Scenariusz zajęć dla 4-latków Autor: Anna Piszczek Obszar podstawy programowej: 9. Wychowanie przez sztukę różne formy plastyczne. Grupa wiekowa 4-latki Obszar/blok tematyczny: Odkrywam świat nie tylko pędzlem Temat: Obrazy nie tylko pędzlem malowane. Cele operacyjne: Dziecko: klasyfikuje obiekty zgodnie z podanymi cechami jakościowymi (np. wielkość i kolor), próbuje je przeliczać; posługuje się gestem, ruchem, rekwizytem w zabawach parateatralnych; organizuje pole spostrzeżeniowe; odwzorowuje układ chmur na ilustracji; słucha recytowanego przez nauczyciela wiersza; tworzy swobodne improwizacje ruchowe do muzyki. Wykaz nabywanych umiejętności, ujętych w podstawie programowej jako osiągnięcia dziecka kończącego przedszkole: Dziecko: zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym, składniowym; grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje), formułuje uogólnienia typu: to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne; uczestniczy w zajęciach ruchowych, zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej; dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania, nauki pisania. Treści kształcenia: kształtowanie umiejętności społecznych (obdarzanie uwagą dzieci i dorosłych, zgodne funkcjonowanie w zabawie, stosowanie form grzecznościowych wobec innych dzieci oraz dorosłych, porządkowanie po sobie miejsca zabawy, uważne słuchanie wypowiedzi innych osób); wzbogacanie i rozwój mowy (wyraźne mówienie, bogacenie słownictwa czynnego, ćwiczenia oddechowe); grupowanie obiektów, klasyfikowanie chmur zgodnie z podaną cechą; kształtowanie sprawności ruchowej poprzez uczestnictwo w zabawach ruchowych w sali oraz na powietrzu; posługiwanie się w zabawie mimiką, gestem, ruchem, rekwizytem; rozwijanie sprawności manualnej i orientacji w przestrzeni.
Opis sposobu realizacji: Lp. Część dnia aktywności dziecka I. Zajęcia poranne Przebieg zajęć 1.Schodzenie się dzieci, przywitanie, zabawy swobodne w kącikach zainteresowań. 2. Wiatr i chmurki: ćwiczenia oddechowe. Warunki pobudzające aktywność/uwagi o realizacji W różnych miejscach w sali znajdują się zawieszone na nitkach chmury wykonane z kartonu w różnych kształtach oraz kolorach Nauczyciel (N) zachęca dzieci, aby każde znalazło jedną chmurę dla siebie i stanęło blisko niej. N pyta dzieci, w jaki sposób chmury poruszają się po niebie. Zwraca uwagę na rolę wiatru. Zachęca dzieci do ćwiczeń oddechowych polegających na naśladowaniu wiatru - dmuchaniu z różnym natężeniem (słaby wietrzyk, mocny wiatr, wichura). Dzieci dmuchają na chmury zawieszone na nitkach starając się wprawić je w ruch. Obserwują zależności między siłą dmuchania, a sposobem poruszania się sylwet.
II. Zajęcia dydaktyczne 3. Tańczące chmury: zabawa ruchowa przy podkładzie muzycznym - utwór A. Vivaldiego Cztery pory roku Wiosna. 1. Płyną obłoki po błękitnym niebie: recytacja wiersza. Rozmowy kierowana dotycząca treści utworu z wykorzystaniem pytań: Jakie były chmury?; Jak się poruszały?; Co zwiastowały? 2. Chmury malują obrazy: zaproszenie dzieci na zwiedzanie wystawy fotograficznej przy podkładzie muzycznym, np. J.S. Bacha Suita nr 3 G- dur, BMW 1068. N zachęca dzieci do zabawy w taniec chmur. Każde dziecko otrzymuje chmurę, którą wybrało i tańczy z nią. Podczas przerwy w muzyce chmurki łączą się w duże chmury - dzieci stają blisko siebie (na liczbę dzieci stojących w grupie wskazuje kartonik z kropkami pokazany przez N - załącznik nr 2). Zabawę można powtórzyć kilkakrotnie. Zachęcenie dzieci, aby spojrzały na płynące niebem chmury. W trakcie obserwacji N recytuje wiersz (załącznik nr 1), następnie rozmawia na temat jego treści z dziećmi. N zaprasza dzieci na wystawę. Wspólnie z dziećmi ustala, jak należy zachować się podczas zwiedzania wystawy. W wybranym miejscu w przedszkolu rozwieszone są zdjęcia chmur (załącznik nr 3), w tle rozbrzmiewa muzyka. Dzieci przyglądają się różnorodnym kształtom utworzonym przez chmury. Gdy muzyka cichnie, wracają do sali i siadają na dywanie. Dzielą się z N swoimi wrażeniami z wystawy. N zadaje pomocnicze pytania: Co przedstawiały zdjęcia?; Czym różniły się między sobą?;
3. Taniec chmur: improwizacje ruchowe przy muzyce, np. J. S. Bach Suita nr 3 G- dur, BMW 1068. 4. Mój pierwszy wernisaż: zabawa plastyczna. Rysowanie patykiem na podkładzie farby klejowej w błękitnym kolorze. Wysypywanie obrazów kaszą manną i kolorowym piaskiem. Po wyschnięciu zorganizowanie wystawy obrazów młodych artystów plastyków. Zaproszenie innych dzieci na wernisaż. W jaki sposób można jeszcze uwiecznić obrazy, które tworzą chmury?; Jak nazywa się osoba, która maluje obrazy? N zachęca dzieci, aby stworzyły własny układ taneczny z apaszką inspirowany słuchaną muzyką. Dzieci swobodnie poruszają się po sali, płynnymi ruchami wprawiają apaszki w ruch. Na stolikach przygotowane są kartki, rozrobiona farba klejowa, szerokie pędzle, patyki, materiały sypkie (np. kasza manna, kolorowy piasek). Dzieci zamalowują tło pasami farby (malowanie szerokim pędzlem od lewej do prawej strony kartki z użyciem różnych odcieni niebieskiego koloru). Następnie za pomocą patyka tworzą własną kompozycję, którą zasypują wybranym przez siebie sypkim materiałem. Po wyschnięciu prac N organizuje wernisaż, na który zaprasza dzieci z innych grup.
III. Zajęcia popołudniowe 1. Ile widzisz chmur?: układanie obrazków z chmurek według wzoru. Przeliczanie chmur. Zwrócenie uwagi na fakt, iż niezależnie od ułożenia chmur, jest ich w ramce ciągle tyle samo. 2. Balonowe chmurki: zabawy na powietrzu z wykorzystaniem chusty KLANZA. 3. Tylko nie bądź pochmurny, jeżeli przegrasz: zabawy indywidualne dla dzieci zainteresowanych tematyką zajęć z użyciem multimediów. N zachęca dzieci do zabawy w układanie chmurowych obrazków. Każdy uczestnik zabawy otrzymuje ramkę i sylwety chmur w takiej samej liczbie oraz o identycznych kształtach i kolorach. N układa z chmur obraz (wzór załącznik nr 4). Zadaniem dzieci jest odwzorować jego pracę. Dzieci losują kartoniki z oczkami i dobierają tyle chmur, ile wskazał kartonik. Komu pierwszemu uda się ułożyć obrazek, ten układa następny wzór dla pozostałych dzieci. N tak prowadzi zabawę, aby każdy uczestnik mógł osiągnąć sukces. Podrzucanie nadmuchanych balonów na chuście. Do wykorzystania załączniki nr 5, 6, 7, 8. Uwaga: Propozycje zawarte w scenariuszu zostały przygotowane w taki sposób, aby nauczyciel mógł dostosować czas realizacji zajęć do możliwości dzieci w grupie oraz z zachowaniem tzw. zasady 1/5, zalecanej w części podstawy programowej dotyczącej zalecanych warunków i sposobu jej realizacji. Jeżeli niektóre dzieci pomimo upływu czasu są zainteresowane proponowanymi działaniami nie należy im przerywać tej aktywności. Dzieci, których uwaga się wyczerpała, w naturalny sposób powracają do realizacji programu własnego, czyli wybranego przez siebie rodzaju aktywności (np. zabawowej). Metody za M. Kwiatowską (1985): Czynne: ćwiczeń praktycznych. Słowne: objaśnienia i instrukcje, rozmowy. Percepcyjne: obserwacja i pokaz, przykład dorosłych. Formy: praca zbiorowa, jednolita, indywidualna jednolita i zróżnicowana, grupowa jednolita.
Środki dydaktyczne: sylwety chmur o różnych kształtach i kolorach zawieszone na nitkach, masa mocująca do przyklejenia zdjęć na wystawie, ramka do powiększenia na formacie A3 do układania chmur według wzoru, sylwety chmur do układania w ramce (tyle identycznych kompletów, ilu uczestników w zabawie), chusta KLANZA, nadmuchane balony powiązane w chmurki i pojedyncze (do zabaw w podrzucanie i łapanie), błękitne apaszki (tyle, ile dzieci w grupie), podkład muzyczny: A. Vivaldi Cztery pory roku Wiosna, podkład muzyczny: J. S. Bach Suita nr 3 G- dur, BMW 1068, sztywne kartki z bloku technicznego dla każdego dziecka, farba klejowa, pędzle, patyczki do rysowania, kasza manna, kolorowy piasek oraz komputer z dostępem do Internetu lub tablica multimedialna oraz pomoce dydaktyczne wyszczególnione poniżej zamieszczone na portalu Scholaris (dla nauczyciela do wykorzystania w pracy z dzieckiem): 1. Tekst wiersza Płyną obłoki po błękitnym niebie, autor: Anna Piszczek; 2. Kartoniki z oczkami jak na kostce do gry (1-4); 3. Chmury - zdjęcia do wydrukowania i zorganizowania wystawy; 4. Wzór ramki i chmur do układania obrazów; 5. Puzzle multimedialne: Chmura; 6. Chmurkowe obrazki multimedialna gra sudoku; 7. Obłoczki małe i duże ustaw chmury od największej do najmniejszej; 8. Kolorowanka multimedialna: Chmurki.