Spis treści: Wprowadzenie Część I LOBBING I GRUPY INTERESU W PERSPEKTYWIE TEORETYCZNEJ Rozdział 1. Teorie integracji międzynarodowej wobec reprezentacji interesów grupowych - neofunkcjonalizm Wielkie teorie integracji europejskiej Funkcjonalizm i neofunkcjonalizm Neofunkcjonalistyczna wizja społeczeństwa jako gry sprzecznych interesów ZałoŜenie o kluczowej roli grup interesu w procesie integracji europejskiej. Rozdział 2. Neoinstytucjonalizm w badaniach reprezentacji interesów w Unii Europejskiej Formalne i nieformalne wymiary instytucji i instytucjonalizacji Dominacja perspektywy neoinstytucjonalnej w badaniach grup interesu w UE Relacje grup interesu z organami UE jako główny temat badań Inne wątki w analizach neoinstytucjonalnych nad grupami interesu Rozdział 3. Teoria racjonalnego wyboru i działań kolektywnych w badaniach grup interesu Działania kolektywne na poziomie Unii Europejskiej Struktury motywacji w działaniach kolektywnych europejskich interesariuszy Rozdział 4. Rzecznictwo interesów w perspektywie teorii wymiany i dostępu Teoria wymiany i model zaleŝności od zasobów Dobra dostępu w wymianie międzyorganizacyjnej Rozdział 5. Poza klasyczną oś neokorporatyzmu i pluralizmu Typy polityki grup interesu - podstawowe ustalenia W poszukiwaniu europejskiego modelu zapośredniczania interesów Rozdział 6. Koncepcja zarządzania wielopoziomowego w Unii Europejskiej Nowe podejście wobec procesu rozpraszania władzy w UE Grupy interesu w UE w teorii zarządzania wielopoziomowego Rozdział 7. Reprezentacja interesów w ujęciu teorii demokracji delibe-ratywnej MoŜliwości oferowane przez teorię demokracji deliberatywnej Teoria deliberacji w badaniach grup interesu w UE Część II PROCES FORMOWANIA SIĘ SYSTEMU REPREZENTACJI INTERESÓW W UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział 8. Ewolucja rzecznictwa interesów na szczeblu ponadnarodowym Ekspansja europejskiego lobbingu Współewolucja instytucji UE i grup interesu Ewolucja europejskich organizacji sektorowych ZróŜnicowanie europejskich interesariuszy
Rozdział 9. Liczba interesariuszy i struktura reprezentacji interesów w Unii Europejskiej Ogólna liczba grup interesu Grupy interesów ekonomicznych Organizacje pozarządowe i zespoły ekspertów Interesariusze prowadzący zawodową działalność lobbingową Reprezentacje interesów rozproszonych Rozdział 10. Uwarunkowania mobilizacji społecznej na poziomie Unii Europejskiej Od logiki członkostwa do logiki kosztów nieczłonkostwa Uwarunkowania zewnętrzne mobilizacji społecznej na poziomie UE Część III FORMY, KONFIGURACJE I STRUKTURY REPREZENTACJI INTERESÓW GRUPOWYCH W UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział 11. Interesy ekonomiczne: organizacje, koalicje, platformy Europejskie organizacje biznesu - wielość i róŝnorodność Europejskie federacje interesów ponadsektorowych BusinessEurope Europejski Okrągły Stół Przemysłowców - ERT EUROCHAMBRES Europejska Unia Rzemieślników oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw -UEAPME AmCham EU Europejskie stowarzyszenia sektorowe - proces fragmentaryzacji Charakterystyka europejskich stowarzyszeń sektorowych Fragmentaryzacja interesów sektorowych Platformy i sojusze - nowe formy reprezentacji interesów biznesu Rozdział 12. Rola biznesu w tworzeniu polityk europejskich - ERT jako "generator idei" Wpływ ERT na tworzenie programu jednolitego rynku europejskiego Elity gospodarcze - liderzy w tworzeniu programu jednolitego rynku Dylemat ERT: wizjoner gospodarki europejskiej czy manager polityczny? ERT jako promotor rozwoju gospodarki europejskiej ERT jako manager polityczny Rozdział 13. Europejskie organizacje ekologiczne i polityka ochrony środowiska w Unii Europejskiej Ewolucja polityki ochrony środowiska i dyskursu na temat ekologii Proces konsolidacji organizacji ekologicznych: od ruchów społecznych do instytucjonalizacji "Punkty dostępu" w procesie formułowania polityki ochrony środowiska Ekologiczni interesariusze - typy, profile, atrybuty Green 10 - wzrastająca siła Mocne strony koalicji Green 10 Finansowanie działalności europejskich organizacji ekologicznych Rozdział 14. "Zielone sojusze" - partnerstwo biznesu i ekologii
Od konfrontacji do tworzenia "zielonych sojuszy" Dlaczego tworzone są "zielone sojusze"? System "dóbr i zachęt" członkostwa Elementy składowe partnerstwa i ewolucja relacji Typy partnerstwa Ewolucja relacji między partnerami Odmienności i róŝnice między partnerami Rozdział 15. Organizacje interesów społecznych i publicznych - instytucjonalizacja odgórna Społeczeństwo obywatelskie jako ideologia Instytucjonalizacja odgórna - ramy prawne włączenia społeczeństwa obywatelskiego w kształtowanie polityk publicznych UE Specyfika grup interesów społecznych i publicznych Uwarunkowania rozwoju europejskich grup interesów społecznych i publicznych Rodzaje organizacji interesów publicznych i społecznych Ocena polityki Komisji Europejskiej wobec interesów społecznych i publicznych Rozdział 16. Europejskie organizacje związków zawodowych - między "logiką członkostwa" a "logiką wpływu" Europejskie federacje branŝowe ETUC - gigant uwięziony między "logiką członkostwa" a "logiką wpływu" Heterogeniczny charakter ETUC Etapy i uwarunkowania rozwoju ETUC Rozszerzenie UE jako szansa wzmocnienia pozycji ETUC ETUC jako lider polityczny? Od "logiki członkostwa" do "logiki wpływu" Jaka będzie przyszłość ETUC? Europejski dialog społeczny jako zinstytucjonalizowana forma wpływu partnerów społecznych Uczestnicy europejskiego dialogu społecznego Formy prowadzenia europejskiego dialogu społecznego Etapy w procesie instytucjonalizacji europejskiego dialogu społecznego Europejski dialog społeczny - stracone nadzieje mimo instytucjonalizacji? Rozdział 17. Interesy terytorialne/regionalne - od mobilizacji do instytucjonalizacji Regiony w zarządzaniu wielopoziomowym Formy reprezentacji interesów terytorialnych - mobilizacja i róŝnorodność. Przedstawicielstwa interesów terytorialnych Przedstawicielstwa regionów i władz lokalnych z nowych państw członkowskich UE Europejskie stowarzyszenia interesów terytorialnych Reprezentacja interesów terytorialnych w instytucjach UE Część IV LOCIETARENAE - INSTYTUCJE I PROCEDURY DOSTĘPU DLA GRUP INTERESU Rozdział 18. Komisja Europejska - bierny uczestnik czy aktywny krea tor europejskiego systemu zapośredniczania interesów? Kompetencje Komisji Europejskiej i ich znaczenie dla grup interesu Relacje między Komisją Europejską i grupami interesu Stosunki grup interesu z Komisją Europejską ze względu na jej zróŝnicowanie
funkcjonalne i hierarchiczne Polityka Komisji Europejskiej wobec grup interesu Rozdział 19. Parlament Europejski - obrońca interesów społecznych czy biznesu? Relacje Parlamentu Europejskiego z grupami interesu Znaczenie procedury współdecydowania dla grup interesu Rozdział 20. Konsultacje społeczne, czyli deliberacja w praktyce Deliberacja alternatywą dla wątlej demokracji przedstawicielskiej w UE Instytucjonalna struktura konsultacji w UE Pełzająca instytucjonalizacja polityki deliberatywnej Komisji Europejskiej Narzędzia i instrumenty deliberacji Komisji Europejskiej Otwarte konsultacje społeczne Konsultacje on-line Rozdział 21. Wpływ grup interesu na kształtowanie polityk publicznych w Unii Europejskiej Jak oszacować wpływ grup interesu w skali mikro? Wskaźnik prestiŝu i reputacji w ocenie wpływu grup interesu Ocena wpływu w kategoriach dostępu, wymiany i zaleŝności od zasobów Jaka jest podaŝ dóbr dostępu? Zapotrzebowanie na dobra dostępu Czym jest dostęp? Rozdział 22. Kampanie lobbingowe w sprawie pakietu energetycznoklimatycznego - czy starcie wszystkich ze wszystkimi? Istota sporu Konsultacje społeczne jako główne narzędzie włączenia interesariuszy w proces legislacyjny Grupy interesu uczestniczące w konsultacjach Komisji Europejskiej Typy interesariuszy i ich interesy Przedstawiciele producentów energii elektrycznej Interesariusze reprezentujący interesy odbiorców energii Stowarzyszenia ekologiczne Osobliwości procesu uchwalania pakietu energetyczno-klimatycznego Kontekst polityczny negocjacji Nadzwyczajne modyfikacje procedury współdecydowania RóŜnice w strategiach lobbingowych organizacji biznesu i stowarzyszeń eko logicznych w sprawie pakietu energetyczno-klimatycznego Strategie długoterminowe organizacji biznesu Strategie krótkoterminowe stowarzyszeń ekologicznych Lobbing polskich organizacji sektorowych w sprawie pakietu energetyczno- -klimatycznego Kampania lobbingowa Green Effort Group (Grupa G-6) w sprawie uchwalenia dyrektywy o systemie ETS Lobbing na poziomie krajowym Lobbing na poziomie UE Lobbing wobec prezydencji w UE Działania lobbystyczne wobec państw członkowskich UE Współpraca z mediami
Strategia argumentacyjna Sukces lobbingu Grupy G-6 Rozdział 23. Kampania lobbingowa w sprawie "rozporządzenia spirytusowego" - czy poraŝka polskich organizacji sektorowych? Przedmiot sporu Analiza sytuacji wyjściowej Nowa regulacja Strony konfliktu Zwolennicy przyjęcia w rozporządzeniu wąskiej definicji wódki Zwolennicy przyjęcia w rozporządzeniu szerokiej definicji wódki Analiza procesu politycznego - ścieŝki i punkty dostępu dla interesariuszy. Etap ustalania agendy politycznej Etap formułowania polityki/rozporządzenia Lobbing ekspercki i polityczny Rozporządzenie nr 110/2008 jako katalizator mobilizacji społecznej Wzorce neokorporatystyczne w reprezentacji polskich organizacji biznesu na poziomie UE Rozdział 24. Kampania w sprawie dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady - związki zawodowe jako ruch społeczny Przebieg procesu tworzenia podstaw dyrektywy usługowej Dyrektywa jako początek rewolucji na rynku usług w UE Mobilizacja organizacji biznesowych, związków zawodowych i organizacji po zarządowych Organizacje biznesu jako adwokaci uchwalenia dyrektywy Ugrupowania interesów społecznych jako kontestatorzy Przebieg kampanii - proces legislacyjny jako arena ścierania się odmiennych interesów Rezultaty kampanii - czyj sukces, czyja poraŝka? Część V INSTYTUCJONALIZACJA ZAAWANSOWANA, CZYLI W STRONĘ REGULACJI PRAWNYCH I ETYCZNYCH LOBBINGU W UNII EURO PEJSKIEJ Rozdział 25. CóŜ po regulacjach prawnych i etycznych lobbingu? Rozdział 26. Komisja Europejska - ewolucja od koncepcji otwartego dostępu do formalnej instytucjonalizacji Etapy procesu instytucjonalizacji polityki Komisji Europejskiej wobec grup interesu Obecna polityka Komisji Europejskiej wobec grup interesu Rejestr dla reprezentacji interesów Kodeks postępowania System kontroli i sankcji Prawa i obowiązki pracowników Komisji Europejskiej Rejestr jako kamień milowy w procesie instytucjonalizacji kontaktów Komisji Europejskiej z grupami interesu Grupy interesu i etyka - pojawiające się pytania i wątpliwości
Standardy przejrzystości w sferze publicznej jako czynnik róŝnicujący Rozdział 27. Parlament Europejski i grupy interesu - wczesna, ale płytka instytucjonalizacja Pierwsze uregulowania prawne i etyczne Parlamentu Europejskiego - poraŝki i sukcesy Kierunki debaty w Parlamencie Europejskim na temat prawnych i etycznych regulacji lobbingu Intergrupy w Parlamencie Europejskim - poza zasadą przejrzystości? Obecnie obowiązujące uregulowania lobbingu w Parlamencie Europejskim. Rozdział 28. Debata publiczna na temat uregulowania działalności lobbingowej na szczeblu Unii Europejskiej Europejska inicjatywa na rzecz przejrzystości jako katalizator debaty publicznej na temat uregulowania lobbingu Mobilizacja środowisk zwolenników i przeciwników ETI Odpowiedź innych instytucji UE na europejską inicjatywę na rzecz przejrzystości Niedokończona batalia, czyli więcej pytań niŝ odpowiedzi Rozdział 29. Czy moŝliwa jest jedna spójna polityka instytucji Unii Europejskiej wobec grup interesu? Odmienność ról i zadań głównych instytucji UE RóŜnice w podejściach do problemu legitymizacji instytucji UE Autonomia instytucji UE w regulowaniu spraw wewnętrznych wynikająca z postanowień traktatowych Odmienne oczekiwania wobec zasady jawności i przejrzystości w kontaktach z grupami interesu Rozdział 30. Lobbing w sprawie lobbingu Komisja Europejska i ALTER-EU jako kreatorzy debaty i strategii regulacji lobbingu Mobilizacja przeciwników regulacji, czyli jak lobbing rodzi więcej lobbingu. Efekty lobbingu na rzecz regulacji lobbingu Rozdział 31. Normy etyczne działalności lobbingowej w Unii Europejskiej Regulacje etyczne w instytucjach UE Regulacje organizacji działających w UE Kodeks postępowania SEAP Kodeks postępowania AALEP Kodeks postępowania EPACA Zakończenie Bibliografia Indeks nazwisk