Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2014 r.

Transkrypt

1 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2014 r.

2 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za I kwartał 2014 r. Warszawa, 2014

3 DTP: Departament Edukacji i Wydawnictw NBP Druk: Drukarnia NBP Wydał: Narodowy Bank Polski Departament Edukacji i Wydawnictw Warszawa ul. Świętokrzyska 11/21 tel.: Copyright Narodowy Bank Polski, 2014

4 Spis treści Synteza 5 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 6 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne 7 Rozdział 1. Rachunek bieżący i kapitałowy Międzynarodowy handel towarami i usługami Dochody Transfery bieżące i kapitałowe 24 Rozdział 2. Rachunek finansowy Inwestycje nierezydentów w Polsce Polskie inwestycje za granicą Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe 35 Rozdział 3. Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Zadłużenie zagraniczne NBP Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego 42 Aneks statystyczny 45

5

6 Synteza

7 Synteza 1. Rachunek bieżący i kapitałowy W I kwartale 2014 r. odnotowano nadwyżkę na rachunku bieżącym i kapitałowym, która ukształtowała się na poziomie 0,7 mld EUR. Relacja nadwyżki rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB wyniosła 0,7%, co oznacza znaczącą poprawę (o 2,3 pkt proc.). Deficyt rachunku bieżącego wyniósł 0,8 mld EUR i w porównaniu z I kwartałem 2013 r. zmniejszył się o 1,5 mld EUR. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB w I kwartale 2014 r. wyniosła -0,8%, co oznacza poprawę o 1,7 pkt proc. w stosunku do I kwartału 2013 r. Nadwyżka salda bieżącego i kapitałowego utrzymuje się od roku. Główną przyczyną poprawy salda rachunku bieżącego w obserwowanym okresie była zmiana salda obrotów towarowych, które w I kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło 1,2 mld EUR. Saldo to poprawiło się o 1,3 mld EUR w stosunku do poziomu obserwowanego przed rokiem, co było wynikiem korzystnych zmian w eksporcie, którego dynamika była znacznie większa niż dynamika importu. Eksport towarów w I kwartale 2014 r. wyniósł 40,7 mld EUR i wzrósł o 9,1% w porównaniu z I kwartałem 2013 r. Wzrost ten dotyczył przede wszystkim eksportu do krajów Unii Europejskiej, do których eksport zwiększył się o 13,2%. Podstawą zwiększenia eksportu był wzrost wartości sprzedanych za granicę produktów żywnościowych oraz towarów związanych z międzynarodowymi sieciami produkcji, a w szczególności z przemysłem elektronicznym, gdzie zarejestrowano istotny przyrost eksportu sprzętu komputerowego. Podkreślić należy także znaczenie ożywienia w przemyśle motoryzacyjnym, gdzie odnotowano wzrost wartości sprzedanych za granicę części samochodowych i silników wysokoprężnych. Ponadto zwiększył się eksport mebli, ubrań, leków (towary konsumpcyjne). Jednocześnie nastąpił spadek sprzedaży za granicę metali i surowców (srebro, złoto, miedź, węgiel). Eksport na rynki wschodnie (Rosja, Ukraina, Białoruś) zmniejszył się o 8,6%. Spadek eksportu zaczął być widoczny od marca 2014 r. W związku z niewielkim udziałem rynków wschodnich w całości sprzedaży eksportowej (7,2%) spadek ten nie wpłynął znacząco na łączne wyniki eksportu. Także w przypadku żywności zanotowane spadki eksportu na wschód zostały z nawiązką skompensowane wzrostem eksportu do krajów UE. W I kwartale 2014 r. odnotowano także ożywienie po stronie importu towarów. Jego wartość wyniosła 39,6 mld EUR, co oznacza wzrost w stosunku do poziomu sprzed roku o 5,6%. Odnotowany w I kwartale 2014 r. wzrost importu wynikał głównie z ożywienia na rynku motoryzacyjnym, co przyniosło większe zakupy za granicą komponentów do produkcji samochodów oraz wzrost importu samochodów osobowych. Wzrósł także import komponentów do produkcji leków, odzieży, wyrobów stalowych oraz żywności. Ujemnie na wartość importu wpłynął mniejszy import paliw, takich jak ropa naftowa i gaz ziemny. Dodatnie saldo handlu usługami w analizowanym okresie wyniosło 1,2 mld EUR i nie zmieniło się w porównaniu z I kwartałem 2013 r. Największy wpływ na wielkość tego salda miało saldo usług transportowych. 6 Narodowy Bank Polski

8 Synteza W I kwartale 2014 r., podobnie jak to miało miejsce w poprzednich okresach (co jest cechą strukturalną polskiej gospodarki), saldo dochodów było ujemne i wyniosło 4,0 mld EUR. Ujemne saldo było przede wszystkim konsekwencją wysokich dochodów uzyskiwanych przez zagranicznych inwestorów. Na saldo dochodów wpłynęły przede wszystkim dochody z tytułu inwestycji bezpośrednich wynoszące 3,1 mld EUR, będące efektem korzystnych wyników finansowych uzyskiwanych przez polskie przedsiębiorstwa. Duże były również dochody osiągane przez nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych, które wyniosły 1,0 mld EUR. Saldo transferów z Unią Europejską wyniosło 1,8 mld EUR. W porównaniu z I kwartałem 2013 r. saldo to zwiększyło się o 1,0 mld EUR, głównie na skutek wyższych transferów kapitałowych. Najwięcej środków z Unii Europejskiej dotyczyło prowadzenia Wspólnej Polityki Rolnej (1,6 mld EUR) oraz pochodziło z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (1,3 mld EUR). W I kwartale 2014 r. wielkość środków przekazanych do kraju przez migrantów (długookresowych i krótkookresowych) wyniosła 0,9 mld EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. wielkość ta zwiększyła się o 0,1 mld EUR. Zanotowany wzrost wynikał głównie ze zwiększonego napływu środków od emigrantów długookresowych pracujących w Niemczech. 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne Saldo zagranicznych inwestycji w Polsce w I kwartale 2014 r. było bliskie zera i wyniosło -0,1 mld EUR. Saldo to było rezultatem napływu inwestycji bezpośrednich głównie na skutek reinwestowania przez inwestorów zagranicznych zysków oraz odpływu kapitału zaangażowanego w pozostałe inwestycje. Przed rokiem obserwowano napływ kapitału z tytułu zagranicznych inwestycji, który wyniósł 4,2 mld EUR i wynikał przede wszystkim z zagranicznych inwestycji portfelowych. W analizowanym okresie odnotowano napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich, których saldo wyniosło 2,8 mld EUR. Kwota ta wynikała przede wszystkim z reinwestowania zysków przez inwestorów zagranicznych. W I kwartale 2014 r. nastąpił niewielki odpływ kapitału z tytułu inwestycji portfelowych, wynoszący 0,1 mld EUR. Nierezydenci wycofywali się z inwestycji w obligacje skarbowe emitowane na rynek krajowy. Jednocześnie nastąpił napływ kapitału zagranicznego w obligacje skarbu państwa emitowane za granicą oraz zwiększyła się wartość inwestycji nierezydentów w papiery udziałowe (związane głównie z inwestycjami w fundusze inwestycyjne). Ujemne saldo pozostałych inwestycji w I kwartale 2014 r. wyniosło 2,7 mld EUR. Ten odpływ kapitału był spowodowany przede wszystkim spadkiem zobowiązań sektora pozarządowego i pozabankowego z tytułu kredytów handlowych oraz spłat pozostałych kredytów. W wyniku transakcji przeprowadzanych na zlecenie Ministerstwa Finansów (obsługa zadłużenia zagranicznego oraz przeniesienie środków z rachunku walutowego w NBP do BGK) oraz transakcji własnych NBP (dochody z inwestowania rezerw oraz transakcje repo) oficjalne aktywa rezerwowe zmniejszyły się o 3,3 mld EUR. Różnice kursowe oraz zmiany Bilans Płatniczy RP za I kwartał

9 wyceny zwiększyły ich wartość o 0,9 mln EUR. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec marca 2014 r. wyniósł 74,8 mld EUR. W I kwartale 2014 r. odnotowano spadek zadłużenia zagranicznego Polski. Na koniec I kwartału 2014 r. stan zadłużenia zagranicznego Polski ogółem wyniósł 275,5 mld EUR i był niższy o 1,3 mld EUR w stosunku do stanu na koniec IV kwartału 2013 r. Na spadek stanu zadłużenia zagranicznego Polski wpłynęły, przede wszystkim, spłaty kredytów handlowych oraz pozostałych kredytów i pożyczek dokonane przez sektor przedsiębiorstw oraz spadek zobowiązań NBP z tytułu transakcji repo. Różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały wzrost zadłużenia zagranicznego o 0,7 mld EUR. W I kwartale 2014 r. wskaźniki odnoszące się do zadłużenia zagranicznego nieznacznie się poprawiły. Na koniec I kwartału 2014 r. relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem wyniosła 19,2% i, w stosunku do IV kwartału 2013 r., wskaźnik ten poprawił się o 0,6 punktu procentowego. Krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne w relacji do oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosło 70,6%, co oznacza poprawę o 0,4 punktu procentowego. Relacja zadłużenia zagranicznego ogółem do PKB wyniosła 70,0% i poprawiła się o 1 punkt procentowy w stosunku do IV kwartału 2013 r. 8 Narodowy Bank Polski

10 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy

11 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w I kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło 709 mln EUR. Na tę kwotę złożyło się ujemne saldo rachunku bieżącego, wynoszące 766 mln EUR, oraz dodatnie saldo rachunku kapitałowego w wysokości mln EUR. W I kwartale 2014 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego poprawiło się, w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r., o mln EUR (w porównaniu z IV kwartałem 2013 r. saldo to zmniejszyło się o 530 mln EUR). O poprawie salda, w stosunku do poprzedniego roku, zdecydowała korzystna zmiana salda obrotów towarowych, które w omawianym okresie uległo poprawie o mln EUR (z poziomu minus 139 mln EUR w I kwartale 2013 r. do mln EUR w I kwartale 2014 r.), oraz poprawa salda transferów bieżących i kapitałowych (odpowiednio o 458 mln EUR i 660 mln EUR w omawianym okresie), co było wynikiem wyższego napływu środków z Unii Europejskiej. W przeciwnym kierunku oddziaływały zmiany w saldzie dochodów i usług, które w analizowanym okresie uległy niewielkiemu pogorszeniu. Ujemne saldo Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym * mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Dochody Towary Usługi Transfery Rachunek kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Saldo rachunku bieżącego * Szeregi czasowe prezentujące składniki bilansu płatniczego oraz zadłużenia zagranicznego za okres od I kwartału 2006 r. do IV kwartału 2013 r. zostały zaprezentowane w Aneksie statystycznym. Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym % PKB I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Saldo rachunku bieżącego Saldo rachunku kapitałowego Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego 10 Narodowy Bank Polski

12 Rachunek bieżący i kapitałowy dochodów pogłębiło się o 180 mln EUR, głównie w wyniku wyższych dochodów osiągniętych przez nierezydentów z tytułu inwestycji bezpośrednich, zaś dodatnie saldo usług pogorszyło się o 29 mln EUR. Relacja salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB była dodatnia i wyniosła w I kwartale 2014 r. plus 0,7%. Wartość wskaźnika salda rachunku bieżącego do PKB ukształtowała się na poziomie minus 0,8%. Oba te wskaźniki uległy znacznej poprawie w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, kiedy to ich wartości wyniosły odpowiednio: minus 1,6% oraz minus 2,5%. Nadwyżka salda rachunku bieżącego i kapitałowego utrzymuje się od roku. Ramka 1. Rachunek bieżący i kapitałowy w ujęciu płynnego roku Z uwagi na sezonowość zjawisk zachodzących w rachunku bieżącym oraz dla umożliwienia porównywalności z danymi rocznymi przedstawiono poniżej opis kształtowania się rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu płynnego roku. Deficyt rachunku bieżącego w relacji do PKB wyniósł w ciągu ostatnich czterech kwartałów* minus 1,0% i w stosunku do poprzedniego roku relacja ta uległa poprawie o 2,1 punktu procentowego. Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB jest jednym z istotnych, w ocenie analityków, wskaźników opisujących stan równowagi zewnętrznej i używane jest w procedurze nierównowag makroekonomicznych. Wykres 3. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w relacji do PKB w ujęciu płynnego roku % PKB I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Saldo rachunku bieżącego Saldo rachunku kapitałowego Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Poprawę odnotowano także w przypadku łącznego salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB, które w I kwartale 2014 r. wynosiło plus 1,5%. W przypadku Polski znaczna część transferów unijnych, przeznaczonych głównie na inwestycje infrastrukturalne, ujmowana jest właśnie w rachunku kapitałowym dlatego ta relacja powinna być traktowana jako ważny, z punktu widzenia takiego kraju jak Polska, wskaźnik służący * Opisywany w tej ramce I kwartał 2014 r. obejmuje skumulowane dane I kwartału 2014 r. oraz trzech ostatnich kwartałów 2013 r. (bez I kwartału). Bilans Płatniczy RP za I kwartał

13 Rozdział 1 do oceny nierównowagi zewnętrznej. Wartość tego wskaźnika wskazuje na całkowite potrzeby pożyczkowe polskiej gospodarki, jakie muszą być sfinansowane napływem kapitału zagranicznego. Nadwyżka salda rachunku bieżącego i kapitałowego zanotowana w omawianym kwartale była najlepszym wynikiem zaobserwowanym dla Polski w XXI wieku. Łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w I kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło mln EUR. W stosunku do I kwartału 2013 r. saldo to poprawiło się o mln EUR. Głównym czynnikiem, który wpłynął na tę poprawę, było saldo obrotów towarowych, które w omawianym okresie było dodanie i wyniosło mln EUR, w stosunku do poprzedniego roku poprawiło się o mln EUR. Tak silne zmniejszenie deficytu obrotów towarowych było wynikiem wzrostu eksportu (o mln EUR, tj. o 6,5%) przy równoczesnym mniejszym wzroście importu (o mln EUR, tj. o 1,9%). Głównym motorem wzrostu polskiego eksportu w analizowanym okresie był eksport żywności (w tym głównie wyrobów mleczarskich, nasion i owoców, przetworów). Obok wzrostu eksportu żywności zarejestrowano także silny wzrost eksportu wyrobów przemysłu elektronicznego (aparatury telefonicznej, komputerów, drutów i kabli) wyhamowany w pewnym stopniu przez zmniejszenie eksportu odbiorników TV, części RTV, przemysłu motoryzacyjnego (różnego rodzaju części i akcesoria samochodowe, silniki, autobusy, samochody osobowe), mebli oraz naprawy i remonty różnego rodzaju statków. Negatywnie na dynamikę eksportu oddziaływały w największej mierze paliwa i surowce (złoto, srebro, miedź, koks). Na kształtowanie importu zasadniczy wpływ miały produkty przemysłu samochodowego (różnego rodzaju części i akcesoria samochodowe, samochody ciężarowe, osobowe i opony), aparatura telefoniczna, wyroby chemiczne (wkłady do produkcji leków) oraz remonty i naprawy jednostek pływających. Zmniejszyła się natomiast wartość sprowadzonych do Polski paliw takich jak ropa naftowa i jej oleje (głównie za sprawą spadku cen). W ujęciu geograficznym wzrost eksportu oraz importu dotyczył głównie Unii Europejskiej, a w szczególności Niemiec. Z kolei spadki zanotowano w handlu z rynkami wschodnimi, w tym głównie z Ukrainą i Rosją. Dodatni wpływ na poprawę salda obrotów bieżących miały także wszystkie pozostałe jego składniki. Ujemne saldo dochodów zmniejszyło się w analizowanym okresie o 529 mln EUR oraz zwiększyły się dodatnie salda transferów bieżących (o 370 mln EUR) i obrotów usługowych (o 309 mln EUR). Z kolei na zmianę łącznego salda rachunku bieżącego i kapitałowego w I kwartale 2014 r. znaczący wpływ miały także transfery kapitałowe, które głównie w wyniku większego napływu środków z Unii Europejskiej powiększyły się w stosunku do I kwartału 2013 r. o mln EUR. 12 Narodowy Bank Polski

14 Rachunek bieżący i kapitałowy 1.1. Międzynarodowy handel towarami i usługami W I kwartale 2014 r. saldo towarów i usług (eksport netto) było dodatnie i ukształtowało się na poziomie mln EUR. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2013 r. zanotowano poprawę o mln EUR (w stosunku do IV kwartału 2013 r. poprawiło się o mln EUR). Wysoka poprawa łącznego salda towarów i usług w stosunku do poprzedniego roku wynikała przede wszystkim z poprawy salda towarów. W analizowanym kwartale łączne przychody z tytułu eksportu towarów i usług wyniosły mln EUR i w stosunku do I kwartału 2013 r. wzrosły o 8,2%, natomiast wartość importu ukształtowała się na poziomie mln EUR, co oznacza wzrost o 5,4%. Wykres 4. Towary i usługi mln EUR mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Przychody (lewa oś) Rozchody (lewa oś) Saldo (prawa oś) Eksport towarów W I kwartale 2014 r. eksport towarów ogółem wyniósł mln EUR, i był wyższy w stosunku do analogicznego okresu 2013 r. o mln EUR, tj. o 9,1%. Z analizy struktury geograficznej eksportu wynika, że wzrost ten dotyczył przede wszystkim krajów członkowskich Unii Europejskiej, do których eksport zwiększył się o mln EUR, tj. o 13,2%. Zwiększył się przede wszystkim handel z największym polskim kontrahentem zagranicznym, czyli z Niemcami (wzrost o mln EUR, tj. o 13,8%), co było spowodowane głównie wzrostem wartości sprzedanych: wyrobów przemysłu motoryzacyjnego (części i akcesoria samochodowe), odzieży, komputerów, telefonów komórkowych, mebli, żywności, paliw, surowców i półproduktów takich jak oleje ropy naftowej, druty i kable, szkło, różnego rodzaju części elektroniczne. W przypadku innych państw, zanotowano także wzrost eksportu do Hiszpanii (o 232 mln EUR, tj. o 29,4%), o czym zadecydowała głównie sprzedaż leków, Francji (o 221 mln EUR, tj. o 10,0%) sprzęt komputerowy oraz części samochodowe, Szwecji (o 218 mln EUR, tj. o 22,4%) obrót uszlachetniający jednostkami pływającymi oraz oleje ropy naftowej, Wielkiej Brytanii (o 214 mln EUR, tj. o 8,9%) sprzęt komputerowy, Czech (o 197 mln EUR, tj. o 8,6%) silniki Diesla oraz części i akcesoria samochodowe, Włoch (o 194 mln EUR, tj. o 11,8%) samochody osobowe, silniki Diesla, sprzęt komputerowy. Powyższa analiza wskazuje na zwiększenie popytu w krajach Unii Europejskiej na produkty przemysłu motoryzacyjnego, głównie części i akcesoria samochodowe oraz silniki. Zwiększa Bilans Płatniczy RP za I kwartał

15 Rozdział 1 Wykres 5. Dynamika eksportu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów % I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Strefa EURO Pozostałe kraje UE Rosja Pozostałe Razem się także popyt na paliwa przetworzone, części elektroniczne oraz sprzęt komputerowy. Powyższe fakty mogą potwierdzać hipotezę o ożywieniu gospodarczym w Europie. W handlu na rynkach wschodnich, czyli z Rosją, Ukrainą i Białorusią, zarejestrowano spadek eksportu o 277 mln EUR, tj. o 8,6%. Zadecydował o tym zmniejszony eksport na Ukrainę o 189 mln EUR, tj. o 18,9%, oraz do Rosji o 137 mln EUR, tj. o 7,2%. W przypadku Ukrainy spadł eksport surowców takich jak węgiel, koks, oleje ropy naftowej oraz wyroby przemysłu motoryzacyjnego, czyli samochody ciężarowe, osobowe i ciągniki. Z kolei zmniejszenie eksportu do Rosji obejmowało głównie wkłady do produkcji w przemyśle motoryzacyjnym takie jak nadwozia, kabiny, części i akcesoria samochodowe oraz oleje ropy naftowej i kwasy karboksylowe. Spadek eksportu na rynki wschodnie jest konsekwencją sytuacji politycznej w tym rejonie. Wśród spadków w eksporcie do pozostałych krajów wyróżnia się zmniejszenie eksportu do Singapuru (obrót uszlachetniający jednostkami pływającymi) oraz do Turcji (części elektroniczne, odbiorniki TV, samochody osobowe i ich części). Ramka 2. Eksport na Ukrainę Przez pojęcie rynki wschodnie rozumiemy Rosję, Ukrainę oraz Białoruś. Udział rynków wschodnich w polskim eksporcie ogółem regularnie wzrastał aż do IV kwartału 2013 r., kiedy to wynosił 9,6% eksportu ogółem. W I kwartale 2014 r. zmniejszył się do 7,2% całego polskiego eksportu, co zostało spowodowane problemami gospodarczymi Rosji i Ukrainy, które swoje źródła miały w sytuacji politycznej. Wśród analizowanych krajów zdecydowanie najważniejszym partnerem handlowym dla Polski jest Rosja. Udział rosyj- -skiego rynku stanowi średnio 5,3% polskiego eksportu ogółem. Zdecydowanie mniejszy udział w eksporcie ogółem posiada Ukraina (2,7%) i Białoruś (1,2%). Obecna sytuacja polityczna prowadzi do istotnych zmian w handlu zagranicznym z Ukrainą i Rosją. Szczególnie istotne zaburzenia można zaobserwować od marca 2014 r. W okresie marzec maj 2014 r. największe spadki objęły eksport na Ukrainę, który w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. zmniejszył się o 333 mln EUR, tj. o 31,1%. W tym samym czasie eksport do Rosji spadł o 237 mln EUR, tj. o 11,8%. 14 Narodowy Bank Polski

16 Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 6. Eksport na Ukrainę najważniejsze towary (suma 3 miesięcy) 250 mln EUR III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V VII IX XI I III V Paliwa mineralne Tworzywa sztuczne Maszyny i urządzenia elektryczne Pojazdy nieszynowe oraz ich części i akcesoria Opisany powyżej spadek eksportu na Ukrainę spowodowany był w największej mierze przez paliwa mineralne (oleje ropy naftowej), produkty przemysłu samochodowego (zarówno wyroby gotowe, takie jak ciężarówki, jak i wkłady do produkcji, czyli części i akcesoria samochodowe), elektroniczno-mechanicznego (du-że urządzenia AGD, chłodziarki, lodówki, zamrażarki, druty i kable). Ważną grupą towarową, w której odnotowano niewielki spadek, są tworzywa sztuczne i ich produkty. Należy również zauważyć, że pomimo wielu obaw spadek eksportu produktów żywnościowych nie był znaczący. Ponadto podkreślić trzeba, że rola eksportu żywności na Ukrainę, jak i całe rynki wschodnie, jest niewielka. Udział eksportu żywności na Ukrainę w całym eksporcie polskiej żywności wynosił w I kwartale 2014 r. 1,9%, a odpowiednia wielkość dla rynków wschodnich ukształtowała się na poziomie 9,2%. Ewentualne problemy w eksporcie żywności na Ukrainę nie powinny wywierać znaczącego wpływu na całkowity eksport żywności przez Polskę. Najważniejszymi eksporterami z Unii Europejskiej na Ukrainę są gospodarki Niemiec i Polski. Spadkowi polskiego eksportu na Ukrainę towarzyszyły spadki sprzedaży towarów z innych krajów członkowskich Unii. Warto zauważyć, że od nasilenia problemów politycznych na Ukrainie skala spadków eksportu ze wszystkich krajów Unii charakteryzowała się podobną wielkością (około 30% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku). Wykres 7. Eksport na Ukrainę najważniejsze kraje Unii Europejskiej mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Niemcy Węgry Włochy Polska Bilans Płatniczy RP za I kwartał

17 Rozdział 1 Wykres 8. Eksport struktura towarowa wg głównych kierunków przeznaczenia (dane nieodsezonowane) mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Paliwa i surowce Dobra inwestycyjne Towary konsumpcyjne Zużycie pośrednie Analizując eksport według kierunków przeznaczenia w I kwartale 2014 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, zarejestrowano silny przyrost wartości eksportu towarów konsumpcyjnych, dóbr inwestycyjnych oraz towarów zaopatrzeniowych. Spadek eksportu odnotowano jedynie w przypadku paliw i surowców. Eksport towarów konsumpcyjnych w porównaniu z I kwartałem 2013 r. wzrósł o mln EUR, tj. o 8,6%. Przyrost ten został wygenerowany w znacznej mierze przez sprzedaż żywności głównie drób, pszenica, przetwory spożywcze, wyroby mleczarskie, pieczywo (przyrost łącznie o 268 mln EUR, tj. o 6,9%). Ponadto zwiększył się eksport mebli (o 183 mln EUR, tj. o 16,2%), ubrań (o 132 mln EUR, tj. o 21,2%) oraz leków (o 110 mln EUR, tj. o 22,9%). Przyrost eksportu dóbr pośrednich (zaopatrzeniowych) w I kwartale 2014 r. wyniósł 983 mln EUR, tj. 5,9%. W tej grupie towarów wzrósł zwłaszcza eksport części i akcesoriów samochodowych oraz silników Diesla (łącznie o 201 mln EUR, tj. o 8,5%), a także różnego rodzaju części Wykres 9. Eksport dynamika towarów związanych z wymianą w ramach międzynarodowych sieci produkcji (analogiczny kwartał roku poprzedniego = 100) I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Środki transportu, części, akcesoria samochody osobowe (BEC 510) Środki transportu, części, akcesoria części i akcesoria (BEC 530) Towary konsumpcyjne trwałego użytku (BEC 610) 16 Narodowy Bank Polski

18 Rachunek bieżący i kapitałowy elektronicznych i elektrycznych (łącznie o 152 mln EUR, tj. o 30,8%). Ponadto zarejestrowano przyrost wyrobów stalowych i szkła. Spadki odnotowano w eksporcie srebra, złota oraz miedzi (łącznie o 192 mln EUR, tj. o 25,5%), a także części RTV. W eksporcie dóbr inwestycyjnych w I kwartale 2014 r. w stosunku do I kwartału 2013 r. odnotowano przyrost w wysokości 864 mln EUR, tj. o 17,7%. Największy wpływ na wzrost eksportu omawianej grupy towarów miał zakup przez zagranicznych kontrahentów wyrobów przemysłu elektronicznego. Eksport sprzętu komputerowego zwiększył się o 354 mln EUR, tj. o 102,8%, a telefonów komórkowych o 193 mln EUR, tj. o 33,9%. Spadek eksportu surowców i paliw w I kwartale 2014 r. był niewielki i wyniósł 90 mln EUR, czyli 3,1%. Wynikał on przede wszystkim z mniejszego eksportu węgla i koksu (łącznie o 106 mln EUR, tj. o 17,8%). Podsumowując, w I kwartale 2013 r. odnotowano wzrost wartości polskiego eksportu, którego podstawą były produkty żywnościowe oraz towary związane z międzynarodowymi sieciami produkcji, a w szczególności z przemysłem elektronicznym, gdzie zarejestrowano znaczny przyrost eksportu sprzętu komputerowego i aparatury telefonicznej. Podkreślić należy także rolę ożywienia w przemyśle motoryzacyjnym w eksporcie, gdzie odnotowano wzrost wartości sprzedanych za granicę części samochodowych i silników wysokoprężnych. Ponadto zwiększył się eksport mebli, ubrań, leków (towary konsumpcyjne). Jednocześnie nastąpił spadek sprzedaży za granicę metali i surowców (srebro, złoto, miedź, węgiel) Import towarów Wartość importu towarów w I kwartale 2014 r. wyniosła mln EUR i w porównaniu z I kwartałem 2013 r. zwiększyła się o mln EUR, tj. o 5,6%. Analiza zmian w strukturze geograficznej importu wykazuje, że jego wzrost spowodowany został w głównej mierze zwiększoną wartością towarów zakupionych u głównego partnera handlowego Polski, czyli w krajach Unii Europejskiej. Przyrost wartości importu z Unii wyniósł mln EUR, tj. o 8,3%. Wzrost ten w największym stopniu zaznaczył się w obrotach z Niemcami (o 720 mln EUR, tj. o 8,9%), gdzie dominował przyrost importu produktów motoryzacyjnych (samochody osobowe oraz części i akcesoria samochodowe) oraz produktów takich jak energia elektryczna oraz oleje ropy naftowej. Ponadto zwiększył się import z Włoch (o 185 mln EUR, tj. 9,8%), z Belgii (o 169 mln EUR, tj. o 10,1%) i z Francji (o 164 mln EUR, tj. 10,7%), Zwiększenie importu z tych krajów dotyczyło głównie przemysłu motoryzacyjnego (samochody osobowe, ciężarowe, części samochodowe i akcesoria, ciągniki). Istotne przyrosty zanotowano także w imporcie z Wielkiej Brytanii (wkłady do produkcji leków) oraz z Finlandii (obrót uszlachetniający statków). Import z krajów Europy Wschodniej (Rosja, Ukraina, Białoruś) zmniejszył się o 254 mln EUR, tj. o 4,6%. Dotyczył on niemalże w całości importu z Rosji (o 314 mln EUR, tj. o 6,4%), w tym głównie paliw i surowców (gazu ziemnego oraz ropy naftowej o 97 mln EUR, tj. o 2,9%). W przeciwieństwie do importu z Europy Wschodniej zwiększył się import z pozostałych krajów niebędących członkami Unii Europejskiej. Największy przyrost wartości towarów Bilans Płatniczy RP za I kwartał

19 Rozdział 1 Wykres 10. Dynamika importu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów % I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Strefa Euro Pozostałe kraje UE Rosja Chiny Pozostałe Razem odnotowano w handlu z Chinami (o 413 mln EUR, tj. o 12,1%) głównie aparatura do telefonii komórkowej, sprzęt komputerowy, obuwie i odzież. Patrząc na zmiany w polskim imporcie przez pryzmat poszczególnych grup towarowych, w I kwartale 2014 r. zarejestrowano przyrost wartości importu wszystkich grup towarów sklasyfikowanych wg kierunku przeznaczenia z wyjątkiem paliw i surowców. Największy przyrost zarejestrowano wśród dóbr zaopatrzeniowych i towarów konsumpcyjnych. Wzrost importu dóbr inwestycyjnych był znacznie słabszy. Wzrost importu dóbr zaopatrzeniowych wyniósł mln EUR, tj. 6,6. Największe przyrosty zarejestrowano w zakresie wkładów do produkcji leków (łącznie o 187 mln EUR, tj. o 221,1%) oraz części elektronicznych (o 121 mln EUR, tj. o 21,4%). Ponadto zwiększył się import towarów związanych z poprawą koniunktury na rynku motoryzacyjnym w Europie, takich jak różnego rodzaju części i akcesoria samochodowe oraz części do silników (łącznie o 103 mln EUR, tj. o 7,0%). Polskie przedsiębiorstwa zakupiły również za granicą więcej różnych wyrobów stalowych (o 98 mln EUR, tj. o 17,3%). Udział importu towarów zaopatrzeniowych w polskim imporcie ogółem w I kwartale 2014 r. wynosił 47,6%. Wykres 11. Import struktura towarowa wg głównych kierunków przeznaczenia (dane nieodsezonowane) mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Dobra inwestycyjne Towary konsumpcyjne Paliwa i surowce Zużycie pośrednie 18 Narodowy Bank Polski

20 Rachunek bieżący i kapitałowy Import towarów konsumpcyjnych w I kwartale 2014 r. w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku wzrósł o 631 mln EUR, tj. o 7,9%. Taką zmianę spowodował przede wszystkim przyrost wartości zakupionych za granicą nowych samochodów osobowych (o 217 mln EUR, tj. o 21,4%), odzieży (o 150 mln EUR, tj. o 25,1%), żywności (o 84 mln EUR, tj. o 3,8% przede wszystkim wyroby mleczarskie, ryby). W imporcie towarów konsumpcyjnych charakterystyczny był spadek odbiorników TV oraz leków. Wzrost importu dóbr inwestycyjnych był niewielki i wyniósł 84 mln EUR, tj. 1,5%. Wynikał on głównie z nadwyżki w obrocie uszlachetniającym różnego rodzaju statków sprowadzonych do Polski w celu dokonania konserwacji, unowocześnienia lub przebudowy. Wartość zakupionych za granicą paliw i surowców w omawianym okresie w stosunku do I kwartału 2013 r. zmniejszyła się o 344 mln EUR, tj. o 4,9%. Decydującym czynnikiem był tu spadek importu gazu ziemnego i ropy naftowej. Spadek importu ropy wynikał ze spadku cen o 6,5% w stosunku do I kwartału 2013 r. Podsumowując, można stwierdzić, że w I kwartale 2014 r. wzrost wartości importu ogółem został spowodowany głównie przez ożywienie na rynku motoryzacyjnym w Europie i w Polsce, co w efekcie przyniosło większe zakupy za granicą różnego rodzaju komponentów do produkcji samochodów oraz wzrost importu samochodów osobowych. Oprócz towarów związanych z motoryzacją zwiększył się import komponentów do produkcji leków, odzieży, wyrobów stalowych oraz żywności. Ujemnie na wartość importu wpłynął mniejszy import paliw takich jak gaz ziemny i ropa naftowa Międzynarodowy handel usługami Saldo usług w I kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. saldo zmieniło się w niewielkim stopniu (pogorszyło się o 29 mln EUR). Największy wpływ na zmianę wielkości salda usług miało pogorszenie salda pozostałych usług (spadek salda o 120 mln EUR) oraz poprawa salda usług transportowych (o 112 mln EUR). Przychody z tytułu świadczenia usług przez polskie podmioty na rzecz zagranicy wyniosły mln EUR, a rozchody z tytułu zakupu usług od nierezydentów mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2013 r. przychody wzrosły o 200 mln EUR, zaś rozchody zwiększyły się o 229 mln EUR. Decydujące znaczenie w kształtowaniu się wielkości obrotów odgrywała wymiana handlowa z krajami Unii Europejskiej. Około 72,6% wpływów oraz 80,1% wypłat stanowiły obroty usługowe z gospodarkami wspólnoty. Partnerami handlowymi o największym znaczeniu (zarówno w przychodach, jak i rozchodach) były Niemcy. Stanowiły one 25,2% polskich przychodów z tytułu obrotu usługami (1 747 mln EUR) oraz 23,4% rozchodów (5 271 mln EUR). Do grona najistotniejszych państw po stronie przychodów należały kolejno: Wielka Brytania (6,9% przychodów), Niderlandy, USA, Szwajcaria (każde z tych państw stanowiło około 5,7%), Francja (5,2% przychodów z ogółu usług) oraz Rosja (3,7% omawianej kategorii). Jeśli chodzi o rozchody z tytułu usług to, poza gospodarką Niemiec, najistotniejszymi partnerami były: Wielka Brytania (7,9% całości rozchodów), Francja i Niderlandy (5,8% omawianej kategorii), USA oraz Włochy (po około 5,3%). Bilans Płatniczy RP za I kwartał

21 Rozdział 1 Tabela 1. Usługi (mln EUR) I II III IV I II III IV I Przychody Usługi transportowe Podróże zagraniczne Pozostałe Rozchody Usługi transportowe Podróże zagraniczne Pozostałe Saldo Usługi transportowe Podróże zagraniczne Pozostałe Wykres 12. Międzynarodowy handel usługami mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Saldo podróży zagranicznych Saldo usług Saldo usług transportowych Saldo pozostałych usług Analiza struktury przychodów z tytułu usług wykazała, że w badanym okresie najwyższy odsetek wpływów ogółem z tytułu usług generowały pozostałe usługi, do których zaliczane są m.in. usługi budowlane, pocztowe i telekomunikacyjne, finansowe, opłaty za korzystanie z patentów i licencji, usługi finansowe, usługi kulturalne i rekreacyjne, usługi informatyczne i informacyjne, usługi dotyczące pośrednictwa handlowego, leasingu operacyjnego, usługi inżynieryjne, usługi związane z reklamą oraz usługi w zakresie doradztwa prawnego. W I kwartale 2014 r. udział pozostałych usług w eksporcie usług ogółem wyniósł 41,8%. Przychody z tytułu usług transportowych wynosiły 32,3%, natomiast z tytułu podróży zagranicznych stanowiły 25,9%. W stosunku do I kwartału 2013 r. udziały poszczególnych kategorii zmieniły się w nieznacznym stopniu: udział usług transportowych wzrósł o 1 punkt procentowy, udział podróży zagranicznych zmalał o 0,8 punktu procentowego, zaś udział pozostałych usług pozostawał stabilny. 20 Narodowy Bank Polski

22 Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 13. Struktura przychodów z tytułu usług Podróże zagraniczne 26% Inne 42% Patenty i licencje 1% Usługi informatyczne i informacyjne 8% Pozostałe usługi gospodarcze 25% Usługi transportowe 32% Usługi finansowe 1% Usługi ubezpieczeniowe 1% Usługi budowlane 4% Usługi kulturowe i rekreacyjne Usługi pocztowe 1% i telekomunikacyjne 1% Wykres 14. Struktura rozchodów z tytułu usług Podróże zagraniczne 25% Usługi transportowe 22% Inne 53% Usługi informatyczne i informacyjne 7% Usługi finansowe 2% Usługi ubezpieczeniowe 3% Usługi budowlane 1% Usługi pocztowe i telekomunikacyjne 2% Patenty i licencje 8% Usługi rządowe 0% Pozostałe usługi gospodarcze 27% Usługi kulturowe i rekreacyjne 2% Także w przypadku wypłat udział pozostałych usług w międzynarodowym handlu usługami był najwyższy i wyniósł 53,5%. Wielkość rozchodów z tytułu usług transportowych wynosiła 21,9%, zaś z tytułu podróży zagranicznych stanowiła 24,6%. Udział procentowy najważniejszych kategorii usługowych pozostawał stabilny (rok do roku): wzrost udziału pozostałych usług o 1,3 punktów procentowych kompensowany był przez spadek udziału podróży zagranicznych o 0,7 punktu procentowego oraz usług transportowych o 0,6 punktu procentowego Usługi transportowe Kwartalne saldo usług transportowych od wielu lat jest dodatnie. Podobnie było w I kwartale 2014 r., kiedy wyniosło 980 mln EUR. W stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku wartość ta wzrosła o 112 mln EUR. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły mln EUR, a rozchody mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2013 r. przychody wzrosły o 128 mln EUR, tj. o 6,2%, zaś rozchody wzrosły zaledwie o 16 mln EUR, tj. o 1,3%. Bilans Płatniczy RP za I kwartał

23 Rozdział 1 Zarówno przychody, jak i rozchody z tytułu usług transportowych ogółem kształtowane były w największym stopniu przez towarowy transport samochodowy. W I kwartale 2014 r. udział tej grupy usług w usługach transportowych ogółem wynosił po stronie przychodów 58,2%, a po stronie rozchodów 49,6%. Ponadto towarowy transport samochodowy stanowił 97,1% wszystkich przychodów z usług przewozu towarów oraz 94,2% rozchodów. Poza transportem samochodowym, najważniejsze typy usług transportowych to: transport lotniczy, usługi wspomagające usługi transportowe, transport morski, transport kolejowy oraz rurociągowy. Udział usług wspomagających usługi transportowe w przychodach z tytułu usług transportowych ogółem w I kwartale 2014 r. wyniósł 14,8%, usług transportu lotniczego 14,4%, morskiego 3,9%, transportu rurociągowego 3,4%, kolejowego 3,3%. Po stronie rozchodów analizowany udział wyniósł odpowiednio: dla transportu morskiego 19,3%, usług wspomagających 11,6%, lotniczego 10%, a kolejowego 6%. Największy spadek zarówno w przychodach, jak i rozchodach zanotował transport rurociągowy spadek po stronie usług dostarczonych wynosił 42 mln EUR, zaś po stronie usług nabytych przez rezydentów 31 mln EUR. Najważniejszymi partnerami handlowymi Polski w eksporcie usług były Niemcy (25% przychodów z usług transportowych). Kolejne miejsca należały do Niderlandów (10%), Francji (7%) oraz Szwajcarii (5%). Z kolei Polacy nabyli najwięcej usług transportowych od Niemiec (23% omawianej kategorii), Stanów Zjednoczonych (6%), Rosji (6%) oraz Danii i Niderlandów (po 5%) Podróże zagraniczne W I kwartale 2014 r., w związku z wyjazdami zagranicznymi, Polacy wydali mln EUR. W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku wydatki te wzrosły zaledwie o 20 mln EUR. W tym samym czasie cudzoziemcy przyjeżdżający do Polski wydali mln EUR. W porównaniu z poprzednim rokiem, wydatki te nie zmieniły się. Niewielkie zmiany w obrotach spowodowały, że saldo pozostało na stabilnym poziomie i wyniosło w omawianym okresie 390 mln EUR. Zarówno w przychodach, jak i rozchodach głównym partnerem Polski była Unia Europejska. Wydatki podróżnych ze Wspólnoty stanowiły 66,7% wszystkich przychodów, zaś wydatki Polaków w krajach UE stanowiły 84,2% wszystkich wydatków na podróże. Najwięcej na podróże do Polski wydali Niemcy (była to równowartość 756 mln EUR). Krajem, w którym Polacy wydatkowali najwięcej pieniędzy z tytułu omawianej kategorii usługowej, również okazali się nasi zachodni sąsiedzi (polscy rezydenci wydali tam równowartość 413 mln EUR głównie są to wydatki podróżnych jednodniowych) Pozostałe usługi W I kwartale 2014 r. saldo pozostałych usług było ujemne i wyniosło 125 mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2013 r. oznacza to pogorszenie salda o 120 mln EUR. W omawianym okresie wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług osiągnęła wartość mln EUR, kwota rozchodów natomiast ukształtowała się na poziomie mln EUR. W badanym okresie przychody wzrosły o 2,6%, zaś rozchody o 7%. 22 Narodowy Bank Polski

24 Rachunek bieżący i kapitałowy Na wzrost przychodów wpłynęły głównie: przychody z pozostałych usług gospodarczych (o 99 mln EUR) oraz usług informatycznych i informacyjnych (o 63 mln EUR). Wymienione zmiany kompensowane były przez spadek przychodów z tytułu usług ubezpieczeniowych (o 42 mln EUR) oraz usług związanych z prawami autorskimi (o 51 mln EUR). Na zwiększenie się rozchodów najsilniej wpłynęły wzrost w wydatkach polskich rezydentów na pozostałe usługi gospodarczych (zmiana o 180 mln EUR) oraz wzrost rozchodów z tytułu usług ubezpieczeniowych (wzrost o 94 mln EUR). Jednocześnie zanotowano spadek usług budowlanych (o 68 mln EUR) Dochody W I kwartale 2014 r. saldo dochodów tradycyjnie było ujemne i wyniosło mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2013 r., saldo to pogorszyło się o 180 mln EUR, czyli o 4,8%. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów były uzyskiwane przez nierezydentów dochody z tytułu ich dużego zaangażowania w gospodarkę polską, przy jednoczesnej wysokiej zyskowności tego rodzaju inwestycji. Przychody z tytułu wynagrodzeń Polaków pracujących za granicą krócej niż jeden rok wyniosły 394 mln EUR i w porównaniu z I kwartałem 2013 r. wzrosły o 20 mln EUR. Rozchody z tytułu wynagrodzeń nierezydentów pracujących w Polsce krócej niż jeden rok osiągnęły wartość 238 mln EUR, co oznacza wzrost o 11 mln EUR. Saldo wynagrodzeń pracowników było dodatnie i wyniosło 156 mln EUR. Dochody zagranicznych inwestorów w Polsce wyniosły w I kwartale 2014 r mln EUR i w porównaniu z I kwartałem 2013 r. zwiększyły się o 152 mln EUR. Wśród dochodów z inwestycji najważniejszą część (67,4%) stanowiły dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach. Wyniosły one mln EUR. Na kwotę tę złożyły się: dywidendy w wysokości 499 mln EUR, reinwestowane zyski (2 152 mln EUR) oraz odsetki od instrumentów dłużnych w wysokości 528 mln EUR. Kwota dochodów nierezydentów od inwestycji bezpośrednich w Polsce, w porównaniu z I kwartałem 2013 r., powiększyła się o 391 mln EUR, tj. o 14,0%, na skutek wyższych Wykres 15. Dochody mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I Przychody Rozchody Saldo Bilans Płatniczy RP za I kwartał

25 Rozdział 1 Tabela 2. Dochody (mln EUR) I II III IV I II III IV I Przychody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Saldo Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji zysków polskich przedsiębiorstw mających zagranicznego inwestora. Dochody nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych dokonanych w Polsce wyniosły 987 mln EUR i, w porównaniu z I kwartałem 2013 r., spadły o 122 mln EUR, czyli o 11,0%. Dochody nierezydentów z pozostałych inwestycji osiągnęły wartość 552 mln EUR, co oznacza spadek o 117 mln EUR, tj. o 17,5% w porównaniu z I kwartałem 2013 r. Dochody polskich podmiotów z zagranicznych inwestycji w I kwartale 2014 r. wyniosły 607 mln EUR i były o 37 mln EUR niższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Dochody polskich inwestorów bezpośrednich wyniosły 95 mln EUR, przy czym kwota otrzymanych dywidend wynosiła 103 mln EUR, należne odsetki od udzielonych kredytów osiągnęły wartość 105 mln EUR, natomiast kwota reinwestowanych zysków była ujemna i wyniosła 113 mln EUR. Przychody z tytułu dochodów rezydentów od ich inwestycji bezpośrednich, w porównaniu z I kwartałem 2013 r., spadły o 50 mln EUR, tj. o 34,5%. W omawianym okresie dochody polskich podmiotów z inwestycji portfelowych za granicą wyniosły 63 mln EUR, w porównaniu z 41 mln EUR w roku poprzednim. Największą część przychodów z tytułu inwestycji zagranicznych (74,0%) stanowiły dochody rezydentów z tytułu pozostałych inwestycji, które wyniosły 449 mln EUR. Zdecydowaną większość tych dochodów stanowiły przychody NBP z tytułu oficjalnych aktywów rezerwowych. W analogicznym okresie roku poprzedniego przychody te wyniosły 458 mln EUR Transfery bieżące i kapitałowe W I kwartale 2014 r. saldo transferów bieżących i kapitałowych było dodatnie i wynosiło mln EUR. W stosunku do I kwartału 2013 r. zwiększyło się ono o mln EUR. 24 Narodowy Bank Polski

26 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo transferów bieżących w analizowanym kwartale wyniosło 785 mln EUR i było wyższe o 458 mln EUR w porównaniu z I kwartałem 2013 r. Na saldo to złożyły się saldo transferów sektora rządowego (155 mln EUR) oraz saldo transferów pozostałych sektorów (630 mln EUR). Saldo transferów sektora rządowego było głównie wynikiem rozliczeń z Unią Europejską. Wśród transferów pozostałych sektorów najważniejszym składnikiem były przekazy zarobków z tytułu pracy za granicą (ramka 3). Saldo transferów bieżących z Unią Europejską wyniosło 271 mln EUR. W stosunku do salda z analogicznego okresu 2013 r. oznacza to wzrost o 344 mln EUR. Spowodowany był on głównie wzrostem napływu środków na Europejski Fundusz Społeczny o 210 mln EUR oraz wzrostem środków na Wspólną Politykę Rolną o 87 mln EUR. Składka zapłacona przez Polskę do budżetu Unii Europejskiej, która w omawianym kwartale wyniosła mln EUR, była niższa niż przed rokiem o 46 mln EUR. Przychody w ramach transferów kapitałowych (rachunek kapitałowy) wyniosły w omawianym okresie mln EUR, co oznaczało wzrost o 686 mln EUR w stosunku do I kwartału 2013 r. Wzrost ten wynikał z wyższego napływu środków na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (wzrost z 739 mln EUR w I kwartale 2013 r. do mln EUR w I kwartale 2014 r.) oraz z wyższych środków na Fundusz Spójności (wzrost o 154 mln EUR w omawianym okresie). Łączne saldo transferów bieżących i kapitałowych z Unią Europejską w I kwartale 2014 r. ukształtowało się na poziomie mln EUR. W porównaniu z saldem uzyskanym w analogicznym okresie 2013 r. zwiększyło się ono o mln EUR. Tabela 3. Transfery z Unią Europejską (mln EUR) I II III IV I II III IV I Saldo transferów z UE Saldo transferów bieżących Przychody w tym Europejski Fundusz Społeczny Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej Składki na rzecz Unii Europejskiej Transfery kapitałowe w tym: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Fundusz Spójności Bilans Płatniczy RP za I kwartał

27 Rozdział 1 Ramka 3. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą W I kwartale 2014 r. wielkość środków przekazanych do kraju przez migrantów (długookresowych i krótkookresowych) wyniosła 942 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. wzrosły one o 107 mln EUR. Zanotowany wzrost wynikał głównie ze zwiększonego napływu środków od emigrantów długookresowych pracujących w Niemczech, co jest skutkiem rosnącej wciąż liczby emigrantów długookresowych pracujących w tym kraju. Także w przypadku Wielkiej Brytanii i Irlandii zanotowano niewielkie wzrosty zarówno, jeśli chodzi o środki od osób pracujących tam do roku, jak i powyżej roku, który także wynikał ze zwiększonej liczby emigrantów. Tabela 4. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln EUR) I II III IV I II III IV I Wynagrodzenia pracowników Podatki Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych Przekazy zarobków Środki przekazywane do Polski W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (ujmowane w pozycji dochody) i przekazy zarobków (ujmowane w pozycji transfery bieżące). Pierwsza z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników to w całości wynagrodzenia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wynagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy. 26 Narodowy Bank Polski

28 Rozdział 2 Rachunek finansowy

29 Rozdział 2 Rachunek finansowy 2.1. Inwestycje nierezydentów w Polsce Saldo zagranicznych inwestycji w Polsce w I kwartale 2014 r. było ujemne i wyniosło 75 mln EUR. O obrazie inwestycji zagranicznych zadecydował napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich, zniwelowany przez znaczny odpływ kapitału w zakresie pozostałych inwestycji. Odnotowano również niewielki odpływ kapitału związanego z inwestycjami portfelowymi. Przed rokiem zarejestrowano napływ kapitału z tytułu zagranicznych inwestycji w Polsce, który wyniósł mln EUR i wynikał przede wszystkim z napływu zagranicznych inwestycji portfelowych. Tabela 5. Inwestycje nierezydentów w Polsce (mln EUR) I II III IV I II III IV I Zagraniczne inwestycje w Polsce Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Kredyty handlowe Pozostałe kredyty otrzymane Rachunki bieżące, depozyty i pozostałe zobowiązania Zagraniczne inwestycje bezpośrednie W I kwartale 2014 r. saldo zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce było dodatnie i wyniosło mln EUR. W analogicznym kwartale 2013 r. saldo to wyniosło 175 mln EUR. Napływ inwestycji wynikał przede wszystkim z reinwestowania zysków przez inwestorów zagranicznych. W I kwartale 2014 r. odnotowano stosunkowo nieduży napływ środków w formie pozostałego kapitału (kredyty, dłużne papiery wartościowe) w wysokości 289 mln EUR oraz udziałów kapitałowych w kwocie 330 mln EUR. W ramach udziałów kapitałowych odnotowano Tabela 6. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce (mln EUR) I II III IV I II III IV I Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce Wniesienie/wycofanie udziału Reinwestowane zyski Pozostały kapitał, głównie kredyty Narodowy Bank Polski