OFERTA ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH Z ZAKRESU PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ. PROGRAM PROFILAKTYCZNY- Nie ma dróg na skróty

Transkrypt

1 DOBRE ŻYCIE usługi terapeutyczne i edukacyjne mgr Szymon Kaliszuk Stoszowice 107; Ząbkowice Śl tel: kaliszuk-1980@tlen.pl OFERTA ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH Z ZAKRESU PROFILAKTYKI UZALEŻNIEŃ PROGRAM PROFILAKTYCZNY- Nie ma dróg na skróty Oferta działań profilaktycznych adresowana jest dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjum oraz szkół średnich. W zależności od grupy docelowej, zapotrzebowania oraz możliwości czasowych modyfikowane mogą być komponenty i moduły programu. Program może stanowić element lub rozszerzenie Programu Wychowawczego Szkoły oraz Szkolnego Programu Profilaktyki. Zajęcia mają charakter warsztatów z wykorzystaniem techniki dramy, pracy w zespołach i grupach. Elementy multimedialne wzbogacają treści podawczo- wykładowe. Odpowiednia dynamika pracy jak i kontrola procesu stanowią o atrakcyjności zajęć. Część praktyczna zapewnia kształcenie i ćwiczenie konstruktywnych zachowań. Celem szerszego i skuteczniejszego oddziaływania proponowane jest odrębne spotkanie z rodzicami (oprócz prezentowanych treści rodzic otrzyma odpowiednie materiały) i Radą Pedagogiczną. Przed rozpoczęciem i po zakończeniu działań przeprowadzane są badania ankietowo-ewaluacyjne. W celu podtrzymania i utrwalania efektów istnieje także możliwość konsultacji i wsparcia po zakończeniu programu. 1 S t r o n a

2 PODSTAWOWE CELE REALIZOWANEGO PROGRAMU Jednym z celów realizowanych działań jest opóźnianie inicjacji związanej ze środkami psychoaktywnymi (alkohol, narkotyki, dopalacze, nikotyna) oraz minimalizowanie i ograniczenia negatywnego wpływu ich używania wśród dzieci i młodzieży wkraczających w okres dojrzewania. To samo dotyczy również uzależniających zachowań behawioralnych (siecioholizm, hazard, fonoholizm, zaburzenia odżywiania). Należy w tym kontekście pamiętać, że wśród czynników wskazujących na ryzyko uzależnień znajduje między innymi właśnie wczesna inicjacja. Opóźnianie tego procesu oraz pomyślnie przebiegający proces dojrzewania i osiągania faz życiowych może skutecznie eliminować wspomniany czynnik. Program określa realne cele do osiągnięcia, a swoim działaniem obejmuje także osoby już korzystające z substancji lub uzależnione. W sferze poznawczej i behawioralnej ukazane zostaną negatywne wpływy związane z korzystaniem z substancji psychoaktywnych i destruktywnych zachowań. Jednak działania profilaktyczne nie tylko koncentrować się będą na dążeniu do zachowania abstynencji, a więc wytyczaniu negatywnie definiowanych celów, ale na budowaniu i treningu pomocnych umiejętności w kreowaniu i poszukiwaniu pozytywnej wizji własnego, sensownego życia. Wspierane są więc szeroko pojęte postawy prozdrowotne i profilaktyczne. Ważnym jest budowanie pozytywnego obrazu własnej osoby i skuteczności poprzez afirmację i odkrywanie indywidualnych potencjałów oraz odkrywanie indywidualnych ścieżek samorozwoju. Skutecznymi i wzmacniającymi prozdrowotne postawy mogą być następujące działania: trening konstruktywnych zachowań, ćwiczenie umiejętności zachowań asertywnych, umiejętności rozpoznawania wpływów społecznych skłaniających do używania substancji (znaczenie oddziaływań grup rówieśniczych), modelowanie pożądanych zachowań, przygotowanie młodych ludzi do realizacji zadań rozwojowych okresu dojrzewania, budowanie poczucia własnej wartości, zachęcanie rodziców do aktywnego włączania się w zachowania profilaktyczne (np. poprzez podejmowanie z ich dorastającymi dziećmi rozmów na określone tematy). Innym równie ważnym komponentem jest profilaktyka przemocy i mobbingu, w tym przemocy rówieśniczej oraz cyberbullying. Wiąże się to z tym, że wspomniany obszar może być czynnikiem korelującym z uzależnieniami. 2 S t r o n a

3 ZAŁOŻENIA TEORETYCZNE PROGRAMU Wśród założeń teoretycznych realizowanych działań profilaktycznych wymienić należy Teorię Społecznego Uczenia się Alberta Bandury, zgodnie z którą zachowania jednostek są tradycyjnie kształtowane przez warunkowanie sprawcze i reaktywne, ale także poprzez obserwacje i naśladowanie, czyli modelowanie. Dojrzewający człowiek może więc naśladować rodziców, rówieśników, idoli, bohaterów kultury masowej. Wyuczone, zarówno pozytywne jak i negatywne zachowania związane są z korzyściami wynikającymi z ich stosowania. Korekty i profilaktykę patogennych działań można dokonywać poprzez reorientację oraz nabywanie i wzmacnianie umiejętności służących w osiąganiu konstruktywnych, pro-rozwojowych celów życiowych. Konkretne aplikacje wspomnianych założeń teoretycznych, mają miejsce w poszczególnych elementach realizowanego programu profilaktycznego jak choćby w przeprowadzanych ćwiczeniach. Podejście nastawione na osobę (Person-centered approach) Carla R. Rogersa. Wedle tego kierunku pracy i doświadczenia przyjmuje się, że każda jednostka dysponuje potencjałem, który umożliwia zrozumienie samego siebie, zmianę sposobu pojmowania siebie, zmianę podstawowych postaw oraz zachowania kontrolowanego przez nią samą. Wspomniany potencjał można aktywizować poprzez tworzenie odpowiedniego klimatu zajęć i pracy. Innym ważnym elementem teoretycznym programu jest psychologia indywidualna Alfreda Adlera. Ten austriacki psycholog i pedagog wskazywał na proces budowania osobowości jako konfrontowanie i frustracje potrzeb między jednostką, a otoczeniem (społecznym, etycznym, biologicznym). Przeżywając i doświadczając niskiego poczucia wartości, człowiek dąży do osiągania mocy i przewagi w celach kompensacyjnych. Jednak błędnie pojętą strategią, w celu radzenia sobie z nieśmiałością czy też innymi deficytami w umiejętnościach społecznych, może być zażywanie substancji psychoaktywnej. Należy więc wzmacniać i rozpoznawać poczucie własnej wartości rezygnując z błędnych strategii kompensacyjnych. Wspomniane teoretyczne założenie również znajduje konkretyzacje w realizowanych działaniach profilaktycznych. Psychologiczna Koncepcja Rozwiązywania Problemów Życiowych opracowana przez prof. Mariana Kulczyckiego. Jest ona pomocna do pracy nad wzbudzaniem motywacji i inspirowaniu w osiągnięciu wielowymiarowego powodzenia życiowego. Określone zostają obszary i wskazane pozytywne cele służące rozwojowi takie jak: kształcenie poczucia skuteczności i wpływania na własne życie, przejęcie odpowiedzialności za własne życie, umiejętność odraczania gratyfikacji, rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego, umiejętność podejmowania decyzji oraz kierowania własnymi emocjami, umiejętności interpersonalne. 3 S t r o n a

4 W obszarze i module dotyczącym przemocy i mobbingu(w tym cyberbullyingu - cyberprzemocy)program korzysta między innymi z badań i danych zebranych przez dr Claire Monks (UNIVERSITY of GREENWICH) i dr Iain Coyne (NOTHINGAM UNIVERSITY). Opracowana przez tych autorów gruntowna i aktualna analiza zjawisk przemocowych oraz ich dynamiki, wskazuje na kierunki do prac w poszczególnych grupach młodzieży, z uwzględnieniem lokalnej specyfiki i uwarunkowań. CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU 1. Inicjowania aktywnych poszukiwań w budowaniu pozytywnej wizji własnego życia. 2. Rozumienie siebie, własnych uczuć i stanów emocjonalnych. 3. Trening konstruktywnych zachowań. 4. Budowanie i ćwiczenie zachowań oraz postaw asertywnych. 5. Trening poszukiwania rozwiązań. 6. Umiejętność radzenia sobie w sytuacji przemocy, cyberbullyingu (cyberprzemocy). 7. Przygotowanie młodych ludzi do realizacji zadań rozwojowych okresu dojrzewania. 8. Przedstawienie mechanizmu uzależnienia, szkodliwości oraz strat ponoszonych przez ludzi uwikłanych w przyjmowanie środków zmieniających świadomość (nikotyna,alkohol, narkotyki, leki, dopalacze i inne). 9. Opis mechanizmu uzależnień behawioralnych, szkodliwości oraz strat ponoszonych przez osoby uwikłane w uzależnienia behawioralne (siecioholizm, hazard, fonoholizm, zaburzenia odżywiania). 10. Rozpoznanie zagrożeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, dopalacze, nikotyna). 11. Rozpoznanie zagrożeń związanych z uzależnieniami behawioralnymi (siecioholizm, hazard, fonoholizm, zaburzenia odżywiania). 12. Opóźnianie inicjacji dotyczącej korzystania ze środków psychoaktywnych i zachowań ryzykownych. 13. Wzmocnienie czynników chroniących przed uzależnieniami takich jak: identyfikowanie i odpieranie presji społecznej, budowanie i odkrywanie pozytywnych norm rówieśniczych, osłabianie postaw pro-używkowych, osłabienie tendencji do podejmowania zachowań ryzykownych. 4 S t r o n a

5 14. Radzenie sobie z presją społeczną, rozwijanie umiejętności asertywnych. 15. Wskazanie rozwiązań dla osób już uzależnionych, eksperymentujących lub mających problem. 16. Identyfikacja mitów dotyczących uzależnień. 17. Prezentacja ram prawnych i konsekwencji prawnych związanych z uzależnieniami. 18. Ułatwianie komunikacji między rodzicami, a dorastającymi dziećmi. 19. Ułatwianie komunikacji interpersonalnej. 5 S t r o n a