Inżynieria Finansowa: 3. Ceny obligacji i stopy procentowe

Podobne dokumenty
Inżynieria Finansowa: 3. Ceny obligacji i stopy procentowe

Inżynieria Finansowa: 3. Ceny obligacji i stopy procentowe

Inżynieria Finansowa: 4. FRA i Swapy

Inżynieria Finansowa: 4. FRA i IRS

Dr hab. Renata Karkowska, ćwiczenia Zarządzanie ryzykiem 1

1. Charakterystyka obligacji. 2. Rodzaje obligacji. 3. Zadania praktyczne-duration/ceny obligacji.

Obligacje, Swapy, FRAsy i Bob Citron

4.5. Obligacja o zmiennym oprocentowaniu

Struktura terminowa rynku obligacji

Papiery wartościowe o stałym dochodzie

System finansowy gospodarki. Zajęcia nr 7 Krzywa rentowności, zadania (mat. fin.), marża w handlu, NPV i IRR, obligacje

dr hab. Renata Karkowska

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXI Egzamin dla Aktuariuszy z 1 października 2012 r.

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LVI Egzamin dla Aktuariuszy z 4 kwietnia 2011 r. Część I

II Etap egzaminu na Doradcę Inwestycyjnego Maj Zadanie 2

OPISY PRODUKTÓW. Rabobank Polska S.A.

Obligacje o stałym oprocentowaniu (fixed-interest bonds)

Inżynieria finansowa Ćwiczenia II Stopy Procentowe

Co powinna zawierać obligacja?

Inwestowanie w obligacje

Obligacje o stałym oprocentowaniu (fixed- interest bonds) Najprostsze z nich to

8. Papiery wartościowe: obligacje

Jak inwestować w obligacje? Ewa Dziwok Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Katedra Matematyki Stosowanej

Wskaźniki efektywności Sharpe a, Treynora, Jensena, Information Ratio, Sortino

ANALIZA OBLIGACJI STRATEGIE

Efektywność rynku. SGH Rynki Finansowe

Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3

Matematyka finansowa, rozkład normalny, Model wyceny aktywów kapitałowych, Forward, Futures

TRANSAKCJE SWAP: - PROCENTOWE - WALUTOWE - WALUTOWO-PROCENTOWE - KREDYTOWE

Inżynieria finansowa Wykład II Stopy Procentowe

Inżynieria finansowa Ćwiczenia III Stopy Forward i Kontrakt FRA

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LV Egzamin dla Aktuariuszy z 13 grudnia 2010 r. Część I

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LVII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 czerwca 2011 r.

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXXI Egzamin dla Aktuariuszy z 15 czerwca 2015 r.

Ryzyko stopy procentowej

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 3 października 2011 r.

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. L Egzamin dla Aktuariuszy z 5 października 2009 r.

Analiza instrumentów pochodnych

MRF2019_2. Obligacje (bonds)

II ETAP EGZAMINU EGZAMIN PISEMNY

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXV Egzamin dla Aktuariuszy z 30 września 2013 r.

Kalkulator rentowności obligacji

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLIX Egzamin dla Aktuariuszy z 6 kwietnia 2009 r.

MIĘDZYNARODOWE FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW. Anna Chmielewska, SGH Warunki zaliczenia

Inwestycje finansowe. Wycena obligacji. Stopa zwrotu z akcji. Ryzyko.

Bankowość Zajęcia nr 5 i 6

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVII Egzamin dla Aktuariuszy z 5 grudnia 2005 r.

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXII Egzamin dla Aktuariuszy z 7 czerwca 2004 r. Część I. Matematyka finansowa

Powtórzenie. Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1

1/ W oparciu o znajomość MSSF, które zostały zatwierdzone przez UE (dalej: MSR/MSSF): (Punktacja dot. pkt 1, razem: od 0 do 20 pkt)

Forward Rate Agreement

Instrumenty rynku stopy procentowej

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXIII Egzamin dla Aktuariuszy - 11 października 2004 r.

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 grudnia 2008 r.

RYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ

PLANOWANIE I OCENA PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXVII Egzamin dla Aktuariuszy z 26 maja 2014 r. Część I

O PEWNEJ ANOMALII W WYCENIE INSTRUMENTÓW DŁUŻNYCH

8. Zarządzanie portfelem inwestycyjnym za pomocą instrumentów pochodnych Zabezpieczenie Spekulacja Arbitraż 9. Charakterystyka i teoria wyceny

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXIX Egzamin dla Aktuariuszy z 8 grudnia 2014 r. Część I

- zabezpieczanie za pomocą opcji

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ. dr Grzegorz Kotliński; Katedra Bankowości AE w Poznaniu

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXIX Egzamin dla Aktuariuszy z 5 czerwca 2006 r. Część I. Matematyka finansowa

WERSJA TESTU A. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLV Egzamin dla Aktuariuszy z 17 marca 2008 r. Część I. Matematyka finansowa

IRS Interest Rate Swap. Transakcja wymiany płatności odsetkowych

Matematyka finansowa. Ćwiczenia ZPI. Ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LXX Egzamin dla Aktuariuszy z 23 marca 2015 r. Część I Matematyka finansowa

Wzory - matematyka finansowa Opracował: Łukasz Zymiera

Opcje - wprowadzenie. Mała powtórka: instrumenty liniowe. Anna Chmielewska, SGH,

Unia bankowa skutki dla UE, strefy euro i dla Polski. Warszawa, 29 listopada 2012 r.

Forward, FX Swap & CIRS

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXIV Egzamin dla Aktuariuszy z 17 czerwca 2013 r.

WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE c.d. (WACC + Spłata kredytu)

WARTOŚĆ I DOCHÓD INSTRUMENTY TRANSFERU KAPITAŁU. dr Adam Nosowski

Charakterystyka i wycena kontraktów terminowych forward

Modelowanie Rynków Finansowych

IRS Interest Rate Swap. Transakcja wymiany płatności odsetkowych

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLIV Egzamin dla Aktuariuszy z 3 grudnia 2007 r. Część I. Matematyka finansowa

Inżynieria finansowa Wykład IV Kontrakty OIS/IRS/CRIS

Materiały do samodzielnego kształcenia Inżynieria finansowa i zarządzanie ryzykiem. Temat wykładu: Wycena kontraktów swap

Treść zadań egzaminacyjnych II Etap Styczeń 2014

1. Klasyfikacja stóp zwrotu 2. Zmienność stóp zwrotu 3. Mierniki ryzyka 4. Mierniki wrażliwości wyceny na ryzyko rynkowe

IRS Interest Rate Swap. Transakcja wymiany płatności odsetkowych

System finansowy gospodarki. Zajęcia nr 6 Matematyka finansowa

BANKOWOŚĆ Zajęcia 5 i 6. Ryzyko bankowe

Ekonomika i Logistyka w Przedsiębiorstwach Transportu Morskiego wykład 06 MSTiL niestacjonarne (II stopień)

Inżynieria Finansowa: 2. Ceny terminowe i prosta replikacja


Podział rynku finansowego. Podział rynku finansowego. Rynek pienięŝny. Rynek lokat międzybankowych

Obligacje. Nieograniczone możliwości inwestowania

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXII Egzamin dla Aktuariuszy z 10 grudnia 2012 r.

Ćwiczenia ZPI. Katarzyna Niewińska, ćwiczenia do wykładu Zarządzanie portfelem inwestycyjnym 1

Zadania przygotowujące do egzaminu z wykładu Inżynieria Finansowa

Inżynieria Finansowa: 2. Ceny terminowe i prosta replikacja

Forward kontrakt terminowy o charakterze rzeczywistym (z dostawą instrumentu bazowego).

Modelowanie krzywej dochodowości

Fundusz PKO Strategii Obligacyjnych FIZ

Zarządzanie portfelem inwestycyjnym

Wycena equity derivatives notowanych na GPW w obliczu wysokiego ryzyka dywidendy

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy XXXV Egzamin dla Aktuariuszy z 16 maja 2005 r. Część I Matematyka finansowa

Transkrypt:

Inżynieria Finansowa: 3. Ceny obligacji i stopy procentowe Piotr Bańbuła Katedra Ekonomii Ilościowej, KAE Październik 2017 r. Warszawa, Szkoła Główna Handlowa

Ryzyko zakupu papierów wartościowych Ryzyko rynkowe ryzyko zmian ceny danego instrumentu na rynku finansowym, powodujące stratę u jego posiadacza. Ryzyko kredytowe ryzyko, że dłużnicy (emitencie papierów dłużnych) nie dotrzymają swoich zobowiązań (opóźnią się z płatnościami, zapłacą niepełną kwotę lub nic nie zapłacą). Ryzyko płynności ryzyko niemożności zakupu lub sprzedaży po cenie rynkowej papierów wartościowych (cena rynkowa nie jest w pełni informacyjna; im mniej płynny rynek, tym bardziej każde zlecenie wpływa na cenę). Jest także szereg innych typów ryzyka, jak np. ryzyko transakcyjne (kontrahent nie dotrzyma warunków umowy), ale powyższe są najważniejsze, można je modelować i się przed nimi zabezpieczać.

Cena obligacji i stopa procentowa Obligacja to dług w formie papieru wartościowego, który w przeciwieństwie do pożyczki może być swobodnie przenoszony (sprzedawany) kolejnym osobom. Emitent obligacji zwykle zobowiązuje się płacić posiadaczowi okresowe świadczenia (kupony, w formie % nominału), a na końcu nominał obligacji. Bieżąca cena obligacji odzwierciedla rynkową wycenę obietnicy tych świadczeń. Cena rynkowa = n t=1 Płatnośćt (1 + r t ) t Kupon (1 + r t ) t Kupon dyskontowanie Kupon Kupon Nominał Wartość bieżąca sumy płatności czas

Rodzaje obligacji Stałokuponowa Kupon t0 Nominał Kupon t0 Kupon t0 Zmiennokuponowa Kupon t3 czas Kupon t1 Kupon t2 = WIBOR t1 + p. p. = WIBOR t2 + p. p. Nominał Kupon t1 Kupon t2 Zerokuponowa czas Nominał Konsola (annuitet) czas Kupon Kupon Kupon czas

Obligacje i stopa procentowa Co to jest stopa procentowa? PV t, T = FV (1 + r) n Podzielmy obydwie strony równania (Present Value, Future Value) przez FV i załóżmy, że instrument wypłaca tylko i wyłącznie w terminie zapadalności. B t, T = 1 = czynnik dyskontowy (1 + r) n B(t,T) obligacja zerokuponowa wypłacająca 1 w terminie zapadalności; To jednocześnie czynnik dyskontowy, przenoszący wartość wolnych od ryzyka płatności z przyszłości na dzisiaj.

Stopy procentowe Co to jest stopa procentowa? 1 B t, T = (1 + r) n Cena Cena stopa% stopa% Cena wykupu B(T,T)=1 Różnica określająca stopę zwrotu Cena bieżąca B(t,T) t T Rodzaje stóp procentowych Skarbowe < repo < międzybankowe (LIBOR, WIBOR)

Rodzaje obligacji i yield to maturiy Stałokuponowa Zmiennokuponowa P coupon t, T = CF 0 (1 + i c ) 1 + CF 0 (1 + i c ) 2 + + CF 0 + N (1 + i c ) T Zerokuponowa P float t, T = CF 1 (1 + i f ) 1 + CF 2 (1 + i f ) 2 + + CF T + N (1 + i f ) T P ZC t, T = N = B t, T N (1 + i ZC ) T Konsola (annuitet) P t, T = CF 0 + CF 0 + + CF 0 (1+i) 1 (1+i) 2 (1+i) T+ = k=1 CF (1+i) k

Obligacja stałokuponowa = seria obligacji zerokuponowych Stałokuponowa Kupon t0 P t, T = CF 0 (1 + i) 1 + CF 0 (1 + i) 2 + + CF 0 + N (1 + i) T Kupon t0 Kupon t0 Nominał czas B t, 1 = CF 0 (1 + i 1Y ZC ) 1 Kupon t0 czas P t, T = B B t, 2 = CF 0 (1 + i 2Y ZC ) 2 Kupon t0 czas B t, T = CF 0 (1 + i TY ZC ) T Kupon t0 Nominał czas

Stopy procentowe a czynnik dyskontowy zwykle B t, T = 1 + f( T t, r(t)) B t, T = (1 + r(t)) (T t)

Rentowność Stopy procentowe krzywa dochodowości Krzywa dochodowości: funkcja określająca poziom stóp procentowych (czynników dyskontowych) zależnie od horyzontu czasowego Krzywa dochodowości Premia terminowa Stopy oczekiwane Termin do zapadalności 1Y 5Y 10Y 15Y 20Y 25Y 30Y Hipoteza oczekiwań długie stopy jako średnia (geometryczna) oczekiwanych stóp krótkich Hipoteza segmentacji rynku/preferowanych habitatów (Modigliani i Sutch (1966), Vayanos i Vila (2009)) Poszczególni inwestorzy preferują określone segmenty krzywej: podaż papierów współdeterminuje rentowności

Hipoteza oczekiwań Hipoteza Oczekiwań (Expectations Hypothesis) długie stopy % jako średnia (geometryczna) oczekiwanych stóp krótkich E=Wartość Oczekiwana (nieobciążone oczekiwania uczestników rynku) (1 + r t ) n = (1 + r 1 ) 1 E 1 + r 1x2 1 E (1 + r t 1xt ) 1 Stopa krótkookresowa (tj. 1 okresowa) pomiędzy okresem 1 i 2 Stopa krótkookresowa (tj. 1 okresowa) pomiędzy okresem t-1 i t Dla dwóch okresów i stopy rocznej: jaka jest oczekiwana stopa roczna za rok od dzisiaj (tj. stopa 1Yx2Y)? (1 + r 2Y ) 2 = (1 + r 1Y ) 1 E 1 + r 1Yx2Y 1 (1 + 4%) 2 = (1 + 3%) 1 E 1 + r 1Yx2Y 1 E 1 + r 1Yx2Y = (1 + 4%)2 (1 + 3%) = 1,0816 1,03 1,05

Rentowność Krzywa dochodowości a sytuacja makroekonomiczna Normalna nachylenie Płaska Odwrócona 1Y 5Y 10Y 15Y 20Y 25Y 30Y Termin do zapadalności Płaska i zwłaszcza odwrócona Oczekiwane spadki stóp krótkoterminowych Stopy krótkoterminowe determinowane przez bank centralny Obniżki stóp oczekiwania na spadek presji inflacyjnej/spowolnienie/recesję

Krzywa dochodowości a sytuacja makroekonomiczna

Yield to maturity i: Yield to maturity 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Cena 1Y bond 2,00% 103 100,9804 2Y bond 2,95% 10 110 113,4895 3Y bond 3,45% 6 6 106 107,1439 4Y bond 3,92% 6 6 6 100 102,43 5Y bond 4,32% 10 10 10 10 110 125,067 Cena t, T = CF 1 (1 + i) 1 + CF 1 (1 + i) 2 + + CF 1 + N (1 + i) T Obserwując cenę na rynku możemy z powyższego wzoru określić YTM

Yield to maturity i: Yield to maturity 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Cena 1Y bond 2,00% 103 100,9804 2Y bond 2,95% 10 110 113,4895 3Y bond 3,45% 6 6 106 107,1439 4Y bond 3,92% 6 6 6 100 102,43 5Y bond 4,32% 10 10 10 10 110 125,067 Cena 0,2 = 113,4895 = 10 (1 + i) 1 + 110 (1 + i) 2 i = YTM = 2,95%

Stopy zerokuponowe vs. yield to maturity Ile powinna kosztować obligacja 3Y wypłacająca co roku 10 i 100 po trzech latach? Aby odpowiedzieć na to pytanie musimy stworzyć krzywą dochodowości, która pozwoli nam określić bieżącą wartość dowolnego przepływu pieniężnego. Krzywa YTM tego nie umożliwia, gdyż opisuje ona bieżącą wartość jedynie konkretnych obligacji. Stworzymy krzywą zerokuponową, daną wzorem: P t, T = CF 1 (1 + r(0,1)) 1 + CF 1 (1 + r(0,2)) 2 + + CF 1 + N (1 + r(0, T) T Odpowiada ona hipotetycznym obligacjom, które nie dają żadnych płatności kuponowych, ale wypłacają jedynie na koniec. Wycena polega na zdyskontowaniu dowolnej struktury przepływów odpowiednią strukturą stóp dyskonta (zerokuponowymi).

Krzywa zerokuponowa vs. Yield to maturity YTM 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Cena 1Y bond 2,00% 103 100,9804 2Y bond 2,95% 10 110 113,4895 3Y bond 3,45% 6 6 106 107,1439 4Y bond 3,92% 6 6 6 100 102,43 5Y bond 4,32% 10 10 10 10 110 125,067 Stopy zerokuponowe P t, T = CF 1 (1 + r(0,1)) 1 + CF 1 (1 + r(0,2)) 2 + + CF 1 + N (1 + r(0, T) T Cena 0,1 = 100,9804 = 103 (1 + r(0,1)) 1 r 0,1 = 2%

Krzywa zerokuponowa vs. Yield to maturity YTM 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Cena 1Y bond 2,00% 103 100,9804 2Y bond 2,95% 10 110 113,4895 3Y bond 3,45% 6 6 106 107,1439 4Y bond 3,92% 6 6 6 100 102,43 5Y bond 4,32% 10 10 10 10 110 125,067 Stopy zerokuponowe 2% P t, T = Cena 0,2 = 113,9804 = CF 1 (1 + r(0,1)) 1 + CF 1 (1 + r(0,2)) 2 + + CF 1 + N (1 + r(0, T) T 10 (1 + 2%) 1 + 110 (1 + r(0,2)) 2 r 0,2 = 3%

Krzywa zerokuponowa vs. Yield to maturity YTM 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Cena 1Y bond 2,00% 103 100,9804 2Y bond 2,95% 10 110 113,4895 3Y bond 3,45% 6 6 106 107,1439 4Y bond 3,92% 6 6 6 100 102,43 5Y bond 4,32% 10 10 10 10 110 125,067 Stopy zerokuponowe 2% 3% P t, T = Cena 0,3 = 107,1439 = CF 1 (1 + r(0,1)) 1 + CF 1 (1 + r(0,2)) 2 + + CF 1 + N (1 + r(0, T) T 6 (1 + 2%) 1 + 6 (1 + 3%) 2 + 106 (1 + r(0,3)) 3 r 0,3 = 3,5%

Krzywa zerokuponowa vs. Yield to maturity YTM 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Cena 1Y bond 2,00% 103 100,9804 2Y bond 2,95% 10 110 113,4895 3Y bond 3,45% 6 6 106 107,1439 4Y bond 3,92% 6 6 6 100 102,43 5Y bond 4,32% 10 10 10 10 110 125,067 Stopy zerokuponowe 2% 3% 3,5% 4% 4,5%

Krzywa zerokuponowa vs. Yield to maturity

Stopy procentowe - konwencja Konwencje liczby dni dla naliczania odsetek ACT/360, ACT/365, 30/360, ACT/ACT Sposoby kwotowanie stóp procentowych Stopa prosta (rynek pieniężny) 1 B t, T = 1 + T t r(t, T) Stopa złożona m-krotna kapitalizacja w ciągu roku (niektóre obligacje, instrumenty pochodne) 1 B t, T = m(t t) r(t, T) 1 + m Kapitalizacja ciągła (teoretyczna, używana w modelowaniu) B t, T = e r(t,t)(t t)

Kapitalizacja i siła procentu składanego Kapitalizacja ciągła jako graniczny przypadek kapitalizacji złożonej lim 1 + r mt = e rt m m

Stopy procentowe - konwencja Rodzaje stóp procentowych Skarbowe < repo < międzybankowe (LIBOR, WIBOR) Sposoby kwotowanie stóp procentowych Stopa prosta (rynek pieniężny) 1 B t, T = 1 + T t r(t, T) Stopa złożona m-krotna kapitalizacja w ciągu roku (niektóre obligacje, instrumenty pochodne) 1 B t, T = m(t t) r(t, T) 1 + m Kapitalizacja ciągła (teoretyczna, używana w modelowaniu) B t, T = e r(t,t)(t t)

Konwencje Potrzebujemy płynności na 1 dzień 100 mln PLN. Czy wolimy pożyczkę na 6%, czy pożyczkę na 7% w skali roku *? * 28 lutego (środa), pożyczka na 6% kapitalizacja dzienna konwencja 30/360, 7% roczna konwencja ACT/365

Konwencje Potrzebujemy płynności na 1 dzień 100 mln PLN. Czy wolimy pożyczkę na 6%, czy pożyczkę na 7% w skali roku *? Kwota do zwrotu przy 6% B t, T = 1 + 6% 3 360 Kwota do zwrotu przy 7% B t, T = 1 + 7% 1 365 10 8 50 tys. PLN 10 8 19 tys. PLN * 28 lutego (środa), pożyczka na 6% kapitalizacja dzienna konwencja 30/360, 7% roczna konwencja ACT/365

Zakup syntetycznej obligacji +1 mln PLN: emisja obligacji/krótka sprzedaż/pożyczka t1 t2-1,04 mln PLN: zwrot pożyczki t1-1mln PLN: zakup obligacji t2 +1,10mln PLN: wykup obligacji W rezultacie mamy: t1-1,04 mln PLN: pożyczka t2 +1,10mln PLN: depozyt

Stopy terminowe Stopa terminowa [depozyt za T, kończący się w S]=[sprzedaż obligacji zapadającej w S w ilości B(t,T)/B(t,S)]+[kupno obligacji zapadającej w T] Stopa terminowa (t<t<s) 1 + (S T)F t, T, S = B(t, T) B(t, S) F t, T, S = 1 B t, T B(t, S) S T B(t, S) Kapitalizacja ciągła: e F(t,T,S)(S T) = B(t,T) 1 ln(b t,s ) ln(b(t,t) ; F t, T, S = B(t,S) S T S T

Stopy terminowe - przykład 1Y 2Y 3Y 4Y 5Y Stopy zerokuponowe 2% 3% 3,5% 4% 4,5% Czynnik dyskontowy DF(0,T)=B(0,T) 0,980392 0,942596 0,901943 0,854804 0,802451 Stopy terminowe 2% 4,01% 4,507% 5,515% 6,524% Stopa terminowa (t<t<s) F t, T, S = B t, T B(t, S) S T B(t, S) F 0,1,2 = 1 B 0,1 B(0,2) 2 1 B(0,2) = 1 0.9804 0.9426 2 1 0.9426 = 0.04010

Stopy terminowe Stopa terminowa (t<t<s) Z cen obligacji: F t, T, S = B t, T S T B(t, S) 1 Ze stóp procentowych (krzywej dochodowości) F t, T, S = B t, T = S T B t, S = 1 (1 + r T ) T 1 = 1 (1 + r S ) S (1 + r S ) S (T S)(1 + r T ) T

Stopy terminowe z cen obligacji F 0,3,4 = 1 B 0,4 B(0,3) 4 3 B(0,3) = 1 0.9441 0.9153 4 3 0.9153 = 0.024866

Stopy terminowe z krzywej spot F 0,3,4 = (1 + r 4) 4 4 (1 + 0.02237) 3 1 = (1 + r 3 ) (1 + 0.019362) 3 1 = 0.024866

Jeśli premia za ryzyko (płynnościowe, inflacyjne, kredytowe) występuje, to stopy długoterminowe są wyższe niż średnia oczekiwanych stóp krótkoterminowych. Stopy terminowe a stopy oczekiwane Stopy terminowe Jest stopą zgodną z zasadą braku arbitrażu. Traktując krzywa dochodowości jako daną liczymy stopy terminowe. Odpowiadają one cenie syntetycznych instrumentów, które możemy stworzyć pożyczając i lokując na krzywej dochodowości. Stopy oczekiwane Jeśli hipoteza oczekiwań jest prawdziwa i nie ma premii za ryzyko, to stopy oczekiwane równają się terminowym.

Pytanie do domu Krzywa dochodowości jest rosnąca. Co jest wyższe: rentowność obligacji zerokuponowej czy rentowność obligacji stałokuponowej? Wyjaśnij dlaczego.

Cena a rentowność obligacji Z równości PV=FV/(1+r)^n wiemy, że cena obligacji jest negatywnie związana z wysokością stopy procentowej. Jak dokładniej wygląda ta zależność? Przypomnijmy, że zmianę wartości (różniczkowalnej) funkcji możemy przedstawić za pomocą wielomianu jej pochodnych, rozwijając ją w szereg Taylora: P r P r + r = r dp dr + 1 2! ( r)2d2 P dr 2 + 1 3! ( r)3d3 P dr 3+ BPV, Duracja Wypukłość Dla małych r wyższe potęgi ( r) n zmierzają do zera i zwykle dobra aproksymacja wymaga przybliżenia do drugiego rzędu włącznie (ale nie zawsze).

Cena a rentowność obligacji: przybliżenie W przypadku ceny obligacji danej jako: P t, T = CF 1 (1 + r) 1 + CF 1 (1 + r) 2 + + CF 1 + N (1 + r) T Pierwsza pochodna ceny po rentowności to: dp = T dr k=1 t k C k (1+r) t k +1 Mierzy ona liniową zależność pomiędzy wartością funkcji a jej argumentem w otoczeniu punktu r. Odpowiadającą jej miarą jest BPV oraz modyfikowana duracja (modified duration) Druga pochodna to d2 P dr 2 = k=1 T t k (t k +1)C k (1+r) t k +2 Mierzy ona stopień wypukłości funkcji w otoczeniu punktu r, a więc nieliniowość, która nie została uchwycona poprzez pierwszą pochodną. Odpowiadającą jej miarą jest wypukłość obligacji (convexity).

BPV Basis Point Value (BPV) gdzie r to 0.0001 czyli 1 pb. BPV = dp dr r Ta miara mówi o ile (monetarnie) zmieni się cena obligacji w reakcji na zmianę st.proc. o 1pb. Czasem wygodniej jest jednak pracować na zmianach względnych.

BPV - przykład Zainwestowaliśmy 30 mln PLN w trzy obligacje: 2Y, 10Y, 30Y Każda wypłaca kupony w wysokości 7% Bieżąca stopa procentowa to 7% Kupon BPV (r=7%, 10^7 PLN) Przybliżenie ceny 2Y 7% 1 800 BPV = 10Y 7% 7 023 dp dr r N 30Y 7% 12 409 Wrażliwość pochodnej na wysokość kuponu i stopę bieżącą Kupon Stopa bieżąca BPV 10Y 3% 3% 8 530 10Y 7% 5% 7 338 10Y 11% 2% 7 305

Modyfikowana duracja Modyfikowaną duracja (modified duration): D = 1 P dp dr = k=1 T t k C k 1 + r (t k+1) T C k 1 + r t k k=1 Jak ją wykorzystujemy? P r P r + r P(r) D r Mówi o ile względnie (w przybliżeniu) zmieni się cena obligacji w wyniku zmiany stopy procentowej o (zwykle jako r wstawiamy 0.01 czyli 1 p.p.) Duracja a BPV BPV = P D/10000

Duracja Macauleya Duracja Macauleya (~ średni termin zapadalności zdyskontowanych płatności): NPV(Nominał) NPV(C1) NPV(C2) NPV(C6) Ważna zależność: MacD = D(1 + r) Obligacje zerokuponowe mają MacD równą terminowi zapadalności. Dla kapitalizacji ciągłej modyfikowana duracja i duracja Macauleya są sobie równe.

Modyfikowana duracja - zależności Modyfikowana duracja jest tym wyższa im (ceteris paribus): Dalszy jest termin do zapadalności Niższe są kupony Niższa jest stopa procentowa Dla obligacji o zmiennej stopie procentowej (Floating Rate Note) modyfikowana duracja jest bliska zeru: cena obligacji nie zmienia się wraz ze zmianą stóp procentowych Jaka w związku z tym jest duracja większości kredytów hipotecznych w Polsce?

Hipoteczne kredyty walutowe w Polsce Pierwotna zapadalność gospodarstw domowych zadłużenia Przeznaczenie kredytów udzielanych gospodarstwom domowym Źródło: NBP, obliczenia własne Uwagi: Ostatnia obserwacja kwiecień 2012 r. Kredyty Inwestycyjne: kredyty inwestycyjne, dla rolników i indywidualnych przedsiębiorców. Kredyty Inwestycyjne i Inne dla lat 1996-2001: dane szacunkowe z uwagi na zmiany klasyfikacji.

Hipoteczne kredyty walutowe - ryzyko Zależność między poziomem stopy procentowej i kursu walutowego Zmienność rat kredytów walutowych i złotowych 4,0% 3,5% 25Y 5Y 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% CHF EUR PLN CHF EUR PLN 1999-2012 2003-2012 Źródło: Bloomberg, obliczenia własne Uwagi: Dane miesięczne 1999-2012 obrazujące gęstość empirycznej kopuli. Wartości bliskie 0 oznaczają skrajnie niskie realizacje zmiennej, bliskie 1 wysokie. Dane miesięczne. Założenie: Kredyty spłacane w równych ratach obejmujących część kapitałową i odsetkową. Zmienność= Odch.Standard./Średnia z próby.

Modyfikowana duracja - przykład Kupon Mod. duracja (r=7%) Przybliżenie ceny 2Y 7% 1,80 P r + r (1 + D r)p(r) 10Y 7% 7,02 30Y 7% 12,40

Wypukłość Wypukłość (Convexity): D = 1 P d 2 P dr 2 = k=1 T t k (t k + 1)C k 1 + r (t k+2) T k=1 C k 1 + r t k Jak ją wykorzystujemy? P r P r + r P(r) D r + 1/2 C r 2

Wypukłość - przykład Kupon Mod. Duracja D Wypukłość C Przybliżenie ceny 2Y 7% 1,80 5,01 P r + r 10Y 7% 7,02 64,9 1 D r P r +1/2 C r 2 P r 30Y 7% 12,40 249,3

Immunizacja - przykład Załóżmy, że za dwa i pół roku musimy dokonać płatności w wysokości 10 mln PLN. Niestety na krzywej dochodowości jest dziura i są tylko zerokuponowe obligacje 2Y i 3Y o wartości nominalnej 100 (w terminie wykupu) stopie r=3%. Krzywa dochodowości jest płaska. Co możemy zrobić?

Immunizacja 1. (i) Kupić obligacje 2Y i terminie zapadalności złożyć depozyt na 6M lub (ii) zainwestować w 3Y i sprzedać pół roku przed terminem Problem: wystawiamy się na ryzyko stopy procentowej 2. Zabezpieczmy ryzyko stopy procentowej poprzez budowę portfela, którego wrażliwość na zmiany stopy procentowej jest taka sama jak naszego zobowiązania. Co musi się zgadzać? Wartość bieżąca Duracja Wypukłość

Immunizacja c.d. Wartość bieżąca PV portfel = X 100 B t, 2 + Y 100 B t, 3 PV zobowiazania = 10 000000 B t, 2.5 Duracja D portfel = X 2 1/r t, 2 + Y 3 1/r t, 3 D zobowiązania = 2,5 1/r t, 2.5

Wartość bieżąca Immunizacja c.d. X 100 B t, 2 + Y 100 B t, 3 = 10 000000 B t, 2.5 Duracja X 2 1 r t, 2 + Y 3 1 r t, 3 = 2,5 1 r t, 2.5 Przyjęliśmy, że krzywa jest płaska więc stopy 2,5 letnia r t, 2.5 jest dana. Tym samym możemy też policzyć B t, 2.5. Gdyby krzywa nie była płaska musielibyśmy je interpolować. Zatem mamy układ dwóch równań z dwoma niewiadomymi Przyjmując dla wygody kapitalizację ciągłą otrzymujemy: X = 49 260 Y = 1 X = 50 740

Immunizacja c.d. Wypukłość a dyspersja terminów zapadalności dd dr = d 1 dp dr P dr = d dr 1 P dp dr + 1 d P dr dp dr = 1 P 2 dp dr dp dr + 1 P d 2 P dr 2 = D 2 C = E w t k 2 Ew t k 2 = Varw t k 2 C = Var w t k 2 + D 2 Wniosek: portfele o bardziej rozstrzelonych terminach zapadalność elementów składowych mają wyższą wypukłość (przy tych samych duracjach)

Immunizacja c.d. Chcielibyśmy aby C portfel > C zobowiązanie Jak jest wariancja terminów zapadalności zobowiązania? Wynosi 0 termin jest tylko jeden Var zobowiązania t k 2 = 0 D zobowiązania 2 C zobowiązania = 0 D zobowiązania 2 = C zobowiązania Portfel złożony z obligacji 2Y i 3Y ma dodatnią wariancję terminów zapadalności Zatem C portfel > C zobowiązanie Var portfel t k 2 < 0 D portfel 2 C portfel < 0 C portfel > D portfel 2

Ograniczenia miar wrażliwości Zawodzą przy dużych zmianach stóp procentowych Mają zastosowanie dla równoległych zmian krzywej dochodowości wiele zmian nie ma takiego charakteru Dla odległych terminów zapadalności konieczne byłoby dostosowywanie struktury portfela wrażliwość jego składowych zmieniałaby się wraz z czasem

Ograniczenia miar wrażliwości Zawodzą przy dużych zmianach stóp procentowych Mają zastosowanie dla równoległych zmian krzywej dochodowości wiele zmian nie ma takiego charakteru Dla odległych terminów zapadalności konieczne byłoby dostosowywanie struktury portfela wrażliwość jego składowych zmieniałaby się wraz z czasem

Ograniczenia miar wrażliwości

Dlaczego długi koniec się obniża?