Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2014 r.

Transkrypt

1 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2014 r.

2 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2014 r. Warszawa, 2015

3 Wydał: Narodowy Bank Polski Warszawa ul. Świętokrzyska 11/21 tel.: Copyright Narodowy Bank Polski, 2015

4 Spis treści Synteza 5 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 6 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne 7 Rozdział 1. Rachunek bieżący i kapitałowy Międzynarodowy handel towarami i usługami Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy 27 Rozdział 2. Rachunek finansowy Rachunek finansowy pasywa Polskie inwestycje za granicą Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe 35 Rozdział 3. Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Zadłużenie zagraniczne NBP Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego 42 Aneks statystyczny 43

5

6 Synteza

7 Synteza 1. Rachunek bieżący i kapitałowy W IV kwartale 2014 r. odnotowano nadwyżkę na rachunku bieżącym i kapitałowym, która ukształtowała się na poziomie 1,0 mld EUR. Relacja nadwyżki rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB wyniosła 0,9%. Głównym źródłem nadwyżki było dodatnie saldo transferów kapitałowych odzwierciedlające napływ środków z Unii Europejskiej na projekty infrastrukturalne. Saldo rachunku bieżącego było ujemne i wyniosło 2,0 mld EUR, co stanowiło 1,7% PKB. Deficyt na rachunku bieżącym był spowodowany tradycyjnie ujemnym saldem dochodów pierwotnych, przy nadwyżce zanotowanej w obrotach handlowych (towary i usługi łącznie). Eksport towarów w IV kwartale 2014 r. wyniósł 40,4 mld EUR i wzrósł o 4,1% w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. Wzrost ten dotyczył przede wszystkim eksportu do krajów Unii Europejskiej. Podstawą zwiększenia eksportu był wzrost wartości sprzedanych za granicę towarów konsumpcyjnych, takich jak odbiorniki telewizyjne, wyroby tytoniowe, meble oraz odzież. Ważną rolę we wzroście eksportu odegrały także towary, będące wkładami w procesie wytwarzania dóbr finalnych, związane z międzynarodowymi sieciami produkcji, a w szczególności z przemysłem samochodowym i elektronicznym. Powyższe przyrosty z nawiązką zniwelowały zmniejszenie eksportu do Rosji i na Ukrainę, gdzie spadł eksport wyrobów przemysłu motoryzacyjnego i żywności. W IV kwartale 2014 r. odnotowano także ożywienie po stronie importu towarów. Jego wartość wyniosła 41,2 mld EUR, co oznacza wzrost w stosunku do poziomu sprzed roku o 6,6%. Odnotowany w IV kwartale 2014 r. wzrost importu został spowodowany głównie przez wzrost wartości zakupionych za granicą komponentów do produkcji dóbr finalnych, głównie w zakresie przemysłu elektronicznego oraz produkcji samochodów. Ponadto zarejestrowano silny przyrost importu towarów konsumpcyjnych, takich jak odzież oraz samochody osobowe. Jednocześnie należy odnotować spadek importu paliw spowodowany zmniejszeniem cen surowców na rynkach światowych. Nadwyżka handlu usługami w analizowanym okresie wyniosła 2,3 mld EUR i zwiększyła się w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. Największy wpływ na wielkość tej nadwyżki miała wysoka nadwyżka w zakresie usług transportowych, a także usług związanych z uszlachetnianiem. W IV kwartale 2014 r., podobnie jak to miało miejsce w poprzednich okresach (co jest cechą strukturalną polskiej gospodarki), saldo dochodów pierwotnych było ujemne i wyniosło 3,6 mld EUR. Ujemne saldo było przede wszystkim konsekwencją wysokich dochodów z inwestycji uzyskiwanych przez zagranicznych inwestorów w kwocie 4,9 mld EUR. Na saldo dochodów wpłynęły przede wszystkim dochody z tytułu inwestycji bezpośrednich wynoszące 3,5 mld EUR oraz dochody osiągane przez nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych, które wyniosły 1,0 mld EUR. Dodatnie saldo transferów między Polską a Unią Europejską wyniosło 3,3 mld EUR i było o 0,1 mld EUR wyższe niż w IV kwartale 2013 r. Zarówno przychody, jak i rozchody zwiększyły 6 Narodowy Bank Polski

8 Synteza się, przy czym przychody wzrosły w większym stopniu. Najwięcej środków z Unii Europejskiej pochodziło z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (1,8 mld EUR) oraz Funduszu Spójności (1,2 mld EUR). Znaczące środki napłynęły także w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (0,5 mld EUR) oraz z Europejskiego Funduszu Społecznego (0,4 mld EUR). 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne Saldo zagranicznych inwestycji w Polsce w IV kwartale 2014 r. było ujemne i wyniosło 3,7 mld EUR. Saldo to było głównie rezultatem odpływu inwestycji portfelowych w wysokości 2,6 mld EUR. Odnotowano także odpływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji. Zarejestrowany odpływ kapitału w postaci inwestycji portfelowych dotyczył głównie udziałowych papierów wartościowych (odpływ w wysokości 1,7 mld EUR) i o jego wysokości zdecydowały duże jednostkowe transakcje zbycia przez podmioty zagraniczne certyfikatów kilku polskich funduszy inwestycyjnych. W analizowanym okresie napływ kapitału w ramach inwestycji bezpośrednich wyniósł 0,3 mld EUR. Kwota ta wynikała przede wszystkim z reinwestycji zysków (1,8 mld EUR), przy jednoczesnym spłacaniu zobowiązań w ramach grup kapitałowych w instrumentach dłużnych. W IV kwartale 2014 r. zanotowano spadek polskich aktywów zagranicznych w wysokości 1,2 mld EUR. Największy wpływ na to saldo miał spadek pozostałych aktywów, który wyniósł 1,7 mld EUR, spowodowany wycofywaniem przez banki środków z rachunków bieżących i lokat za granicą. W wyniku dokonanych transakcji zwiększeniu o 1,4 mld EUR uległy natomiast oficjalne aktywa rezerwowe. Pozostałe transakcje, wśród których dominowały inwestycje portfelowe, spowodowały spadek aktywów o 0,9 mld EUR. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec grudnia 2014 r. wyniósł 82,6 mld EUR. W IV kwartale 2014 r. odnotowano spadek zadłużenia zagranicznego Polski, który na koniec grudnia 2014 r. wyniósł 289,7 mld EUR i był niższy o 3,9 mld EUR w stosunku do stanu na koniec września 2014 r. Na spadek stanu zadłużenia zagranicznego Polski wpłynęły transakcje bilansu płatniczego w wysokości 4,5 mld EUR. Różnice kursowe oraz zmiany wyceny spowodowały wzrost zadłużenia zagranicznego o 0,5 mld EUR. W IV kwartale 2014 r. większość wskaźników służących do oceny równowagi zewnętrznej poprawiła się. Relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosła 61,1%, co oznacza poprawę o 8,5 pkt proc. w porównaniu z III kwartałem 2014 r. Relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem wyniosła 17,4% i w stosunku do III kwartału 2014 r. wskaźnik ten poprawił się o 1,6 pkt proc. Relacja zadłużenia zagranicznego brutto do PKB wyniosła 70,3% i również uległa poprawie o 1,4 pkt proc. Poziom oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec grudnia 2014 r. był 5,3-krotnie wyższy niż średnia miesięczna wartość importu towarów i usług, wobec 5,2 na koniec 2013 r. * * * Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

9 W całym 2014 r. deficyt rachunku bieżącego w relacji do PKB wyniósł minus 1,4%. W stosunku do poprzedniego roku relacja ta uległa niewielkiemu pogorszeniu (o 0,1 pkt proc.). Relacja łącznego salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB w 2014 r. wyniosła plus 1,0% i nie zmieniła się w stosunku do roku poprzedniego. Łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w całym 2014 r. było dodatnie i wyniosło 4,3 mld EUR. W stosunku do 2013 r. saldo to poprawiło się o 0,4 mld EUR. Głównym czynnikiem, który wpłynął na tę zmianę, było saldo usług, które polepszyło się o 1,2 mld EUR oraz saldo rachunku kapitałowego, które zwiększyło się o ponad miliard EUR. Salda dochodów pierwotnych i wtórnych uległy niewielkim zmianom. Jednocześnie pogorszeniu o 2,3 mld EUR uległo ujemne saldo towarów. Wraz ze zwiększeniem nadwyżki na rachunku obrotów bieżących i kapitałowych obniżył się napływ netto kapitału do Polski. W całym 2014 r. napłynęły z zagranicy inwestycje bezpośrednie, które wyniosły 10,5 mld EUR (przede wszystkim reinwestycje zysków oraz kredyty) i, w znacznie mniejszym stopniu, portfelowe. Wzrósł także odpływ polskiego kapitału portfelowego za granicę, do czego przyczyniły się zwiększone inwestycje funduszy inwestycyjnych i emerytalnych w zagraniczne aktywa. 8 Narodowy Bank Polski

10 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy

11 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w IV kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło 998 mln EUR. Na tę kwotę złożyło się ujemne saldo rachunku bieżącego, wynoszące mln EUR, oraz dodatnie saldo rachunku kapitałowego w wysokości mln EUR. W IV kwartale 2014 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego pogorszyło się, w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r., o 286 mln EUR (w porównaniu z III kwartałem 2014 r. saldo to wzrosło się o 841 mln EUR). O zmianie salda w stosunku do poprzedniego roku zdecydowało jednoczesne pogorszenie salda towarów i dochodów wtórnych. Saldo towarów, za sprawą większego przyrostu importu niż eksportu, obniżyło się o 964 mln EUR, a saldo dochodów wtórnych o 435 mln EUR. W przeciwnym kierunku oddziaływała zmiana salda usług, dochodów pierwotnych oraz rachunku kapitałowego, które w analizowanym okresie uległy poprawie odpowiednio o 404 mln EUR, 394 mln EUR i 315 mln EUR. Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym * mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo dochodów pierwotnych Saldo dochodów wtórnych Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy * Szeregi czasowe prezentujące składniki bilansu płatniczego oraz zadłużenia zagranicznego zostały zaprezentowane w Aneksie statystycznym. Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym % PKB I II III IV I II III IV I II III IV Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy 10 Narodowy Bank Polski

12 Rachunek bieżący i kapitałowy Relacja salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB była dodatnia i wyniosła w IV kwartale 2014 r. plus 0,9%. Wskaźnik ten pogorszył się w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. o 0,3 pkt proc. Ta relacja powinna być traktowana jako ważny wskaźnik służący do oceny nierównowagi zewnętrznej, z uwagi na fakt, że w przypadku Polski znaczna część transferów unijnych, przeznaczonych głównie na inwestycje infrastrukturalne, ujmowana jest właśnie w rachunku kapitałowym. Wartość tego wskaźnika wskazuje na całkowite potrzeby pożyczkowe polskiej gospodarki, jakie muszą być sfinansowane napływem kapitału zagranicznego. Nadwyżka salda rachunku bieżącego i kapitałowego wskazuje na brak potrzeb pożyczkowych polskiej gospodarki w analizowanym okresie. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB wyniosła w omawianym kwartale minus 1,7% wobec minus 1,2% w analogicznym kwartale 2013 r Międzynarodowy handel towarami i usługami W IV kwartale 2014 r. saldo towarów i usług (eksport netto) było dodatnie i ukształtowało się na poziomie mln EUR. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2013 r. zanotowano spadek tej nadwyżki o 560 mln EUR (w stosunku do III kwartału 2014 r. był to spadek o 461 mln EUR). Pogorszenie łącznego salda towarów i usług w stosunku do poprzedniego roku wynikało ze spadku salda towarów (o 964 mln EUR), podczas gdy saldo usług uległo poprawie (o 404 mln EUR). W analizowanym kwartale łączne przychody z tytułu eksportu towarów i usług wyniosły mln EUR i w stosunku do IV kwartału 2013 r. wzrosły o 5,3%, natomiast wartość importu ukształtowała się na poziomie mln EUR, co oznacza wzrost o 6,8%. Wykres 3. Towary i usługi mln EUR mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Eksport Import Saldo obrotów towarowych i usługowych (prawa oś) Eksport towarów W IV kwartale 2014 r. eksport towarów ogółem wyniósł mln EUR i był wyższy w stosunku do analogicznego okresu 2013 r. o mln EUR, tj. o 4,1%. Z analizy struktury geograficznej eksportu wynika, że wzrost ten miał miejsce głównie w przypadku eksportu do krajów członkowskich Unii Europejskiej, do których zwiększył Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

13 Rozdział 1 się on o mln EUR, tj. o 7,4%. Przede wszystkim odnotowano wzrost obrotów handlowych z największym polskim kontrahentem zagranicznym, czyli z Niemcami (wzrost o 898 mln EUR, tj. o 9,5%), co było spowodowane głównie wzrostem wartości sprzedanych mebli, wyrobów przemysłu elektronicznego (części elektroniczne, odbiorniki telewizyjne, telefony komórkowe, nośniki danych), części i akcesoriów samochodowych oraz odzieży. Jednocześnie zmniejszyła się sprzedaż do Niemiec paliw i surowców takich jak: oleje ropy naftowej, węgiel, koks, nikiel, miedź. W przypadku pozostałych państw Unii Europejskiej zanotowano wzrost eksportu do Niderlandów (o 285 mln EUR, tj. o 18,7%), o czym zadecydowała głównie sprzedaż paliw przetworzonych (oleje ropy naftowej i biodiesel), telefonów komórkowych, wyrobów motoryzacyjnych (części samochodowe, autobusy), wyrobów tytoniowych; Czech (o 284 mln EUR, tj. o 7,8%) paliwa i surowce (oleje ropy naftowej, węgiel, cynk), produkty przemysłu motoryzacyjnego (części samochodowe, autobusy, silniki Diesla i benzynowe), odbiorniki TV; Francji (o 179 mln EUR, tj. o 8,2%) wyroby tytoniowe i odbiorniki TV; Włoch (o 143 mln EUR, tj. o 8,4%) produkty przemysłu motoryzacyjnego (części samochodowe, autobusy, silniki benzynowe), wyroby tytoniowe, odzież, odbiorniki TV, leki. Powyższe dane wskazują na zwiększenie popytu w krajach Unii Europejskiej na produkty rynku elektronicznego, takie jak: części elektroniczne, odbiorniki TV, telefony komórkowe i nośniki danych. W zakresie sprzedaży towarów motoryzacyjnych odnotowano przyrost eksportu części i akcesoriów samochodowych, autobusów, silników wysokoprężnych i benzynowych. Sprzedano też więcej towarów konsumpcyjnych, takich jak: meble, wyroby tytoniowe, odzież. Wśród towarów o niskim stopniu przetworzenia odnotowano wzrost eksportu polskiego węgla, koksu i spadek wartości zakupionych przez importerów z krajów Unii Europejskiej surowców i towarów, takich jak: oleje ropy naftowej, cynk, nikiel, miedź. Wykres 4. Dynamika eksportu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów % I II III IV I II III IV I II III IV Strefa euro Pozostałe kraje UE Rosja Pozostałe Razem W handlu na rynkach wschodnich czyli z Rosją, Ukrainą i Białorusią zaobserwowano, podobnie jak to miało miejsce w poprzednich kwartałach, spadek eksportu o 865 mln EUR, tj. o 23,1%. Eksport do Rosji spadł o 429 mln EUR, tj. o 20,3%, na Ukrainę o 294 mln EUR, tj. o 26,6%, a na Białoruś o 142 mln EUR, tj. o 27,0%. Zmniejszenie eksportu do Rosji związane było z niższym eksportem towarów przemysłu motoryzacyjnego i dotyczyło nadwozi, kabin, części i akcesoriów samochodowych oraz produktów gotowych samochodów ciężarowych i ciągników. Było to efektem problemów z popytem wewnętrznym, na które napo- 12 Narodowy Bank Polski

14 Rachunek bieżący i kapitałowy tyka rosyjski rynek motoryzacyjny. Ponadto, w konsekwencji ograniczeń importowych, nałożonych na rosyjskie podmioty sprowadzające określone towary z krajów Unii, zmniejszył się znacząco eksport polskich owoców, warzyw, nabiału i mięsa wieprzowego. W przypadku Ukrainy spadł polski eksport olejów ropy naftowej. Z kolei spadek eksportu na Białoruś objął przede wszystkim wieprzowinę i samochody ciężarowe. Analizując eksport ogółem według kierunków przeznaczenia w IV kwartale 2014 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, zarejestrowano silne przyrosty wartości towarów konsumpcyjnych oraz zaopatrzeniowych przy jednoczesnym nieznacznym wzroście w przypadku dóbr inwestycyjnych. W eksporcie paliw i surowców odnotowano spadek. Wykres 5. Eksport struktura towarowa wg głównych kierunków przeznaczenia dane nieodsezonowane mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Zużycie pośrednie Towary konsumpcyjne Dobra inwestycyjne Paliwa i surowce W IV kwartale 2014 r. eksport towarów konsumpcyjnych w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. wzrósł o mln EUR, tj. o 8,0%. Przyrost ten został wygenerowany w znacznej mierze przez sprzedaż odbiorników telewizyjnych (wzrost o 271 mln EUR, tj. o 26,2%), wyrobów tytoniowych (wzrost o 153 mln EUR, tj. o 43,3%), mebli (wzrost o 134 mln EUR, tj. o 11,0%), odzieży (wzrost o 61 mln EUR, tj. o 10,5%). W niewielkim stopniu zwiększył się eksport żywności (o 32 mln EUR, tj. o 0,6%), pomimo przyrostu wartości sprzedanych za granicą: mięsa drobiowego, kawy i herbaty (reeksport), ryb (przyrost łącznie o 110 mln EUR, tj. o 19,1%). Było to konsekwencją embarga nałożonego przez Rosję na kraje Unii Europejskiej w zakresie importu mięsa wieprzowego oraz owoców. Przyrost eksportu dóbr pośrednich (zaopatrzeniowych) w IV kwartale 2014 r. w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego wyniósł 838 mln EUR, tj. 5,1%. W tej grupie towarów wzrósł zwłaszcza eksport części i akcesoriów samochodowych oraz części silnikowych (łącznie o 196 mln EUR, tj. o 8,5%). Ponadto zarejestrowano przyrost eksportu różnego rodzaju części elektronicznych, nośników danych oraz drutów i kabli (łącznie o 157 mln EUR, tj. o 45,1%). Spadki odnotowano w eksporcie części samolotowych (o 135 mln EUR, tj. o 61,9%). Wzrost eksportu dóbr inwestycyjnych w IV kwartale 2014 r. wyniósł 71 mln EUR, czyli 1,5%. Objął on przede wszystkim telefony komórkowe (o 155 mln EUR, tj. o 29,6%) oraz autobusy (o 99 mln EUR, tj. o 39,2%). Spadł eksport maszyn i urządzeń (komputery, pompy) oraz samochodów ciężarowych i ciągników. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

15 Rozdział 1 W eksporcie paliw i surowców w IV kwartale 2014 r. w stosunku do IV kwartału 2013 r. odnotowano spadek w wysokości 235 mln EUR, tj. o 8,3%. Największy wpływ na spadek eksportu omawianej grupy towarów miały zmniejszone zakupy przez zagranicznych kontrahentów olejów ropy naftowej i energii elektrycznej (spadek łącznie o 178 mln EUR, tj. o 16,3%). Wykres 6. Eksport dynamika towarów związanych z wymianą w ramach międzynarodowych sieci produkcji (analogiczny kwartał roku poprzedniego = 100) I II III IV I II III IV I II III IV Środki transportu, części, akcesoria samochody osobowe (BEC 510) Środki transportu, części, akcesoria części i akcesoria (BEC 530) Towary konsumpcyjne trwałego użytku (BEC 610) Podsumowując, w IV kwartale 2014 r. odnotowano wzrost wartości polskiego eksportu do krajów Unii Europejskiej, którego podstawą były towary konsumpcyjne, takie jak odbiorniki telewizyjne, wyroby tytoniowe, meble, odzież. Ważną rolę odegrały także towary będące wkładem w procesie wytwarzania dóbr finalnych, wytwarzane w ramach międzynarodowych sieci produkcji. W szczególności dotyczyło to przemysłu samochodowego i elektronicznego. Powyższe przyrosty z nawiązką zniwelowały zmniejszenie eksportu do Rosji i na Ukrainę, gdzie spadł eksport wyrobów przemysłu motoryzacyjnego, żywności i olejów ropy naftowej Import towarów Wartość importu towarów w IV kwartale 2014 r. wyniosła mln EUR i w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. zwiększyła się o mln EUR, tj. o 6,6%. Analiza zmian w strukturze geograficznej importu wykazuje, że jego wzrost spowodowany został w głównej mierze zwiększoną wartością towarów zakupionych w krajach Unii Europejskiej (o mln EUR, tj. o 4,5%). Największy przyrost wartości towarów odnotowano w handlu z Niemcami (o 788 mln EUR, tj. o 8,2%, skąd importowano głównie wyroby przemysłu elektronicznego (nośniki danych, komputery, odbiorniki TV, różnego rodzaju części elektroniczne) oraz przemysłu motoryzacyjnego (samochody osobowe i części samochodowe, silniki Diesla, nadwozia i kabiny, przy jednoczesnym spadku importu samochodów ciężarowych). Ponadto zwiększył się silnie import z Czech (o 116 mln EUR, tj. 7,8%) i z Wielkiej Brytanii (o 108 mln EUR, tj. 11,7%), skąd podobnie jak z Niemiec polscy kontrahenci sprowadzili głównie produkty przemysłu motoryzacyjnego i elektronicznego. W przypadku Czech były to samochody osobowe, części samochodowe, silniki Diesla, aku- 14 Narodowy Bank Polski

16 Rachunek bieżący i kapitałowy mulatory, a w przypadku Wielkiej Brytanii samochody osobowe i nośniki danych. Ponadto zmniejszył się import z Hiszpanii i Węgier. W handlu towarowym z krajami spoza Unii Europejskiej największy przyrost wartości towarów odnotowano w imporcie z Chin (o mln EUR, tj. o 26,3%) głównie elektronika (różnego rodzaju części elektroniczne, komputery) oraz odzież. Udział importu z Chin systematycznie zwiększa się. W IV kwartale 2014 r. wyniósł on 11,6%, czyli o 1,9 pkt proc. więcej niż w analogicznym okresie 2013 r. Wzrósł import z Kazachstanu o 207 mln EUR, tj. o 126,2%. Było to efektem zakupu przez Polskę ropy naftowej. Ponadto wzrost importu dotyczył handlu z Japonią oraz Koreą Południową głównie części elektroniczne i nośniki danych. W przeciwnym kierunku zmienił się import z krajów Europy Wschodniej (Rosja, Ukraina, Białoruś). Wartość towarów sprowadzonych z tych krajów zmniejszyła się o mln EUR, tj. o 19,4%. Spadek importu z Rosji (o 948 mln EUR, tj. o 20,2%) dotyczył głównie paliw i surowców (ropy naftowej) o 882 mln EUR, tj. o 26,6%. Import z Ukrainy zmniejszył się o 59 mln EUR, tj. o 12,9%, i objął w przeważającej mierze rudy żelaza i różnego rodzaju wyroby stalowe. Nieduży spadek importu z Białorusi wynosił 19 mln EUR, tj. 7,2%. Wykres 7. Dynamika importu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów % I II III IV I II III IV I II III IV Strefa euro Pozostałe kraje EU Rosja Chiny Pozostałe Razem Wykres 8. Import struktura towarowa wg głównych kierunków przeznaczenia (dane nieodsezonowane) mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Zużycie pośrednie Towary konsumpcyjne Paliwa i surowce Dobra inwestycyjne Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

17 Rozdział 1 Patrząc na zmiany w polskim imporcie przez pryzmat poszczególnych grup towarowych, w IV kwartale 2014 r. zarejestrowano przyrost wartości importu dóbr zaopatrzeniowych, towarów konsumpcyjnych i dóbr inwestycyjnych. Z kolei import paliw i surowców znacząco się zmniejszył. Wzrost importu dóbr zaopatrzeniowych w IV kwartale 2014 r. w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku wyniósł mln EUR, tj. 7,4%. Największe przyrosty zarejestrowano w zakresie różnego rodzaju części elektronicznych i nośników danych (o 414 mln EUR, tj. o 33,7%), miedzi (o 106 mln EUR, tj. o 385,8%), komponentów wykorzystywanych w procesie produkcji samochodów, takich jak części samochodowe oraz silniki Diesla (łącznie o 92 mln EUR, tj. o 7,9%). Udział importu towarów zaopatrzeniowych w polskim imporcie ogółem w IV kwartale 2014 r. wyniósł 47,1%. Import towarów konsumpcyjnych wzrósł o 851 mln EUR, tj. o 10,2%. Taką zmianę spowodował przede wszystkim przyrost wartości zakupionej za granicą odzieży oraz obuwia (łącznie o 157 mln EUR, tj. o 23,9%), nowych samochodów osobowych (o 59 mln EUR, tj. o 5,7%) oraz odbiorników TV (o 45 mln EUR, tj. o 11,6%). Import dóbr inwestycyjnych wzrósł o 388 mln EUR, tj. o 6,7%. Objął on przede wszystkim wagony kolejowe (wzrost o 156 mln EUR), komputery (o 76 mln EUR, tj. o 9,8%) oraz różnego rodzaju urządzenia elektryczne. Spadł import samochodów ciężarowych (o 167 mln EUR, tj. o 40,2%). W omawianym okresie wartość zakupionych za granicą paliw i surowców zmniejszyła się, w stosunku do IV kwartału 2013 r., o 680 mln EUR, tj. o 10,1%. Decydującym czynnikiem był tu spadek importu ropy naftowej (o 557 mln EUR, tj. o 15,9%). Wynikał on w całości praktycznie ze zmiany ceny, która spadła o 16,0%. Podsumowując, można stwierdzić, że w IV kwartale 2014 r. wzrost wartości importu ogółem został spowodowany głównie przez zwiększone zakupy komponentów przeznaczonych do produkcji dóbr finalnych, głównie w zakresie przemysłu elektronicznego oraz produkcji samochodów. Ponadto zarejestrowano bardzo silny przyrost importu towarów konsumpcyjnych. Uwagę zwraca spadek importu paliw, spowodowany w największym stopniu zmniejszeniem cen ropy na rynkach światowych Międzynarodowy handel usługami Saldo usług w IV kwartale 2014 roku było dodatnie i wyniosło mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. saldo uległo poprawie o 404 mln EUR. Największy wpływ na zmianę wielkości salda usług miał wzrost salda pozostałych usług (o 271 mln EUR) oraz usług transportowych (o 222 mln EUR). Jednocześnie nieznacznie pogorszyło się saldo podróży zagranicznych (spadek o 73 mln EUR). Przychody z tytułu świadczenia usług przez polskie podmioty na rzecz zagranicy wyniosły mln EUR, a rozchody z tytułu zakupu usług od nierezydentów mln EUR. W porównaniu z IV kwartałem 2013 r. przychody wzrosły o 921 mln EUR (tj. o 10,5%), zaś rozchody zwiększyły się o 517 mln EUR (tj. o 7,5%). Decydujące znaczenie w kształtowaniu się wielkości obrotów usługowych odgrywała wymiana handlowa z krajami Unii Europejskiej. Około 70,1% wpływów oraz 78,0% wypłat 16 Narodowy Bank Polski

18 Rachunek bieżący i kapitałowy Tabela 1. Usługi (mln EUR) I II III IV I II III IV Przychody Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Rozchody Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe stanowiły obroty z gospodarkami Wspólnoty. Partnerami handlowymi o największym znaczeniu (zarówno w przychodach, jak i rozchodach) były Niemcy. Obroty z tym krajem stanowiły 23,1% polskich przychodów z tytułu obrotu usługami (2 245 mln EUR) oraz 22,5% rozchodów (1 670 mln EUR). Do grona najistotniejszych państw po stronie przychodów należały kolejno: Szwajcaria (8,9% przychodów), Wielka Brytania (6,9% przychodów), Niderlandy (6,2% przychodów), Francja (4,6% przychodów z ogółu usług). W przypadku rozchodów, poza gospodarką Niemiec, najistotniejszymi partnerami były: Wielka Brytania (8,6% całości rozchodów), Francja (6,3% omawianej kategorii), USA i Niderlandy (po 5,4% rozchodów) oraz Szwajcaria (5,1% omawianej kategorii). Wykres 9. Saldo międzynarodowego handlu usługami mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo usług Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

19 Rozdział 1 W IV kwartale 2014 r. tradycyjnie największe znaczenie na kształtowanie się salda międzynarodowego handlu usługami miało saldo usług transportowych. Zachowanie pozostałych kategorii było bardzo stabilne. Saldo uszlachetniania oraz saldo podróży zagranicznych pozytywnie wpływały na saldo usług ogółem, a w omawianym kwartale saldo pozostałych usług, podobnie jak we wszystkich kwartałach 2014 r., było bliskie równowagi. W przychodach z tytułu usług najwyższy odsetek wpływów ogółem z tytułu usług generowały pozostałe usługi, do których zaliczane są m.in. usługi budowlane, usługi ubezpieczeniowe, usługi finansowe, usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, opłaty za użytkowanie własności intelektualnej, usługi prywatne, kulturalne i rekreacyjne, usługi rządowe oraz pozostałe usługi biznesowe. W IV kwartale 2014 r. udział pozostałych usług w eksporcie usług ogółem wyniósł 42,9%. Przychody z tytułu usług transportowych wynosiły 28,1%, podróży zagranicznych stanowiły 19,8%, usługi uszlachetniania 7,1%, natomiast napraw i kon- Wykres 10. Struktura przychodów z tytułu usług Uszlachetnianie 7,1% Naprawy 2,2% Podróże zagraniczne 19,8% Inne 42,9% Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej 0,9% Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne 9,7% Pozostałe usługi gospodarcze 25,3% Usługi transportowe 28,1% Usługi finansowe 1,6% Usługi ubezpieczeniowe 0,6% Usługi budowlane 3,8% Usługi prywatne, kulturalne i rekreacyjne 1,1% Wykres 11. Struktura rozchodów z tytułu usług Uszlachetnianie 0,9% Naprawy 2,8% Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej 9,4% Podróże zagraniczne 19,8% Usługi transportowe 20,0% Inne 56,0% Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne 9,2% Usługi finansowe 3,3% Usługi ubezpieczeniowe 2,3% Usługi budowlane 2,7% Pozostałe usługi gospodarcze 27,2% Usługi prywatne, kulturalne i rekreacyjne 2,0% 18 Narodowy Bank Polski

20 Rachunek bieżący i kapitałowy serwacji dóbr ruchomych 2,2%. W stosunku do IV kwartału 2013 r. udział podróży zagranicznych zmniejszył się o 2,1 pkt proc., zaś odsetek przypadający na pozostałe usługi zwiększył się o 2,7 pkt proc., udział innych kategorii pozostał na niezmienionym poziomie. Także w przypadku rozchodów udział pozostałych usług w międzynarodowym handlu usługami był najwyższy i wyniósł 56,0%. Wielkość rozchodów z tytułu usług transportowych wyniosła 20,0%, zaś podróży zagranicznych 19,8%. Z kolei import usług z tytułu napraw i konserwacji dóbr ruchomych wynosił 2,8%, zaś usług uszlachetniania 0,9%. Udział procentowy najważniejszych kategorii usługowych pozostawał stabilny Usługi transportowe Kwartalne saldo usług transportowych od wielu lat jest dodatnie. Podobnie było w IV kwartale 2014 r., kiedy to wyniosło ono mln EUR. W stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku wartość ta wzrosła o 222 mln EUR. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły mln EUR, a rozchody mln EUR. W porównaniu z IV kwartałem 2013 r. przychody wzrosły o 274 mln EUR, tj. o 11,1%, zaś rozchody wzrosły zaledwie o 52 mln EUR, tj. o 3,6%. Wzrost eksportu usług wynikał głównie ze wzrostu towarowego transportu samochodowego (wzrost o 132 mln EUR w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku). Po stronie usług nabytych największe znaczenie miał wzrost pozostałych usług wspomagających transport lotniczy (wzrost o 23 mln EUR). Zarówno przychody, jak i rozchody z tytułu usług transportowych ogółem kształtowane były w największym stopniu przez towarowy transport samochodowy. W IV kwartale 2014 r. udział tej grupy usług w usługach transportowych ogółem wynosił po stronie przychodów 55,7%, a po stronie rozchodów 45,7%. Ponadto towarowy transport samochodowy stanowił 89,0% wszystkich przychodów i 88,4% rozchodów z tytułu usług przewozu towarów. Poza transportem samochodowym, najważniejsze typy usług transportowych to usługi wspomagające usługi transportowe, transport lotniczy, transport morski, rurociągowy oraz transport kolejowy. Udział usług wspomagających usługi transportowe w przychodach z tytułu usług transportowych ogółem w IV kwartale 2014 r. wyniósł 15,7%, usług transportu lotniczego 13,1%, morskiego 4,3%, rurociągowego 3,4%, a kolejowego 3,1%. Po stronie rozchodów analizowany udział wyniósł odpowiednio: dla transportu morskiego 18,3%, lotniczego 13,1%, usług wspomagających 11,9%, a dla transportu kolejowego 5,7%. Najważniejszymi partnerami handlowymi Polski w eksporcie omawianej kategorii usług były Niemcy (24,4% przychodów z usług transportowych). Kolejne miejsca należały do Niderlandów (9,2%), Francji (6,0%) oraz Szwajcarii (5,9%). Z kolei Polacy nabyli najwięcej usług transportowych od Niemiec (23,7% omawianej kategorii), Danii (6%), USA (5,9%), Niderlandów (5,7%) oraz Rosji (5,3%) Podróże zagraniczne W IV kwartale 2014 r. w związku z wyjazdami zagranicznymi Polacy wydali mln EUR. W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku wydatki te wzrosły o 73 mln EUR. W tym samym czasie cudzoziemcy przyjeżdżający do Polski wydali mln EUR. W porów- Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

21 Rozdział 1 naniu z poprzednim rokiem wydatki te pozostawały na tym samym poziomie. Saldo podróży zagranicznych wyniosło w omawianym okresie 452 mln EUR. Zarówno w przychodach, jak i rozchodach głównym partnerem Polski była Unia Europejska. Wydatki podróżnych ze Wspólnoty stanowiły 65,3% wszystkich przychodów, zaś wydatki Polaków w krajach UE stanowiły 77,9% wszystkich wydatków na podróże. Najwięcej na podróże do Polski wydali obywatele Niemiec (685 mln EUR). Krajem, w którym Polacy wydatkowali najwięcej pieniędzy z tytułu omawianej kategorii usługowej, również okazali się nasi zachodni sąsiedzi. Polscy rezydenci wydali 399,9 mln EUR były to głównie wydatki podróżnych jednodniowych Usługi uszlachetniania oraz naprawy i konserwacja dóbr ruchomych W IV kwartale 2014 r. wartość przychodów z tytułu usług uszlachetniania wynosiła 689 mln EUR (wzrost o 4,4%), natomiast rozchody z tytułu usług uszlachetniania generowane przez polskich rezydentów za granicą pozostawały na dużo niższym poziomie i wyniosły 67 mln EUR. Saldo uszlachetniania było dodatnie i wyniosło 622 mln EUR. W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku saldo to poprawiło się o 23 mln EUR. Naprawy i konserwacja dóbr ruchomych miały dużo mniejszy wpływ na saldo międzynarodowego handlu usługami niż opisane wcześniej usługi uszlachetniania. Polegają one na konserwacji i naprawach wyłącznie środków transportu (przekształcanie i naprawy innych dóbr zaliczane są do usług uszlachetniania). W analizowanym okresie wartość nabytych przez nierezydentów tego rodzaju usług wyniosła 213 mln EUR. Po stronie rozchodów wartość ta była równa 208 mln EUR. Saldo ukształtowało się na poziomie minus 5 mln EUR Pozostałe usługi W IV kwartale 2014 r. saldo pozostałych usług było ujemne i wyniosło 15 mln EUR. We wszystkich kwartałach 2014 r. saldo to było bliskie równowagi, w porównaniu zaś z IV kwartałem 2013 r. odnotowano poprawę salda o 271 mln EUR. W omawianym okresie wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług osiągnęła wartość mln EUR, kwota rozchodów natomiast ukształtowała się na poziomie mln EUR. W badanym okresie przychody wzrosły o 17,8%, zaś rozchody o 9,4%. Na wzrost przychodów wpłynęły głównie pozostałe usługi biznesowe wzrost o 310 mln EUR (z czego najbardziej wzrosły usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne o 228 mln EUR oraz usługi profesjonalne i usługi w zakresie zarządzania o 177 mln EUR). Również w przypadku rozchodów na zwiększenie wartości importu pozostałych usług najsilniej wpłynął wzrost pozostałych usług biznesowych wzrost o 135 mln EUR (w tym usługi profesjonalne oraz usługi w zakresie zarządzania wzrosły o 134 mln EUR). Kolejnymi najważniejszymi zmianami w wydatkach polskich rezydentów z tytułu nabycia pozostałych usług biznesowych był wzrost wydatków na opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej (wzrost o 79 mln EUR), usługi ubezpieczeniowe (zmiana o 115 mln EUR) oraz wzrost rozchodów z tytułu usług telekomunikacyjnych, informatycznych i informacyjnych (wzrost o 70 mln EUR). 20 Narodowy Bank Polski

22 Rachunek bieżący i kapitałowy 1.2. Dochody pierwotne W IV kwartale 2014 r. saldo dochodów pierwotnych tradycyjnie było ujemne i wyniosło mln EUR. W porównaniu z IV kwartałem 2013 r. poprawiło się ono o 394 mln EUR, czyli o 9,9%. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów były dochody uzyskiwane przez nierezydentów z tytułu ich dużego zaangażowania w polską gospodarkę Wynagrodzenia pracowników Przychody z tytułu wynagrodzeń Polaków pracujących za granicą krócej niż jeden rok wyniosły 685 mln EUR, co oznacza niewielki spadek (o 1,9%) w stosunku do danych za analogiczny kwartał 2013 r. Rozchody z tytułu wynagrodzeń nierezydentów pracujących w Polsce krócej niż jeden rok osiągnęły wartość 485 mln EUR, co oznacza prawie dwukrotny (o 94,8%) wzrost w stosunku do poprzedniego roku. Wzrost ten spowodowany był dużo większą liczbą cudzoziemców pracujących w Polsce w IV kwartale 2014 r. i dotyczył głownie pracowników z Ukrainy. Saldo wynagrodzeń pracowników było dodatnie i wyniosło 200 mln EUR. Wykres 12. Dochody pierwotne mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Dochody z inwestycji Dochody zagranicznych inwestorów w Polsce wyniosły w IV kwartale 2014 r mln EUR i w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. zmniejszyły się o 604 mln EUR. Wśród dochodów z inwestycji najważniejszą część (70,5%) stanowiły dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach. Wyniosły one mln EUR. Na kwotę tę złożyły się: dywidendy w wysokości 972 mln EUR, reinwestowane zyski wynoszące mln EUR oraz odsetki od instrumentów dłużnych w wysokości 706 mln EUR. Kwota dochodów nierezydentów od inwestycji bezpośrednich w Polsce, w porównaniu z IV kwartałem 2013 r., zmniejszyła się o 42 mln EUR, tj. o 1,2%. Dochody nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych dokonanych w Polsce wyniosły 984 mln EUR i, w porównaniu z IV kwartałem 2013 r., spadły o 496 mln EUR, czyli o 33,5%. Dochody nierezydentów z pozostałych inwestycji osiągnęły wartość 460 mln EUR, co oznacza spadek o 66 mln EUR, tj. o 12,6% w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

23 Rozdział 1 Dochody polskich podmiotów z zagranicznych inwestycji w IV kwartale 2014 r. wyniosły 707 mln EUR i były o 8 mln EUR niższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Dochody polskich inwestorów bezpośrednich wyniosły 218 mln EUR, przy czym kwota otrzymanych dywidend wyniosła 152 mln EUR, należne odsetki od udzielonych kredytów osiągnęły wartość 116 mln EUR, natomiast kwota reinwestowanych zysków była ujemna i wyniosła 50 mln EUR. Przychody z tytułu dochodów rezydentów od ich inwestycji bezpośrednich, w porównaniu z IV kwartałem 2013 r., wzrosły o 31 mln EUR, tj. o 16,6%. W omawianym okresie dochody polskich podmiotów z inwestycji portfelowych za granicą wyniosły 79 mln EUR, czyli o 28 mln EUR więcej niż w roku poprzednim. Dochody rezydentów z tytułu pozostałych inwestycji wyniosły 410 mln EUR. Większość tej ostatniej kwoty stanowiły dochody uzyskane z oficjalnych aktywów rezerwowych Pozostałe dochody pierwotne Saldo pozostałych dochodów pierwotnych wyniosło w IV kwartale 2014 r. 398 mln EUR i było o 47 mln EUR wyższe niż w ostatnim kwartale poprzedniego roku. Dodatnie saldo jest wynikiem przychodów o wartości 516 mln EUR i rozchodów o wartości 118 mln EUR. Na kształtowanie wielkości przychodów wpłynęły głownie środki otrzymane z Unii Europejskiej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej w kwocie 515 mln EUR. Największą część rozchodów stanowiła natomiast wpłata do UE z tytułu ceł i opłat cukrowych w wysokości 117 mln EUR. Zarówno przychody, jak i rozchody rejestrowane w pozostałych dochodach pierwotnych wzrosły w porównaniu z analogicznymi wartościami z IV kwartału 2013 r. (kolejno o 62 mln EUR i 15 mln EUR). Tabela 2. Dochody pierwotne (mln EUR) I II III IV I II III IV Przychody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Narodowy Bank Polski

24 Rachunek bieżący i kapitałowy 1.3. Dochody wtórne W IV kwartale 2014 r. przychody z tytułu dochodów wtórnych wyniosły mln EUR, co oznacza spadek w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego o 189 mln EUR. Rozchody uległy powiększeniu i wyniosły mln EUR (wzrost o 246 mln EUR). Tabela 3. Dochody wtórne (mln EUR) I II III IV I II III IV Saldo dochodów wtórnych Przychody Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków Na spadek przychodów złożyło się zmniejszenie przychodów sektora rządowego o 60 mln EUR oraz zmniejszenie przychodów w pozostałych sektorach o 129 mln EUR. Przekazy zarobków do Polski (klasyfikowane w pozostałych sektorach) spadły w omawianym okresie o 41 mln EUR i wyniosły 665 mln EUR. Wzrost rozchodów w dochodach wtórnych koncentrował się na rozchodach sektora rządowego, które w analizowanym okresie wzrosły o 227 mln EUR (głównie w wyniku wyższej składki płaconej do budżetu Unii Europejskiej). Rozchody pozostałych sektorów wzrosły w niewielkim stopniu (o 19 mln EUR). Ramka 1. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą W 2014 r. Narodowy Bank Polski przeprowadził kolejne badanie dotyczące zachowań ekonomicznych polskich migrantów przebywających w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Niderlandach. Badania te pozwalają na przeprowadzanie szacunku środków przekazywanych do kraju z tytułu pracy za granicą oraz wskazują na trendy w przebiegu procesów migracyjnych. W IV kwartale 2014 r. wielkość środków przekazanych do kraju przez migrantów (długookresowych i krótkookresowych * ) wyniosła 925,0 mln EUR. W porównaniu z analo- * W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (ujmowane w pozycji dochody pierwotne) i przekazy zarobków (ujmowane w pozycji dochody wtórne). Pierwsza z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników, to w całości wynagrodzenia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wynagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

25 Rozdział 1 gicznym okresem 2013 r. spadły one o 87,9 mln EUR, tj. o 8,7%. Na spadek ten złożyły się mniejsze niż przed rokiem transfery z niemal wszystkich analizowanych krajów. Najsilniej obserwowany był on w przypadku emigrantów długookresowych z Irlandii, Niderlandów i Włoch. Wzrost napływu środków zanotowano jedynie w przypadku długookresowych emigrantów w Niemczech i Wielkiej Brytanii. W przypadku pierwszego z tych krajów wynika to głównie ze wzrostu liczby pracujących tam osób. W przypadku Wielkiej Brytanii jest on natomiast skutkiem wzrostu średniej wielkości transferu przekazywanego do kraju. Zanotowane spadki w pozostałych krajach mają swoje źródło w zmianach, jakie zaszły w strukturze emigracji zaobserwowanych w wynikach badania przeprowadzonego jesienią 2014 r. ** Tabela 4. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln EUR) I II III IV I II III IV Wynagrodzenia pracowników Podatki i składki Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych Przekazy zarobków Środki przekazywane do Polski Porównanie wyników badania z 2014 r. w wcześniejszymi badaniami, w szczególności z wynikami z roku 2012 (w 2013 r. badanie nie było prowadzone), wykazało spadki w większości czynników uwzględnianych w procesie szacowania wielkości przekazywanych środków. Pomniejszeniu na przestrzeni dwóch lat uległ odsetek emigrantów przesyłających część swoich dochodów do rodzin w kraju. Średnio dla wszystkich badanych krajów spadek ten wyniósł 4,0 pkt proc. Innym istotnym czynnikiem, w przypadku którego zanotowano spadek, była średnia wielkość pojedynczego transferu. Zmniejszyła się ona o około 4,0% w stosunku do wyników poprzedniego badania. Wzrost w tym zakresie odnotowano jedynie w przypadku Wielkiej Brytanii, gdzie kwota ta nieznacznie się zwiększyła. Niewielkiemu zmniejszeniu w przypadku wszystkich badanych krajów uległa także częstotliwość dokonywanych przekazów. W stosunku do wyników badania z 2012 r. zmalał odsetek osób dokonujących transferów z największą częstotliwości, tj. co najmniej raz w miesiącu. Jednak w przypadku Niderlandów i Niemiec osoby te nadal stanowiły dominującą grupę, a ich udział w badanej próbie wyniósł w 2014 r. odpowiednio 57,0% i 50,0%. W przypadku Irlandii osoby wysyłające środki co najmniej raz w miesiącu i osoby wysyłające środki rzadziej, tj. kilka razy w roku, stanowiły po 47,0%. Jedynie w przypadku Wielkiej Brytanii bardziej popularne jest przesyłanie środków z mniejszą częstotliwością kilka razy w roku ale taka sytuacja była już obserwowana w poprzednim badaniu. W przypadku tego kraju w 2014 r. migranci wysyłający środki co najmniej raz w roku ** Zebrane w badaniu dane, a także dane Głównego Urzędu Statystycznego o stanie emigracji na koniec 2013 r. posłużyły do zweryfikowania szacunków począwszy od danych za I kwartał 2013 r. 24 Narodowy Bank Polski

26 Rachunek bieżący i kapitałowy stanowili 38,0%, a kilka razy w roku 55,0%. Odsetek osób wysyłających środki rzadziej niż raz w roku jest we wszystkich krajach biorących udział w badaniu nadal bardzo mały, jednak jego wielkość wykazuje tendencję rosnącą. Wykres 13. Struktura odpowiedzi na pytanie: Jak często przekazuje Pan(i) pieniądze do Polski? porównanie wyników dla lat 2012 i % Wielka Brytania Irlandia Niderlandy Niemcy Kilka razy w roku Co najmniej raz w miesiącu Rzadziej niż raz w roku Innym czynnikiem wpływającym na wielkość napływających do kraju środków jest udział wśród emigrantów osób przebywających za granicą długookresowo, tj. powyżej roku, i krótkookresowo, tj. do roku. W przypadku tej struktury zmiany obserwowane w stosunku do badania z 2012 r. są niewielkie, co może świadczyć o pewnej stabilizacji procesu migracyjnego. Najwięcej emigrantów długookresowych odnotowano w przypadku Irlandii, gdzie stanowili oni 97,0% całej emigracji i był to analogiczny wynik jak w 2012 r. W przypadku Wielkiej Brytanii osoby przebywające za granicą powyżej roku stanowiły 87,0% i ich udział nieznacznie wzrósł w stosunku do poprzedniego badania. W przypadku Niderlandów i Niemiec, gdzie duże znaczenie mają prace sezonowe, udział emigrantów krótkookresowych był nieco wyższy; migranci długookresowi stanowili tam odpowiednio 83,0% i 84,0% i były to wartości nieznacznie wyższe niż dwa lata wcześniej. Wykres 14. Podział emigrantów na długo- i krótkookresowych porównanie wyników dla lat 2012 i % Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy Emigracja długookresowa powyżej roku Emigracja krótkookresowa do roku Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

27 Rozdział 1 Zgromadzone w trakcie badania dane wykorzystano także do analizy ogólnych procesów migracyjnych. Wykazała ona zwiększenie stopnia osiedlania się migrantów za granicą. Nie chodzi tu o zmianę liczby osób przebywających na emigracji, ale o długość czasu spędzonego poza Polską i wzrost udziału migrantów wyrażających chęć pozostania za granicą na stałe. Statystycznie polski migrant w chwili badania przebywał w Wielkiej Brytanii już prawie 9 lat, w Irlandii nieco ponad 7, w Niderlandach prawie 5, a w Niemczech 11. Z kolei odsetek osób planujących pozostać w Irlandii i Wielkiej Brytanii na stałe wyniósł w 2014 r. po 54,0% i w stosunku do wyników badania z 2012 r. wzrósł odpowiednio o 20,0 i 9,0 pkt proc. W przypadku Niderlandów i Niemiec, dostrzega się spadek analogicznej wartości, jednak w znacznie mniejszym stopniu (kolejno o 3,0 pkt proc. i 2,0 pkt proc.). Udział osób planujących pozostać w Niderlandach i Niemczech na stałe jest nadal stosunkowo wysoki i wynosi 34,0% w przypadku Niderlandów i 40% w przypadku Niemiec. Znacznie większy udział osób planujących pobyt za granicą krótszy niż rok w Niderlandach i Niemczech, w porównaniu z Wielką Brytanią i Irlandią (w pierwszych dwóch krajach 24% i 18% w stosunku do 7,0% i 4,0% w dwóch kolejnych krajach w 2014 r.) wynika z sezonowości prac wykonywanych przez migrantów w Niderlandach i Niemczech. Duża część migrantów w Niderlandach zatrudniona jest w sektorze rolniczym i ogrodnictwie, a w Niemczech wciąż spora grupa pracuje w sektorze budowlanym. Wykres 15. Struktura odpowiedzi na pytanie: Jak długo planuje Pan(i) pozostać w Wielkiej Brytanii/ Irlandii/ Niderlandach/ Niemczech? % Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy Krócej niż rok Powyżej 1 roku, ale nie na stałe Na stałe Rosnące zainteresowanie długoterminowym pobytem w kraju emigracji potwierdza się również w odpowiedziach na inne pytania. W Niderlandach i Niemczech, mimo iż udział migrantów zamierzających pozostać za granicą na stałe nieznacznie spadł na przełomie dwóch ostatnich lat, wyniki innych pytań mogą świadczyć, że także w tych krajach polscy emigranci angażują się coraz mocniej w proces osiedlania. Potwierdzeniem powyższej hipotezy może być wzrost we wszystkich krajach w badaniu zrealizowanym w 2014 r. w porównaniu z badaniem z 2012 r. odsetek ankietowanych mieszkających za granicą z rodziną (w Wielkiej Brytanii wzrost o 6,0 pkt proc., w Irlandii o 11,0 pkt proc., w Niderlandach o 6,0 pkt proc., a w Niemczech o 3,0 pkt proc.). Ponadto w odpowiedzi na pytanie o miejsce, w którym emigranci planują wydać swoje oszczęd- 26 Narodowy Bank Polski

28 Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 16. Struktura odpowiedzi na pytanie: Czy któryś z członków Pana(i) najbliższej rodziny mieszka teraz w Wielkiej Brytanii/ Irlandii/ Niderlandach/ Niemczech? ; Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy Nie,nikt z mojej najbliższej rodziny nie mieszka w danym kraju maż \ żona \ partner \ partnerka Dziecko \ dzieci Rodzeństwo Rodzice \ teściowie ności, wzrósł udział osób planujących wydawać je w kraju migracji. Część planów odnośnie, wydatkowania oszczędności może wiązać się z zakupem nieruchomości za granicą. Procent migrantów posiadających nieruchomości za granicą lub zamierzających kupić nieruchomość w ciągu najbliższego roku wzrósł w Wielkiej Brytanii o 16,0 pkt proc., w Irlandii 25,0 pkt proc., w Niderlandach 23,0 pkt proc., a w Niemczech 25,0 pkt proc. Powyższe wyniki badania mogą sugerować, że opisany trend pozostawania za granicą długoterminowo lub osiedlania się tam na stałe raczej nie odwróci się w najbliższym czasie, a być może nawet się pogłębi. Wykres 17. Struktura odpowiedzi na pytanie: Czy jest Pan(i) właścicielem jakichś nieruchomości w Wielkiej Brytanii/ Irlandii/ Niderlandach/ Niemczech? % Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy Nie i nie zamierzam kupić w ciągu najbliższego roku Tak, jestem właścicielem Nie, ale zamierzam kupić w ciągu najbliższego roku Rachunek kapitałowy Saldo rachunku kapitałowego było w IV kwartale 2014 r. dodatnie i wyniosło mln EUR i w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku wzrosło o 318 mln EUR. Przychody w ramach rachunku kapitałowego wyniosły w omawianym okresie mln EUR, co ozna- Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

29 Rozdział 1 cza wzrost o 303 mln EUR w stosunku do IV kwartału 2013 r. Największą część przychodów stanowiły środki otrzymane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w kwocie mln EUR, z czego 642 mln EUR zanotowano w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województw zaś Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko został zasilony kwotą 383 mln EUR. W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku z tytułu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Polska otrzymała o 395 mln EUR więcej niż przed rokiem. Wysoki napływ, w kwocie mln EUR, zanotowano także z Funduszu Spójności (spadek o 73 mln EUR). Łączny napływ z tych dwóch funduszy wyniósł mln EUR. Rozchody ukształtowały się zaś na poziomie 187 mln EUR i w stosunku do poprzedniego roku wzrosły jedynie o 3 mln EUR. 28 Narodowy Bank Polski

30 Rozdział 2 Rachunek finansowy

31 Rozdział 2 Rachunek finansowy 2.1. Rachunek finansowy pasywa Saldo zagranicznych inwestycji w Polsce w IV kwartale 2014 r. było ujemne i wyniosło mln EUR. O poziomie tego salda w głównej mierze zadecydował odpływ inwestycji portfelowych i, w mniejszym stopniu, pozostałych inwestycji. Odnotowano zaś niewielki napływ kapitału z tytułu inwestycji bezpośrednich. Tabela 5. Rachunek finansowy pasywa I II III IV I II III IV Rachunek finansowy pasywa Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Inwestycje bezpośrednie pasywa W IV kwartale 2014 r. odnotowano napływ kapitału w ramach pasywnych inwestycji bezpośrednich w wysokości 290 mln EUR. Na saldo to wpłynęły przede wszystkim dodatnie reinwestycje zysków oraz ujemne saldo transakcji na instrumentach dłużnych. Tabela 6. Inwestycje bezpośrednie pasywa I II III IV I II III IV Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Udziały inne niż reinwestycje zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Reinwestycje zysków w wysokości mln EUR były na poziomie zbliżonym do poprzedniego kwartału. Saldo inwestycji pomniejszyły transakcje na instrumentach dłużnych na kwotę mln EUR. Transakcje akcjami i innymi formami udziałów kapitałowych w kwocie 724 mln EUR uzupełniły całość obrotów. Odpływ inwestycji w instrumentach dłużnych i jednoczesny napływ w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych związany był z restrukturyzacją w grupach kapitałowych. 30 Narodowy Bank Polski

32 Rachunek finansowy Transakcje te nie wpływały na łączną wartość napływu inwestycji bezpośrednich, zmieniając jedynie wewnętrzną strukturę tych inwestycji. Dodatkowo w dwóch spółkach notowanych na WGPW zarejestrowano sprzedaż akcji przez inwestorów bezpośrednich w kwocie po około 250 mln EUR. W jednym przypadku nabywcą został rezydent, natomiast w drugim byli to zagraniczni inwestorzy portfelowi. Wykres 18. Inwestycje bezpośrednie pasywa mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Akcje i udziały Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Zagraniczne inwestycje portfelowe W IV kwartale 2014 r. miał miejsce odpływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery wartościowe. Wyniósł on mln EUR. Przed rokiem zanotowano napływ kapitału z tego tytułu w wysokości 851 mln EUR. Ujemne saldo było rezultatem odpływu kapitału inwestowanego w polskie udziałowe papiery wartościowe, który wyniósł mln EUR, jak również odpływu inwestycji w papiery dłużne w wysokości 957 mln EUR. Tabela 7. Inwestycje portfelowe pasywa I II III IV I II III IV Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Papiery dłużne długoterminowe Instrumenty rynku pieniężnego W przypadku obligacji skarbowych emitowanych na rynkach międzynarodowych miał miejsce odpływ kapitału wynoszący 175 mln EUR. W IV kwartale 2014 r. Skarb Państwa nie emitował obligacji na rynkach zagranicznych, natomiast dokonał wykupu obligacji nominowanych w jenach o wartości nominalnej mln JPY. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

33 Rozdział 2 Na rynku krajowym w omawianym okresie inwestorzy zagraniczni zmniejszyli swój portfel obligacji skarbowych nominowanych w złotych, wycofując kapitał o wartości mln EUR. Jednak większość tej kwoty stanowiły otrzymane przez nierezydentów odsetki, których skumulowana wypłata w wysokości 991 mln EUR, dokonana w październiku, działała pomniejszająco na saldo zagranicznych inwestycji. W efekcie tych operacji udział portfela nierezydentów w całkowitej wartości obligacji skarbowych nominowanych w polskich złotych wyniósł na koniec IV kwartału 2014 r. 39,9%. Była to wartość o 1,2 pkt proc. niższa niż na koniec III kwartału 2014 r. Wśród obligacji będących w posiadaniu nierezydentów zdecydowanie dominowały papiery o oprocentowaniu stałym. Wykres 19. Inwestycje portfelowe pasywa mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Dłużne papiery wartościowe Udziałowe papiery wartościowe W IV kwartale 2014 r. miał miejsce relatywnie wysoki odpływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery udziałowe. Wyniósł on mln EUR. O wysokości salda zadecydowały duże, jednostkowe transakcje zbycia przez podmioty zagraniczne certyfikatów kilku polskich funduszy inwestycyjnych. W przypadku spółek giełdowych odnotowano napływ kapitału. Inwestorzy zagraniczni przede wszystkim nabywali akcje wybranych spółek z sektorów finansowego oraz energetycznego. Mimo osłabiania się złotego i spadków na warszawskiej giełdzie, nierezydenci w pewnym stopniu powiększyli portfel polskich akcji w oczekiwaniu na uruchomienie przez EBC programu skupu aktywów i przewidywany w związku z tym wzrost popytu na bardziej ryzykowne aktywa. W omawianym okresie indeks WIG20 spadł o 7,4%, a w ujęciu dolarowym o 12,9%. Dla cen wyrażonych w euro spadek ten wyniósł 9,5% Pozostałe inwestycje zagraniczne Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w IV kwartale 2014 r. było ujemne i wyniosło mln EUR. Zmniejszenie pozostałych inwestycji związane było przede wszystkim z odpływem środków z NBP oraz pozostałych sektorów. Spadek zobowiązań NBP o mln EUR związany był głównie z przeprowadzaniem pasywnych transakcji repo. Transakcje te służyły bieżącemu zarządzaniu rezerwami walutowymi. 32 Narodowy Bank Polski

34 Rachunek finansowy Wykres 20. Pozostałe inwestycje pasywa mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Sektor rządowy Narodowy Bank Polski W pozostałych sektorach odnotowano odpływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji w wysokości mln EUR. Wynikał on przede wszystkim ze spłat kredytów handlowych i pozostałych kredytów dokonywanych przez polskie przedsiębiorstwa niefinansowe. Tabela 8. Pozostałe inwestycje pasywa I II III IV I II III IV Pozostałe inwestycje pasywa Narodowy Bank Polski Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe W IV kwartale 2014 r. sektor rządowy zwiększył swoje zobowiązania z tytułu pozostałych inwestycji. Napływ kapitału z tego tytułu wyniósł mln EUR. Wzrost zobowiązań wynikał głównie z zaciągnięcia nowych kredytów od organizacji międzynarodowych. Kwota napływu środków do sektora bankowego (poza NBP) wyniosła 42 mln EUR Polskie inwestycje za granicą W IV kwartale 2014 r. zanotowano napływ netto kapitału z tytułu inwestycji rezydentów za granicą (ujemne saldo oznacza spadek polskich aktywów zagranicznych) w wysokości mln EUR. Największy wpływ na to saldo miały: kapitał wycofywany z instrumentów dłużnych w ramach pozostałych inwestycji zagranicznych oraz spadek polskich inwestycji portfelowych dokonanych za granicą. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

35 Rozdział 2 W IV kwartale 2014 r. aktywa w ramach inwestycji bezpośrednich zmalały o 156 mln EUR. Na spadek ten złożyły się dodatnie transakcje na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych na kwotę 110 mln EUR, ujemne reinwestycje zysków w wysokości 50 mln EUR oraz ujemne saldo transakcji na instrumentach dłużnych w kwocie 216 mln EUR. Transakcje na udziałach kapitałowych i instrumentach dłużnych dotyczyły przede wszystkim inwestycji w podmiotach bezpośredniego inwestowania i udzielonych im pożyczek. Polskie inwestycje portfelowe za granicą w IV kwartale 2014 r. zmniejszyły się o mln EUR. W IV kwartale 2013 r. miało miejsce wycofanie kapitału z polskich inwestycji portfelowych za granicą, w wysokości 283 mln EUR. Tabela 9. Rachunek finansowy aktywa (mln EUR) I II III IV I II III IV Rachunek finansowy aktywa Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Pochodne instrumenty finansowe netto Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo pozostałych inwestycji dokonanych przez rezydentów było ujemne i wyniosło mln EUR. Przed rokiem saldo to było również ujemne i wyniosło mln EUR. Największy wpływ na to saldo miało wycofywanie przez banki środków z rachunków bieżących i lokat Pochodne instrumenty finansowe W IV kwartale 2014 r. saldo wynikające z rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi, zawartych pomiędzy rezydentami a nierezydentami, było dodatnie i wyniosło 286 mln EUR. W analogicznym okresie 2013 r. saldo to było ujemne i wyniosło 336 mln EUR. Dodatnie saldo stanowiło łączny rezultat rozliczenia pozycji w pochodnych instrumentach finansowych, których termin wygaśnięcia przypadał na IV kwartał 2014 r. oraz przepływów wynikających z otwarcia i rozliczania pozycji w instrumentach pochodnych o terminach zamknięcia w przyszłych okresach. Tabela 10. Pochodne instrumenty finansowe netto I II III IV I II III IV Pochodne instrumenty finansowe netto W IV kwartale 2014 r., podobnie jak w okresach poprzednich, podstawowy składnik obrotów brutto na polskim rynku instrumentów pochodnych stanowiły niezmiennie swapy walutowe. Dzięki dużo większej płynności, niż na kasowym rynku forex, przy pomocy tego 34 Narodowy Bank Polski

36 Rachunek finansowy instrumentu nierezydenci mają możliwość finansowania krótkoterminowych depozytów w polskich bankach, dokonywania inwestycji na polskim rynku papierów dłużnych lub krótkiej sprzedaży polskiej waluty na rynku kasowym. Inwestorzy zagraniczni mogą uzyskać polską walutę w transakcjach swapowych przeprowadzanych na rynku międzybankowym. Takie transakcje są, z ekonomicznego punktu widzenia, pożyczkami udzielanymi w złotych, zabezpieczonymi walutą obcą Oficjalne aktywa rezerwowe Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec grudnia 2014 r. ukształtował się na poziomie mln EUR i w porównaniu ze stanem na koniec III kwartału 2014 r. zwiększył się o mln EUR. Tabela 11. Oficjalne aktywa rezerwowe stany (mln EUR) I II III IV I II III IV Oficjalne aktywa rezerwowe Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Na wzrost stanu rezerw walutowych NBP wpłynęły głównie transakcje zrealizowane na rzecz klientów NBP (przede wszystkim Ministerstwa Finansów). Z tytułu transakcji rezerwy wzrosły o mln EUR, natomiast dodatnie różnice kursowe oraz zmiany wyceny papierów wartościowych zwiększyły wartość aktywów rezerwowych o 915 mln EUR. Wykres 21. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Oficjalne aktywa rezerwowe Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

37

38 Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne

39 Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne Polski (brutto) na koniec IV kwartału 2014 r. wyniosło mln EUR. W porównaniu z III kwartałem 2014 r. było ono niższe o mln EUR, tj. o 1,4%. Na zmianę stanu zadłużenia zagranicznego wpłynęły: transakcje bilansu płatniczego, które zmniejszyły stan zadłużenia o mln EUR, dodatnie różnice kursowe i inne zmiany 1, w wyniku których wartość zadłużenia zagranicznego zwiększyła się o 525 mln EUR. Wykres 22. Zadłużenie zagraniczne mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Sektor rządowy Narodowy Bank Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Zadłużenie zagraniczne brutto Na koniec IV kwartału 2014 r. udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem zwiększył się z 81,0% na koniec III kwartału 2014 r. do 82,6%, a jego wartość wyniosła mln EUR. Natomiast zadłużenie krótkoterminowe wynosiło mln EUR, a jego udział w zadłużeniu ogółem zmniejszył się z 19,0% na koniec III kwartału do 17,4%. Stan zadłużenia długoterminowego w porównaniu z III kwartałem 2014 r. zwiększył się o mln EUR, tj. o 0,6%, a zadłużenie krótkoterminowe w stosunku do poprzedniego kwartału spadło o mln EUR, tj. o 9,6% Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego na koniec IV kwartału 2014 r. wyniosło mln EUR i stanowiło 41,4% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski, 1 Inne zmiany obejmują przede wszystkim różnice z wyceny, reklasyfikacje i storna. 38 Narodowy Bank Polski

40 Zadłużenie zagraniczne Wykres 23. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Zadłużenie sektora rządowego z czego 97,1% stanowiło zadłużenie sektora rządowego, wynoszące mln EUR. Całość zadłużenia tego sektora stanowi zadłużenie długoterminowe. Największą pozycją w strukturze zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego według instrumentów były dłużne papiery wartościowe. Ich udział stanowił 83,7% zadłużenia zagranicznego tego sektora. Na koniec grudnia 2014 r. wartość zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego z tego tytułu wyniosła mln EUR. Nierezydenci posiadali w swoim portfelu obligacje wyemitowane na rynki zagraniczne o wartości mln EUR oraz dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynek krajowy o wartości mln EUR. Znaczną część zadłużenia zagranicznego tego sektora stanowiły także kredyty (16,2%), głównie od organizacji międzynarodowych. Zadłużenie sektora rządowego i samorządowego w IV kwartale 2014 r. zwiększyło się o 620 mln EUR, tj. o 0,5%. Na zmianę stanu zadłużenia wpłynął z jednej strony wzrost zadłużenia z tytułu kredytów i pożyczek o mln EUR, a z drugiej strony spadek wartości dłużnych papierów wartościowych o 614 mln EUR. Wykorzystanie netto nowych kredytów wyniosło mln EUR. W tym samym czasie nierezydenci zbyli papiery wartościowe Skarbu Państwa za mln EUR. Łączne dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały wzrost zadłużenia tego sektora o 522 mln EUR. Relacja zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty w 2015 r. do oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec grudnia 2014 r. stanowiła 11,7%, podczas gdy na koniec 2013 r. relacja ta wynosiła 13,3% Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo na koniec IV kwartału 2014 r. wyniosło mln EUR, co stanowiło 15,8% całości polskiego zadłużenia zagranicznego. Udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem tego sektora na koniec grudnia 2014 r. wyniósł 65,4%, zaś krótkoterminowego 34,6%. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

41 Rozdział 3 Wykres 24. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Kredyty handlowe Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów Największą część zadłużenia zagranicznego pozostałych sektorów stanowiły pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane 68,9% ( mln EUR). Udział kredytów handlowych w tym zadłużeniu wyniósł 26,2% ( mln EUR). Zadłużenie zagraniczne polskich przedsiębiorstw na koniec grudnia 2014 r. z tytułu wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych będących w posiadaniu nierezydentów portfelowych wyniosło 846 mln EUR. W IV kwartale 2014 r. zadłużenie pozostałych sektorów zmniejszyło się o mln EUR, tj. o 2,5%. Transakcje bilansu płatniczego, głównie związane ze spłatą kredytów otrzymanych, spowodowały jego spadek o mln EUR, a ujemne różnice kursowe i inne zmiany dodatkowo zmniejszyły zadłużenie tych sektorów o 53 mln EUR Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Wśród instrumentów dłużnych zaliczanych do inwestycji bezpośrednich największą część (70,1%) stanowiły kredyty i pożyczki otrzymane w ramach grup kapitałowych. Udział pozostałych instrumentów dłużnych otrzymanych od inwestorów bezpośrednich przedstawiał się następująco: kredyty handlowe 15,4%, dłużne papiery wartościowe 7,9% oraz pozostałe pasywa zagraniczne 6,7%. W IV kwartale 2014 r. zadłużenie z tytułu instrumentów dłużnych wobec podmiotów powiązanych kapitałowo zmniejszyło się o mln EUR, tj. o 3,0%. Transakcje bilansu płatniczego spowodowały jego spadek o mln EUR, a dodatnie różnice kursowe i inne zmiany zwiększyły to zadłużenie o 61 mln EUR. 40 Narodowy Bank Polski

42 Zadłużenie zagraniczne Wykres 25. Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Otrzymane kredyty handlowe Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe Rachunki bieżące i depozyty Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne 3.4. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Na koniec IV kwartału 2014 r. zadłużenie zagraniczne sektora bankowego (z wyłączeniem NBP) wyniosło mln EUR, co stanowiło 17,3% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. Warto odnotować, że w IV kwartale 2014 r. w zadłużeniu zagranicznym sektora bankowego w dalszym ciągu dominowało zadłużenie wobec podmiotów powiązanych kapitałowo (53,3%). Zadłużenie zagraniczne tego sektora, w porównaniu z III kwartałem 2014 r., zwiększyło się o 62 mln EUR. Transakcje bilansu płatniczego zwiększyły zadłużenie tego sektora o 126 mln EUR, natomiast ujemne różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały spadek zadłużenia tego sektora o 64 mln EUR. Największą część zadłużenia zagranicznego sektora bankowego stanowiły zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów (60,3%) oraz ulokowane w polskich bankach depozyty Wykres 26. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Bilans Płatniczy RP za IV kwartał

43 Rozdział 3 nierezydentów (33,1%). Na koniec IV kwartału 2014 r. wartość zadłużenia z tytułu otrzymanych kredytów wyniosła mln EUR, a z tytułu depozytów przyjętych przez polskie banki od nierezydentów mln EUR Zadłużenie zagraniczne NBP Wielkość zobowiązań zagranicznych Narodowego Banku Polskiego na koniec grudnia 2014 r. wyniosła mln EUR i stanowiła 1,7% zadłużenia zagranicznego ogółem. Długoterminowe zadłużenie NBP wyniosło mln EUR (wynik alokacji SDR). Stan krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego NBP ukształtował się na poziomie mln EUR. W skład krótkoterminowego zadłużenia NBP wchodzą przede wszystkim zobowiązania wynikające z przeprowadzonych transakcji repo. Transakcje te służą bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych oraz zwiększeniu dochodowości rezerw banku centralnego. Zobowiązania zagraniczne NBP w IV kwartale 2014 r. zmniejszyły się o mln EUR Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego W IV kwartale 2014 r. wskaźniki odnoszące się do nierównowagi zewnętrznej poprawiły się. Z punktu widzenia oceny płynności międzynarodowej ważnym wskaźnikiem jest relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec grudnia 2014 r. relacja ta wyniosła 61,1% i, w porównaniu z III kwartałem 2014 r., poprawiła się o 8,5 pkt proc. Poprawę o 4,9 pkt proc. odnotowano w przypadku relacji zadłużenia krótkoterminowego do spłaty w ciągu jednego roku do oficjalnych aktywów rezerwowych. Jego poziom na koniec grudnia 2014 r. wyniósł 91,0%. W IV kwartale 2014 r. relacja krótkoterminowego zadłużenia do zadłużenia ogółem poprawiła się o 1,6 pkt proc. w stosunku do III kwartału 2014 r. i wyniosła 17,4%. Stosunek zadłużenia sektora rządowego przypadającego do spłaty w ciągu roku wyniósł 11,7% i zmniejszył się w porównaniu ze stanem na koniec 2013 r., gdy wynosił 13,4%. Na koniec IV kwartału 2014 r. relacja zadłużenia zagranicznego ogółem do PKB wyniosła 70,3% i poprawiła się o 1,4 pkt proc. w stosunku do III kwartału 2014 r. Relacja zadłużenia zagranicznego netto 2 do PKB ukształtowała się na poziomie 35,9% PKB i, w porównaniu z III kwartałem 2014 r., poprawiła się o 1,3 pkt proc. 2 Zadłużenie zagraniczne netto jest różnicą między należnościami zagranicznymi a zadłużeniem zagranicznym brutto. Należności zagraniczne, podobnie jak zadłużenie zagraniczne brutto, nie obejmują stanów kapitałów własnych i reinwestowanych zysków, udziałowych papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych. 42 Narodowy Bank Polski

44 Aneks statystyczny

45 Tabela I Bilans płatniczy (mln EUR) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Narodowy Bank Polski

46 Aneks statystyczny Tabela II Bilans płatniczy (mln PLN) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

47 Tabela III Bilans płatniczy (mln USD) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Narodowy Bank Polski

48 Aneks statystyczny Tabela IV Zbiorczy bilans płatniczy (mln EUR) Okres Rachunek bieżący Razem Towary Usługi Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy Razem Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie Aktywa Pasywa I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

49 Tabela V Rachunek bieżący i kapitałowy (mln EUR) Okres Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Saldo Rachunek bieżący Towary Usługi Saldo Eksport Import Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Rachunek bieżący Dochody pierwotne Dochody wtórne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

50 Aneks statystyczny Tabela VI Rachunek bieżący Usługi (mln EUR) Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi Transport Podróże zagraniczne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Usługi Okres Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe usługi Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

51 Tabela VII Rachunek bieżący Pozostałe usługi (mln EUR) Pozostałe usługi Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi budowlane Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Pozostałe usługi Okres Usługi ubezpieczeniowe i emerytalne Usługi finansowe Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

52 Aneks statystyczny cd. Tabeli VII Pozostałe usługi Okres Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne Pozostałe usługi biznesowe Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Usługi dla ludności, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne Usługi rządowe Pozostałe usługi niewydzielone gdzie indziej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

53 Tabela VIII Rachunek bieżący Dochody pierwotne (mln EUR) Dochody pierwotne Okres Saldo Przychody Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Dochody pierwotne Okres Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

54 Aneks statystyczny Tabela IX Rachunek bieżący Dochody z inwestycji (mln EUR) Dochody z inwestycji Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Tabela X Rachunek bieżący Dochody z inwestycji bezpośrednich (mln EUR) Dochody z inwestycji bezpośrebdnich Okres Saldo Przychody Rozchody Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki od instrumentów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

55 Tabela XI Rachunek bieżący Dochody z inwestycji portfelowych (mln EUR) Dochody z inwestycji portfelowych Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z papierów udziałowych Dochody z papierów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Tabela XII Rachunek bieżący Dochody wtórne (mln EUR) Dochody wtórne Okres Saldo Przychody Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

56 Aneks statystyczny Tabela XIII Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln EUR) Okres Ogółem Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

57 Tabela XIV Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln EUR) Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie aktywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie pasywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

58 Aneks statystyczny Tabela XV Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe według instrumentów (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Inwestycje portfelowe według instrumentów Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Tabela XVI Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

59 Tabela XVII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

60 Aneks statystyczny Tabela XVIII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

61 Tabela XIX Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne Instytucje Finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Monetarne Instytucje Finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

62 Aneks statystyczny Tabela XX Rachunek finansowy Pozostałe Inwestycje według sektorów (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Narodowy Bank Polski Pozostałe inwestycje Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje aktywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje Pozostałe inwestycje pasywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

63 Tabela XXI Rachunek finansowy Pozostałe Inwestycje aktywa (mln EUR) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje aktywa Kredyty udzielone Rezerwy technicznoubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne należności I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Tabela XXII Rachunek finansowy Pozostałe Inwestycje pasywa (mln EUR) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje pasywa Kredyty otrzymane Rezerwy techniczoubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne pasywa I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Alokacja SDR-ów 62 Narodowy Bank Polski

64 Aneks statystyczny Tabela XXIII Rachunek finansowy Oficjalne aktywa rezerwowe (mln EUR) Okres Netto Złoto monetarne SDR Oficjalne aktywa rezerwowe Pozycja rezerwowa w MFW Razem Pozostałe aktywa rezerwowe Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe należności I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

65 Tabela XXIV Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego (mln EUR) 2012 typ wsk. I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał Saldo rachunku bieżącego Produkt krajowy brutto Saldo obrotów towarowych i usługowych Produkt krajowy brutto Eksport towarów i usług Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Saldo inwestycji bezpośrednich Saldo rachunku bieżącego % -5,2-2,4-3,7-3,0 % -1,2-0,2 0,5-0,2 % 97,8 100,3 101,6 101,5 % 175,6 190,5 189,5 186,5 w mies. 5,3 5,7 5,7 5,6 % -3,7 0,0-1,1-0,8 A Saldo rachunku bieżącego mln EUR B Saldo obrotów towarowych i usługowych mln EUR C Eksport towarów i usług mln EUR D Import towarów i usług mln EUR E Saldo rachunku kapitałowego mln EUR F Saldo inwestycji bezpośrednich mln EUR G Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec okresu mln EUR H Produkt krajowy brutto mln EUR I Kurs średni EUR w okresie PLN 4,2339 4,2574 4,1375 4, Narodowy Bank Polski

66 Aneks statystyczny I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał -2,0-0,4-1,6-1,2-1,3-0,8-1,7-1,7 1,1 3,4 2,3 1,8 2,0 2,1 1,9 1,3 104,8 102,7 106,8 106,9 106,2 104,3 106,4 107,3 206,5 186,1 180,7 173,5 169,8 162,1 175,9 177,1 6,2 5,6 5,4 5,2 5,1 4,9 5,3 5,3-1,2 3,0 0,8 1,2 0,3 2,9 0,2 0, ,1556 4,2008 4,2477 4,1849 4,1846 4,1668 4,1758 4,2133 Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

67 Tabela XXV Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki typ wsk. 2013* I kw. II kw. III kw. IV kw Zadłużenie zagraniczne Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Wpływy z eksportu towarów i usług Zadłużenie zagraniczne netto Produkt krajowy brutto Obsługa zadłużenia zagranicznego Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Obsługa zadłużenia zagranicznego Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe % 71,8 70,2 71,5 70,2 % 19,9 20,8 21,4 19,7 % 65,8 70,1 76,2 71,1 % 160,7 155,8 156,4 152,2 % 36,0 36,0 37,5 37,3 % 24,7 24,1 23,8 23,4 % 100,0 104,3 112,1 105,5 % 113,6 115,4 118,6 120,1 % 15,7 15,5 17,3 13,4 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln EUR B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln EUR C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln EUR D Produkt krajowy brutto mln EUR E Oficjalne aktywa rezerwowe mln EUR F Zadłużenie zagraniczne netto mln EUR G Wpływy z eksportu towarów i usług mln EUR H Obsługa zadłużenia zagranicznego mln EUR I Zadłużenie zagraniczne z terminem wymagalności do 1 roku mln EUR J Zadłużenie zagranicze sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln EUR J Kurs średni EUR w okresie PLN 4,1658 4,1516 4,1792 4,1973 * prezentowane są kwartały w ujęciu płynnego roku, tj.: I kwartał 2013 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2013 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. III kwartał 2013 obejmuje IV kw r. + I kw r. + II kw r. + III kw r. IV kwartał 2013 obejmuje I kw r. + II kw r. + III kw r. + IV kw r. I kwartał 2014 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2014 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. III kwartał 2014 obejmuje IV kw r. + I kw r. + II kw r. + III kw r. IV kwartał 2014 obejmuje I kw r. + II kw r. + III kw r. + IV kw r. 66 Narodowy Bank Polski

68 Aneks statystyczny 2014* I kw. II kw. III kw. IV kw. 69,5 70,7 71,7 70,3 19,4 18,7 19,0 17,4 72,1 71,5 69,6 61,1 149,1 151,3 153,8 149,7 37,0 37,5 37,2 35,9 23,2 23,2 23,3 23,9 99,9 101,0 95,9 91,0 124,1 125,6 118,7 119,0 6,4 9,0 6,3 11, ,2045 4,1960 4,1780 4,1851 Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

69 Tabela XXVI Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe (mln EUR) Okres Razem Razem Zadłużenie zagraniczne Polski Sektor rządowy Razem Narodowy Bank Polski I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Okres Razem Zadłużenie zagraniczne Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Razem Razem Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

70 Aneks statystyczny Tabela XXVII Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (mln EUR) Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty Sektor rządowy Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Razem SDR-y alokacja Narodowy Bank Polski Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Pozostałe pasywa dłużne Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty MIF z wyłączeniem NBP Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Razem Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe sektory Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Rezerwy tech- niczno- -ubezpieczeniowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Biuletyn Płatniczy RP za IV kwartał

71 cd. Tabeli XXVII Okres Razem Otrzymane kredyty handlowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartoś ciowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Narodowy Bank Polski

72