Konkurencja monopolistyczna Dr inż. Anna Kowalska-Pyzalska Prezentacja oparta na: http://www.swlearning.com/economics/mankiw/mankiw3e/powerpoint_micro.html
Cechy: Wielu sprzedawców Zróżnicowane produkty Łatwość wejścia i wyjścia z rynku Rynki mają część atrybutów konkurencji doskonałej i część monopolu.
Wielu sprzedawców Wiele firm konkurujących o tych samych klientów. Przykłady: książki, płyty CD, filmy, gry komputerowe, restauracje, meble, słodycze, etc.
Brak barier wejścia i wyjścia Liczba firm na rynku dostosowuje się do momentu, kiedy zysk ekonomiczny jest równy zero.
Zróżnicowanie produktów Każda z firm produkuje i sprzedaje produkt, chociaż trochę różniący się od konkurencji. Firmy nie są biorcą cen, mają opadającą krzywą popytu. https://commons.wikimedia.org/wiki/file:toothbrush_x3_2005 0716_002.jpg
http://www.slideshare.net/tutor2u/oligopoly-the-kinkeddemand-curve
Podobieństwa do konkurencji doskonałej: istnienie wielu małych firm oraz swoboda wejścia i wyjścia z gałęzi. Różnice w stosunku do konkurencji doskonałej: każde z przedsiębiorstw ma do czynienia z opadającą krzywą popytu. Produkty różnych firm tworzących daną gałąź są bowiem mniej lub bardziej zindywidualizowane i zróżnicowane.
Krótki okres czasu Krótkookresowy zysk nadzwyczajny zachęca kolejne firmy do wchodzenia na rynek: Rośnie ilość oferowanych produktów. Firmy już będące na rynku obserwują obniżenie popytu. Krzywa popytu firm będących już na rynku przesuwa się w lewo; obniżenie popytu zmniejsza zysk.
Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning (a) Firma osiągająca zysk cena MC ATC cena ATC zysk Demand MR 0 ilość maksymalizująca zysk ilość
Krótki okres czasu Z kolei krótkookresowe straty zachęcają firmy do wyjścia z rynku: Zmniejsza się ilość oferowanych produktów. Firmy które zostają obserwują zwiększony popyt. Ich krzywa popytu przesuwa się w prawo i firmy obserwują zysk.
Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning (b) Firma mająca straty cena strata MC ATC ATC cena MR Demand 0 ilość równowagi ilość
Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning cena Firmy wchodzą i wychodzą z rynku dopóki nie jest osiągnięta równowaga (zerowy zysk ekonomiczny). MC ATC P = ATC 0 MR Ilość równowagi Demand ilość
Konkurencja monopolistyczna krótki okres czasu P1 P2 ATC0 Q2 MR Q1 MC ATC D MRi D W krótkim okresie czasu mamy funkcję popytu D (popyt postrzegany przez firmę), stąd: optymalny poziom produkcji to: MRi = MC (produkcja = Q1, cena P1) Zyski wynoszą: Q1 x (P1-ATC0) Zyski przyciągają nowych producentów i powodują przesunięcie krzywych popytu wszystkich przedsiębiorstw w lewo (obiektywna krzywa popytu D ).
Konkurencja monopolistyczna długi okres czasu P1 ATC=P2 ATC0 Q2 MR Q1 MC ATC D MRi D W długim okresie konkurencja między istniejącymi producentami oraz możliwość pojawienia się nowych konkurentów eliminują możliwość osiągania zysku nadzwyczajnego. Przy optymalnej skali produkcji (MR = MC) następuje zrównanie utargu przeciętnego z kosztem przeciętnym (ATC=P2). Jest to równowaga w punkcie styczności każde z przedsiębiorstw osiąga zysk księgowy, lecz nie ma zysków nadzwyczajnych i nie ponosi strat. Nie ma dalszych wejść do gałęzi ani wyjść z niej.
Cechy: Jak w monopolu, cena przewyższa koszt. MC=MR. MR < P. Jak na rynku doskonale konkurencyjnym P=ATC. Brak barier wejścia prowadzi do zerowego zysku ekonomicznego.
Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning (a) Konkurencja monopolistyczna (b) Konkurencja doskonała cena cena MC ATC MC ATC P P = MC P = MR (krzywa popytu) MR popyt 0 wielkość produkcji efektywna skala ilość 0 Wielkość produkcji = Efektywna skala Na rynku konkurencji doskonałej firmy produkują kiedy ATC jest w minimum. Przy konkurencji monopolistycznej wielkość produkcji jest poniżej efektywnej skali produkcji. ilość
Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning (a) Konkurencja monopolistyczna (b) Konkurencja doskonała cena cena MC ATC MC ATC nadwyżka MC P P = MC P = MR (krzywa popytu) MR popyt 0 Wielkość produkcji ilość 0 Wielkość produkcji P = MC, na rynku konkurencji doskonałej; P > MC na rynku konkurencji monopolistycznej. Ponieważ P > MC, każda dodatkowo sprzedana jednostka produktu zwiększa zysk firmy monopolistycznej. ilość
Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning (a) Konkurencja monopolistyczna (b) Konkurencja doskonała cena cena MC ATC MC ATC nadwyżka MC P P = MC P = MR (krzywa popytu) MR Demand 0 wielkość produkcji efektywna skala ilość 0 Wielkość produkcji = Efektywna skala ilość Nadwyżka zdolności produkcyjnej
Ponieważ P > MC, istnieje strata społeczna, podobna jak przy monopolu. Liczba firm na rynku może nie być doskonała z punktu widzenia dobrobytu społecznego: firm może być za dużo lub za mało.
Konsumenci zyskują część nadwyżki konsumenta poprzez wprowadzenie nowego produktu oraz poprzez wejście nowych firm na rynek. Wraz z wejściem nowych firm, firmy już działające tracą (mniejszy popyt i zyski), stąd dla firm istniejących już na rynku oznacza to zmniejszenie nadwyżki producenta.
W konkurencji monopolistycznej głównym sposobem walki jest różnicowanie produktu (a nie konkurencja cenowa). Specyfika oferty pozwala na pobieranie cen różniących się nieco od cen konkurentów, bez ryzyka utraty wszystkich klientów. - Różnicowanie produktu dotyczy cech jakościowych: marki produktu, opakowania, lokalizacji sprzedaży, usług naprawczych, remontowych, etc. - promocja sprzedaży, w tym reklama Celem różnicowania produktów jest przesunięcie krzywej popytu na produkty przedsiębiorstwa w prawo by sprzedać więcej za tą samą cenę
Jeśli firmy sprzedają zróżnicowane produkty i żądają P > MC, każda firma chce reklamą zachęcić konsumentów to zakupu swojego produktu. Firma sprzedające zróżnicowane produkty wydają na reklamę ok. 10-20% swoich przychodów!
Krytycy uważają, że nazwy marek mylą klientów, ponieważ powodują błędne założenia konsumentów o istnieniu różnic między produktami. Z kolei ekonomiści uważają, że nazwy marek są użyteczne dla konsumentów: Dostarczają informacje o jakości produktów Dają firmą powód by dbać o jakość.
http://www.tutor2u.net/economics/reference/top ical-examples-of-price-discrimination
http://www.tutor2u.net/economics/blog/unit-3-microexamples-of-price-discrimination-in-action
Rynek konkurencji monopolistycznej charakteryzuje się: dużą ilością firm, zróżnicowanymi produktami i brakiem barier wejścia i wyjścia z rynku. Przy równowadze na tym rynku firmy mają nadwyżkę ceny nad kosztami marginalnymi oraz nadwyżkę zdolności produkcyjnych.
27