Konferencja programu Mały Mistrz Marek Lewandowski, Justyna Serafińska Gruman Sprawność Tancerz



Podobne dokumenty
Scenariusz zajęć wychowania fizycznego w klasie III

SCENARIUSZ ZAJĘĆ MUZYCZNO RUCHOWYCH

Scenariusz lekcji z wychowania fizycznego. Temat: Gry i zabawy rozwijające ruchowo. Cele operacyjne lekcji w zakresie:

Zadanie główne: Doskonalenie podstawowych elementów techniki w piłce koszykowej.

TRENING. Nazwa i opis ćwiczeń, zabaw i gier. Część wstępna 25 min

KRAKOWIAK. KRAKOWIAK - kategoria I

Zestaw ćwiczeń gimnastycznych metodą obwodu stacyjnego

Scenariusz zajęć ruchowych z gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej

Konspekt zajęć z wychowania fizycznego dla klasy III.

Szkoła Podstawowa im. Kazimierza Wielkiego w Wieleniu. TEMAT: Podania, przyjęcia i strzały na bramkę.

Scenariusz zajęć ruchowych grupy Żółte Słoneczka z Tęczowego Przedszkola w Dzierzgoniu w ramach akcji Szkoła w Ruchu Obszar nr 1

TEMAT: Ćwiczenia wzmacniające z ciężarkami.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ TANECZNYCH Nauka podstawowych figur tańca nowoczesnego

Temat lekcji: Nauka układu ćwiczeń ze wstążką

SCENARIUSZ ZAJĘC SPORTOWYCH Z MINIPIŁKI SIATKOWEJ

ĆWICZENIA W ZAPOBIEGANIU OSTEOPOROZY

Konspekt zajęć treningowych

Ćwiczenia przy siatce.

Strona Zepołu Szkół nr 1 w Bełżycach Konspekt lekcji wychowania fizycznego dla klasy I - Gry i zabawy ruchowe Beata Król

Temat zajęć: Rozwijanie sprawności ruchowej poprzez zabawy i ćwiczenia gimnastyczne

KONSPEKT WYCHOWANIA FIZYCZNEGO. 3. Zadanie główne : doskonalenie zmiany tempa i kierunku kozłowania poprzez kozioł przed sobą i półobrót.

Włodzimierz Witczak Skierniewice

SCENARIUSZ LEKCJI Z WYKORZYSTANIEM ELEMENTÓW ZUMBY:KL I

Sygnalizacja sędziowska w korfballu

Konspekt lekcji wychowania fizycznego

Scenariusz lekcji Szkolny biathlon

SCENARIUSZ ZAJEĆ Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLASY IV

Ogólnopolska akcja Ministra Edukacji Narodowej "Ćwiczyć każdy może" organizowana w ramach Roku Szkoły w Ruchu.

Gry i zabawy na śniegu z sankami

SCENARIUSZ ZAJĘĆ. Ewa Sprawka

Konspekt lekcji z wychowania fizycznego

SCENARIUSZ LEKCJI KOSZYKÓWKI Piłka nie parzy

PLAN METODYCZNY LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Wzmacnianie mięśni posturalnych w pozycjach niskich

KONSPEKT LEKCJI Z PIŁKI KOSZYKOWEJ W KLASIE VI. TEMAT: Nauczanie podania i kozłowania piłki, prawą i lewą ręką.

T U R N I E J M I K O Ł A J K O W Y W A K R O B A T Y C E S P O R T O W E J

SCENARIUSZ LEKCJI KOREKCYJNO KOMPENSACYJNYCH DLA STÓP PŁASKICH I PŁASKO KOŚLAWYCH W KLASIE I

Projekt. Miesiąc aktywnego słuchania muzyki

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO kl. VI

KONSPEKT LEKCJI Z KOSZYKÓWKI

SCENARIUSZ WARSZTATÓW "WIEŚ TAŃCZY I ŚPIEWA"

RUCH W SZKOLE WYCHOWANIE FIZYCZNE zajęcia edukacyjne organizowane w ramach podstawy programowej:

Środki dydaktyczne: karta pracy nr 1 karta pracy nr 2 grafika nr 1, 2 2 szarfy piłka do koszykówki dla każdego ucznia (lub 1 piłka na kilku uczniów)

Konspekt lekcji wychowania fizycznego

Scenariusz zajęć wychowania fizycznego

Tok lekcji Zadania szczegółowe Dozowanie Uwagi organizacyjne i metodyczne 1. Zorganizowanie grupy.

Temat: Taniec nowoczesny hip - hop nauka podstawowych kroków i elementów tanecznych.

Scenariusz nr 2 zajęć edukacji wczesnoszkolnej

Scenariusz lekcji wychowania fizycznego KOSZYKÓWKA

KONSPEKT LEKCJI Z PIŁKI KOSZYKOWEJ W KLASIE V. TEMAT: Nauczanie podania i kozłowania piłki, prawą i lewą ręką.

Konspekt lekcji wychowania fizycznego dla klasy I Gimnazjum. Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Zabawy w/g Batti Strauss czwartek, 19 czerwca :58 - Poprawiony czwartek, 19 czerwca :24

Atak szybki kompleks ćwiczeń, gier i zabaw

Scenariusz zajęć ruchowych wg Sivananda Jogi

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Wpisany przez A. Gierczuk poniedziałek, 24 marca :32 - Poprawiony poniedziałek, 24 marca :47

KONSPEKT LEKCJI PŁYWANIA KOREKCYJNEGO

Test kompetencji do I klasy II Liceum Ogólnokształcącego im. Ks. Jana Twardowskiego w Oleśnicy o profilu koszykarskim w roku szkolnym 2015/2016

OBSZAR 1 - ZAJĘCIA EDUKACYJNE. Scenariusz zajęcia z zakresu aktywności ruchowej

DOSKONALENIE CHWYTÓW I PODAŃ W MIEJSCU I W RUCHU

Temat: Unihokej doskonalenie techniki i taktyki gry w unihokeja.

Scenariusz zajęć nr 7

Lekcja otwarta dla nauczycieli i uczniów klas II-ich Szkoły Podstawowej w Starym Kurowie

SCENARIUSZ ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO. KLASA I a

KONSPEKT JEDNOSTKI TRENINGOWEJ

Część I Wstępna 15min.

KONSPEKT Renata Matuszewska LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO NA DRUGIM ETAPIE EDUKACYJNYM

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO DLA KLASY III ZAJĘCIA W RAMACH OGÓLNOPOLSKIEJ KAMPANII STOP ZWOLNIENIOM Z WF

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Ćwiczenie 3,4 1-wykonuje kozłowanie i zmianę tempa przy pachołku 2-wykonuje w biegu zmianę tempa oraz krok obronny ze zmianą tempa poruszania się III.

KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

KONSPEKT ZAJĘĆ GIMNASTYKI KOREKCYJNO KOMPENSACYJNEJ

Ćwiczenia oswajające z piłką, trening piłkarski dla dzieci w wieku 4-6 lat oraz 7-11 lat z zakresu prowadzenie piłki

Scenariusz nr 6. Autor scenariusza: Olga Lech. Blok tematyczny: Pokolenie

*Obszar Nr 1 Wychowanie fizyczne zajęcia edukacyjne

SCENARIUSZ ZAJĘĆ RUCHOWYCH

Konspekt lekcji z wychowania fizycznego. Ćwiczenia z przyborem wzmacniające poszczególne grupy mięśni.

Konspekt lekcji gimnastyki. Temat: Ćwiczenia gimnastyczne z wykorzystaniem ławeczek gimnastycznych

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Z PIŁKI SIATKOWEJ

Physiotherapy & Medicine Zestaw ćwiczeń po mastektomii

Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat

Przedstawiamy ciekawy scenariusz lekcji w pierwszym etapie edukacji. Scenariusz zajęć z edukacji ruchowej w klasie II

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

Scenariusz lekcji siatkówki do obszaru 1.

KONSPEKT ZAJĘĆ Z GIMNASTYKI KOREKCYJNEJ

Plan treningowy, Cel: MODELOWANIE

Jednostka treningowa nr 13 U6-8:

Scenariusz lekcji wychowania fizycznego dla klas II Zabawy i gry ruchowe wprowadzające do mini piłki siatkowej. Oswajanie z piłką do siatkówki.

SZKOŁA W RUCHU. Scenariusz zajęć tanecznych w ramach lekcji fakultatywnych z wychowania fizycznego w klasach III:

KONSPEKT LEKCJI WYCHOWANIA FIZYCZNEGO. Temat lekcji : Gry i zabawy ruchowe według inwencji nauczyciela i uczniów Unihoc

KONSPEKT JEDNOSTKI TRENINGOWEJ

KONSPEKT LEKCJI FITNESS. Temat: Nauka choreografii fitness do muzyki. Ćwiczenia wzmacniające mm. RR, grzbietu, NN, brzucha, oraz mm. pośladkowych.

Temat lekcji: Nauka techniki marszu Nordic Walking. Spacer po najbliższej okolicy.

dr Janusz Dobosz, Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Korektywy AWF Warszawa

Domowe ćwiczenia korekcyjne dla dzieci ze szpotawością kolan. 1. Pozycja wyjściowa - siad płotkarski, plecy wyprostowane, ręce w skrzydełka

Owczareczek nasz Wygnał owce w czas A ja za nim ze śniadaniem A on uciekł w las Taniec: Ustawienie: parami po kole

KONSPEKT LEKCJI ZGS (KOSZYKÓWKA) OPRACOWAŁ: mgr Andrzej Soja

Obszary diagnostyczne w przygotowaniu technicznym

SZKOŁA W RUCHU. Akcja MEN Ćwiczyć każdy może Obszar 1 ROK SZKOŁY W RUCHU PUBLICZNE GIMNAZJUM NUMER 2 W KRZEWICY

Konspekt lekcyjny - AEROBIK

Transkrypt:

Konferencja programu Mały Mistrz Marek Lewandowski, Justyna Serafińska Gruman Sprawność Tancerz Temat bloku: Poznajemy europejskie tańce ludowe i muzykę klasyczną. Temat zajęć: Nauka podstawowych kroków i figur tańca Polka Klasa III Cel dydaktyczny: umiejętność: uczeń będzie umiał zatańczyć w parze podstawowe figury Polki utrzymując tempo i rytm. informacje: z jakiego kraju pochodzi taniec Polka Cel psychomotoryczny: rytmizowanie i orientacja przestrzenna - poruszanie się zgodnie z rytmem i tempem muzyki; ruchy całym ciałem i jego częściami; zmiany kierunku ruchu po sygnałach dźwiękowych. Cel wychowawczy: integracja grupy: ja-ty-my pląsy i tańce indywidualne, w parach i w grupie. Przybory: nośnik dźwięku; chusty szyfonowe, płyta z nagraniami Miejsce: sala gimnastyczna Liczebność grupy: 20 osób, 10 par Część wstępna rozgrzewka psychomotoryczna Ustawienie grupy w kole przywitanie 1. Wiosenne porządki (Holly Dolly - Dolly Song (Leva`s Polka) Grupa ustawiona na obwodzie koła przygotowana do marszu w lewą stronę (zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Prowadzący staje przy dowolnej osobie z chustami. Gdy rozpoczyna się nagranie grupa rusza po obwodzie koła. Każdy kto otrzyma chustę porusza się krokiem marszowym po obwodzie, starając się iść w rytmie i tempie nagrania. W czasie marszu wymachujemy chustą trzymaną w dłoni raz lewej raz prawej pozdrawiając wszystkich. Gdy wszyscy otrzymają chusty grupa zatrzymuje się twarzą do środka i wykonuje zadania przedstawiane przez prowadzącego: a) sprzątaczka ruchy kończyn górnych LR ruch w górę i w dół, PR ruchy okrężne później odwrotnie; stoimy na NL, a NP przekładana jest z prawej strony na lewą i odwrotnie Później zmiana N na L; b) mycie szyby myjemy narożniki, krawędzie, całą powierzchnię wykonując ruchy małe i obszerne; c) każdy może poruszać się w dowolnych kierunkach po całej sali, pozdrawiając chustą spotykane dzieci. Gdy nagranie się skończy wszyscy zastygają w bezruchu.

2. Trzmiele i pająk (Rymski - Korsakow Lot trzmiela) Grupa w luźnej rozsypce. Każdy trzyma chustę nad głową obiema rękami. Gdy rozlegną się dźwięki muzyki uczestnicy naśladują lot trzmiela poruszają się po całej sali w różnych kierunkach. Na sygnał prowadzącego przekładają chustę na: a) jedną rękę i poruszamy się tak aby z niej nie spadła; b) klatce piersiowej i poruszamy się tak aby z niej nie spadła. Gdy nagranie zostaje przerwane wszyscy zastygają w bezruchu pająk rusza na polowanie, poruszającemu się trzmielowi daje dodatkową chustę. Gdy dzieci ponownie usłyszą muzykę rozpoczynają dalszy lot. 3. Cień (Grieg Peter Gynt Suite No.1 op. 46) Ustawienie w parach. W każdej parze ustalamy kto rozpoczyna prowadzenie. Na dźwięk muzyki dzieci rozpoczynają marsz pierwsza osoba z pary porusza się w dowolnym kierunku zgodnie z rytmem i tempem nagrania druga porusza się za nią jak cień, starając się naśladować wszystkie jej ruchy. Gdy prowadzący krzyknie hej następuje zmiana prowadzącego w parze. Cały czas musimy zwracać uwagę na pozostałe pary, aby nie doszło do zderzenia. Gdy nagranie się skończy wszyscy zastygają w bezruchu. 4. Dyrygent (Mozart Symphonie Nr.40 g-moll) Każdy z uczestników wybiera sobie dowolne miejsce znajdujące się na wyznaczonym przez prowadzącego obszarze (wykonując obrót w miejscu nie dotyka nikogo ani niczego wyciągniętą ręką ani nogą). W zabawie uczestnicy wcielają się w rolę DYRYGENTA. Dyrygują swoją niewidzialna orkiestrą mając zamknięte oczy (młodsze dzieci mogą mieć otwarte oczy), na początku jedna ręką, potem druga, a na końcu obydwoma. Po pewnym czasie prowadzący wprowadza utrudnienia, np. dyrygujemy tylko oczami, palcami wskazującymi, barkami, głową, nogami w pozycji siedzącej, nogami i rękami leżąc na plecach, tylko stopami, tylko tułowiem itp.). Na końcu zabawy dyrygujemy orkiestrą wykorzystując do tego wszystkie kończyny, tułów i głowę. 5. Pojedynek na szable (Chaczaturian Gajane, Taniec z szablami) Ustawienie w parach. Każda para musi mieć dookoła siebie sporo wolnej przestrzeni. Chustę trzymamy palcami dowolnej dłoni za jeden z jej rogów. W momencie gdy rozlegną się dźwięki muzyki rozpoczynamy walkę chustami, które imitują szable. Nie wolno wyprowadzać ciosów szablą powyżej pasa. Za każde trafienie zdobywamy punkt. Wygrywa ta osoba, która ma więcej trafień. Na sygnał prowadzącego następuje zmiana partnerów przegrani pozostają na miejscu podnoszą rękę z chustą do góry, a zwycięzcy jak najszybciej starają się znaleźć nowego przeciwnika. 6. Marsz Toreadorów (Bizet Carmen Suite I-Nr 1 Preludes) Grupa maszeruje po obwodzie sali prowadzący zbiera chusty, a gdy je zbierze wszystkie dzieci siadają na obwodzie koła twarzami do środka.

Część główna nauka tańca Polka (Lato z radiem "Polka Dziadek") 1. Pogadanka dotycząca tańca Polka taniec Polka szeroko rozpowszechniona w Czechach i na Morawach nazwa pochodzi od czeskiego słowa pulka, oznaczającego połowę tańce ludowe w rytmach polkowych posiadają metrum 2/4 Polka jest to taniec żywy, skoczny oraz radosny najczęściej tańczona jest w parach po kole 2. Kroki wspomagające naukę Polki - indywidualnie Przeskoki z nogi na nogę Ustawienie: w rozsypce Ćwiczący na sygnał prowadzącego (5,6,7,i ) wykonują krok podstawowy do Polki (przeskoki z nogi na nogę z wysokim podnoszeniem kolan) jednocześnie licząc do ośmiu, następnie zatrzymują się naskokiem obunóż po rozliczeniu kroku do 8. Cwał do boku Ustawienie: w rozsypce Ćwiczący na sygnał prowadzącego (5,6,7,i) wykonują krok podstawowy do Polki (cwał do boku w prawą / lewą stronę) jednocześnie licząc do ośmiu, następnie zatrzymują się naskokiem obunóż po rozliczeniu kroku do 8. 3. Kroki wspomagające naukę Polki - parami Ustawienie: w rozsypce, w parach bokiem do siebie, partnerka po prawej stronie partnera, trzymanie swobodne za jedną rękę. Przeskoki z nogi na nogę Ćwiczący na sygnał prowadzącego (5,6,7,i) wykonują krok podstawowy do Polki (przeskoki z nogi na nogę z wysokim podnoszeniem kolan) jednocześnie licząc do ośmiu. Zadaniem ćwiczących jest zatrzymanie się (naskok obunóż) po rozliczeniu do 8. Uczniowie najpierw wykonują krok bez muzyki. Następnie ich zadaniem jest samodzielne rozliczenie kroku w rytm muzyki. Cwał do boku w prawo / lewo Ustawienie: w parach, trzymanie oburącz ćwiczebne Ćwiczący na sygnał prowadzącego (5,6,7,i) wykonują cwał do boku w prawo / lewo jednocześnie licząc do 8. Zadaniem ćwiczących jest zatrzymanie się (naskok obunóż) po rozliczeniu do 8. Następnie zadaniem uczniów jest samodzielne rozliczenie kroku w rytm najpierw bez muzyki, później z muzyką.

4. Nauka kroków właściwych do Polki Trzymanie ćwiczebne Trzymanie podstawowe Cwał do boku Trzymanie podstawowe lub rama Partner Cwał do boku w lewą stronę rozliczenie 1,2,3,4,5,6,7 i na 8 naskok ze złączonymi nogami Cwał do boku w prawą stronę rozliczenie 1,2,3,4,5,6,7 i na 8 naskok ze złączonymi nogami Partnerka Cwał do boku w prawą stronę rozliczenie 1,2,3,4, 5,6,7 i na 8 naskok ze złączonymi nogami Cwał do boku w lewą stronę rozliczenie 1,2,3,4, 5,6,7 i na 8 naskok ze złączonymi nogami Łapki na krzyż Trzymanie brak, wolna ręka na biodrach Partnerzy w postawie naprzeciw siebie ze złączonymi stopami wykonują po 3 klaśnięcia o swoje dłonie: 1,2,3 prawe dłonie 2,2,3 lewe dłonie 3,2,3 prawe dłonie 4,2,3 lewe dłonie Ręka wolna spoczywa na biodrze, rozliczenie kroku 123,223,323,423 Łapki na dole i na górze Partnerzy w postawie naprzeciw siebie ze złączonymi stopami wykonują po 3 klaśnięcia o swoje uda (123) obiema dłońmi o dłonie partnera (223) powtarzają ponownie 3 klaśnięcia o swoje uda (323) i obiema dłońmi o dłonie partnera (423) Rozliczenie: 123,223,323,423

Łapki na krzyż Łapki na dole Łapki na górze Haczyki Partnerzy tańczą haczyk za prawe ręce - rozliczenie: 1,2,3,4,5,6,7,8 Partnerzy tańczą haczyk za lewe ręce - rozliczenie: 1,2,3,4,5,6,7,8 Anunu Partnerzy w postawie naprzeciw siebie ze złączonymi nogami, wykonują ruchy dłonią z wyciągniętym palcem wskazującym: ręka prawa: 123, ręka lewa: 223, ręka prawa: 323, ręka lewa: 423. Haczyki Anunu Partner w miejscu, obroty partnerki

Obroty partnerki Partner w miejscu wykonuje rytmiczne podskoki w miejscu z nogi na nogę unosząc kolana ku górze. Partnerka kręci się wokół własnej osi w lewą (12345678), a następnie w prawą stronę (12345678). Po zakończeniu kroku powrót do pozycji wyjściowej tzn. trzymania zamkniętego górnego. Trzymanie: partner lewa ręka, partnerka prawa ręka, lub bez trzymania. Rozliczenie: 12345678, 12345678 5. Układ taneczny parami łapki na krzyż (123,223,323,423) łapki na dole na górze (123,223,323,423) anunu (123,223,323,423) partnerka wokół własnej osi, partner krok podstawowy w miejscu (12345678) 6. Układ taneczny zabawa integracyjna łapki na krzyż (123,223,323,423) łapki na dole na górze (123,223,323,423) anunu (123,223,323,423) partner krok podstawowy, partnerka obrotem w prawo przechodzi do następnego partnera (12345678) Poleczka integracyjna - haczyki Poleczka integracyjna łapki na górze, na dole

Część końcowa wyciszenie i uspokojenie 1. Bilardowe kule (André Rieu Strauss Party) Uczestnicy ustawiają się na w dowolnych miejscach wyznaczonego pola zabawy, ale tak aby przestrzeń była maksymalnie zajęta a pomiędzy bawiącymi możliwie maksymalne odstępy (nie powinni stać zbyt blisko siebie, tworzyć skupisk i pozostawiać wyraźnie wolnych przestrzeni na polu zabawy). W zależności od liczby uczestników zabawę rozpoczyna na sygnał prowadzącego jedna lub dwie wyznaczone osoby. Poruszając się w rytm muzyki muszą czterema krokami dojść do wybranej przez siebie osoby, a po dojściu dotykają jej ramienia przekazują jej ruch i zajmując jej miejsce. Uruchomiona (dotknięta) osoba zgodnie z rytmem również czterema krokami podchodzi do kolejnej osoby, przekazując ruch dalej itd. Wybierając osobę, do której chcemy dojść musimy ocenić wzrokiem odległość, a następnie w zależności od tego jaka jest nasze kroki będą normalne lub duże. Jeżeli ktoś się źle oceni odległość i w czwartym kroku nie dotrze do wybranej osoby wraca na miejsce, z którego wyruszył i ponawia próbę kierując się do najbliżej stojącej osoby. W sytuacji, gdy do stojącej osoby równocześnie podejdą dwie i dotkną ją w ramię ruch przekazuje dalej osoba dotknięta w ramię oraz jedna z osób, które podeszły (ustalamy przed zabawą np. niższa, w grupie mieszanej dziewczynka lub osoba, której pierwsza litera imienia występuje wcześniej w alfabecie itp.). Prowadzący cały czas obserwuje grupę, uruchamiając kolejne osoby (nie więcej niż cztery). Ważne jest, aby cały czas wykonywany ruch był zgodny z rytmem i tempem podkładu muzycznego. 2. Przewodnik (Friedemann Kleine Zupfmusik lub Bhrams - Kołysanka) Ćwiczący ustawieni w parach twarzami do siebie. Trzymają lekko rogi chusty (palcami wskazującymi i kciukami) ręce wyprostowane w stawach łokciowych. Jeden z ćwiczących zamyka oczy, a drugi wciela się w role przewodnika i rozpoczyna prowadzenie kolegi. Ruchy powinny być płynne i nie za szybkie zgodne z rytmem i tempem nagrania. Poruszamy się tak, aby nie wyrwać chusty z dłoni prowadzonego. Poruszający się z zamkniętymi oczami stara się dostosować swoje zachowanie ruchowe do sygnałów przesyłanych przez PRZEWODNIKA. Po pewnym czasie następuje zmiana prowadzących. W czasie zabawy uczestnicy nie rozmawiają ze sobą. Zakończenie zajęć podsumowanie Uczestnicy siadają w kręgu prowadzący podsumowują zajęcia: sprawdzamy informacje zapamiętane przez uczestników oraz opanowane umiejętności.