Pomóż mi zrobić to samodzielnie
System wychowawczy Marii Montessori zwany też metodą Montessori został opracowany przez włoską lekarkę i pedagoga w pierwszej połowie XIX wieku
Sylwetka Marii Montessori Urodziła się 31 sierpnia 1870 r we Włoszech Naukę rozpoczęła w wieku 6 lat w rzymskiej szkole publicznej Ze szkoły zapamiętała przede wszystkim tłumienie aktywności uczniów i trzymanie ich w ciągłym bezruchu. Po latach skrytykowała tak pojmowaną szkołę, której symbolem była szkolna ławka Po ukończeniu średniej szkoły technicznej podjęła jako pierwsza kobieta we Włoszech studia medyczne które ukończyła z wyróżnieniem
Klinka Psychiatryczna Uniwersytetu Rzymskiego praca z dziećmi nasunęła jej myśl ze dzieci posiadają wewnętrzną siłę stymulującą je do rozwoju oraz, że - problem rozwoju i kształcenia dzieci niepełnosprawnych jest raczej natury pedagogicznej niż medycznej- dzieci te wymagają odpowiednich warunków wychowawczych czyli specjalnej metody pracy nad ich rozwojem
1890 powierzono jej kierownictwo w Instytucie Medyczno-Pedagogicznym Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych połączonym ze szkołą ćwiczeń - odmienne metody pracy dydaktycznej sprawiły, iż nauczane przez nią dzieci osiągały lepsze wyniki niż dzieci w normie
Case dei Bambini- Domy Dziecęce W 1907 roku objęła kierownictwo nad instytucją wychowawczą ( Domy Dziecięce), której zadaniem było opiekowanie się dziećmi pochodzącymi z rodzin robotniczych - Wyposażyła je w meble dostosowane do potrzeb dzieci i materiały do pracy wg swojego projektu - Przygotowywała też opiekunki do pracy z dziećmi i nowymi pomocami
Obserwacja dzieci i ich osiągnięcia były podstawą do stworzenia nowej koncepcji pedagogicznej
Istota koncepcji M. Montessori Dziecko jest traktowane podmiotowo Czynnikiem rozwoju i podstawą wychowania jest aktywność dziecka ( nikt nie może rosnąc za dziecko) Celem wychowania jest samodzielność dziecka, niezależność od dorosłych, odpowiedzialność za siebie i innych
Ważne pojęcia w pedagogice Montessori
Wrażliwe fazy Pedagogika Montessori zakłada, że dziecko jest aktywną osobą, która przechodzi w ciągu swojego rozwoju przez szczególne okresy zainteresowań ("fazy wrażliwe"), w czasie których z łatwością uczy się i zdobywa nowe umiejętności. Należą do nich m.in.:
okres szczególnej wrażliwości na język ojczysty /1,5-3 r.ż/ okres zainteresowania małymi przedmiotami i czas nabywania koordynacji ruchowej /1-4 r.ż./ okres szczególnej wrażliwości na porządek /2-4 r.ż./ okres doskonalenia zmysłów /2,5-6 r.ż./ okres szczególnej wrażliwości na zdobywanie nawyków grzecznościowych /2,5-6 r.ż./ okres szczególnej wrażliwości na pisanie i czytanie /4,5-5,5 r.ż./.
Jeśli te okresy zostaną przeoczone przez dorosłych, zmarnowane zostaną szanse szybkiego uczenia się oraz wzrostu i rozwoju dziecka, ponieważ później będzie ono uczyło się dużo trudniej, z większym wysiłkiem i z mniejszymi efektami.
Ważną częścią koncepcji Montessori jest oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori.
MOŻNA GO PODZIELIĆ NA PIĘĆ OGNIW: Materiał do ćwiczeń praktycznego życia Materiał sensoryczny Materiał językowy Materiał matematyczny Materiał do wychowania kosmicznego
Materiał do praktycznych ćwiczeń dnia codziennego Związany z troską o siebie i otoczenie. Pozwala na zdobycie niezależności i wdrażanie do samokontroli. Uczy koncentracji i pomaga kształtować nawyki związane z przygotowaniem miejsca pracy i utrzymywaniem porządku. Są to takie aktywności jak: przelewanie, przesypywanie, zamykanie i otwieranie różnych przedmiotów zapinanie, prasowanie, układanie bukietów, nakrywanie do stołu, pranie i inne.
Składanie serwetek
PRZESYPYWANIE
Ćwiczenia z ramką
PRZELEWANIE
Materiał sensoryczny Służy wszechstronnemu kształceniu zmysłów. Dzieci poprzez ćwiczenia z nim doświadczają różnorodności rozmiarów ( wielkość, długość, grubość ), kształtów, kolorów, faktur, wag, zapachów, smaków. Poznają wiele pojęć związanych z doznaniami płynącymi przez zmysły, uczą się je nazywać i różnicować. Wyrabiają w sobie świadomość istnienia ładu i harmonii w otoczeniu.
Różowa wieża
Brązowe schody
Sortowanie
Materiał językowy Służy poznawaniu mowy i słowa pisanego. Wzbogaca słownictwo dziecka, uczy właściwego używania języka mówionego. Pozwala na naukę czytania i pisania, gramatyki a także pracy z tekstem. Rozbudza zainteresowanie słowem, a także pozwala na właściwe kształtowanie pracy dłoni przy pisaniu.
Metalowe figury
Materiał do matematyki Jego konstrukcja poprzez izolację poszczególnych pojęć i działań pozwala na właściwe i zgodne z indywidualnym tempem rozwoju dziecka przechodzenie od konkretu do abstrakcji. Daje możliwość poznania arytmetyki i geometrii, istoty działań i zależności w systemie dziesiętnym.
Materiał do wychowania kosmicznego (biologii, geografii, astronomii, historii i innych dziedzin wiedzy) Pomaga dziecku zrozumieć i poznać świat, którego jest częścią. Wychodzi od ogółu do szczegółu, dając najpierw ogląd całości( np. pojęcie ląd woda ) i stopniowo przechodząc do informacji szczegółowych (np. półwyspy czy jeziora na mapie Polski ). Daje szeroko rozumianą wiedzę o świecie i zjawiskach w nim zachodzących, budując poczucie bycia jego ważną częścią i ponoszenia za niego odpowiedzialności ( wychowanie do pokoju ).
Zasady pracy z materiałem Zasada estetyki- materiał jest atrakcyjny, rzeczywisty, kolorystycznie dopasowany, kompletny i czysty Zasada ograniczenia pomocy- do jednego egzemplarza, dzieci uczą się dzielić i współpracować
Zasada izolacji trudności- jeden materiał jeden problem do rozwiązania. Zasada kontynuacji- stopniowanie trudności od najłatwiejszej czynności do najtrudniejszej Zasada porządku i wolności- dziecko samo decyduje z jakim materiałem chce pracować, uczy się porządkować miejsce pracy Zasada samokontroli- konstrukcja materiału umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów przez dziecko
Metoda Montessori a edukacja dzieci niepełnosprawnych Metoda Montessori bardzo dobrze sprawdza się w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi. Montessoriańskie pomoce dydaktyczne są atrakcyjne i zachęcają do wytrwałości w pracy, przez co dają maksimum prawdopodobieństwa osiągnięcia sukcesu. Ponadto metoda ta dostarcza ćwiczeń praktycznych, bezpośrednio związanych z kształceniem zaradności i współżycia w środowisku. Jeśli dziecko nauczy się np. sprawnie nalewać wodę z jednego naczynia w drugie, to chętnie naleje sobie samodzielnie kompotu czy podleje kwiaty. Gdy nauczy się wiązać wstążkę w ramce, która wchodzi w skład zestawu ramek z różnymi zapięciami, to będzie samodzielnie próbowało wiązać sznurowadło czy kokardkę na prezencie dla bliskiej osoby.