PROGRAM SZKOLENIA KANDYDATÓW NA KIEROWCÓW Celem szkolenia jest przygotowanie kandydatów na instruktorów do prowadzenia nauczania kandydatów na kierowców. Szkolenie obejmuje zajęcia teoretyczne i praktyczne. Plan nauczania Kurs obejmuje: a) zajęcia teoretyczne w wymiarze 128 godzin, w tym: Temat 1: Wprowadzenie do metodyki badań psychologicznych: 1. cel badań: a. selekcja badanych b. edukacja badanych 2. okresowość badań uzasadnienie merytoryczne oraz prawne. Temat 2: Przepisy prawne regulujące zasady przeprowadzenia badań psychologicznych kierowców pojazdów silnikowych: 1. Kodeks Drogowy; 2. Kodeks Pracy; Temat 3: Kierowca pojazd droga: 1. charakterystyka pracy kierowcy zmienność rytmiki drogowej i ciągła czujność uwagi; 2. psychologiczny aspekt prowadzenia pojazdu szybkość źródłem niestabilności emocji; 3. wiek a praca kierowcy spadek dynamiki życiowej miarą przydatności do zawodu; 4. szczególna ostrożność świadomość ograniczeń zewnętrznych i wewnętrznych podstawą skutecznych przewidywań na drodze; 5. ograniczone zaufanie kierowcy do swoich możliwości dystans emocjonalny funkcją wiedzy na swój temat. Temat 4: Regulacyjna rola temperamentu teoria symulacji: 1. pojęcie reaktywności; 2. poziom optymalnego pobudzenia; 3. bierny-aktywny styl samoregulacji; 4. zmienna neurotyzmu a typ reaktywności;
5. indeks alfa miarą desynchronizacji zachowania Temat 5: Modalności reakcji psychomotorycznych: płynność reakcji; koordynacja wzrokowo-ruchowa; szybkość spostrzegania; koncentracja uwagi; poziom dynamiki i szybkość narastania krzywej zmęczenia; reakcja złożona z wyborem różnicowanie bodźców; ocena prędkości kątowej silnie skorelowana z manewrem wyprzedzania na drodze; wrażliwość na olśnienie i widzenie w mroku. Temat 6: Parametry funkcjonowania telereceptorów: wzrok: ostrość widzenia; stereoskopowe widzenie; rozróżnianie barw daltonizm; szerokość pola widzenia; zmysł równowagi zaburzenia w pracy móżdżku; receptor słuchu zaburzenia stereofonii. Temat 7: Człowiek jako układ autonomiczny: 1. dynamizm charakteru; 2. fazy zmienności charakteru; 3. parametry sztywne: tolerancja i podatność; 4. parametr niesztywny: odpowiedzialność; 5. sprzężenia zwrotne między układami autonomicznymi; 6. zachowanie a faza charakteru. Temat 8: Stabilizująca rola osobowości: Obliczalność i przewidywalność zachowania względem drugich ludzi zależy od: 1. samoświadomości; 2. samokontroli; 3. umiejętności adaptacji; 4. źródła motywacji;
5. empatii; 6. sumienności. Parametry te są wynikiem świadomych decyzji i celowego działania w oparciu o kryteria sensu i wewnętrznego ładu w zakresie wartości Temat 9: Moment etyczny we wzajemnych relacjach ludzi: ETYKA jest narastającą świadomością, że na końcu każdej mojej decyzji wcześniej czy później jest zawsze drugi człowiek. Wolność to wzajemne zobowiązanie. Naturalną granicą mojej wolności jest dokładnie takie samo prawo do wolności ze strony drugiego człowieka. Temat 10: Wychowująca rola instruktora i egzaminatora nauki jazdy: 1. norma kodeksowa a norma moralna; 2. ustawiczne uczenie się zmiana informacji w wiedzę; 3. prowadzenie pojazdu przyjemność czy fakt społeczny; 4. podstawy i warunki autorytetu i wiarygodności oddziaływania wychowawczego. Temat 11: Pedagogika jak nauka: Podstawowe pojęcia i działy pedagogiki. Naczelne zadania pedagogiki. Związek pedagogiki z psychologią, socjologią, filozofią, biologią. Głównie i najczęściej używane pojęcia: wychowanie, kształcenie, samokształcenie, nauczanie rozwinięcie pojęć Temat 12: Treści metody i organizacja pracy wychowawczej: Wpływ czynników kształtujących człowieka oraz przygotowujących do życia w społeczeństwie i pełnienia określonych zadań. Zasady współżycia i współpracy z innymi. Kształtowanie szacunku dla innych, poszanowania ich godności i wartości. Dążenie do możliwie wysokiego poziomu zawodowego zarówno w zakresie społeczno moralnym, zdrowotno fizycznym jak i umiejętności zawodowych. Dobór metod postępowania instruktora za pomocą których zamierza on pobudzać aktywność niezbędną w danej sytuacji. Metody wychowania. Temat 13: Instruktor jako nauczyciel i wychowawca: Odpowiedzialność instruktora jako wychowawcy przyszłych kierowców. Podkreślenie odpowiedzialności kierowcy za życie swoje i innych oraz za straty materialne. Specyfika procesu dydaktyczno wychowawczego. Kształcenie kierowców. Formy pracy wychowawczej wychowanie przez bezpośrednie oddziaływanie instruktora. Wychowanie przez przykład i obserwację zachowań i reakcje instruktora. Wychowanie przez stwarzanie odpowiednich sytuacji
wychowawczych. Cechy dobrego instruktora jako nauczyciela i wychowawcy. Temat 14: Podstawowe pojęcia dydaktyki: Struktura systemu dydaktycznego. Podstawowe pojęcia dydaktyki kształcenia zawodowego. Podstawy nauczania i uczenia się dorosłych. Motywacja kształcenia. Zagadnienia pamięci. Pamięć logiczna, mechaniczna, wzrokowa, słuchowa, ruchowa i dotykowa. Pojęcie uwagi i jej rodzaje. Temat 15: Pojęcie, przedmiot i zadania pedagogiki pracy: Pojęcie pedagogiki pracy. Specyfika pedagogiki pracy w kształceniu kierowców. Kształtowanie właściwego sposobu widzenia przyczyn wypadków drogowych. Dostosowanie kształcenia do wymagań stawianych przez ruch drogowy. Zależność bezpieczeństwa ruchu od warunków psychofizycznych i intelektualnych kierowcy. Kształtowanie właściwych postaw i właściwego sposobu widzenia przyczyn wypadków drogowych. Kształtowanie właściwego podejścia do przepisów ruchu drogowego. Stwarzanie sytuacji drogowych do systematycznego wykorzystania znajomości odpowiednich przepisów. Korelacja zajęć teoretycznych z przepisami ruchu drogowego z nauka jazdy. Temat 16: Pedagogiczne problemy kształceni kandydatów na kierowców: Pojęcie i działy andragogiki. Kurs jako organizacyjna forma nauczania. Podstawowe cele kursów przygotowujących słuchaczy do uzyskania prawa jazdy. Wpływ poziomu wykształcenia uczestnika kursu na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Temat 17: Zasady ogólne planowania pracy dydaktyczno wychowawczej: Plan pracy instruktora jako wytyczne działania uwzględniające cel i warunki działania wraz z doborem środków do realizacji wyznaczonego celu. Celowość, wykonalność, konsekwentność teoretyczna i praktyczna jako czynniki prawidłowej konstrukcji planu. Plan pracy kierownika ośrodka. Plan pracy instruktora. Temat 18: Ocena kwalifikacji kandydata na kierowcę: Rozpoznanie uczestników kursu w drodze pytań kontrolnych i rozmów ze słuchaczami. Ocena poziomu odbiorczego kursu w celu ustalenia wymiaru czasu szkolenia niezbędnego do osiągnięcia celów określonych w charakterystyce absolwenta. Podział tematyczny zajęć w poszczególnych kategoriach prawa jazdy. Podział wymiaru czasu szkolenia. Kolejność realizacji zajęć. Temat 19: Podstawy nauczania i uczenia się:
Zasady doboru treści nauczania. Podział tematyczny zajęć. Podział wymiaru czasu szkolenia. Kolejność realizacji zajęć. Ogniwa procesu nauczania. Stosowanie zasady poglądowości i jej wpływ na przyswajanie wiadomości i kształtowanie umiejętności dla osiągnięcia charakterystyki absolwenta określonej programem szkolenia. Użyteczność indukcyjnego toku nauczania. Rola systematyczności w procesie nauczania. Wiązanie teorii z praktyką. Temat 20: Zasady nauczania: Zasada poglądowości, przystępności, świadomego i aktywnego udziału osób szkolonych jako jedna z najważniejszych norm postępowania dydaktycznego w zróżnicowanej grupie słuchaczy kursu. Zasada systematyczności i jej reguły. Zasada trwałości wiedzy i umiejętności. Zasada wiązania teorii z praktyką jako warunek przydatności wiedzy teoretycznej w różnych sytuacjach drogowych. Temat 21: Kontrola i ocena wyników nauczania: Pojęcie kontroli i oceny. Funkcje kontroli i oceny. Zadania kontroli wiadomości i umiejętności. Metody kontroli. Indywidualizacja kontroli. Zalety i wady kontroli w postaci testów. Rola i zasady bieżącej kontroli w nauce. Kierowanie pojazdem. Rola egzaminu wewnętrznego jako sprawdzianu osiągnięcia celów określonych w charakterystyce absolwenta. Rola hospitacji w kierowaniu ośrodkami szkolenia i jej znaczenie dla doskonalenia pracy Temat 22: Metodyka nauczania praktycznego: Pokaz jako jedna z głównych metod nauczania umiejętności kierowania pojazdem oraz obsługi jego podzespołów. Czynniki wpływające na dobre wyniki pokazu. Ćwiczenia jako podstawowa forma nabywania i utrwalania umiejętności. Instruktaż jako forma słowna połączona z pokazem. Temat 23: Podział i funkcje środków dydaktycznych: Pojęcie środków dydaktycznych jako źródło bodźców. Podział środków dydaktycznych. Środki wzrokowe, słuchowe, wzrokowo-słuchowe. Funkcje środków dydaktycznych i ich wykorzystanie Temat 24: Podstawy samokształcenia: Pojęcie samokształcenia. Podstawowe warunki skutecznego samokształcenia. Organizacja i ukierunkowanie samokształcenia. Źródła samokształcenia. Trudności i błędy w samokształceniu. Znaczenie samokształcenia w doskonaleniu pracy kierowcy szczególnie wobec zmian dokonywanych w prawie o ruchu drogowym. Temat 25: Metody nauczania:
Pojęcie metody nauczania. Klasyfikacja metod nauczania i ich charakterystyka. Pogadanka, dyskusja, wykład, opis, wyjaśnienie oraz pokaz instruktażu w nauczaniu praktycznym. Temat 26: Niepowodzenia dydaktyczne na kursie kandydatów na kierowców: Przyczyny niepowodzeń w nauczaniu teoretycznym i praktycznym i sposoby ich usuwania. Rola indywidualizacji metod nauczania jako czynnik zapobiegający niepowodzeniom dydaktycznym Temat 27: Metodyka nauczania przedmiotów teoretycznych: Elementy programu w nauczaniu teoretycznym i praktycznym i sposoby ich usuwania. Rola indywidualizacji metod nauczania jako czynnik zapobiegający niepowodzeniom dydaktycznym Temat 28: Etyka zawodu instruktora: Przedmiot i podstawowe pojęcie etyki. Niepisane normy etyki. Etyka zawodowa jako zespół norm i ocen moralnych obowiązujących w usługach motoryzacyjnych. Etyka zawodowa instruktora w nauczaniu i wychowaniu kandydata na kierowcę. Temat 29: Podstawy i zadania fizjologii pracy: Wpływ niekorzystnych warunków środowiska pracy kierowcy na przebieg prawidłowych, fizjologicznych czynności ustroju. Kultura i higiena pracy. Organizacja stanowiska pracy w pojeździe samochodowym. Organizacja pracy w sali dydaktycznej. Właściwe stosunki międzyludzkie w ośrodku szkolenia. Temat 30: Powtórzenie i utrwalenie materiału nauczania (konwersatorium). Temat 31: Prawo o ruchu drogowym: Zachowanie ostrożności i właściwości postawy w stosunku do innych uczestników ruchu. Temat 32: Prawo o ruchu drogowym: Zachowania bezpiecznych prędkości i odstępów pomiędzy pojazdami podczas jazdy w różnych warunkach atmosferycznych i po różnych nawierzchniach. Temat 33: Prawo o ruchu drogowym: Zagrożenia związane z ruchem drogowym, m. In.: prowadzeniem pojazdu w różnych warunkach widoczności, niedoświadczeniem innych uczestników ruchu, podczas przewozu osób i ładunków.
Temat 34: Prawo o ruchu drogowym: Omówienie zagadnień, których znajomość powinna być sprawdzana na kursie dla kandydatów na kierowców. Temat 35: Prawo o ruchu drogowym: Omówienie zagadnień występujących w pytaniach egzaminacyjnych stosowanych na egzaminie teoretycznym dla kandydatów na kierowców. Temat 36: Prawo o ruchu drogowym: Powtórzenie i utrwalenie materiału nauczania. Temat 37: Technika kierowania i obsługa pojazdu: Przygotowanie do jazdy oraz zasady używania mechanizmów sterowania pojazdem. Temat 38: Technika kierowania i obsługa pojazdu: Bezpieczne prowadzenie pojazdu i wykonywanie manewrów na drodze. Temat 39: Technika kierowania i obsługa pojazdu: Zachowanie wobec innych uczestników ruchu. Temat 40: Technika kierowania i obsługa pojazdu: Przewidywanie rzeczywistych i potencjalnych zagrożeń na drodze oraz skuteczne na nie reagowanie. Temat 41: Technika kierowania i obsługa pojazdu: Temat 42: Technika kierowania i obsługa pojazdu: Zasady wykonywania czynności kontrolno-obsługowych pojazdu, z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska. Temat 43: Bezpieczeństwo ruchu drogowego: Organy administracji państwowej zajmujące się problematyką ruchu drogowego i ich zadania. Temat 44: Bezpieczeństwo ruchu drogowego: Znaczenie aktów prawnych odnoszących się do kierujący pojazdami.
Temat 45: Bezpieczeństwo ruchu drogowego: Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w kraju i województwie. Temat 46: Bezpieczeństwo ruchu drogowego: Zatrzymywanie i cofanie uprawnień do kierowania pojazdami; kontrola ruchu drogowego oraz sankcje, ubezpieczenia Temat 47: Zasady prowadzenia ośrodka szkolenia: 1. Rozpoczęcie działalności ośrodka szkolenia; 2. Rozpoczęcie pracy instruktora. Temat 48: Zasady prowadzenia ośrodka szkolenia: Zarządzanie ośrodkiem szkolenia; Prowadzenie dokumentacji; Nadzór. Temat 49: Praktyka instruktorska - teoria: b) zajęcia praktyczne praktyka instruktorska w wymiarze co najmniej 80 godzin zegarowych. Zajęcia praktyczne obejmują zajęcia prowadzone na placu manewrowym i w ruchu drogowym. Po zakończonym szkoleniu podstawowym przeprowadzany jest egzamin wewnętrzny zgodnie z zasadami przeprowadzania egzaminu państwowego. Szkolenie kandydatów na instruktorów kat. C może rozpocząć osoba, która posiada: Prawo jazdy kat. C co najmniej 3 lata; Posiada co najmniej średnie wykształcenie; orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem; orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań; orzeczenie o niekaralności. Zajęcia teoretyczne w wymiarze 4 godzin Zajęcia praktyczne w wymiarze 80 godzin(praktyka instruktorska)
Szkolenie kandydatów na instruktorów kat. D może rozpocząć osoba, która posiada: Prawo jazdy kat. D co najmniej 3 lata; Posiada co najmniej średnie wykształcenie; orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem; orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań; orzeczenie o niekaralności. Zajęcia teoretyczne w wymiarze 4 godzin Zajęcia praktyczne w wymiarze 75 godzin.(praktyka instruktorska)