodów, ujemne saldo usług telekomunikacyjnych i pocztowych zmieniło się nieznacznie w porównaniu z I kwartałem 2005 r. i wyniosło 12 mln EUR. Wpływy z tytułu tych usług w I kwartale 2006 r. osiągnęły kwotę 69 mln EUR, rozchody natomiast 81 mln EUR. Wielkości te w ostatnich kilku kwartałach utrzymują się na zbliżonym poziomie. W I kwartale 2006 r. pogłębiło się ujemne saldo usług związanych z pośrednictwem finansowym i wyniosło 26 mln EUR. Nastąpiło to na skutek wzrostu o 5,9% wielkości rozchodów oraz spadku o 8% przychodów w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Patenty, prawa autorskie i opłaty licencyjne to grupa usług charakteryzująca się najwyższym ujemnym saldem spośród pozostałych usług. Dzieje się tak ze względu na wysokie kwoty płacone przez polskie przedsiębiorstwa zagranicznym właścicielom znaków towarowych i patentów przy bardzo nieznacznych wpływach z tego tytułu. W I kwartale 2006 r. wielkość tego salda uległa dalszemu zwiększeniu i wyniosła minus 274 mln EUR. Wypłaty związane z zakupem patentów i licencji zwiększyły się o 45,7% i osiągnęły kwotę 290 mln EUR. Usługi informatyczne i informacyjne to kategoria usług, którą charakteryzuje prawie dwukrotnie wyższy poziom rozchodów niż przychodów. Pomimo tego, że w badanym okresie, w porównaniu z I kwartałem 2005 r., tempo wzrostu przychodów było wyższe od wzrostu rozchodów, wielkość ujemnego salda utrzymała się na poziomie I kwartału ubiegłego roku i wyniosła 52 mln EUR. Przychody z tytułu tych usług osiągnęły kwotę 74 mln EUR, rozchody natomiast 126 mln EUR. Pozostałe usługi gospodarcze to znacząca pozycja w grupie usług. Wielkość przychodów wyniosła 656 mln EUR, natomiast rozchodów 744 mln EUR. Nieco szybsze tempo wzrostu przychodów niż rozchodów w I kwartale 2006 r. w porównaniu z I kwartałem 2005 r. wpłynęło na zmniejszenie się ujemnego salda o 9 mln EUR. W ramach tej grupy usług na szczególną uwagę zasługują usługi związane z reklamą, architektoniczne i inżynieryjne oraz usługi prawne i doradcze. W badanym okresie przychody z tytułu reklamy oraz wydatki związane z reklamą podwoiły się i wyniosły odpowiednio: 134 mln EUR i 62 mln EUR. Dodatnie saldo zwiększyło się o 30 mln EUR i ukształtowało na poziomie 72 mln EUR. Usługi prawne i doradcze oraz architektoniczne i inżynieryjne charakteryzowały również dość wysokie obroty. Ujemne saldo usług prawnych i doradczych nieznacznie zmieniło się w porównaniu z I kwartałem 2005 r. i wyniosło 96 mln EUR, natomiast saldo usług architektonicznych i inżynieryjnych zmniejszyło się o 27 mln EUR i osiągnęło kwotę minus 43 mln EUR. W I kwartale 2006 r. 4 Kategoria Pozostałe usługi gospodarcze obejmuje między innymi: usługi dotyczące pośrednictwa handlowego, leasing operacyjny, usługi inżynieryjne, reklamę, usługi w zakresie doradztwa prawnego 18 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący ujemne saldo pozostałych usług wyniosło 448 mln EUR i zmniejszyło się o 83 mln EUR w porównaniu z analogicznym okresem 2005 r. 1.3. Zmniejszenie ujemnego salda dochodów 1 W I kwartale 2006 r. saldo dochodów było ujemne i wyniosło 2.024 mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2005 r. przewaga rozchodów nad przychodami zmniejszyła się o 116 mln EUR, tj. o 5,4%. Wysokie ujemne saldo dochodów jest zjawiskiem obserwowanym od wielu lat nie tylko w Polsce, ale i w innych krajach regionu. Jest ono naturalną konsekwencją dużego zaangażowania zagranicznych inwestorów w daną gospodarkę i realizowania przez nich zysków z tego tytułu oraz relatywnie niższego poziomu zaangażowania rezydentów w inwestycje zagraniczne. Dochody nierezydentów osiągnięte w Polsce w I kwartale 2006 r. wyniosły 2.682 mln EUR, co oznacza spadek o 5 mln EUR, tj. o 0,2% w porównaniu z I kwartałem 2005 r., zaś przychody polskich podmiotów wyniosły 658 mln EUR i zwiększyły się o 111 mln EUR, tj. o 20,3%. Saldo dochodów z tytułu inwestycji bezpośrednich 5 było ujemne i wyniosło 1.604 mln EUR. Przed rokiem saldo to również było ujemne i wyniosło 1.710 mln EUR. Dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach wyniosły 1.615 mln EUR i stanowiły 60,2% całości rozchodów z tytułu dochodów. Z tej kwoty większość 1.143 mln EUR (70,8%) stanowiły reinwestowane zyski, 321 mln EUR (19,9%) wypłacone dywidendy, a 151 mln EUR (9,3%) odsetki od kredytów. Kwota rozchodów z tytułu dochodów nierezydentów od zagranicznych inwestycji bezpośrednich, w porównaniu z I kwartałem 2005 r., była niższa o 6,3%. Na zmniejszenie się tej kwoty wpływ miał spadek wartości reinwestowanych zysków (o 14,8%), co było konsekwencją nieco niższych niż w 2005 r. zysków osiąganych przez przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania. Jednocześnie obserwowano wzrost wartości wypłacanych przez polskie podmioty zagranicznym inwestorom dywidend oraz odsetek od udzielonych przez nich kredytów. Przychody z tytułu dochodów polskich inwestorów bezpośrednich inwestujących za granicą wyniosły 11 mln EUR (7 mln EUR z tytułu dywidend i 4 mln EUR z tytułu odsetek od udzielonych kredytów). W I kwartale 2006 r. odnotowano ujemne saldo dochodów z tytułu inwestycji portfelowych, wynoszące 526 mln EUR. Przed rokiem saldo to było również ujemne i wyniosło 402 mln EUR. Dochody polskich podmiotów z inwestycji portfelowych 6 za granicą stanowiły w omawianym okresie 15,2% całości przychodów z tytułu dochodów i wyniosły 100 mln EUR. Oznacza to wzrost o 17,6% w porównaniu z I kwartałem 2005 r., gdy dochody te wyniosły 85 mln EUR. Wzrost ten jest wynikiem powiększenia się wartości portfela zagranicznych papierów wartościowych będących w posiadaniu rezydentów. Dochody z inwestycji portfelowych dokonanych przez nierezydentów w Polsce wyniosły 626 mln EUR i w porównaniu z I kwartałem 2005 r. wzrosły aż o 28,5%. Było to rezultatem dokonania przez Skarb Państwa w I kwartale 2005 r. dużych emisji obligacji nominowanych w walutach obcych. Odsetki od tych obligacji zostały po raz pierwszy wypłacone po roku od daty emisji. Udział wypłat dochodów z inwestycji portfelowych w całkowitej wartości rozchodów w I kwartale 2006 r. wyniósł 23,3%. Saldo dochodów z pozostałych inwestycji w I kwartale 2006 r., było dodatnie i wyniosło 133 mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2005 r., gdy saldo dochodów było ujemne i wyniosło 5 W dochodach od inwestycji bezpośrednich uwzględniono oszacowane reinwestowane zyski. Szersze wyjaśnienie dotyczące reinwestowanych zysków w bilansie płatniczym można znaleźć w materiale Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2005 r. dostępnym na stronie internetowej NBP (http://www.nbp.pl/publikacje/bilans_platniczy/ bilans_platniczy2005_2.pdf) 6 Dochody z tytułu inwestycji portfelowych nie obejmują dochodów NBP z aktywów rezerwowych, które zgodnie z zaleceniami Europejskiego Banku Centralnego są wykazywane w dochodach z pozostałych inwestycji. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku 19

Rachunek bieżący 1 Wykres 10. Dochody mln EUR 4.000 3.000 2.000 1.000 0-1.000-2.000-3.000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Przychody Rozchody Saldo Tabela VII Dochody (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I Przychody 547 505 583 542 658 Wynagrodzenia pracowników 74 91 95 98 103 Dochody z inwestycji bezpośrednich 14 19 20 8 11 Dochody z inwestycji portfelowych 85 91 66 91 100 Dochody z pozostałych inwestycji 374 304 402 345 444 Rozchody 2.687 2.701 2.579 2.654 2.682 Wynagrodzenia pracowników 98 114 115 128 130 Dochody z inwestycji bezpoêrednich 1.724 1.801 1.896 1.686 1.615 Dochody z inwestycji portfelowych 487 445 312 496 626 Dochody z pozostałych inwestycji 378 341 256 344 311 Saldo -2.140-2.196-1.996-2.112-2.024 Wynagrodzenia pracowników -24-23 -20-30 -27 Dochody z inwestycji bezpośrednich -1.710-1.782-1.876-1.678-1.604 Dochody z inwestycji portfelowych -402-354 -246-405 -526 Dochody z pozostałych inwestycji -4-37 146 1 133 4 mln EUR, odnotowano poprawę o 137 mln EUR. Było to wynikiem jednoczesnego wzrostu przychodów i zmniejszenia się rozchodów. Przychody z pozostałych inwestycji wyniosły 444 mln EUR, natomiast rozchody 311 mln EUR. Na wartość przychodów w tej pozycji wpłynęły przede wszystkim, tak jak w poprzednich okresach, dochody banku centralnego uzyskiwane z oficjalnych aktywów rezerwowych oraz dochody innych banków z tytułu posiadanych aktywów. Wzrost przychodów, który wyniósł 18,7%, miał miejsce we wszystkich sektorach (największy wzrost zanotowano w sektorze pozabankowym). Po stronie rozchodów odnotowano istotny spadek wydatków, wynoszący o 17,7%. Spadek ten miał miejsce w sektorze rządowym i był spowodowany mniejszymi płatnościami odsetkowymi od otrzymanych kredytów (w ciągu roku zmniejszył się stan zadłużenia wobec wierzycieli zrzeszonych w Klubie Paryskim głównie w wyniku przedterminowych spłat zobowiązań). 1.4. Spadek dodatniego salda transferów bieżących Dodatnie saldo transferów bieżących w I kwartale 2006 r. wyniosło 704 mln EUR i w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku spadło o 342 mln EUR. Przychody wyniosły 20 N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Rachunek bieżący Wykres 11. Transfery bieżące mln EUR 3.000 2.500 1 2.000 1.500 1.000 500 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Przychody Rozchody Saldo Tabela VIII Transfery bieżące (mln EUR) 2005 2006 I II III IV I Przychody 1.966 2.393 2.195 2.317 1.744 Transfery rządowe 926 1.141 585 726 500 w tym: transfery z UE 893 1.058 504 677 395 Transfery prywatne 1.040 1.252 1.610 1.591 1.244 Rozchody 920 626 675 1.059 1.040 Transfery rządowe 768 442 488 847 821 w tym: transfery do UE 725 413 471 824 772 Transfery prywatne 152 184 187 212 219 Saldo 1.046 1.767 1.520 1.258 704 Transfery rządowe 158 699 97-121 -321 w tym: transfery z UE 168 645 33-147 -377 Transfery prywatne 888 1.068 1.423 1.379 1.025 1.744 mln EUR, co oznacza spadek w porównaniu z I kwartałem 2005 r. o 11,3%. Spadek przychodów wynikał głównie z mniejszych transferów rządowych, które w omawianym kwartale wyniosły jedynie 500 mln EUR i były niższe o 426 mln EUR niż przed rokiem. Rozchody zwiększyły się o 13,0% i wyniosły 1.040 mln EUR na skutek większej składki zapłaconej do budżetu Unii Europejskiej. Otrzymane środki z Unii Europejskiej w I kwartale 2006 r. wyniosły 395 mln EUR. Największą pozycję stanowiły środki w kwocie 190 mln EUR z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej w ramach sekcji gwarancji przeznaczone na refundację dopłat dla rolników za rok 2005 oraz interwencje rynkowe. Na poprawę płynności oraz ujednolicenie procedur obowiązujących na granicach obszaru Schengen polski rząd otrzymał 129 mln EUR. Z funduszu PHARE środki w wysokości 34 mln EUR przeznaczone były głównie na następujące programy: Program Krajowy II 2002, program CBC Bałtyk 2003 oraz na Program Wsparcia Współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa nuklearnego 2006. Z Europejskiego Funduszu Społecznego otrzymane środki wyniosły 19 mln EUR. Pozostałe środki w kwocie 23 mln EUR przeznaczone były na rozwój edukacji, badania statystyczne oraz badania naukowe. W I kwartale 2006 r. Rząd Polski zapłacił składkę z tytułu członkostwa w Unii Europejskiej w wysokości 772 mln EUR. Składka płacona przez rządy państw członkowskich jest zawsze znacznie większa w pierwszym kwartale niż w pozostałych, ponieważ Komisja Europejska na początku roku gromadzi środki finansowe, które są następnie sukcesywnie wydawane. Bilans płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2006 roku 21