Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2017 r.

Transkrypt

1 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2017 r.

2 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2017 r. Warszawa 2017

3 Wydał: ul. Świętokrzyska 11/ Warszawa Copyright 2017

4 Spis treści Synteza 5 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 6 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne 6 Rozdział 1. Rachunek bieżący i kapitałowy Międzynarodowy handel towarami i usługami Eksport towarów Import towarów Międzynarodowy handel usługami Dochody pierwotne Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody wtórne Transfery z Unią Europejską 22 Rozdział 2. Rachunek finansowy Rachunek finansowy pasywa Inwestycje bezpośrednie pasywa Zagraniczne inwestycje portfelowe pasywa Pozostałe inwestycje pasywa Rachunek finansowy aktywa Inwestycje bezpośrednie aktywa Inwestycje portfelowe aktywa Pozostałe inwestycje aktywa Oficjalne aktywa rezerwowe Pochodne instrumenty finansowe 32

5 Rozdział 3. Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Zadłużenie zagraniczne NBP Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego 41 Aneks statystyczny 43

6 Synteza

7 Synteza 1. Rachunek bieżący i kapitałowy W I kwartale 2017 r. łączne saldo obrotów na rachunku bieżącym i kapitałowym było dodatnie i wyniosło 8,1 mld PLN, co stanowiło 1,8% PKB. Na wynik ten złożyło się dodatnie saldo na rachunku bieżącym bilansu płatniczego (5,4 mld PLN) oraz niewielkie dodatnie saldo rachunku kapitałowego. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB wyniosła 1,2%. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2016 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w I kwartale 2017 r. pogorszyło się o 1,7 mld PLN. O zmianie salda w stosunku do poprzedniego roku zdecydował przede wszystkim mniejszy napływ transferów unijnych ujmowanych w rachunku kapitałowym oraz zmniejszenie nadwyżki w obrotach towarowych. Jednocześnie w rachunku bieżącym zaobserwowano poprawę salda o 6,2 mld PLN, która wynikała głównie z silnego wzrostu nadwyżki obrotów usługowych, przy jednoczesnym poprawieniu się salda dochodów pierwotnych oraz wtórnych. Z punktu widzenia stabilności makroekonomicznej odnotowana nieznaczna nadwyżka na rachunku bieżącym wskazuje na zrównoważenie polskiej gospodarki w relacjach z zagranicą. Saldo obrotów towarowych w I kwartale 2017 r. było dodatnie i wyniosło 0,8 mld PLN. W I kwartale 2017 r. odnotowano silny wzrost zarówno eksportu, jak i importu. Wzrost eksportu (o 10,8% w stosunku rocznym) miał swoje źródło głównie w wyższym popycie na importowane towary w krajach Unii Europejskiej, w szczególności w Niemczech. Wzrost eksportu dotyczył głównie żywności, samochodów i części samochodowych oraz paliw i surowców. Głównym czynnikiem wzrostu importu (o 12,9%) był wzrost wartości zakupionych za granicą paliw i surowców, na skutek wzrostu cen ropy naftowej oraz zwiększony popyt na towary przemysłu motoryzacyjnego (przede wszystkim samochody osobowe i ich części) oraz żywność. Saldo usług tradycyjnie było dodatnie i wyniosło 16,4 mld PLN i w porównaniu z analogicznym kwartałem 2016 r. zwiększyło się o 3,6 mld PLN. Na poprawę salda usług największy wpływ miał wzrost przychodów z tzw. pozostałych usług, głównie telekomunikacyjnych, informatycznych i informacyjnych oraz usług biznesowych i transportu. W I kwartale 2017 r. odnotowano dodatnie saldo transferów z Unią Europejską w wysokości 10,8 mld PLN. Otrzymane przychody dotyczyły głównie Wspólnej Polityki Rolnej. 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne W I kwartale 2017 r. ujemne saldo rachunku finansowego w wysokości 0,1 mld PLN wynikało z wyższego wzrostu zobowiązań wobec nierezydentów niż aktywów zagranicznych polskich podmiotów. W analizowanym kwartale 2017 r. zarejestrowano napływ netto kapitału zagranicznego do Polski w kwocie 2,2 mld PLN. Odpływ kapitału z pozostałych inwestycji (18,1 mld PLN) 6

8 Synteza został zrekompensowany napływem kapitału do inwestycji portfelowych i bezpośrednich (łącznie 20,3 mld PLN). Saldo pasywów inwestycji bezpośrednich w I kwartale 2017 r. wyniosło 8,9 mld PLN. Napływ inwestycji bezpośrednich wynikał głównie z reinwestycji zysków. W omawianym okresie zarejestrowano również napływ kapitału zagranicznego z tytułu inwestycji portfelowych, który dotyczył przede wszystkim instrumentów obligacji skarbowych emitowanych na rynku krajowym. Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce było ujemne i wyniosło 18,1 mld PLN. Na wartość tego salda w głównej mierze wpłynęło ujemne saldo transakcji NBP w wysokości 20,9 mld PLN, przeważnie z tytułu pasywnych transakcji repo. Saldo polskich inwestycji za granicą było dodatnie (wzrost aktywów) i wyniosło 2,1 mld PLN. O wysokości tego salda zadecydowały przede wszystkim dodatnie salda transakcji (odpływ kapitału) zarejestrowanych w ramach inwestycji bezpośrednich, pozostałych inwestycji i inwestycji portfelowych łącznie 17,4 mld PLN oraz ujemne saldo transakcji (napływ kapitału) w ramach oficjalnych aktywów rezerwowych w kwocie 14,7 mld PLN, co wynikało z operacji reverse repo oraz z zasilenia rachunku Komisji Europejskiej w NBP. Zadłużenie zagraniczne Polski na koniec I kwartału 2017 r. wyniosło 1.355,9 mld PLN i w stosunku do grudnia 2016 r. zmniejszyło się o 51,7 mld PLN. Spadek ten wynikał z ujemnych różnic kursowych i innych zmian w wysokości 38,3 mld PLN oraz z odpływu netto kapitału w kwocie 13,4 mld PLN. NBP zmniejszył swoje zobowiązania zagraniczne o 24,6 mld PLN głównie z tytułu operacji repo. Zadłużenie sektora przedsiębiorstw, łącznie z instrumentami dłużnymi wykazywanymi w inwestycjach bezpośrednich, zmniejszyło się o 16,4 mld PLN przede wszystkim z tytułu spłaty otrzymanych od nierezydentów kredytów i pożyczek. Sektor bankowy zmniejszył swoje zadłużenie zagraniczne o 4,3 mld PLN głównie z tytułu spłaty otrzymanych kredytów. Zadłużenie sektora rządowego spadło o 6,4 mld PLN w głównej mierze z tytułu spłaty otrzymanych kredytów i pożyczek organizacjom międzynarodowym. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

9 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy

10 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w I kwartale 2017 r. było dodatnie i wyniosło 8,1 mld PLN. Na tę kwotę złożyło się dodatnie saldo rachunku bieżącego wynoszące 5,4 mld PLN oraz dodatnie saldo rachunku kapitałowego wynoszące 2,7 mld PLN. W I kwartale 2017 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego pogorszyło się o 1,7 mld PLN w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. W rachunku bieżącym zaobserwowano poprawę salda o 6,2 mld PLN, która wynikała głównie z silnego wzrostu salda obrotów usługowych (o 3,6 mld PLN), przy jednoczesnym poprawieniu się salda dochodów pierwotnych (o 3,2 mld PLN) oraz dochodów wtórnych (o 2,8 mld PLN). Z kolei nadwyżka w obrotach towarowych uległa znacznemu zmniejszeniu (spadek o 3,4 mld PLN). Pogorszenie tego salda było efektem znaczącego zmniejszenia się salda rachunku kapitałowego (spadek o 7,8 mld PLN). Silna poprawa salda dochodów pierwotnych i wtórnych oraz pogorszenie salda transferów kapitałowych wynikały z transakcji z Unią Europejską. Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym * mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo dochodów pierwotnych Saldo dochodów wtórnych Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy * Szeregi czasowe prezentujące składniki bilansu płatniczego oraz zadłużenia zagranicznego zostały zaprezentowane w Aneksie statystycznym. Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym 5 % PKB I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy 10

11 Rachunek bieżący i kapitałowy Relacja salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB w analizowanym okresie była dodatnia i wyniosła 1,8%. Wskaźnik ten w porównaniu z I kwartałem 2016 r. pogorszył się o 0,5 pkt proc. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB wyniosła w omawianym kwartale plus 1,2% wobec minus 0,2% w analogicznym kwartale 2016 r Międzynarodowy handel towarami i usługami Łączne saldo towarów i usług (eksport netto) w I kwartale 2017 r. było dodatnie i ukształtowało się na poziomie 17,2 mld PLN. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2016 r. saldo to zwiększyło się o 0,2 mld PLN. Poprawa ta wynikała ze znaczącej poprawy salda obrotów usługowych, tj. o 3,6 mld PLN. Jednocześnie zaobserwowano pogorszenie salda towarów (o 3,4 mld PLN). Wykres 3. Towary i usługi mln PLN mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Eksport Import Saldo obrotów towarowych i usługowych (prawa oś) Eksport towarów W I kwartale 2017 r. eksport towarów ogółem wyniósł 208,2 mld PLN i był wyższy w stosunku do analogicznego okresu 2016 r. o 20,2 mld PLN, tj. o 10,8%. Z analizy struktury geograficznej wynika, że wzrost eksportu miał miejsce głównie do krajów członkowskich Unii Europejskiej (wzrost o 13,6 mld PLN, tj. o 8,8%). Tradycyjnie, największym kontrahentem Polski były Niemcy, gdzie wzrost eksportu w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku wyniósł 4,5 mld PLN, tj. 8,6%. W przypadku pozostałych państw Unii Europejskiej najsilniejszy wzrost eksportu z Polski odnotowano do Wielkiej Brytanii, Włoch i Czech (łącznie o 3,2 mld PLN, tj. o 9,2%). Powyższe dane potwierdzają zwiększenie popytu w krajach Unii Europejskiej, w szczególności na produkty przemysłu motoryzacyjnego oraz żywność. W handlu z rynkami wschodnimi czyli z Rosją, Ukrainą i Białorusią zaobserwowano wzrost eksportu (łącznie o 2,6 mld PLN, tj. o 31,7%), do którego w największym stopniu przyczyniło się ożywienie w wymianie handlowej z Rosją. Sprzedaż towarów do tego kraju, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, wzrosła o 1,4 mld PLN, tj. o 32,3%. Towarami, które zdecydowały o zwiększeniu eksportu do Rosji w I kwartale 2017 r., była sprzedaży leków, ciągników oraz samochodów ciężarowych. Silne ożywienie odnotowywano także w wymianie handlowej z Ukrainą. W I kwartale 2017 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, zarejestrowano zwiększenie sprzedaży towarów z Polski o 1,1 mld PLN, Bilans Płatniczy RP za I kwartał

12 Rozdział 1 Wykres 4. Dynamika eksportu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów 14 % I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Strefa Euro Pozostałe kraje UE Rosja Pozostałe Razem tj. o 40,8%. Największe wzrosty odnotowano w eksporcie paliw i surowców oraz samochodów osobowych. W przypadku Białorusi odnotowano wzrost eksportu o 0,1 mld PLN, tj. o 9,3%. W głównej mierze, wzrost ten dotyczył żywności (w szczególności owoców) oraz urządzeń do procesów grzewczych i chłodniczych. W I kwartale 2017 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, odnotowano nieznaczny spadek udziału krajów Unii Europejskiej w polskim eksporcie (o 1,4 pkt proc.) oraz wzrost udziału rynków wschodnich (o 0,8 pkt proc.). Zmiana ta nie wpłynęła na obserwowaną z perspektywy ostatnich lat tendencję polegającą na dominującym udziale krajów UE w polskim eksporcie. W 2013 r. udział krajów Unii Europejskiej w polskim eksporcie ogółem wynosił 76,6%, by w I kwartale 2017 r. wzrosnąć do 80,8%. Natomiast udział rynków wschodnich spadł z 9,5% w 2013 r. do 5,2% w I kwartale 2017 r. W handlu z krajami spoza Unii Europejskiej, na uwagę zasługuje wysoka dynamika wzrostu eksportu do Stanów Zjednoczonych, która w I kwartale 2017 r. wyniosła 22,2%. Sprzedaż towarów z Polski do Stanów Zjednoczonych zwiększyła się o 0,9 mld PLN, głównie za sprawą wzrostu eksportu części i akcesoriów samochodów oraz żywności (mięsa wieprzowego i wyrobów czekoladowych). Analiza struktury towarowej polskiego eksportu w I kwartale 2017 r. wykazała, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, wzrosty we wszystkich najważniejszych grupach towarowych: dobrach zaopatrzeniowych (o 8,8 mld PLN, tj. o 10,6%), konsumpcyjnych (o 5,0 mld PLN, tj. o 7,0%), inwestycyjnych (o 3,2 mld PLN, tj. o 13,8%) oraz paliwach i surowcach (o 2,2 mld PLN, tj. o 24,3%). Wzrost eksportu dóbr zaopatrzeniowych objął w największym stopniu sprzedaż części i akcesoriów samochodów (o 1,5 mld PLN, tj. o 14,0%). Głównym czynnikiem wzrostu eksportu towarów konsumpcyjnych był wzrost sprzedaży żywności (o 2,0 mld PLN, tj. o 9,8%), sprzętu do gier towarzyskich (o 0,7 mld PLN, tj. o 246,6%) oraz samochodów osobowych (o 0,5 mld PLN, tj. o 6,2%). Wzrost sprzedaży dóbr inwestycyjnych dotyczył przede wszystkim samochodów ciężarowych (o 0,9 mld PLN, tj. 44,0%) oraz autobusów i mikrobusów (o 0,4 mld PLN, tj. 70,7%). Zwiększenie eksportu paliw i surowców odnotowano w szczególności za sprawą wzrostu wartości sprzedaży koksu i półkoksu (o 0,8 mld PLN, tj. 88,4%) oraz węgla (o 0,5 mld PLN, tj. 98,0%). 12

13 Rachunek bieżący i kapitałowy Import towarów W I kwartale 2017 r. wartość importu towarów do Polski wyniosła 207,4 mld PLN i w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, była wyższa o 23,7 mld PLN. Dynamika wzrostu importu wyniosła zatem 12,9%, co oznacza istotne przyspieszenie w porównaniu do lat , kiedy to import rósł średnio w tempie około 6%. Analizując kierunki geografii importu, można zauważyć, że podobnie jak w poprzednich kwartałach import z krajów spoza UE był wyższy niż z UE. Było to spowodowane w głównej mierze silnym przyrostem importu z Rosji (o 3,9 mld PLN, tj. 37,8%) oraz Chin (o 2,4 mld PLN, tj. o 10,5%). Wzrost importu z Rosji dotyczył głównie paliw i surowców, w tym w szczególności ropy naftowej, olei ropy naftowej oraz gazu ziemnego. W przypadku Chin, największe wzrosty odnotowano w imporcie maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich części. Wzrost udziału importu z Chin jest jedną z ważniejszych, obserwowanych w ostatnich latach, zmian w strukturze geograficznej importu towarów do Polski. W I kwartale 2017 r. udział Chin w imporcie ogółem wyniósł 12,3%, wobec 9,0% w 2012 r. W handlu towarowym z krajami Unii Europejskiej, największe wzrosty zarejestrowano w imporcie z Niemiec (o 4,7 mld PLN, tj. o 11,0%), Czech (o 1,5 mld PLN, tj. o 23,7%), Niderlandów (o 0,9 mld PLN, tj. 13,0%) oraz Belgii (o 0,9 mld PLN, tj. o 17,5%). Wzrost popytu na produkty z Niemiec dotyczył przede wszystkim żywności, samochodów osobowych oraz ich części i akcesoriów. Z Czech kupowano głównie samochody osobowe oraz oleje ropy naftowej; z Niderlandów żywność oraz ciągniki. Produkty przemysłu chemicznego, samochody osobowe oraz ciągniki to kategorie towarów, w których odnotowano największe wzrosty w imporcie z Belgii. Wykres 5. Dynamika importu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości importu głównych krajów i grup krajów) 14 % I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Strefa Euro Pozostałe kraje EU Rosja Chiny Pozostałe Razem Analizując zmiany w polskim imporcie przez pryzmat poszczególnych grup towarów, w I kwartale 2017 r. zarejestrowano przyrost wartości importu dóbr zaopatrzeniowych (o 9,8 mld PLN, tj. o 11,0%), paliw i surowców (o 8,4 mld PLN, tj. o 48,3%), towarów konsumpcyjnych (o 6,8 mld PLN, tj. 14,4%) oraz dóbr inwestycyjnych (o 0,8 mld PLN, tj. o 3,0%). Wzrost wartości importowanych dóbr zaopatrzeniowych objął przede wszystkim produkty przemysłu chemicznego (o 1,7 mld PLN, tj. 14,8%), żeliwo i stal (o 1,6 mld PLN, tj. o 25,9%) oraz części i akcesoria samochodów (wzrost o 0,9 mld PLN, tj. o 15,4%). Bilans Płatniczy RP za I kwartał

14 Rozdział 1 Drugi kwartał z rzędu odnotowano także przyrost importu paliw i surowców. Dotyczył on przede wszystkim ropy naftowej (o 4,1 mld PLN, tj. 72,7%) i związany był ze wzrostem jej ceny o 75,5% (przy jednoczesnym spadku wolumenu jej importu o 1,6%). Do zwiększenia importu tej kategorii towarów przyczynił się także wzrost wartości zakupionych za granicą olei ropy naftowej oraz gazu ziemnego (łącznie o 2,9 mld PLN, tj. o 64,7%). Kategoriami dominującymi w imporcie towarów konsumpcyjnych były samochody osobowe (wzrost o 2,6 mld PLN, tj. o 44,8%) oraz żywność (wzrost o 1,6 mld PLN, tj. o 14,7%). Wzrost importu samochodów osobowych dotyczył nowych samochodów, wartość zakupionych za granicą samochodów używanych spadła w minimalnym stopniu (o 0,03 mld PLN). Przyrost importu dóbr inwestycyjnych objął głównie maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części (o 0,8 mld PLN, tj. o 11,2%) Międzynarodowy handel usługami Saldo usług w I kwartale 2017 r. było dodatnie i wyniosło 16,4 mld PLN. W porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. zwiększyło się o 3,6 mln PLN. Największy wpływ na zmianę wielkości salda miały pozostałe usługi (wzrost salda o 1,7 mld PLN) oraz podróże zagraniczne (wzrost salda o 0,7 mld PLN). Przychody z tytułu świadczenia usług przez polskie podmioty na rzecz zagranicy wyniosły w analizowanym okresie 47,7 mld PLN, a rozchody z tytułu zakupu usług od nierezydentów 31,3 mld PLN. W porównaniu z I kwartałem 2016 r. przychody wzrosły o 6,3 mld PLN (tj. 15,3%) z czego 2,4 mld PLN dotyczyło wzrostu w kategorii pozostałe usługi. Rozchody zwiększyły się ogółem o 2,7 mld PLN (tj. 7,1%), z czego największy wzrost o 1,5 mld PLN dotyczył usług transportowych. Tabela 1. Usługi (mln PLN) I II III IV I II III IV I Przychody Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Rozchody Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe

15 Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 6. Saldo międzynarodowego handlu usługami mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo usług W I kwartale 2017 r. tradycyjnie saldo usług transportowych było dodatnie i wyniosło 5,3 mld PLN, w stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku wzrosły one o 0,5 mld PLN. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły 13,2 mld PLN, a rozchody 7,8 mld PLN. W porównaniu z I kwartałem 2017 r. przychody wzrosły aż o 2,0 mld PLN (tj. 17,9%), zaś rozchody o 1,5 mld PLN (tj. 24,3%). Wzrost przychodów wynikał tradycyjnie z samochodowego transportu towarowego oraz pasażerskiego transportu lotniczego. Silny wzrost rozchodów w transporcie nie jest tak typowy, wynika on głównie z transportu samochodowego oraz transportu morskiego i lotniczego. W analizowanym kwartale wydatki cudzoziemców przyjeżdżających do Polski wyniosły 10,1 mld PLN i wzrosły w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku o 1,1 mln PLN (tj. o 11,8%). Wzrost ten wynikał głównie z wydatków obywateli Ukrainy krótkookresowo pracujących w Polsce wzrost o 0,6 mld PLN. W analizowanym kwartale wydatki Polaków na podróże zagraniczne wyniosły 6,8 mld PLN i zwiększyły się tylko o 0,4 mld PLN (tj. o 6,5%). Saldo podróży zagranicznych wyniosło w omawianym okresie 3,3 mld PLN i w stosunku do 2016 roku wzrosło o 0,7 mld PLN. Wartość przychodów z uszlachetniania wynosiła w I kwartale 2017 r. 3,7 mld PLN. Tak jak w poprzednich okresach po stronie rozchodów wartość tego rodzaju usług osiągnęła niewielką wartość (0,3 mld PLN). Saldo uszlachetniania ukształtowało się na poziomie 3,3 mld PLN i wzrosło o 0,4 mld PLN w stosunku do wartości z roku poprzedniego. Naprawy i konserwacja dóbr ruchomych 1 miały bardzo mały wpływ na saldo międzynarodowego handlu usługami. W I kwartale 2017 r. wyniosło ono zaledwie 0,7 mld PLN. Wartość nabytych przez nierezydentów usług z omawianej kategorii była równa 1,4 mld PLN. Po stronie rozchodów wartość ta była równa 0,7 mld PLN. 1 Usługi napraw i konserwacji dóbr ruchomych obejmują zarówno niewielkie naprawy i konserwacje towarów, jak również remonty kapitalne zwiększające sprawność i wydajność lub wydłużające okres eksploatacji towaru. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

16 Rozdział 1 Najbardziej zróżnicowaną kategorią w polskim międzynarodowym handlu usługami są pozostałe usługi 2. W I kwartale 2017 r. saldo tej kategorii było dodatnie i wyniosło 3,8 mld PLN. W porównaniu z I kwartałem 2016 r. poprawiło się ono o 1,7 mld PLN. W omawianym okresie wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług osiągnęła wartość 19,3 mld PLN. Kwota rozchodów natomiast ukształtowała się na poziomie 15,5 mld PLN. W badanym okresie przychody wzrosły o 14,4%, zaś rozchody o 5,0%. W przychodach największy wzrost odnotowano wśród pozostałych usług biznesowych wzrost o 1,3 mld PLN (były to głównie usługi prawne, księgowe, doradcze, których eksport wzrósł o 0,8 mld PLN). Co istotne, w poprzednich okresach na wzrost tej kategorii oddziaływały silnie usługi informatyczne, które tym razem nie wzrosły. Po stronie rozchodów największy wzrost odnotowały usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne (przyrost o 0,3 mld PLN). Przyrost o podobnej skali można zauważyć również w opłatach z tytułu użytkowania własności intelektualnej oraz w pozostałych usługach biznesowych. W I kwartale 2017 r. w usługach ogółem największy wzrost obrotów eksportowych skierowany był do Niemiec (łącznie było to 10,1 mld PLN wzrost o 1,3 mld PLN). W omawianym kwartale odnotowano olbrzymi przyrost eksportu usług z Ukrainą (było to aż 0,7 mld PLN), co spowodowane było głównie przez wydatki pracowników sezonowych. Przyrost przychodów o podobnej skali widoczny był również z Wielką Brytanią oraz Stanami Zjednoczonymi. Największy przyrost rozchodów miał miejsce z Niemcami (wzrost o 0,9 mld PLN). Ramka 1. Wpływ regulacji o minimalnym wynagrodzeniu we Francji i Niemczech na polski eksport usług transportowych Przychody z usług transportowych stanowią około jedną czwartą ogółu polskich obrotów usługowych. Udział ten jest stabilny i na przestrzeni lat bardzo nieznacznie wzrósł. Najważniejszym składnikiem tych przychodów jest towarowy transport samochodowy. Stanowi on prawie dwie trzecie przychodów z transportu ogółem. Towarowy transport samochodowy jest również jednym z najsilniej rosnących komponentów w całych usługach. Polskie przedsiębiorstwa świadczą najwięcej tego rodzaju usług na rzecz podmiotów z Niemiec, Niderlandów oraz Francji. Analizując znaczenie polskiego sektora transportowego w Unii Europejskiej można zauważyć, że Polska zajmuje dziesiąte miejsce jeśli chodzi o wielkość przychodów w usługach transportowych ogółem (źródło Eurostat). Jeżeli weźmiemy pod uwagę przychody z samochodowego transportu towarowego to jest to już miejsce drugie (za Niderlandami). Dostępne badania wskazują, że polscy przewoźnicy wykazują przewagę konkurencyjną w porównaniu do innych państw polegającą na świadczeniu usług w oparciu o niższe koszty prowadzenia działalności niższe wynagrodzenia kierowców i osób zarządzających 1. Z powodu świetnych wyników krajów Europy Środkowej i Wschodniej w międzynarodowym handlu usługami samochodowego transportu towarowego wśród krajów Europy Zachodniej pojawiły się głosy o konieczności uregulowania rynku i wprowadzeniu minimalnych stawek wynagrodzenia (według kraju na terenie, którego usługa jest świadczona) 1 Zagadnienie polskich przewag komparatywnych w tym zakresie poruszali między innymi: Matuszczak 2015, Hagemejer i Michałek 2012, Mongiało Pozostałe usługi zawierają w sobie kategorie takie jak: usługi budowlane, ubezpieczeniowe, finansowe, telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, opłaty z tytułu użytkowania własnością intelektualną, usługi dla ludności, usługi rządowe, oraz pozostałe usługi biznesowe. 16

17 Rachunek bieżący i kapitałowy w celu ochrony rodzimych przewoźników. Jako pierwsze taką regulację wprowadziły Niemcy (potocznie zwana MiLoG). Przepisy zostały przyjęte przez władze niemieckie ustalając tym samym minimalne wynagrodzenie na poziomie 8,5 EUR za godzinę i miały zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2015 r. Podejście niemieckie wywołało bardzo dużo kontrowersji i zostało zgłoszone do Komisji Europejskiej. W przypadku przewozu tranzytowego rząd Niemiec 30 stycznia 2015 r. zadecydował o zawieszeniu egzekwowania przyjętych regulacji, aż do czasu wyjaśnienia sprawy przez KE. Śladami naszych zachodnich sąsiadów poszła również Francja i 9 kwietnia 2016 roku wprowadzono stawkę minimalnego wynagrodzenia na poziomie 9,67 EUR/godzinę (potocznie zwaną Loi Macron której podstawę prawną przygotowywał ówczesny minister gospodarki, przemysłu i cyfryzacji Emmanuel Macron). Kolejnym ograniczeniem w działalności firm transportowych będzie konieczność utrzymywania specjalistycznej dokumentacji w języku francuskim oraz konieczność posiadania stałego przedstawiciela na terytorium Francji. Eksport usług towarowego transportu samochodowego do krajów wprowadzających przepisy dotyczące płacy minimalnej utrzymuje się w trendzie rosnącym (patrz wykres). W przypadku świadczenia usług na rzecz Niemiec zaobserwować można brak jakichkolwiek skutków przyjęcia nowych regulacji. Na przestrzeni czterech ostatnich lat (tj. w latach ) polski eksport usług przewozu towarowego w tym kierunku wzrósł o 2,3 mld PLN (tj. trochę ponad jedną piątą). Z kolei w przypadku eksportu usług do Francji, mimo zwiększonych kosztów prowadzenia działalności przewozowej, zaobserwować można wzrost sprzedaży polskich usług (pomiędzy 2013 a 2016 r. eksport wzrósł o 0,8 mld PLN tj. prawie o jedną trzecią). Jak widać na powyższym wykresie trend rosnący w obrotach został utrzymany. Wykres. Eksport usług towarowego transportu drogowego Miliony MiLoG Loi Macron 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Francja Niemcy Analizując dane dla rynków, do których dotarcie możliwe jest tylko w przypadku tranzytowego przewozu przez terytorium Niemiec i Francji. Można stwierdzić, że eksport do Wielkiej Brytanii Hiszpanii oraz Portugalii również nie uległ pogorszeniu mimo wprowadzenia nowych przepisów. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

18 Rozdział 1 Brak negatywnych sygnałów płynących z danych statystycznych może być wynikiem faktu, iż jak donoszą zrzeszenia kierowców, pomimo niskiej płacy zasadniczej polscy kierowcy mają naliczane relatywnie wysokie (w porównaniu do zachodnich sąsiadów) kwoty zwrotu kosztów podróży służbowych, które zgodnie z art. 3 ust. 7 dyrektywy 96/71 mogą być (na pewnych warunkach) wliczane do płacy minimalnej. Z całą stanowczością należy stwierdzić, że wprowadzenie MiLoG oraz Loi Macron zwiększyło niepewność przedsiębiorców co do stanu prawnego obecnie obowiązującego w przewozach międzynarodowych, nadając jej status głównego zagrożenia na rynku transportowym. Na chwilę obecną Komisja Europejska pracuje nad propozycją regulacji rynku transportowego oraz doprecyzowania wszelkich przepisów dotyczących delegowania pracowników. Według KE celem toczących się prac jest troska o komfort i warunki pracy kierowców, a co za tym idzie poprawa bezpieczeństwa na drogach europejskich. Na 31 maja 2017 r. rozważane są cztery warianty dotyczące maksymalnej długości miesięcznego czasu pobytu pracownika delegowanego na obcym terytorium. Propozycje te to: 3 dni; 5 dni; 7 dni oraz 9 dni. Z analizy zaprezentowanej w projekcie wynika, że najmniej kosztowna jest opcja czwarta, zaś pozostałe opcje w większym stopniu przełożą się na koszty transportu towarów. Jednocześnie w projekcie zaznaczono, że opcja druga zmniejsza wartość indeksu zmęczenia pracowników o 28% i tym samym poprawia bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Kraje takie jak Niemcy i Francja optują za jak najkrótszym okresem, na który można delegować pracowników, z kolei kraje Europy Środkowej i Wschodniej są przeciwnego zdania. Źródła: J. Hagemejer, J.J. Michalek, T. Michałek (2014): Liberalization of services in Europe: Polish perspective on economic implications of the Services Directive. Journal of Policy Modeling, Vol. 36 (2), D. Mongiało (2007): Specjalizacja eksportowa krajów UE w międzynarodowym handluusługami, Studia Europejskie. Ł. Matuszczak (2015): Konkurencyjność polskiego eksportu usług. Wiadomości Statystyczne, styczeń 2015, s Dochody pierwotne W I kwartale 2017 r. saldo dochodów pierwotnych tradycyjnie było ujemne i wyniosło 12,5 mld PLN. W porównaniu z I kwartałem 2016 r. poprawiło się ono o 3,2 mld PLN. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów pierwotnych były znaczne kwoty dochodów uzyskiwanych przez nierezydentów z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polską gospodarkę Wynagrodzenia pracowników W I kwartale 2017 r. przychody z tytułu wynagrodzeń Polaków krótkookresowo pracujących za granicą wyniosły 2,4 mld PLN i wzrosły o 0,8% w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. Jednocześnie wynagrodzenia krótkookresowo pracujących w Polsce cudzoziemców wyniosły 4,3 mld PLN, przy wzroście o 69,8% w porównaniu z I kwartałem 2016 r. Na ten 18

19 Rachunek bieżący i kapitałowy silny wzrost rozchodów wpłynął szybki wzrost ilości imigrantów zarobkowych w Polsce (głównie Ukraińców). Saldo przepływów związane z wynagrodzeniami pracowników było ujemne i wyniosło 1,9 mld PLN Dochody z inwestycji Saldo dochodów z inwestycji w I kwartale 2017 r. było ujemne i wyniosło 20,6 mld PLN, co oznacza pogłębienie ujemnego salda o 0,8 mld PLN w porównaniu z I kwartałem 2016 r. Ujemne saldo dochodów od inwestycji bezpośrednich w I kwartale 2017 r. wyniosło 17,5 mld PLN i było głębsze o 1,0 mld PLN niż w I kwartale 2016 r. Pogłębienie ujemnego salda wynikało zarówno z powiększenia rozchodów, jak i w mniejszym stopniu ze spadku przychodów. Rozchody, czyli dochody inwestorów bezpośrednich z tytułu inwestycji w Polsce, wyniosły 18,3 mld PLN i były o 0,8 mld PLN wyższe niż w I kwartale 2016 r. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2016 r. wzrosły reinwestowane zyski przy jednoczesnym spadku dywidend. Dywidendy deklarowane w I kwartale 2017 r. były niższe o 2,0 mld PLN w porównaniu z 2016 r. Deklarowały je przede wszystkim firmy zajmujące się handlem i podmioty związane z produkcją przemysłową. Dywidendy te trafiły przede wszystkim do inwestorów z Luksemburga, Niemiec i Niderlandów. Po ubiegłorocznych wzmożonych wypłatach dywidend w związku z reorganizacjami w grupach kapitałowych nastąpił powrót do wartości odnotowywanych we wcześniejszych latach. Największymi płatnikami odsetek były firmy Tabela 2. Dochody pierwotne (mln PLN) I II III IV I II III IV I Przychody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Bilans Płatniczy RP za I kwartał

20 Rozdział 1 związane z budownictwem i obsługą nieruchomości, a odsetki trafiały przede wszystkim do Hiszpanii, Niderlandów, Francji i Luksemburga. Przychody wyniosły 0,8 mld PLN i w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. zmniejszyły się o 0,2 mld PLN. Spadek przychodów wynikał zarówno z niższych niż przed rokiem zysków zagranicznych podmiotów bezpośredniego inwestowania, jak i niższych płatności odsetkowych. Rezydenci otrzymywali dywidendy głównie od podmiotów z Luksemburga i Niemiec. Istotniejsze reinwestycje zysków w I kwartale 2017 r. miały miejsce w Czechach i w Rumunii, przy jednoczesnych stratach poniesionych w Niemczech i Luksemburgu. Odsetki pochodziły głównie od powiązanych podmiotów z Singapuru i Niderlandów. Saldo dochodów z inwestycji portfelowych było ujemne i wyniosło 3,2 mld PLN. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2016 r. poprawiło się ono o 0,3 mld PLN. Wielkość tego salda została ukształtowana głównie przez odsetki od dłużnych papierów wartościowych, których ujemne saldo wyniosło 3,2 mld PLN (3,5 mld PLN należne inwestorom zagranicznym przy jednoczesnych należnościach polskich inwestorów na kwotę 0,3 mld PLN). Dochody od pozostałych inwestycji w I kwartale 2017 r. zamknęły się ujemnym saldem 0,1 mld PLN i były na zbliżonym poziomie jak w tym samym kwartale 2016 r Dochody wtórne W I kwartale 2017 r. przychody w ramach dochodów wtórnych wyniosły 6,2 mld PLN, co oznacza wzrost o 0,3 mld PLN w porównaniu z analogicznym okresem 2016 r. Rozchody w analizowanym okresie wyniosły 5,4 mld PLN i spadły o 2,5 mld PLN. Na nieznaczny wzrost przychodów złożyło się zwiększenie przychodów pozostałych sektorów (o 0,4 mld PLN) przy jednoczesnym spadku przychodów sektora rządowego (o 0,2 mld PLN). Przekazy zarobków transferowane do Polski (klasyfikowane w pozostałych sektorach) wyniosły 2,9 mld PLN i były na tym samym poziomie co w analogicznym okresie roku poprzedniego (spadek o 0,6%). Tabela 3. Dochody wtórne (mln PLN) I II III IV I II III IV I Saldo dochodów wtórnych Przychody Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków

21 Rachunek bieżący i kapitałowy W rozchodach w ramach salda dochodów wtórnych zaobserwowano spadek wypłat. Znacząco zmniejszyły się transfery sektora rządowego (o 2,9 mld PLN), zaś rozchody pozostałych sektorów wzrosły tylko o 0,2 mld PLN. Transakcje sektora rządowego klasyfikowane w dochodach wtórnych wynikały głównie z rozliczeń z Unią Europejską i zostały szczegółowo omówione na stronie 22. Ramka 2. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą W I kwartale 2017 r. z tytułu pracy Polaków za granicą do kraju trafiło 3,9 mld PLN. Kwota ta była o 0,1 mld PLN wyższa niż w I kwartale 2016 r. Migranci długookresowi przekazali do Polski środki na tym samym poziomie co w analogicznym okresie roku poprzedniego (mniej o 20 mln PLN), ale za to transfery od pracowników krótkookresowych były wyższe o 0,1 mld PLN. O wzroście transferów od migrantów krótkookresowych zadecydowały w głównej mierze wyższe przekazy od Polaków pracujących w Niemczech oraz Norwegii. W przypadku pracowników długookresowych, zanotowany spadek w najwyższym stopniu dotyczył Wielkiej Brytanii oraz Irlandii. Mimo pewnych zmian w transferach z poszczególnych krajów, ogólna wartość środków przekazywanych do Polski nie wskazuje na zmianę trendu. Od początku 2014 r. środki napływające do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą utrzymują się na stabilnym poziomie. Również kwota zanotowana w I kwartale 2017 r. jest kontynuacją tej tendencji. Tabela. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln PLN) I II III IV I II III IV I Wynagrodzenia pracowników Podatki i składki Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych Przekazy zarobków Środki przekazywane do Polski W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (pozycja dochody pierwotne ) i przekazy zarobków (pozycja dochody wtórne ). Pierwszą z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników, stanowią w całości wynagrodzenia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wynagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

22 Rozdział Transfery z Unią Europejską W I kwartale 2017 r. Polska otrzymała z budżetu Unii Europejskiej ogółem 13,9 mld PLN, z czego 11,0 mld PLN zasiliło rachunek bieżący, a 2,8 mld PLN rachunek kapitałowy. Przychody z tego tytułu były o 2,5 mld PLN niższe niż w I kwartale 2016 r. Spadek odnotowano w rachunku kapitałowym (8,1 mld PLN), natomiast w rachunku bieżącym zarejestrowano wzrost (5,6 mld PLN). Składka członkowska do budżetu Komisji Europejskiej w I kwartale 2017 r. wyniosła 3,0 mld PLN i była o 2,5 mld PLN mniejsza niż składka w analogicznym okresie 2016 r. Największy spadek widoczny był w części z tytułu Dochodu Narodowego Brutto (o 2,0 mld PLN). W efekcie powyższych zmian, saldo przepływów finansowych pomiędzy Unią Europejską a Polską nieznacznie się zwiększyło w ujęciu rok do roku o 29,0 mln (o 0,3%) i wyniosło 10,8 mld PLN. Do wzrostu przychodów w rachunku bieżącym w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku przyczynił się przede wszystkim większy napływ środków finansowych (o 5,6 mld PLN) z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG). Środki te są związane z dopłatami bezpośrednimi dla rolników, które całościowo zależą od wielkości areału. Zaobserwowany w opisywanym kwartale wzrost był związany z przesunięciem napływu części środków na ten cel II kwartału na I kwartał opisywanego roku. W ramach Wspólnej Polityki Rolnej zarejestrowano również niewielki wzrost przychodów (o 0,2 mld PLN) z Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich. Ponadto w rachunku bieżącym odnotowano nieznaczny spadek przychodów (o 0,3 mld PLN) z Europejskiego Funduszu Społecznego. W rachunku kapitałowym zarejestrowano przychody w wysokości 2,8 mld PLN, prawie czterokrotnie niższe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego (spadek o 8,1 mld PLN). Z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) napłynęło 2,1 mld PLN, a z Funduszu Spójności (FS) 0,7 mld PLN. Największą kwotę z EFRR Polska otrzymała w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (0,4 mld PLN). W ramach regionalnych Programów Operacyjnych województwo śląskie otrzymało najwięcej środków finansowych (0,3 mld PLN). Niskie przychody w rachunku kapitałowym są związane z powolnym procesem wdrażania nowej perspektywy w latach , które wciąż nie nabrały jeszcze odpowiedniego tempa. Tabela 4. Transfery z Unią Europejską (mln PLN) I II III IV I II III IV I Saldo transferów z UE Przychody Dochody pierwotne w tym: Wspólna Polityka Rolna Dochody wtórne w tym: Europejski Fundusz Społeczny Transfery kapitałowe w tym: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Fundusz Spójności Rozchody Składki na rzecz Unii Europejskiej

23 Rozdział 2 Rachunek finansowy

24 Rozdział 2 Rachunek finansowy Ujemne saldo rachunku finansowego w I kwartale 2017 r. wyniosło 0,1 mld PLN. Było ono wynikiem wyższego wzrostu zobowiązań zagranicznych (napływ kapitału) 2,2 mld PLN niż aktywów zagranicznych (odpływ kapitału) 2,1 mld PLN Rachunek finansowy pasywa W I kwartale 2017 r. w rachunku finansowym po stronie pasywów odnotowano napływ kapitału zagranicznego w wysokości 2,2 mld PLN. Na dodatnie saldo tej pozycji wpłynął napływ kapitału w ramach inwestycji portfelowych w wysokości 11,4 mld PLN i inwestycji bezpośrednich w kwocie 8,9 mld PLN oraz odpływ kapitału z pozostałych inwestycji w wysokości 18,1 mld PLN. Tabela 5. Rachunek finansowy pasywa (mln PLN) I II III IV I II III IV I Rachunek finansowy pasywa Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Inwestycje bezpośrednie pasywa Saldo transakcji z tytułu pasywnych inwestycji bezpośrednich w I kwartale 2017 r. wyniosło 8,9 mld PLN i było o 12,0 mld PLN niższe niż w analogicznym okresie 2016 r. W porównaniu z tym samym kwartałem 2016 r. nastąpił wzrost wartości reinwestycji zysków, spadek napływu kapitału w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych i odpływ instrumentów dłużnych. Dodatnie saldo pasywnych inwestycji bezpośrednich wynikało z reinwestycji zysków o wartości 12,5 mld PLN, napływu kapitału w formie akcji i innych form udziałów kapitało- Tabela 6. Inwestycje bezpośrednie pasywa (mln PLN) I II III IV I II III IV I Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i udziały Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne

25 Rachunek finansowy wych w kwocie 1,6 mld PLN, przy jednoczesnym odpływie kapitału w formie instrumentów dłużnych w kwocie 5,2 mld PLN. Kapitał w formie akcji i innych udziałów kapitałowych napływał do Polski przede wszystkim z Luksemburga i Stanów Zjednoczonych. Odpływ kapitału z tego tytułu odnotowano przede wszystkim w przypadku Niderlandów. Miało to związek z jednostkową transakcją przejęcia firmy zajmującej się handlem internetowym. Nowe zobowiązania w formie instrumentów dłużnych rezydenci zaciągali przede wszystkim od inwestorów z Niemiec (głównie kredyty handlowe), Włoch, Szwajcarii i Austrii, natomiast spłacali zadłużenie względem podmiotów z Niderlandów, Belgii i Szwecji. Wykres 7. Inwestycje bezpośrednie pasywa mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Akcje i udziały Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Większość transakcji na pasywach inwestycji bezpośrednich dotyczyła podmiotów już istniejących i działających od dłuższego czasu. Rezydenci w ramach inwestycji bezpośrednich zaciągali zobowiązania przede wszystkim w PLN, natomiast spłata zobowiązań następowała przede wszystkim w EUR i USD Zagraniczne inwestycje portfelowe pasywa W I kwartale 2017 r. zarejestrowano napływ zagranicznego kapitału na rynek polskich papierów wartościowych. Wyniósł on 11,4 mld PLN. Dodatnie saldo zagranicznych inwestycji portfelowych było rezultatem wynoszącego 10,0 mld PLN napływu inwestycji na rynek papierów dłużnych oraz napływu kapitału inwestowanego w polskie udziałowe papiery wartościowe wynoszącego 1,4 mld PLN. W kategorii dłużnych papierów wartościowych głównym przedmiotem transakcji dokonywanych przez zagranicznych inwestorów były obligacje emitowane przez Skarb Państwa. W omawianym okresie miał miejsce napływ kapitału inwestowanego w te papiery, który wyniósł 9,3 mld PLN. Kwota ta jest wynikiem napływu inwestycji na krajowy rynek obligacji nominowanych w złotych oraz redukcji portfela obligacji emitowanych na rynkach zagranicznych. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

26 Rozdział 2 Tabela 7. Inwestycje portfelowe pasywa (mln PLN) I II III IV I II III IV I Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Papiery dłużne długoterminowe Instrumenty rynku pieniężnego Na krajowym rynku obligacji skarbowych miał miejsce napływ kapitału, który wyniósł 11,5 mld PLN. Na tę kwotę złożyły się: wartość nabytych obligacji skarbowych nominowanych w złotych (9,9 mld PLN), narosłe odsetki, które powiększyły wartość inwestycji nierezydentów (1,6 mld PLN). W efekcie tych operacji, udział portfela nierezydentów w całkowitej wartości obligacji skarbowych nominowanych w polskich złotych osiągnął na koniec I kwartału 2017 r. poziom 33,5%, podczas gdy na koniec IV kwartału 2016 r. wyniósł on 32,8%. O ile w styczniu i lutym 2017 r. miał miejsce relatywnie niewielki, wynoszący odpowiednio 1,3 mld PLN oraz 1,6 mld PLN napływ kapitału, to o saldzie całego kwartału zadecydował duży napływ inwestycji w marcu. Wyniósł on 8,5 mld PLN. Wśród czynników sprzyjających napływowi kapitału należy wymienić sygnały płynące ze strony Fed, dotyczące wolniejszej niż początkowo zakładano realizacji planu podwyżek stóp procentowych, rosnącą akceptację planów nowej administracji amerykańskiej w dziedzinie gospodarki oraz deklarowaną przez EBC kontynuację łagodnej polityki pieniężnej w 2017 r. Zakupom nierezydentów sprzyjała również wysoka podaż obligacji na rynku pierwotnym. W ciągu omawianego okresu emisja netto nowych obligacji Skarbu Państwa wyniosła 23,7 mld PLN. Według danych Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych największymi nabywcami obligacji skarbowych nominowanych w złotych były banki centralne krajów Dalekiego Wschodu, fundusze inwestycyjne zarejestrowane w Hong Kongu, Luksemburgu, Irlandii i Stanach Zjednoczonych oraz japońskie fundusze emerytalne. Wykres 8. Inwestycje portfelowe pasywa mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Dłużne papiery wartościowe Udziałowe papiery wartościowe 26

27 Rachunek finansowy W przypadku obligacji skarbowych emitowanych na rynkach międzynarodowych zanotowano odpływ kapitału netto, który wyniósł 2,2 mld PLN. Na tę kwotę złożyły się: wartość zbytych obligacji skarbowych nominowanych w walutach obcych (0,9 mld PLN), narosłe odsetki, które powiększyły wartość inwestycji nierezydentów (1,8 mld PLN) i odpływ kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (3,1 mld PLN). W I kwartale 2017 r. Skarb Państwa wyemitował na rynkach zagranicznych dwie serie obligacji nominowanych w euro o łącznej wartości nominalnej 1,5 mld EUR (6,4 mld PLN). Jednocześnie dokonano wykupu obligacji nominowanych w euro o wartości nominalnej 2,0 mld EUR (8,4 mld PLN). Poza wspomnianymi transakcjami, nierezydenci nabyli także obligacje Skarbu Państwa na rynku wtórnym od polskich podmiotów, przede wszystkim banków, w kwocie 1,5 mld PLN. W I kwartale 2017 r. zanotowano napływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery udziałowe. Wyniósł on 1,5 mld PLN. Największy wpływ na tę kwotę miał wynoszący 1,2 mld PLN napływ kapitału inwestowanego w akcje polskich spółek. Nierezydenci nabywali przede wszystkim akcje spółek sektora energetycznego i surowcowego. W omawianym okresie indeks WIG20 zanotował silny wzrost, który wyniósł 11,7%. W ujęciu dolarowym, na skutek umocnienia złotego, indeks powiększył swoją wartość aż o 17,9%. Natomiast dla cen wyrażonych w euro odnotowano wzrost wynoszący 16,5%. Napływ kapitału inwestowanego w tytuły uczestnictwa w polskich funduszach inwestycyjnych wyniósł 0,3 mld PLN Pozostałe inwestycje pasywa Ujemne saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w I kwartale 2017 r. wyniosło 18,1 mld PLN. Zarejestrowany odpływ kapitału z NBP w wysokości 20,9 mld PLN oraz z sektora rządowego w kwocie 0,8 mld PLN przewyższał łączny napływ kapitału w kwocie 3,6 mld PLN odnotowany w sektorze bankowym i sektorze przedsiębiorstw. Zobowiązania NBP z tytułu pozostałych inwestycji zmniejszyły się o 20,9 mld PLN, głównie w wyniku przeprowadzonych krótkoterminowych transakcji repo. Spadkowi temu towarzyszył również spadek oficjalnych aktywów rezerwowych z tytułu krótkoterminowych transakcji reverse repo. Przeprowadzane transakcje reverse repo i repo służyły bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych, a także zwiększeniu dochodowości rezerw. Wykres 9. Pozostałe inwestycje pasywa mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Sektor rządowy Bilans Płatniczy RP za I kwartał

28 Rozdział 2 W I kwartale 2017 r. pozostałe zobowiązania sektora rządowego zmniejszyły się o 0,8 mld PLN. Był to przede wszystkim wynik spłaty otrzymanych kredytów od organizacji międzynarodowych w EUR i PLN. Zobowiązania sektora bankowego w I kwartale 2017 r. zwiększyły się o 2,4 mld PLN. O wysokości salda tej pozycji zadecydował napływ netto kapitału z tytułu przyjętych od nierezydentów depozytów w wysokości 3,6 mld PLN, którego nie przewyższył odpływ netto kapitału z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych od nierezydentów (spłaty rat kapitałowych były wyższe niż wykorzystanie nowych kredytów) w wysokości 1,6 mld PLN. W omawianym kwartale zwiększyły się zobowiązania sektora bankowego z tytułu przyjętych depozytów od nierezydentów głównie z takich krajów jak Francja (o 1,2 mld PLN), Dania (o 1,1 mld PLN), Wielka Brytania i Norwegia (po 0,7 mld PLN), Chiny (o 0,6 mld PLN, Włochy (o 0,5 mld PLN) oraz Luksemburg (o 0,4 mld PLN) i Austria (o 0,3 mld PLN). Jednocześnie swoje depozyty w polskich bankach zmniejszyli nierezydenci z Hiszpanii (o 0,7 mld PLN), Niemiec (po 0,6 mld PLN), Nowej Zelandii, Szwecji i Cypru (po 0,1 mld PLN). Analizując strukturę walutową depozytów, należy odnotować ich wzrost w EUR, USD, PLN i CHF, natomiast zmniejszanie depozytów zarejestrowano w pozostałych walutach. Zobowiązania sektora bankowego z tytułu spłaty pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych od nierezydentów zmniejszyły się głównie wobec nierezydentów z Francji (o 1,5 mld PLN), Irlandii (o 0,4 mld PLN), Szwecji i Belgii (po 0,1 mld PLN) oraz wobec organizacji międzynarodowych (o 0,4 mld PLN). W tym samym czasie zobowiązania banków z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych zwiększyły się wobec nierezydentów z Luksemburga (o 0,4 mld PLN), Austrii (o 0,2 mld PLN), Niemiec i Stanów Zjednoczonych (po 0,1 mld PLN). Biorąc pod uwagę strukturę walutową zarejestrowano spadek zobowiązań z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych przede wszystkim w PLN, CHF i USD. Wzrost zobowiązań z tego tytułu odnotowano głównie w EUR. Pozostałe sektory odnotowały napływ netto kapitału z tytułu pozostałych inwestycji w wysokości 1,2 mld PLN. Podmioty niefinansowe zwiększyły swoje zobowiązania wobec nierezydentów o 1,3 mld PLN. Wzrost ten to przede wszystkim wynik napływu netto kapitału z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek w wysokości 2,1 mld PLN oraz odpływu netto kapitału z tytułu kredytów handlowych w kwocie 1,0 mld PLN. W tym samym czasie podmioty finansowe zarejestrowały spadek zobowiązań o 0,1 mld PLN. Wynikał on głównie z odpływu netto kapitału z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych (wyższe spłaty rat kapitałowych niż wykorzystanie nowych kredytów i pożyczek) w kwocie 0,3 mld PLN. Napływ kapitału z tytułu kredytów handlowych wyniósł 0,2 mld PLN. Największy napływ kapitału z tytułu wykorzystania otrzymanych kredytów i pożyczek zarejestrowano z Niemiec (1,5 mld PLN), Austrii (0,7 mld PLN), Norwegii (0,5 mld PLN), Niderlandów, Włoch i Wielkiej Brytanii (po 0,2 mld PLN). Polskie podmioty zaciągały nowe kredyty od nierezydentów głównie w PLN i EUR. Największe spłaty z tego tytułu odnotowano wobec Francji (0,6 mld PLN), Słowacji (0,2 mld PLN), Luksemburga, Irlandii i Belgii (po 0,1 mld PLN). Polskie podmioty spłacały nierezydentom otrzymane kredyty i pożyczki przede wszystkim w USD i GBP. Największy napływ kapitału z tytułu kredytów handlowych odnotowano z Niemiec (1,3 mld PLN), Włoch (0,4 mld PLN) oraz Czech i Rumunii (po 0,3 mld PLN). Najwyższe spłaty 28

29 Rachunek finansowy z tego tytułu zarejestrowano do Szwajcarii (0,9 mld PLN) i Rosji (0,8 mld PLN). Polskie podmioty otrzymywały od nierezydentów kredyty handlowe głównie w EUR, natomiast spłacały nierezydentom otrzymane kredyty handlowe przede wszystkim w USD i PLN. Tabela 8. Pozostałe inwestycje pasywa (mln PLN) I II III IV I II III IV I Pozostałe inwestycje pasywa Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe Rachunek finansowy aktywa W I kwartale 2017 r. saldo polskich inwestycji za granicą było dodatnie i wyniosło 2,1 mld PLN. O wysokości tego salda zadecydowało dodatnie saldo pozostałych inwestycji, inwestycji portfelowych oraz inwestycji bezpośrednich. W drugą stronę oddziaływało ujemne saldo transakcji zarejestrowane w oficjalnych aktywach rezerwowych. Tabela 9. Rachunek finansowy aktywa (mln PLN) I II III IV I II III IV I Rachunek finansowy aktywa Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Pochodne instrumenty finansowe netto Oficjalne aktywa rezerwowe Inwestycje bezpośrednie aktywa Saldo transakcji na aktywach inwestycji bezpośrednich w I kwartale 2017 r. wyniosło 3,0 mld PLN. Złożyły się na nie dodatnie salda transakcji na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych (0,8 mld PLN) oraz ujemne reinwestycje zysków w wysokości 0,1 mld PLN. Dodatnie saldo na instrumentach dłużnych (2,4 mld PLN) dodatkowo podwyższyło saldo transakcji na aktywach inwestycji bezpośrednich ogółem. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

30 Rozdział 2 Transakcje na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych dotyczyły przede wszystkim inwestycji inwestorów bezpośrednich w podmioty bezpośredniego inwestowania. Wzrost aktywów inwestycji bezpośrednich dotyczył Niemiec, Włoch i Wielkiej Brytanii, natomiast zmniejszenie aktywów, wynikające z transakcji, odnotowano przede wszystkim w przypadku Francji. Nowe pożyczki i inne należności w I kwartale 2017 r. były udzielane przez rezydentów głównie w EUR i PLN Inwestycje portfelowe aktywa W I kwartale 2017 r. polskie inwestycje portfelowe za granicą wzrosły o 6,0 mld PLN. Rezydenci inwestowali zarówno w udziałowe papiery wartościowe (2,5 mld PLN), jak i w papiery dłużne (3,5 mld PLN). Wśród polskich inwestorów nabywających zagraniczne papiery wartościowe największe znaczenie miały fundusze inwestycyjne (2,0 mld PLN), fundusze emerytalne (1,3 mld PLN), banki (1,2 mld PLN) oraz ubezpieczyciele (1,2 mld PLN). Fundusze inwestycyjne nabywały w omawianym okresie głównie papiery udziałowe (dodatnie saldo wynoszące 1,5 mld PLN). Były to przede wszystkim tytuły uczestnictwa (jednostki uczestnictwa i certyfikaty) funduszy inwestycyjnych zarejestrowanych w Luksemburgu (0,4 mld PLN). Oprócz tego powiększano portfel akcji spółek amerykańskich (0,3 mld PLN) i luksemburskich (również 0,3 mld PLN) oraz nabywano tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych zarejestrowanych w Irlandii (0,2 mld PLN). Saldo inwestycji w zagraniczne papiery dłużne było również dodatnie i wyniosło 0,5 mld PLN. Polskie fundusze inwestycyjne nabywały obligacje wyemitowane w Czechach (0,5 mld PLN), na Węgrzech (0,4 mld PLN), w Turcji (0,3 mld PLN), w Luksemburgu (0,2 mld PLN) i w Niemczech (0,2 mld PLN), natomiast sprzedawały obligacje wyemitowane w Danii (-1,0 mld PLN) i w Szwecji (-0,3 mld PLN). Otwarte fundusze emerytalne zakupiły zagraniczne papiery udziałowe o łącznej wartości 0,9 mld PLN. Były to przede wszystkim akcje wyemitowane we Włoszech (0,5 mld PLN), we Francji (0,2 mld PLN) i w Niemczech (0,1 mld PLN). Jednocześnie sprzedawano akcje spółek tureckich (-0,2 mld PLN) i austriackich (-0,1 mld PLN). Polskie fundusze emerytalne powiększyły również portfel zagranicznych papierów dłużnych (0,4 mld PLN). Były to głównie obligacje wyemitowane przez organizacje międzynarodowe. Polskie banki w I kwartale 2017 r. nabywały niemal wyłącznie papiery dłużne (dodatnie saldo w wysokości 1,2 mld PLN), w ogromnej większości obligacje wyemitowane przez organizacje międzynarodowe. Saldo inwestycji w papiery udziałowe było zerowe. Podobnie jak banki, polscy ubezpieczyciele inwestowali niemal wyłącznie w papiery dłużne (1,3 mld PLN). Nabywano przede wszystkim obligacje wyemitowane w Niemczech (0,6 mld PLN) i w Stanach Zjednoczonych (0,5 mld PLN). Saldo inwestycji w udziałowe papiery wartościowe było ujemne i wyniosło 0,1 mld PLN. 30

31 Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje aktywa W I kwartale 2017 r. pozostałe inwestycje zagraniczne zwiększyły się o 8,4 mld PLN. Istotny wpływ na wzrost tej pozycji miały transakcje zrealizowane przez pozostałe sektory (sektor przedsiębiorstw). W I kwartale 2017 r. pozostałe inwestycje polskich przedsiębiorstw zwiększyły się o 8,0 mld PLN. Zdecydowanie na wzrost salda tej pozycji wpłynęła wartość udzielonych nierezydentom kredytów handlowych przez przedsiębiorstwa niefinansowe. Łączna wartość salda z tytułu udzielonych kredytów handlowych (niepowiązanych) w I kwartale 2017 r. była dodatnia (tzn. wartość udzielanych kredytów była wyższa od ich spłat) i wyniosła 7,4 mld PLN. Największe dodatnie saldo z tytułu udzielonych kredytów handlowych zarejestrowano z Niemcami (2,6 mld PLN), Republiką Czeską (0,6 mld PLN), Francją (0,4 mld PLN), Węgrami, Włochami i Estonią (po 0,3 mld PLN). Największe ujemne saldo z tytułu udzielonych kredytów handlowych (spłaty większe od udzielanych kredytów) odnotowano ze Szwajcarią (0,3 mld PLN) i z Ukrainą (0,2 mld PLN). Polskie podmioty udzielały nierezydentom kredyty handlowe przede wszystkim w EUR i PLN. Natomiast spłaty odnotowano głównie w USD i GBP. Aktywa sektora bankowego w wyniku transakcji zwiększyły się o 1,3 mld PLN. O wysokości tego salda zadecydował wzrost należności z tytułu udzielonych nierezydentom kredytów o 3,9 mld PLN oraz spadek lokat sektora bankowego w bankach za granicą o 3,0 mld PLN. Należności banków z tytułu udzielonych kredytów zwiększyły się przede wszystkim od nierezydentów z Luksemburga (o 2,6 mld PLN), Hongkongu (o 0,5 mld PLN) i Wielkiej Brytanii (o 0,4 mld PLN). Natomiast spadek należności z tytułu spłat udzielonych kredytów zanotowano głównie od nierezydentów z Francji i Rosji (po 0,1 mld PLN). Banki udzielały kredyty nierezydentom przede wszystkim w PLN i EUR. Nierezydenci w głównej mierze spłacali swoje kredyty zaciągnięte w USD i CHF. W omawianym okresie zmniejszyły się aktywa banków z tytułu lokat w takich krajach jak: Francja (o 3,0 mld PLN), Wielka Brytania i Austria (po 1,3 mld PLN). W tym samym czasie banki zwiększyły swoje lokaty głównie w Niemczech (o 1,7 mld PLN), Danii (o 1,0 mld PLN) i w Czechach (o 0,7 mld PLN). Spadek lokat w bankach za granicą odnotowano głównie w PLN, CHF i EUR, natomiast wzrost w USD i GBP Oficjalne aktywa rezerwowe Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec marca 2017 r. ukształtował się na poziomie 441,8 mld PLN i w porównaniu ze stanem na koniec grudnia 2016 r. zmniejszył się o 36,2 mld PLN. Ujemne różnice kursowe zmniejszyły wartość aktywów rezerwowych o 21,3 mld PLN, a zmiany wyceny papierów wartościowych zmniejszyły ich wartość o 0,2 mld PLN. Natomiast w wyniku transakcji własnych NBP (reverse repo) oraz transakcji zrealizowanych na zlecenie klientów NBP głównie Komisji Europejskiej i Ministerstwa Finansów saldo oficjalnych aktywów rezerwowych zmniejszyło się o 14,7 mld PLN. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

32 Rozdział 2 Tabela 10. Oficjalne aktywa rezerwowe stany (mln PLN) I II III IV I II III IV I Oficjalne aktywa rezerwowe Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Wykres 10. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Oficjalne aktywa rezerwowe 3.2. Pochodne instrumenty finansowe W I kwartale 2017 r. saldo rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi zawartych pomiędzy rezydentami a nierezydentami było ujemne i wyniosło 0,6 mld PLN. Oznacza to przepływ środków do rezydentów. W analogicznym okresie 2016 r. saldo to było dodatnie i wyniosło 0,2 mld PLN. Tabela 11. Pochodne instrumenty finansowe netto (mln PLN) I II III IV I II III IV I Pochodne instrumenty finansowe netto Saldo transakcji na pochodnych instrumentach finansowych stanowiło łączny rezultat rozliczenia pozycji w tych instrumentach, których termin wygaśnięcia przypadał na I kwartał 2017 r. oraz przepływów wynikających z otwarcia i rozliczania pozycji w instrumentach pochodnych o terminach zamknięcia w przyszłych okresach. 32

33 Rachunek finansowy Wśród instrumentów pochodnych największy udział (67,2%), mierzony wartością nominalną otwartych przez polskie podmioty pozycji, miały instrumenty pochodne stóp procentowych, przede wszystkim FRA oraz IRS. Instrumenty te używane były głównie przez banki dla zabezpieczania aktywów i pasywów przed ryzykiem stóp procentowych. Wśród instrumentów stóp procentowych zdecydowanie przeważały instrumenty na stopy związane z polską walutą. Stanowiły one 80,9% wartości nominalnej instrumentów stóp procentowych. W strukturze geograficznej nierezydentów, z którymi zawierane były transakcje, dominowały podmioty z Wielkiej Brytanii (74,6% wartości nominalnej instrumentów stóp procentowych). Pod względem wartości nominalnej otwartych pozycji następną istotną kategorią (30,1%) były walutowe instrumenty pochodne tj. swapy walutowe, dwuwalutowe swapy stóp procentowych oraz pozostałe instrumenty walutowe. Instrumenty walutowe były używane zarówno przez banki, inne podmioty sektora finansowego, jak i przez przedsiębiorstwa niefinansowe do zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym. Głównymi parami walutowymi, na które opiewały zawarte kontrakty były pary: EUR/PLN, USD/PLN i CHF/PLN. Swapy walutowe są instrumentami o krótkim terminie, co w konsekwencji generuje duże obroty na tego rodzaju instrumentach. W przypadku walutowych instrumentów pochodnych nierezydenci, z którymi zawierane były transakcje, mieli najczęściej siedzibę w Wielkiej Brytanii (34,6% wartości nominalnej instrumentów walutowych). Następną istotną lokalizacją była Francja z udziałem 22,9%. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

34 Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne

35 Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne Polski (brutto) na koniec I kwartału 2017 r. wyniosło 1.355,9 mld PLN. W porównaniu z IV kwartałem 2016 r. zmniejszyło się o 51,7 mld PLN, tj. o 3,7%. Istotny wpływ na spadek zadłużenia zagranicznego miały ujemne różnice kursowe i inne zmiany 3. Spowodowały one jego spadek o 38,3 mld PLN. Zmniejszająco na poziom zadłużenia zagranicznego wpłynęło również ujemne saldo transakcji bilansu płatniczego w wysokości 13,4 mld PLN. Wykres 11. Zadłużenie zagraniczne mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Sektor rządowy MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrenie: instrumenty dłużne Zadłużenie zagraniczne brutto Struktura zadłużenia zagranicznego, według terminów pierwotnych na koniec marca 2017 r. przedstawiała się następująco: długoterminowe zadłużenie stanowiło 77,8% zadłużenia zagranicznego ogółem, tj ,3 mld PLN, krótkoterminowe zadłużenie stanowiło 22,2% zadłużenia zagranicznego ogółem, tj. 301,6 mld PLN. Wartość zadłużenia długoterminowego w I kwartale 2017 r. zmniejszyła się o 28,3 mld PLN, tj. o 2,6%, natomiast krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne spadło o 23,4 mld PLN, tj. o 7,2% Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego na koniec I kwartału 2017 r. wyniosło 527,3 mld PLN i stanowiło 38,9% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. 3 Inne zmiany obejmują przede wszystkim różnice z wyceny, reklasyfikacje i storna. 36

36 Zadłużenie zagraniczne W tej kwocie zadłużenie sektora rządowego stanowiło 97,2% i wyniosło 512,6 mld PLN. W zasadzie zadłużenie to ma charakter długoterminowy. Wykres 12. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynkach zagranicznych Dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynku krajowym Zadłużenie sektora rządowego Największą pozycją w strukturze zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego stanowiły dłużne papiery wartościowe, których udział wynosił 83,2% całości zadłużenia zagranicznego tego sektora. Na koniec marca 2017 r. wartość zadłużenia z tego tytułu wyniosła 438,5 mld PLN. Nierezydenci posiadali w swoim portfelu obligacje wyemitowane na rynki zagraniczne o wartości 236,3 mld PLN oraz obligacje wyemitowane na rynek krajowy o wartości 202,1 mld PLN. Pozostałą część zadłużenia zagranicznego tego sektora stanowiły przede wszystkim kredyty (16,8%) zaciągnięte od organizacji międzynarodowych. Zadłużenie sektora rządowego i samorządowego w I kwartale 2017 r. zmniejszyło się o 6,4 mld PLN, tj. o 1,2%. Ujemne różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały spadek zadłużenia sektora rządowego o 14,9 mld PLN. Transakcje bilansu płatniczego wpłynęły zwiększająco na poziom tego zadłużenia o 8,6 mld PLN. Wzrost ten wynikał przede wszystkim z napływu kapitału inwestowanego w obligacje emitowane na rynek krajowy w wysokości 11,5 mld PLN, natomiast odpływ kapitału z obligacji emitowanych na rynki zagraniczne wyniósł 2,2 mld PLN. Różnice kursowe i zmiany wyceny papierów wartościowych spowodowały spadek zadłużenia z tego tytułu o 11,2 mld PLN. W tym samym czasie zarejestrowano odpływ kapitału z tytułu spłaty kredytów i pożyczek otrzymanych od organizacji międzynarodowych w wysokości 0,8 mld PLN. Ujemne różnice kursowe w kwocie 3,7 mld PLN spowodowały dalszy spadek zadłużenia z tego tytułu. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem wymagalności do 1 roku włącznie na koniec marca 2017 r. wyniosło 14,9 mld PLN, co stanowiło 3,4% wartości oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec grudnia 2016 r. relacja ta wynosiła 5,1%. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

37 Rozdział Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo na koniec I kwartału 2017 r. wyniosło 218,2 mld PLN, co stanowiło 16,1% całości polskiego zadłużenia zagranicznego. Zadłużenie tego sektora zmniejszyło się o 5,8 mld PLN, tj. o 2,6% w porównaniu z IV kwartałem 2016 r. W analizowanym kwartale ujemne różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały spadek zadłużenia tego sektora o 7,2 mld PLN, natomiast napływ kapitału netto z tytułu instrumentów dłużnych zwiększył je o 1,4 mld PLN. Udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem sektora przedsiębiorstw na koniec marca 2017 r. wyniósł 64,4%. Wykres 13. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Kredyty handlowe Rezerwa ubezpieczeniowo-techniczna Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów Największą część zadłużenia zagranicznego pozostałych sektorów stanowiły pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane. Ich wartość wyniosła 146,9 mld PLN, co stanowiło 67,3% całości zadłużenia tego sektora. Wartość kredytów handlowych wyniosła 60,7 mld PLN, co stanowiło 27,8%, zadłużenia. Zadłużenie zagraniczne polskich przedsiębiorstw z tytułu wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych będących w posiadaniu nierezydentów portfelowych na koniec marca 2017 r. wyniosło 4,2 mld PLN Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Wartość zadłużenia zagranicznego w ramach inwestycji bezpośrednich wyniosła 333,9 mld PLN, co stanowiło 24,6% zadłużenia zagranicznego ogółem. W I kwartale 2017 r. wśród instrumentów dłużnych zaliczanych do inwestycji bezpośrednich największą część, tj. 71,1% stanowiły kredyty i pożyczki otrzymane w ramach grup kapitałowych. Udział pozostałych instrumentów dłużnych otrzymanych od inwestorów bezpośrednich przedstawiał się następująco: kredyty handlowe 17,4%, pozostałe pasywa zagraniczne 7,9% oraz dłużne papiery wartościowe 3,6%. 38

38 Zadłużenie zagraniczne Wykres 14. Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Otrzymane kredyty handlowe Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Zadłużenie z tytułu instrumentów dłużnych wobec podmiotów powiązanych kapitałowo zmniejszyło się w omawianym kwartale o 10,6 mld PLN, tj. o 3,1%. Ujemne różnice kursowe i inne zmiany spowodowały jego spadek 5,3 mld PLN. Transakcje bilansu płatniczego dodatkowo zmniejszyły zadłużenie wykazywane w inwestycjach bezpośrednich o 5,2 mld PLN Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Na koniec I kwartału 2017 r. zadłużenie zagraniczne sektora bankowego (z wyłączeniem NBP) wyniosło 211,7 mld PLN, co stanowiło 15,6% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. Warto odnotować, że w zadłużeniu tego sektora 47,7% stanowiło zadłużenie wobec podmiotów powiązanych kapitałowo. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego w porównaniu z IV kwartałem 2016 r. zmniejszyło się o 4,3 mld PLN. Ujemne różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały jego spadek o 7,1 mld PLN. Transakcje bilansu płatniczego zwiększyły zadłużenie tego sektora o 2,8 mld PLN. Wykres 15. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Bilans Płatniczy RP za I kwartał

39 Rozdział 3 Największą część zadłużenia zagranicznego sektora bankowego stanowiły zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów (57,8%) oraz ulokowane przez nierezydentów w polskich bankach depozyty (34,5%). Na koniec I kwartału 2017 r. wartość zadłużenia z tytułu otrzymanych kredytów wyniosła 122,3 mld PLN, a z tytułu depozytów przyjętych przez polskie banki od nierezydentów 73,0 mld PLN Zadłużenie zagraniczne NBP Zobowiązania zagraniczne Narodowego Banku Polskiego na koniec I kwartału 2017 r. wyniosły 64,8 mld PLN i stanowiły 4,8% zadłużenia zagranicznego ogółem. Długoterminowe zadłużenie NBP wyniosło 7,0 mld PLN i było wynikiem alokacji SDR. Krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne NBP ukształtowało się na poziomie 57,8 mld PLN. W jego skład wchodziły przede wszystkim zobowiązania wynikające z przeprowadzonych transakcji repo. Transakcje te w większości były powiązane z transakcjami reverse repo, które służą bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych NBP oraz zwiększeniu ich dochodowości. Zobowiązania zagraniczne NBP w I kwartale 2017 r. zmniejszyły się o 24,7 mld PLN. Transakcje spowodowały spadek tego zadłużenia o 20,9 mld PLN, a ujemne różnice kursowe i inne zmiany zmniejszyły je o 3,8 mld PLN Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego W zadłużeniu zagranicznym na koniec I kwartału 2017 r. największy udział miały dwie waluty EUR 617,4 mld PLN, tj. 45,5% i PLN 475,4 mld PLN, tj. 35,1%. Łączny udział obu walut w zadłużeniu zagranicznym ogółem wyniósł 80,6%. Wśród pozostałych walut dominowały USD i CHF. Ich udział wyniósł odpowiednio 10,6% i 5,0%. Wykres 16. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego CHF 5,0% Pozostałe waluty 3,8% USD 10,6% PLN 35,1% EUR 45,5% Stosunkowo wysoki udział złotego w zadłużeniu zagranicznym wynikał w głównej mierze z zakupionych przez inwestorów zagranicznych obligacji Skarbu Państwa nominowanych w złotych oraz z otrzymanych przez polskie podmioty kredytów w złotych. Warto odnotować, że struktura walutowa zadłużenia zagranicznego Polski na przestrzeni ostatnich pięciu lat jest stabilna i nie ulega istotnym wahaniom. 40

40 Zadłużenie zagraniczne 3.7. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego Z punktu widzenia oceny płynności międzynarodowej kraju ważnym wskaźnikiem jest relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec marca 2017 r. relacja ta dla Polski wyniosła 68,3% i w porównaniu z IV kwartałem 2016 r. pogorszyła się o 0,3 punktu procentowego. Relacja krótkoterminowego zadłużenia do zadłużenia ogółem poprawiła się o 0,9 punktu procentowego w stosunku do IV kwartału 2016 r. i wyniosła 22,2%. Tabela 12. Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki Zadłużenie zagraniczne 1 Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe 2 Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe 3 Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne netto 4 Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem 5. wymagalności do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Miana III kw 2015 II kw 2016 IV kw 2015 III kw 2016 I kw 2016 IV kw 2016 II kw 2016 I kw 2017 % 75,1 74,0 76,0 72,2 % 21,6 21,3 23,1 22,2 % 67,4 67,2 68,0 68,3 % 33,1 33,2 32,3 30,9 % 6,0 6,3 5,1 3,4 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln PLN B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln PLN C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln PLN D Produkt krajowy brutto mln PLN E Oficjalne aktywa rezerwowe mln PLN F Zadłużenie zagraniczne netto mln PLN G Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln PLN Relacja zadłużenia sektora rządowego przypadającego do spłaty w ciągu roku do oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosła 3,4% i w porównaniu ze stanem na koniec grudnia 2016 r. poprawiła się o 1,7 punktu procentowego. Na koniec I kwartału 2017 r. relacja zadłużenia zagranicznego ogółem do PKB wyniosła 72,2% i w stosunku do IV kwartału 2016 r. poprawiła się o 3,8 punktu procentowego. Natomiast relacja zadłużenia zagranicznego netto 4 do PKB ukształtowała się na poziomie 30,9% PKB i poprawiła się o 1,4 punktu procentowego w porównaniu z IV kwartałem 2016 r. 4 Zadłużenie zagraniczne netto jest różnicą między należnościami zagranicznymi a zadłużeniem zagranicznym brutto. Należności zagraniczne, podobnie jak zadłużenie zagraniczne brutto, nie obejmują stanów kapitałów własnych i reinwestowanych zysków, udziałowych papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

41 Aneks statystyczny

42 Tabela I Bilans płatniczy (mln PLN) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń

43 Aneks statystyczny Tabela II Bilans płatniczy (mln EUR) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Bilans Płatniczy RP za I kwartał

44 Tabela III Bilans płatniczy (mln USD) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń

45 Aneks statystyczny Tabela IV Zbiorczy bilans płatniczy (mln PLN) Rachunek bieżący Razem Towary Usługi Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy Razem Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie Aktywa Pasywa I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

46 Tabela V Rachunek bieżący i kapitałowy (mln PLN) Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Saldo Rachunek bieżący Towary Usługi Saldo Eksport Import Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Rachunek bieżący Dochody pierwotne Dochody wtórne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

47 Aneks statystyczny Tabela VI Rachunek bieżący Usługi (mln PLN) Saldo Przychody Rozchody Usługi Transport Podróże zagraniczne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Usługi Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe usługi Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

48 Tabela VII Rachunek bieżący Pozostałe usługi (mln PLN) Pozostałe usługi Saldo Przychody Rozchody Usługi budowlane Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Pozostałe usługi Usługi ubezpieczeniowe i emerytalne Usługi finansowe Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

49 Aneks statystyczny Tabela VII Rachunek bieżący Pozostałe usługi (mln PLN) (cd.) Pozostałe usługi Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne Pozostałe usługi biznesowe Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Usługi dla ludności, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne Usługi rządowe Pozostałe usługi niewydzielone gdzie indziej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

50 Tabela VIII Rachunek bieżący Dochody pierwotne (mln PLN) Dochody pierwotne Saldo Przychody Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Dochody pierwotne Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

51 Aneks statystyczny Tabela IX Rachunek bieżący Dochody z inwestycji (mln PLN) Dochody z inwestycji Saldo Przychody Rozchody Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Tabela X Rachunek bieżący Dochody z inwestycji bezpośrednich (mln PLN) Dochody z inwestycji bezpośrednich Saldo Przychody Rozchody Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki od instrumentów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

52 Tabela XI Rachunek bieżący Dochody z inwestycji portfelowych (mln PLN) Dochody z inwestycji portfelowych Saldo Przychody Rozchody Dochody z papierów udziałowych Dochody z papierów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Tabela XII Rachunek bieżący Dochody wtórne (mln PLN) Dochody wtórne Saldo Przychody Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

53 Aneks statystyczny Tabela XIII Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln PLN) Ogółem Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

54 Tabela XIV Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln PLN) Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie aktywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie pasywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

55 Aneks statystyczny Tabela XV Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe według instrumentów (mln PLN) Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Inwestycje portfelowe według instrumentów Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Tabela XVI Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe (mln PLN) Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

56 Tabela XVII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe (mln PLN) Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

57 Aneks statystyczny Tabela XVIII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe (mln PLN) Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

58 Tabela XIX Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe (mln PLN) Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

59 Aneks statystyczny Tabela XX Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje według sektorów (mln PLN) Ogółem Ogółem Narodowy Bank Polski Pozostałe inwestycje Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje aktywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Ogółem Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje Pozostałe inwestycje pasywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

60 Tabela XXI Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje aktywa (mln PLN) Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje aktywa Kredyty udzielone Rezerwy techniczno- -ubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne należności I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Tabela XXII Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje pasywa (mln PLN) Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje pasywa Kredyty otrzymane Rezerwy techniczo- ubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne pasywa I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw Alokacja SDR-ów I kw

61 Aneks statystyczny Tabela XXIII Rachunek finansowy Oficjalne aktywa rezerwowe aktywa (mln PLN) Netto Złoto monetarne SDR Oficjalne aktywa rezerwowe Pozycja rezerwowa w MFW Razem Pozostałe aktywa rezerwowe Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe należności I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

62 Tabela XXIV Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego Saldo rachunku bieżącego Produkt krajowy brutto Saldo obrotów towarowych i usługowych Produkt krajowy brutto Eksport towarów i usług Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Saldo rachunku bieżącego i rachunku kapitałowego Produkt krajowy brutto 2015 Jednostka I kw. II kw. III kw. IV kw. % 0,4 0,4-2,4-0,8 % 4,1 3,2 1,8 3,1 % 108,6 106,9 103,8 107,2 % 186,1 192,0 180,5 168,2 w mies. 5,6 5,8 5,4 5,0 % 4,1 1,5 2,0-0,2 A Saldo rachunku bieżącego mln PLN B Saldo obrotów towarowych i usługowych mln PLN C Eksport towarów i usług mln PLN D Import towarów i usług mln PLN E Saldo rachunku kapitałowego mln PLN F Saldo inwestycji bezpośrednich mln PLN G Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec okresu mln PLN H Produkt krajowy brutto mln PLN I Kurs średni EUR w okresie PLN

63 Aneks statystyczny Tabela XXIV Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego (cd.) I kw. II kw. III kw. IVkw. I kw. 1-0,2 1,3-2,0 0,0 1,2 2 4,0 5,1 2,6 3,1 3, ,0 110,5 105,2 106,9 107, ,0 199,0 191,9 200,6 185,1 5 5,3 6,0 5,8 6,0 5,6 6 2,3 1,3-2,0 1,7 1,8 A B C D E F G H I Bilans Płatniczy RP za I kwartał

64 Tabela XXV Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki Zadłużenie zagraniczne Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Wpływy z eksportu towarów i usług Zadłużenie zagraniczne netto Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe 2015* Jednostka I kw. II kw. III kw. IV kw. % 72,8 73,8 73,5 71,5 % 17,8 20,2 19,4 18,2 % 60,6 66,6 65,6 63,2 % 150,8 151,4 149,6 144,6 % 34,9 35,1 35,5 34,4 % 93,5 95,8 95,0 92,8 % 16,5 14,3 14,0 13,8 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln PLN B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln PLN C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln PLN D Produkt krajowy brutto mln PLN E Oficjalne aktywa rezerwowe mln PLN F Zadłużenie zagraniczne netto mln PLN G Wpływy z eksportu towarów i usług mln PLN H Zadłużenie zagraniczne z terminem wymagalności do 1 roku mln PLN I Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln PLN J Kurs średni EUR w okresie PLN 4,1879 4,1684 4,1714 4,1837 * Prezentowane są kwartały w ujęciu płynnego roku, tj.: I kwartał 2015 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2015 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. III kwartał 2015 obejmuje IV kw r. + I kw r. + II kw r. + III kw r. IV kwartał 2015 obejmuje I kw r. + II kw r. + III kw r. + IV kw r. I kwartał 2016 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2016 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. III kwartał 2016 obejmuje IV kw r. + I kw r. + II kw r. + III kw r. IV kwartał 2016 obejmuje I kw r. + II kw r. + III kw r. + IV kw r. I kwartał 2017 obejmuje II kw 2016 r. + III kw 2016 r. + IV kw 2016 r. + I kw 2017 r. 66

65 Aneks statystyczny Tabela XXV Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki (cd.) 2016* 2016* I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. 1 70,8 75,1 74,0 76,0 72,2 2 20,2 21,6 21,3 23,1 22,2 3 68,6 67,4 67,2 68,0 68, ,1 147,8 144,1 146,0 136,9 5 33,2 33,1 33,2 32,3 30,9 6 93,3 86,1 87,8 86,0 93,1 7 8,0 6,0 6,3 5,1 3,4 A B C D E F G H I J 4,2249 4,2958 4,3340 4,3625 4,3536 Bilans Płatniczy RP za I kwartał

66 Tabela XXVI Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe (mln PLN) Razem Razem Zadłużenie zagraniczne Polski Sektor rządowy Razem I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Razem Zadłużenie zagraniczne Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Razem Razem Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

67 Aneks statystyczny Tabela XXVII Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (mln PLN) Razem Rachunki bieżące i depozyty Sektor rządowy Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Razem SDR alokacja Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Pozostałe pasywa dłużne Razem Rachunki bieżące i depozyty MIF z wyłączeniem NBP Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Razem Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe sektory Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Rezerwy tech- niczno- -ubezpieczeniowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Bilans Płatniczy RP za I kwartał

68 Tabela XXVII Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (mln PLN) (cd.) Razem Otrzymane kredyty handlowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw

69