PRZYKŁAD DOBREJ PRAKTYKI Szkoła Podstawowa nr 4 w Morągu Temat działania: Mówię NIE agresji, przemocy, uzależnieniom Cele działania: Celem głównym programu profilaktyki jest przygotowanie uczniów do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, stresem, agresją, przemocą, co ułatwi im kontakt z innymi ludźmi i zapewni prawidłowy rozwój. Zapobieganie paleniu tytoniu, piciu alkoholu, używaniu narkotyków i dopalaczy. Program adresowany jest do uczniów klas IV-VI, zatem stanowić będzie swoistą "szczepionkę", chroniącą dzieci przed złem i patologią. Cele główne: kształtowanie pozytywnego obrazu samego siebie, rozwijanie samoakceptacji i akceptacji innych, kształtowanie umiejętności dobrej komunikacji z innymi ludźmi, kształtowanie umiejętności podołania, rozumienia sytuacji problemowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji, kształtowanie umiejętności szukania pomocy, planowanie i realizowanie czasu wolnego, promocja zdrowego stylu życia, uświadamianie uczniom odpowiedzialności za ochronę własnego zdrowia, kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z zażywaniem środków uzależniających, informowanie o szkodliwości używek, ich działaniu na organizm ludzki. Uzyskane efekty: Uczniowie podczas zajęć dowiedzieli się, w jaki sposób radzić sobie ze stresem, emocjami, agresją, przemocą. Nauczyciel przekazał dzieciom wiadomości na temat kształtowania prawidłowych relacji międzyludzkich, zdrowego stylu życia, organizowania czasu wolnego, rodzajów, przyczyn i skutków uzależnień (papierosy, alkohol, narkotyki). Uczniowie bardzo aktywnie uczestniczyli w zajęciach, prezentowali swoją wiedzę i umiejętności, chętnie brali udział w scenkach. Dostrzegli negatywny wpływ nikotyny, alkoholu, narkotyków na organizm człowieka. Wskazali przyczyny, dla których należy unikać towarzystwa palaczy, osób spożywających alkohol i biorących narkotyki. Rozwijali, kształtowali postawy asertywne oraz umiejętność skutecznego odmawiania, doboru argumentów i ich celowego przekazania. Dowiedzieli się, gdzie i w jaki sposób szukać pomocy. Uczyli się, jak zagospodarować wolny czas i zapewnić sobie zdrowy styl życia. Dostrzegli negatywne skutki uzależnień. Rozwijali umiejętność radzenia sobie z
presją rówieśniczą. Dokonywali oceny i samooceny swojej pracy. Nauczyciel podczas zajęć zastosował wiele metod nauczania i środków dydaktycznych. Wnioski z realizacji: Z ankiety ewaluacyjnej wynikło, że uczniom podobały się zajęcia m.in. rozmowy, tematyka, dobra atmosfera, nowe wiadomości, przygotowanie nauczyciela. Odpowiadało im tempo pracy. Własną pracę oraz kolegów ocenili bardzo dobrze, ponieważ zadania były dostosowane do ich możliwości. Strona WWW szkoły z prezentacją dobrej praktyki: www.spnr4morag.szkolnastrona.pl Program zajęć profilaktyczno-edukacyjnych Temat: Mówię NIE agresji, przemocy, uzależnieniom. Czas trwania programu: I VI 2013r. Miejsce realizacji: SP nr 4 w Morągu (biblioteka szkolna) Wstęp Przez program profilaktyczny rozumie się działania psychoedukacyjne, których celem jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym uczniów i szkodom wynikającym z problemów w ich otoczeniu. Profilaktyka jest procesem wspierającym prawidłowy, zdrowy rozwój każdego ucznia. Jest chronieniem człowieka przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. W Polsce coraz więcej dzieci i młodzieży sięga po papierosy, napoje alkoholowe czy narkotyki, zaburzając swój rozwój fizyczny i psychospołeczny, wchodząc na drogę uzależnienia. Dzieci i młodzież korzystają z różnego rodzaju używek, ponieważ mają problemy emocjonalne. Cierpią, chcą poprawić sobie nastrój i tym samym narażają własne zdrowie, życie. Środki psychoaktywne okazują się atrakcyjne dla tych, którzy przeżywają stany lęku, niepokoju, rozgoryczenia, depresji, cierpią na skutek kompleksów, wewnętrznej pustki, czy zaburzonych relacji międzyludzkich. Ostatecznym powodem sięgania po używki przez dzieci i młodzież nie jest ani zła wola, ani obciążenie genetyczne, ani negatywne naciski społeczne, lecz kryzys życia, sygnalizowany przez bolesne stany emocjonalne. Na uzależnienia podatne okazują się osoby, którym brakuje dojrzałej hierarchii wartości, które nie podejmują trudu tworzenia pozytywnych więzi, nie stawiają sobie wymagań, nie chcą być odpowiedzialne za własne życie i postępowanie. Substancje uzależniające to związki chemiczne, których działanie wpływa na zmianę myślenia oraz na stany emocjonalne człowieka. Wprowadzają one w świat złudzeń i są formą ucieczki od rzeczywistości. Nie tylko zakłócają procesy myślenia i modyfikują stany emocjonalne, ale także powodują syndrom uzależnienia. Człowiek uzależniony, to ktoś żyjący do pewnego momentu w świecie przyjemnej iluzji. Każde uzależnienie oddala człowieka od niego samego, miłości, prawdy, wolności, odpowiedzialności,
więzi, wartości, norm moralnych i podstawowych zasad uczciwego postępowania. Młodzież będąca w wieku dojrzewania psychicznego często ma kompleksy, zahamowania i konflikty z otoczeniem. Używki pomagają znieść przejściowe trudności życiowe, pod ich wpływem zmniejsza się poczucie niepewności. Prezentowany program zawiera propozycje grupowych zajęć profilaktycznych w drugim etapie edukacyjnym szkoły podstawowej, które dotyczą stresu, emocji, zapobiegania agresji, przemocy i korzystania ze środków psychoaktywnych. Zaprezentowane zostały zasady zdrowego stylu życia oraz organizowania czasu wolnego. Działania te będą kształtowały umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, podejmowania odpowiedzialnych decyzji, odpowiedzialności za własne życie poprzez mówienie NIE przemocy i środkom psychoaktywnym. W dobie wzrastających uzależnień ważną rolę naprawczą odgrywa szkoła. Ma za zadanie zapewnić uczniom nie tylko prawidłowy rozwój intelektualny, ale również społeczny i emocjonalny. Dziecko ma się nauczyć, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, w jaki sposób rozwiązywać problemy i podejmować samodzielne decyzje. Cele główne programu: Celem głównym programu profilaktyki jest przygotowanie uczniów do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi, stresem, agresją, przemocą, co ułatwi im kontakt z innymi ludźmi i zapewni prawidłowy rozwój. Zapobieganie paleniu tytoniu, piciu alkoholu, używaniu narkotyków i dopalaczy. Program adresowany jest do uczniów klas IV-VI, zatem stanowić będzie swoistą "szczepionkę", chroniącą dzieci przed złem i patologią. Cele główne: kształtowanie pozytywnego obrazu samego siebie, rozwijanie samoakceptacji i akceptacji innych, kształtowanie umiejętności dobrej komunikacji z innymi ludźmi, kształtowanie umiejętności podołania, rozumienia sytuacji problemowych i podejmowania odpowiedzialnych decyzji, kształtowanie umiejętności szukania pomocy, planowanie i realizowanie czasu wolnego, promocja zdrowego stylu życia, uświadamianie uczniom odpowiedzialności za ochronę własnego zdrowia, kształtowanie postaw sprzyjających podejmowaniu racjonalnych decyzji związanych z zażywaniem środków uzależniających, informowanie o szkodliwości używek, ich działaniu na organizm ludzki. Cele szczegółowe programu:
aktywizacja społeczności uczniowskiej w pracy profilaktycznej, uświadomienie uczniom pozytywnych i negatywnych znaczeń stresu, kształtowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych, wzmacnianie w uczniach poczucia własnej wartości, wiary w siebie i swoje możliwości, przypomnienie uczniom, iż każdy człowiek zasługuje na szacunek, kształtowanie postaw życzliwości i dobroci wobec innych ludzi, poznanie umiejętności potrzebnych w kontaktach społecznych, uświadomienie uczniom negatywnych skutków agresji, ukazanie schematu narastania agresji, uczenie radzenia sobie ze stresem oraz z przykrymi emocjami prowadzącymi do zachowań agresywnych, uczenie porozumiewania się oraz rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji, rozbudzanie zainteresowań uczniów własnym zdrowiem, rozwojem intelektualnym, społecznym i emocjonalnym, promowanie zachowań prozdrowotnych, ukazanie wartości życia i zdrowia, zapoznanie uczniów ze zdrowym stylem życia, uświadomienie, że warto "inwestować" w swoje zdrowie, przekazywanie wartości: człowiek jego zdrowie, godność, itp., zapoznanie z rodzajami uzależnień, dostarczenie informacji o tytoniu, alkoholu, narkotykach i substancjach uzależniających, zapoznanie z zagrożeniami wynikającymi z uzależnień oraz nabycie umiejętności właściwego zachowania się w przypadku kontaktu z narkotykami, alkoholem i nikotyną, zapoznanie z czynnikami, które mają wpływ na popadanie w nałóg, przedstawienie negatywnych skutków oddziaływania uzależnień na organizm człowieka z punktu widzenia medycyny, prawa, społeczeństwa, rodziny, względów ekonomicznych, uczenie, w jaki sposób mówić NIE narkotykom, nikotynie i alkoholowi, pogłębienie wiedzy na temat szkodliwości używek, rozbijanie błędnych przekonań i mitów dotyczących odurzania się, zapoznanie z prawami i mechanizmami rządzącymi człowiekiem uzależnionym, pogłębienie wiedzy o relacjach między uzależnionym a społeczeństwem, uwrażliwianie uczniów na problemy swoich kolegów, kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych, budowa pozytywnego obrazu siebie.
TEMATY ZAJĘĆ: 1. Stres - jak sobie z nim radzić? 2. Emocje - jak sobie z nimi radzić? 3. Kształtowanie prawidłowych relacji międzyludzkich. 4. Agresja i przemoc. Jak się im przeciwstawić? 4.1 Co to jest agresja i przemoc? 4.2 Jak sobie radzić z agresją i przemocą? 4.3 Gry i zabawy przeciwko przemocy. 5. Zdrowy styl życia. Organizowanie czasu wolnego. 6. Sprawy dla których warto żyć. 7. Uzależnienia. Poznajemy niebezpieczne dla zdrowia substancje. 8. Nikotynizm, dobry czy zły nawyk? 8.1 Palić, nie palić? O to jest pytanie? 8.2 Papierosom NIE. 9. Alkohol w życiu człowieka. 9.1 Prawda i mity o alkoholu. 9.2 Przyczyny i sutki sięgania po alkohol. 10. Narkotyki ich rodzaje i konsekwencje wynikające z przyjmowania. 10.1 Narkotyki, jak wyglądają? 10.2 Narkomania, czyli niewola na własne życzenie. 11. Skutki uzależnień, umiejętność reagowania na nie. 12. Sztuka odmawiania. 13. Konkurs plastyczny na temat uzależnień. 14. Uzależnienie to choroba, z którą sam sobie nie poradzisz. 15. Ewaluacja zajęć. Ankiety, pogadanki. Autor dobrej praktyki: Sylwia Jackiewicz