Temat zajęć Klasa: III szkoły podstawowej (9-10 lat) Związek programem nauczania: energia, racjonalne korzystanie z energii, rozumienie praw rządzących przyrodą Czas trwania: Słowa kluczowe: 3 godziny wiatr, siła wiatru, rodzaje wiatru, odnawialne źródła energii, Treści i tło teoretyczne: Wiatr i energia wiatru jako odnawialne źródło energii, jego znaczenie i wykorzystanie. Znaczenie wiatru dla Ŝycia człowieka, roślin, zwierząt i Ziemi. Rodzaje wiatru, zabawy wizualizacyjne, ruchowe i edukacyjne ilustrujące wiatr. Inscenizacje, teatr chińskich i hiszpańskich cieni, plastyczna wizja wiatru zmierzająca do uzyskania odpowiedzi na pytanie jak wygląda wiatr. Cele edukacyjne: - Dziecko umie definiować pojęcia związane z wiatrem i sposobami wykorzystania siły wiatru przez człowieka. - Dziecko potrafi obserwować zjawiska przyrodnicze, operować terminami i pojęciami ekologicznymi. - Dziecko samodzielnie korzysta z informacji i łączy treści juŝ poznane z nowymi. - Dziecko zna znaczenie źródeł energii odnawialnej. - Dziecko umie za pomocą róŝnorodnych form ekspresji twórczej wyrazić swoje przeŝycia, marzenia, wyobraŝenia, uczucia i pomysły. Atmosfera nauczania: Zajęcia powinny być prowadzone początkowo w bibliotece, następnie w ogrodzie lub parku. Składają się one z kilku etapów, które uczestnicy powinny przejść samodzielnie bądź przy pomocy prowadzącego. Tłem do zabawy jest wcześniejszy udział dzieci w inscenizacji teatralnej wiersza (teatr chińskich cieni). Przygotowanie polega na wydzieleniu miejsc pracy
w terenie otwartym - ławki w parku, obok nich kosze wypełnione materiałami pomocniczymi. Prowadzący i dzieci ubrani są w koszulki z logo elektrowni wiatrowej. Środki dydaktyczne: Notatki i przybory do pisania, kartki z zadaniami, koszulki wiatrowe, szaliki, celofan, gazety, arkusze papieru, długie wstąŝki, markery, flamastry, tekst wiersza Danuty Wawiłow Jak wygląda wiatr, piosenka Agnieszki Osieckiej pt. Koncert, koncert, koncert jesienny na dwa świerszcze i wiatr w kominie, wycinanki z figurami do inscenizacji wiersza (teatr chińskich cieni), wiatraczki, balony, dyplomy Wiatru dla uczestników. Rzutnik światła, prześcieradło, sznur do bielizny, rekwizyty do przygotowania inscenizacji Siła wiatru i przedstawieniu jej w teatrze hiszpańskich cieni (aktorami są ludzie). Plan zajęć: Czas Etapy trwania 30 Wprowadzenie. Teatr chińskich cieni. Podział na grupy. 30 Arkusze z zadaniami dla kaŝdej z grup. 60 Praca nad przydzielonymi zadaniami. 60 Prezentacja wyników pracy kaŝdej z grup Przebieg zajęć: Czas Treści trwania 30 Wprowadzenie: Spotkanie rozpoczyna się w bibliotece miejskiej, formą powitania jest obrót kaŝdego dziecka wokół własnej osi z silnym zamachem ramion. Dzieci oglądają teatrzyk chińskich cieni pt, Jak wygląda wiatr? tekst wiersza : Danuta Wawiłow- Jak wyglada wiatr? Bardzo chciałbym wiedzieć! MoŜesz mi powiedzieć jak wygląda wiatr? MoŜe to jest ptak, co ma gniazdo w chmurach? Wielki jest jak góra, kiedy gubi pióra, z nieba sypie grad MoŜe to jest koń? Materiał wycinanki do inscenizacji wiersza (załącznik nr 1a,b,c,d), tekst wiersza (załącznik nr 2), koszulki z logo elektrowni wiatrowej,
Grzywę ma z płomieni, drzewa niby trawy chylą się ku ziemi, kiedy mknie przez świat MoŜe to jest chłopak, co ma osiem lat? Podział dzieci na cztery grupy, prowadzący stawia przed kaŝdą z grup problem ogólny: KaŜda z grup otrzymuje propozycje tematów do realizacji. Po wstępnym omówieniu strategii działania w zespołach członkowie grup wyruszają w plener, aby odpowiedzieć na pytanie i poszukać wiatru. Po zgromadzeniu materiałów z obserwacji i zdobyciu informacji jak wygląda wiatr przygotowują prezentacje malarskie, ruchowe, muzyczne i literackie. Po wykonaniu zostają nagrodzeni dyplomami wiatrowymi. Nazwy grup: 1. Huragany 2. Passaty 3. Mistrale 4. Powiewy 30 Arkusze z zadaniami dla kaŝdej z grup. Przydział i wyjaśnienie zadań. emblematy z nazwami grup (rodzaje wiatrów) 60 Grupa Huraganów Zadanie 1. Pozostańcie w bibliotece miejskiej pod opieką bibliotekarzy i wykorzystując wszystkie tu zgromadzone źródła przygotujcie prezentację następującego tematu: Sposoby wykorzystania siły wiatru jako odnawialnego źródła energii- elektrownie wiatrowe, wiatraki ich wygląd i praca. Wykorzystajcie teatr hiszpańskich cieni (moŝna udzielić informacji jak przygotować teatr hiszpańskich cieni). Pozostałe trzy grupy wychodzą do ogrodu (parku), gdzie przygotowany jest kosz z róŝnymi pomocami dydaktycznymi. ksiąŝki, komputer, internet, rzutnik światła,prześcieradło sznur do bieliznyrekwizyty do teatru hiszpańskich cieni
60 Grupa Passatów Zadanie 2. Zabawy z wiatrem - podczas pobytu w ogrodzieobserwacja kołyszących się na gałęziach liści, kwiatów na rabatce, a takŝe trzymanych w ręce chusteczek, wstąŝek i zrobionych z papieru wiatraczków- szukanie odpowiedzi na pytania: Skąd się bierze wiatr? Kto poruszał wiatrakami, chusteczkami? Opis wiatru w formie literackiego porównania pozytywnych i negatywnych skutków działania wiatru oparte na obserwacji- przygotowanie prezentacji. Np. pozytywne skutki: rozsiew nasiona, uruchamia wiatraki, popycha Ŝaglówki itd. negatywne: zniszczone wichurą lasy, domy trąby powietrzne, tornada. chusteczki, wstąŝki, papier, wiatraczki, notatniki, materiały piśmiennicze 60 Grupa Mistrali Zadanie 3 Zabawa Symfonia wiatrów - Wysłuchanie piosenki Agnieszki Osieckiej pt. Koncert, koncert, koncert jesienny na dwa świerszcze i wiatr w kominie -obserwowanie, słuchanie szumu wiatrów, szumu drzew i innych odgłosów i wykorzystanie kawałków papieru, balonów, papierów szeleszczących, prostych instrumentów perkusyjnych i materiałów do skomponowania symfonii wiatrów. Wybór dyrygenta, instrumentów własnoręcznie zrobionych i muzyków oraz przygotowanie koncertu. nagrania piosenki, papier, balony, celofan, instrumenty perkusyjne, 60 Grupa Powiewów Zadanie 4. Obserwacja skutków działania wiatru w ogrodzie oraz dotychczasowe doświadczenia dzieci w zakresie obserwacji skutków działania wiatru. Plastyczna wizja wiatru w technice kolaŝu ze zgromadzonych materiałów malarskich. Praca malarska wykonana na kartonie duŝego formatu o wymiarach 2mx 1,5 m. Temat pracy: Od powiewu do huraganu Karton o wymiarach 2mx1,5m: farby, bibuła, liście, gazety, 60 Wszystkie grupy spotykają się w bibliotece i następuje pokaz stworzonych przez nich prezentacji. Osoba prowadząca, dyskretnie animuje całe spotkanie edukacyjne. Końcowym wniosek z prezentacji dotyczy stwierdzenia, Ŝe uczestnicy potrafią rozpoznać i zrozumieć rolę wiatru w Ŝyciu człowieka i wpływu wiatru na środowisko przyrodnicze. KaŜdy z uczestników otrzymuje jako dowód uznania Dyplom Wiatru uprzednio zgromadzone materiały potrzebne do prezentacji wyników pracy grup, Dyplomy wiatru
Pomysł i opracowanie: dr Iwona Konopnicka, Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Raciborzu, Polska