Praktyka zawodowa Kierunek: Pielęgniarstwo studia pomostowe



Podobne dokumenty
I. ZałoŜenia programowo organizacyjne praktyk. II. Praktyka z zakresu przedmiotu: Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych,

I. ZałoŜenia programowo-organizacyjne praktyk

Warunkiem podjęcia praktyki jest pozytywny wynik zaliczenia ( semestr 2) /egzaminu (semestr 3) z przedmiotu Interna i pielęgniarstwo internistyczne.

Program praktyki z Podstaw piel gniarstwa w Karkonoskiej Pa stwowej Szkole Wy

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

Program praktyki w Kolegium Karkonoskim w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo

WYŻSZA SZKOŁA EKONOMII i PRAWA im. prof. Edwarda Lipińskiego

ćwiczeń i zajęć praktycznych z przedmiotu. Praktyka powinna być realizowana w oddziałach opieki paliatywnej lub hospicjach.

Prowadzi poradnictwo w zakresie samoopieki pacjentów w chorobach wewnętrznych

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Podstawowa opieka zdrowotna

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne

Zajęcia praktyczne 80 Zajęcia praktyczne 10 Praktyka zawodowa 80 Praktyka zawodowa A-70;C-110 D-90. zajęcia. Seminaria/ praktyczne

Program zajęć praktycznych i praktyk zawodowych Kierunek: Pielęgniarstwo studia pierwszego i drugiego stopnia

TREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok II semestr III

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku. Pierwszego stopnia (licencjackie) Praktyczny. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Zakres zadań pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej

Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku. Pierwszego stopnia (licencjackie) Praktyczny. Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne

4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne. Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela

TREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok III semestr V

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

1. Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki. 1) Rozpoznawanie, ocena i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym podopiecznych.

SYLABUS na studiach podyplomowych. Nazwa studiów podyplomowych. Interdyscyplinarna Opieka Psychogeriatryczna

1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: Pierwszy stopień. 5. Poziom kształcenia

Praktyka zawodowa z Anestezjologii i pielęgniarstwa w zagrożeniu życia Studia stacjonarne

Wykład 35 Wykład A-20; C-20; D-20. praktyczne Suma 370 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta

4. Zasady gromadzenia danych. 6. Udział pielęgniarki w terapii pacjentów

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

INSTYTUT OCHRONY ZDROWIA

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach W - 25 C - 0 L - 0 ZP- 0 PZ- 8 0

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH W WYBRANYCH SPECJALIZACJIACH KLINICZNYCH

Sylabus na rok 2013/2014

Medycyna rodzinna - opis przedmiotu

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia. Choroby wewnętrzne i pielęgniarstwo internistyczne - wykłady

Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych - opis przedmiotu

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Zajęcia praktyczne. Seminaria/ Suma 380 Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta. Zajęcia praktyczne

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013

TREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok II semestr III

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI. KIERUNEK TERAPIA ZAJĘCIOWA studia I stopnia

C.U42 Ocenia środowisko nauczania i wychowania w zakresie rozpoznawania problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży.

Załącznik nr 3. Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: WYŻSZA SZKOŁA REHABILITACJI W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI

CHIRURGIA I PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

TREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok II semestr III. Pielęgniarstwo położniczo ginekologiczne

godz.:0 ECTS:0 godz.:5 ECTS:0,2 Samodzielne studiowanie tematyki 0 5

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu kształcenia (kierunku)

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI. KIERUNEK TERAPIA ZAJĘCIOWA studia I stopnia

PEDIATRIA I PIELĘGNIARSTWO PEDIATRYCZNE

4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne. semestr Rodzaj zajęć Wykład 35 Wykład A, B - 20, C - 20; D - 20, E - 20

Załącznik nr 4. Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: WYŻSZA SZKOŁA REHABILITACJI W WARSZAWIE WYDZIAŁ REHABILITACJI

CHOROBY WEWNĘTRZNE I PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE

PAKIET SAMOKSZTAŁCENIOWY Z PIELĘGNIARSTWA INTERNISTYCZNEGO DLA STUDENTÓW II ROKU WNoZ KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO- STUDIA STACJONARNE I STOPNIA

mgr Ewa Pisarek Zajęcia praktyczne (W) (Ć) (L) (S) (Zp) Samokształcenie (Sk) laboratoryjne IV 40 2

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012

TREŚCI MERYTORYCZNE PRAKTYK ZAWODOWYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok I semestr II

Zajęcia praktyczne. Seminaria/ Suma Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Praca własna studenta. Zajęcia praktyczne.

Podstawy kliniczne i opieka pielęgniarska w chorobach narządów zmysłów Pielęgniarstwo

PROGRAM KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO

Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu

NAUKI W ZAKRESIE OPIEKI SPECJALISTYCZNEJ Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

TREŚCI MERYTORYCZNE ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO I STOPNIA. rok I semestr II

OGÓŁEM LICZBA GODZIN -35 godz. ROK II SEMESTR III 35 godz.

Pielęgniarstwo. dr n med. Halina Doroszkiewicz mgr Agnieszka Zahorowska. Kod przedmiotu P-1-P-GPG studia stacjonarne w/zp.

Onkologia - opis przedmiotu

4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne 5 Rok studiów, semestr Suma 380

Wykaz świadczeń zdrowotnych będących przedmiotem kształcenia szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa geriatrycznego

Ortopedia i ortopedia dziecięca z traumatologią i elementami rehabilitacji. narządu ruchu - opis przedmiotu

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2018/ /23 r.

PLAN I RAMOWY PROGRAM PRAKTYK

Opis modułu kształcenia

modułu kształcenia 1. Nazwa jednostki Kod przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: 5. Poziom kształcenia

CZYNNOŚCI WYKONYWANE PRZEZ PIELĘGNIARKĘ BEZ ZLECENIA LEKARSKIEGO 6

Choroby wewnętrzne - gastroenterologia Kod przedmiotu

TEMATY KURSU: 1. Psychologiczno pedagogiczny:

ćwiczenia 25, ćwiczenia 20, Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta

KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA

Dziennik Ustaw 4 Poz ZAKRES ZADAŃ PIELĘGNIARKI PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ I POŁOŻNEJ PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ CZĘŚĆ I

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH DLA ZAWODU OPIEKUN MEDYCZNY

zna epidemiologię, etiopatogenezę, obraz kliniczny i metody leczenia chorób układu krążenia;

AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO im. JERZEGO KUKUCZKI w KATOWICACH WYDZIAŁ FIZJOTERAPII KIERUNEK FIZJOTERAPIA pięcioletnie studia magisterskie

Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne modułu/przedmiotu. 4 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne 5 Rok studiów, Rok III, sem.

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Neurologia i pielęgniarstwo neurologiczne

PRAKTYKA ZAWODOWA Opiekun medyczny II semestr 4 tygodnie, 160 godzin

SYLABUS CYKL KSZTAŁCENIA Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów. Fizjoterapia Studia I stopnia Niestacjonarne

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

Poziom i forma studiów. studia I stopnia stacjonarne. Pielęgniarstwo. Ścieżka dyplomowania: Pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu: OS-CHiPCH

prof. dr hab. P. Pawłowski (wykład) dr n. med. Z. Foryś (wykład) dr n. med. Z. Foryś (zajęcia praktyczne)

PROGRAM PRAKTYK ZAWODOWYCH KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO- STUDIA II STOPNIA (magisterskie)

Opis modułu kształcenia

REGULAMIN KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO NA KIERUNKU PIELĘGNIARSTWO

Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019

Opis modułu kształcenia

1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych. Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych

Podstawy geriatrii - opis przedmiotu

Instytut Ochrony Zdrowia Zakład Fizjoterapii. doc. dr Ewa Kamińska. E mail: sportiva@interia.pl

Transkrypt:

Praktyka zawodowa Kierunek: Pielęgniarstwo studia pomostowe Ogólne cele kształcenia: doskonalenie umiejętności doboru metod i sposobów pielęgnowania w zależności od stanu zdrowia pacjenta doskonalenie umiejętności organizowania pracy własnej, współpracy, współdziałania w zespole; nabywanie umiejętności samodzielnego podejmowania decyzji kształtowanie właściwej postawy zawodowej Zakres zadań i czynności studentki: - obserwację stanu zdrowia pacjenta- wyglądu, zachowania, aktywności, wykonywanie pomiarów tętna, oddechu, ciepłoty ciała, wagi, wzrostu, słuchu oraz udokumentowanie; - czynności higieniczno- pielęgnacyjne- słanie łóżka, toaletę pacjenta lub pomoc przy jej wykonaniu, toaletę jamy ustnej, czesanie, mycie głowy, zmianę ułożenia, toaletę przeciwodleżynową, nacieranie, oklepywanie, zmianę bielizny pościelowej i osobistej, podawanie basenów i kaczek, karmienie, pojenie, gimnastykę oddechową, pomaganie w uruchomieniu i poruszaniu się; - czynności diagnostyczne- przygotowanie chorego do badań diagnostycznych, pobieranie prób do badań diagnostycznych- krwi, moczu, kału, plwociny, wymazów z gardła i nosa, wykonywanie EKG; - komunikowanie się, zbieranie wywiadu pielęgniarskiego od chorego, rodziny i opiekunów, prowadzenie edukacji zdrowotnej, organizowanie czasu wolnego pacjenta, przygotowywanie sprawozdań, raportów, dokumentowanie; - czynności pielęgnacyjno-lecznicze- podawanie zgodnie ze zleceniem lekarskim leków drogą doustną, naskórną, doodbytniczo, wykonywanie wstrzyknięć śródskórnych, podskórnych, domięśniowych, dożylnych, podawanie tlenu, wykonywanie okładów, inhalacji, stawianie baniek, asystowanie przy zabiegach diagnostycznych i leczniczych, przygotowanie zestawów do zabiegów, stolika zabiegowego, bandażowanie, wlewy doodbytnicze, lecznicze i oczyszczające W wyniku praktyki student powinien umieć w szczególności : - opisać stan zdrowia pacjenta; - opracować plan opieki pielęgniarskiej; - gromadzić informacje o sytuacji zdrowotnej pacjenta, dokonywać analizy i selekcji - informacji, wnioskować - wykonywać czynności higieniczno-pielęgnacyjne, pielęgnacyjno-lecznicze, - usprawniające; - umieć porozumiewać się z pacjentem i współpracownikami; - organizować stanowisko pracy, organizować pracę w czasie dyżuru, organizować współpracę. Warunki zaliczenia praktyki zawodowej określa regulamin studiów oraz Uchwały 24/04 z dnia 18 listopada 2004 Krajowej Rady Akredytacyjnej Szkolnictwa Medycznego w sprawie zasad zaliczania zajęć praktycznych i praktyk zawodowych na studiach zawodowych na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, które mogą trwać krócej niż 6 semestrów. 1

A. Program praktyki zawodowej Program praktyki zawodowej z Promocji zdrowia w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo organizacyjne praktyk Praktyka z zakresu przedmiotu: Promocja zdrowia, śródsemestralna (nieciągła) trwa: typ A-25 godzin, (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w publicznych i niepublicznych zakładach podstawowej opieki zdrowotnej w palcówkach oświatowych według terminarza praktyk na dany rok. II. Cele praktyki: 1. Ogólne i szczegółowe Zapoznanie studenta z zadaniami i rolą pielęgniarki promującej zdrowie w środowisku szkolnym, rodzinnym i w zakładach opieki zdrowotnej Kształtowanie umiejętności rozpoznawania zagrożeń zdrowotnych w różnych środowiskach oraz podejmowania działań edukacyjnych na rzecz promocji zdrowia w poszczególnych okresach życia Wykorzystanie wiedzy studenta diagnozowania do umiejętnego potrzeb zdrowotnych społeczeństwa oraz przeprowadzania edukacji zdrowotnej z uwzględnieniem współpracy określonych środowisk w zakresie promocji zdrowia. 2. Treści kształcenia: Zasady budowania programów zdrowotnych z zakresu profilaktyki i edukacji zdrowotnej Działania pielęgniarki obejmującej współpracę z dziećmi i młodzieżą szkolną, kadrą pedagogiczną,rodzicami w zakresie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Identyfikacja potrzeb zdrowotnych w rodzinie w zależności od wieku i stanu zdrowia. Rozpoznawanie problemów wybranych środowisk. Ustalenie i zrealizowanie programu promocji zdrowia 3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyki student powinien: Potrafi zróżnicować główne zagrożenia zdrowotne oraz zna sposoby ich zwalczania. W edukacji zdrowotnej wykorzystuje znajomość zasad planowania działań profilaktycznych w aspekcie : wieku, uwarunkowań społeczno-ekonomicznych, stylu i jakości życia. Zna zadania pielęgniarki w procesie promowania zdrowia w różnych środowiskach. Potrafi określić diagnozę wyjściową, cel i zadania programu profilaktyki oraz przygotować i przeprowadzić edukację zdrowotną w wybranym środowisku. Posiada umiejętność dobrej współpracy z odbiorcami programu promocji zdrowia, motywując do modyfikacji zachowań zdrowotnych 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec pacjentów i ich rodzin. 2

III. Literatura: 1) podstawowa: 1. red. A. Andruszkiewicz,M. Banaszkiewicz: Promocja zdrowia dla studentów studiów licencjackich kierunku pielęgniarstwo i położnictwo,t I, T II, PZWL, Warszawa 2010 2. J.B. Karski : Praktyka i teoria promocji zdrowia wybrane zagadnienia, Ce De Wu, Warszawa 2003 3. red.f. Lwow, A.Milewicz : Promocja zdrowia podręcznik dla studentów i lekarzy rodzinnych Urban & Partner, Wrocław 2004 4. J.B. Karski : Promocja zdrowia, PZWL, Warszawa 2001 5. Narodowy Program Zdrowia.Biuro Przekształceń Systemowych w Ochronie zdrowia.warszawa 2005 6. J. Barański : Zdrowie i choroba.wydawnictwo Atut, Wrocław 2002 7. Zdrowie 21.Zdrowie dla wszystkich w XXI wieku. Wydawnictwo Vesalius,Warszawa-Kraków 2001 2) uzupełniająca: 1. Tobiasz-Adamczyk B.: Wybrane elementy zdrowia i choroby, WUJ, Kraków 2000 2. J. Formański : Psychologia środowiskowa, PZWL, Warszawa 2004 3. A. Jethon,A.Grzybowski :Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa, PZWL, Warszawa 2000 4. M.Kwiatkowska-Łozińska : Żyj bezpiecznie i zdrowo program profilaktycznowychowawczy edukacji zdrowotnej Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, 2007 IV. Warunki i formy zaliczenia praktyki - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki; - Student jest zobowiązany do systematycznego wypełniania Dziennika praktyki zawodowej; - Zaliczenie praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyk zawodowych, opinii opiekuna praktyki zatwierdzonej przez Dyrektora Centrum oraz indywidualnej rozmowy ze studentem. V. Dokumentacja Studenci dostarczają przed rozpoczęciem praktyki zawodowej do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych: Zaświadczenie Dyrektora Zakładu o wyrażeniu zgody na przyjęcie studenta na praktykę zawodową wraz z harmonogramem praktyki ( dni i godziny jej odbywania); Informację o nazwisku opiekuna praktyki; Informację o adresie placówki, w której student będzie odbywał praktykę; Informację o nazwisku Dyrektora, który przyjmie studenta na praktykę. Studenci pobierają z Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w wyznaczonym terminie dokumentację praktyk Skierowanie z uczelni; Dziennik praktyki zawodowej. Po zakończeniu praktyki zawodowej student w ciągu 7 dni składa pod rygorem nie zaliczenia praktyki w Międzywydziałowym Centrum Praktyk Zawodowych Dziennik praktyki zawodowej celem uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej. 3

UWAGA: 1. Przed rozpoczęciem praktyki studenci powinni odbyć obowiązkowe szkolenie specjalistyczne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu odbywania praktyki. 4. Student jest zobowiązany do systematycznego zaliczania umiejętności zawodowych i udokumentowania ich w Dzienniku praktyki zawodowej. 3. Każdy student zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. 4

Program praktyki zawodowej z Podstawowej opieki zdrowotnej w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo organizacyjne praktyk Praktyka z zakresu przedmiotu: Podstawowa Opieka Zdrowotna, śródsemestralna (nieciągła) trwa: typ A-85 godzin, (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w publicznych i niepublicznych zakładach podstawowej opieki zdrowotnej, według terminarza praktyk na dany rok. II. Cele praktyki: 1. Ogólne i szczegółowe Doskonalenie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu w zakładach podstawowej opieki zdrowotnej. Poznanie struktury organizacyjnej i zadań zakładów POZ; organizowanie i wykonywanie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy pielęgniarki; prowadzenie obowiązującej dokumentacji; planowanie, organizowanie, realizowanie i ocenianie opieki nad chorym, wdrażanie do działalności praktycznej treści zawartych w teorii pielęgnowania: F.Nightingale, V.Handerson, D.Orem, C.Roy; współpracowanie z zespołem terapeutycznym i z rodziną; prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej. 2. Treści kształcenia: Organizacja publicznych i niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Zadania zespołu podstawowej opieki zdrowotnej. Problemy zdrowotne i społeczne jednostki, rodziny i społeczności lokalnej. Opieka pielęgniarska w środowisku zamieszkania, nauki i pracy. Ocena stanu pacjenta i warunków pobytu pacjenta w domu. Przygotowanie jednostki, rodziny, grupy do współdziałania na rzecz samoopieki, samopielęgnacji i opieki. Pielęgnowanie pacjentów z różnymi schorzeniami w warunkach domowych. Uczestniczenie w pracy poszczególnych działów NZOZ i PZOZ. Udział w realizacji zadań wynikających z programów polityki zdrowotnej. 3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyki student powinien: znać zadania zespołu podstawowej opieki zdrowotnej, umieć rozpoznać problemy zdrowotne i społeczne pacjenta i jego rodziny, zdiagnozować i zinterpretować nagłe załamanie się stanu zdrowia pacjenta zaplanować bezpośrednie działania w stosunku do pacjenta i jego rodziny pielęgnować pacjentów z różnymi schorzeniami w warunkach domowych, nauczyć pacjenta, rodzinę, obserwacji i reagowania w przypadku choroby, doradzać w zakresie rozwiązywania problemów zdrowotnych, udzielać niezbędnego wsparcia na rzecz aktywizowania pacjenta i jego rodziny, wykonać zabiegi w warunkach ambulatoryjnych i domowych, 5

współpracować z zespołem terapeutycznym POZ, jednostką,rodziną, grupą, instytucjami w realizowaniu działań związanych z różnymi metodami diagnozowania i zastosowanej terapii. 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec pacjentów i ich rodzin. III. Literatura: 1) podstawowa: 1. Abramczyk A. Profilaktyka i wczesne wykrywanie cukrzycy w praktyce pielęgniarki środowiskowo-rodzinnej. Wyd. A&A Opitmed. Wrocław 2002 r. 2. Adamczyk K. Pielęgnowanie chorych po udarach mózgowych. Wydawnictwo Czelej. Lublin 2003. 3. Brosowska B., Mielczarek-Pankiewicz E.- Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. Tom II. Wyd. Makmed, Lublin 2008. 4. De Walden-Gałuszko K. Podstawy opieki paliatywnej. PZWL, Warszawa 2004. 5. Doenges M.E., Moorhouse M.F., Geissler A.C. Nursing care plans. F.A. Davis Company, Philadelfia, USA 1984. 6. Kawczynska-Butrym Z. (red.) Pielęgniarstwo rodzinne. Centrum Edukacji Medycznej. Warszawa, 1997. 7. Kilańska D.-Pielęgniarstwo w podstawowej opiece zdrowotnej. Tom I Wyd. Makmed, Lublin 2008. 8. Kózka M. (red.) Wybrane standardy opieki pielęgniarskiej. Kraków 1997. 9. Latkowski J.B., Lukas W. Medycyna rodzinna. PZWL, Warszawa 2004. 2) uzupełniająca: 1. Heszen-Niejodek I., Sęk H. Psychologia zdrowia. PWN. Warszawa, 1997. 2. Kruk-Kupiec G. (red.) Odleżyny. Poradnik dla pielęgniarek i położnych. Katowice 1997. 3. Alexander M. F., Fawcet J.N., Runciman Ph.J. Nursing practice. The adult. Chirchill Livingstone, Edinburgh 2000. IV. Warunki i formy zaliczenia praktyki - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki; - Student jest zobowiązany do systematycznego wypełniania Dziennika praktyki zawodowej; - Zaliczenie praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyk zawodowych, opinii opiekuna praktyki zatwierdzonej przez Dyrektora Centrum oraz indywidualnej rozmowy ze studentem. V. Dokumentacja Studenci dostarczają przed rozpoczęciem praktyki zawodowej do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych: 6

Zaświadczenie Dyrektora Zakładu o wyrażeniu zgody na przyjęcie studenta na praktykę zawodową wraz z harmonogramem praktyki ( dni i godziny jej odbywania); Informację o nazwisku opiekuna praktyki; Informację o adresie placówki, w której student będzie odbywał praktykę; Informację o nazwisku Dyrektora, który przyjmie studenta na praktykę. Studenci pobierają z Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w wyznaczonym terminie dokumentację praktyk Skierowanie z uczelni; Dziennik praktyki zawodowej. Po zakończeniu praktyki zawodowej student w ciągu 7 dni składa pod rygorem nie zaliczenia praktyki w Międzywydziałowym Centrum Praktyk Zawodowych Dziennik praktyki zawodowej celem uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej. UWAGA: 1. Przed rozpoczęciem praktyki studenci powinni odbyć obowiązkowe szkolenie specjalistyczne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu odbywania praktyki. 5. Student jest zobowiązany do systematycznego zaliczania umiejętności zawodowych i udokumentowania ich w Dzienniku praktyki zawodowej. 3. Każdy student zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. 7

Program praktyki zawodowej z Pediatrii i pielęgniarstwa pediatrycznego w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowe organizacyjne praktyk Praktyka z zakresu przedmiotu: Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne śródsemestralna (nie ciągła) trwa: typ A-55 godzin (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w oddziale pediatrycznym, według terminarza praktyk na dany rok. II. Cele praktyki: 1. Ogólne i szczegółowe Doskonalenie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu w oddziale pediatrycznym. Poznanie struktury organizacyjnej i zadań oddziału pediatrycznego, doskonalenie i wykonywanie pracy na różnych stanowiskach oddziału dziecięcego, doskonalenie umiejętności komunikowania się z dzieckiem i jego rodzicami, doskonalenie planowania i oceniania opieki nad dzieckiem chorym, doskonalenie umiejętności prowadzenia dokumentacji w oddziale dziecięcym, prowadzenie edukacji zdrowotnej dla dziecka i jego rodziny samokontroli i samooceny w wykonywanych czynnościach, przestrzeganie przepisów bhp, sanitarno-epidemiologicznych obowiązujących w oddziale pediatrycznym, doskonalenie umiejętności współpracy w zespole terapeutycznym i z rodzicami, zapobieganie skutkom hospitalizacji. 2. Treści kształcenia: Struktura organizacyjna oddziału pediatrycznego; zadania pielęgniarki pediatrycznej; dokumentacja dziecka i dokumentacja wynikająca z pracy oddziału; etiologia, patogeneza, obraz kliniczny chorób układu: krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, kostno stawowego i skóry; udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, terapii i rozwoju dzieci w oddziale pediatrycznym; proces pielęgnowania w chorobach: układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, kostno stawowego i skóry - jako metoda pracy pielęgniarki, teorie i modele pielęgnowania: F.Nightingale, V.Handerson, D.Orem, C.Roy; gromadzenie informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji; rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym; przestrzeganie norm i zasad obowiązujących w oddziale pediatrycznym, odpowiedzialność pielęgniarki za podejmowane decyzje. 3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyk student powinien umieć: określić przyczyny, objawy i metody leczenia chorób wieku dziecięcego; określić rolę i odpowiedzialność pielęgniarki w procesie diagnozowania i leczenia; znać zakres opieki pielęgniarskiej; znać normy i interpretować wyniki badań diagnostycznych przeprowadzonych w oddziale pediatrycznym; różnicować objawy chorób wieku dziecięcego i wykorzystywać je w procesie pielęgnowania; przygotować dziecko do badań diagnostycznych, uczestniczyć w badaniach, opiekować się dzieckiem po badaniach; zastosować nabyte umiejętności z zakresu podstaw pielęgniarstwa dostosowując je do opieki nad dzieckiem w oddziale pediatrycznym; zastosować nabyte umiejętności zabiegowe, doskonalić technikę wykonywanych zabiegów mających na celu wsparcie procesu leczenia; wdrożyć do działalności praktycznej treści zawarte w teorii pielęgnowania: Nightingale, Henderson, Orem, Roy; obserwować i współpracować z dzieckiem i jego 8

rodziną w różnych okresach choroby; rozpoznawać problemy i wdrażać odpowiednie działania zgodne z założeniami procesu pielęgnowania w schorzeniach wieku dziecięcego w różnych okresach choroby w obrębie układów: oddechowego, krążenia, pokarmowego, moczowego, ruchu, krwiotwórczego i skóry; prowadzić dokumentację dziecka i dokumentację wynikającą z pracy oddziału; posługiwać się terminologią zawodową; posługiwać się sprzętem stosowanym w ramach pielęgnacji dziecka jak i stosowanym w terapii; współpracować z zespołem terapeutycznym, uczestniczyć w działaniach profilaktycznych i edukacji zdrowotnej wobec dziecka i jego rodziny. 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec dziecka i jego rodziny. III. Literatura: 1). podstawowa: 1. Mary E Muscaari wydanie polskie: K. Bernat Pediatria i pielęgniarstwo pediatryczne Wydaw. Czelej, Lublin 2005 2. Władysław Pawlaczyk, Pielęgniarstwo pediatryczne, P.Z.W.L. Warszawa 2007 3. B.Górnicki Pediatria tom I i II P.Z.W.L. Warszawa 1995 4. Karla L. Luxner Pielęgniarstwo pediatryczne Delmara ElsevierUrban&Partner Wrocław 2006 5. Małgorzata Brykczyńska Pielęgniarstwo pediatryczne - zagadnienia etyczne P.Z.W.L. Warszawa 2006 6. Ewa Barczykowska wydanie zbiorowe Pielęgniarstwo w pediatrii Wyd. Medyczne Borgis Warszawa 2006 7. Wybrane standardy i procedury w pielęgniarstwie pediatrycznym.- Lublin: Wydaw. Czelej, 2001. 8. Algranati, P. S. Pediatria : Urban & Partner,Warszawa 2000. 9. Kubicka K., Kawalec W. (red.).: Pediatria. PZWL, 2003 T1,2 10. P. Freisinger, A. Schuster, M. Liedtke-Maier. Przypadki kliniczne z pediatrii. Urban & Partner, 2007 11. Gary Z.Stronger W.R. Medycyna ratunkowa wieku dziecięcego. Urban & Partner, 2003 2). uzupełniająca: 1. K.Bożkowa Pediatria praktyczna P.Z.W.L. Warszawa 1994 2. Richard A. Polin, Mark F. Ditmar, Sekrety pediatrii D.W. Publishing C.O, Warszawa 1995 3. M. Hertl, Diagnostyka różnicowa w pediatrii Wyd. Medyczne Warszawa 1993 4. Tom Lissauer, Ann Goldman Pytania i odpowiedzi P.Z.W.L. Warszawa 1994 5. Bożkowa K., Siwińska-Gołębiowska H., Prokopczyk J. Kamińska E., Dawkowanie leków u noworodków, dzieci i młodzieży, Wydaw. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2005. 6. Forum Stowarzyszenia Pielęgniarek Pediatrycznych kwartalnik ogólnopolski 7. Obuchowicz A., Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii, Śląska Akademia Medyczna, Katowice, 2004. 8. Pediatria po Dyplomie dwumiesięcznik Polskie Towarzystwo Pediatryczne 9. Szreter Tadeusz(red)Intensywna terapia dzieci.: PZWL, Warszawa 2002. 10. Nowa Pediatria. Borgis 20 11. Pielęgniarstwo XXI wieku pismo współczesnych pielęgniarek kwartalnik 12. Magazyn pielęgniarki i położnej miesięcznik 13. Medycyna praktyczna miesięcznik Warunki i formy zaliczenia praktyki - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki; 9

- Student jest zobowiązany do systematycznego wypełniania Dziennika praktyki zawodowej; - Zaliczenie praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyk zawodowych, opinii opiekuna praktyki zatwierdzonej przez Dyrektora Centrum oraz indywidualnej rozmowy ze studentem; V. Dokumentacja Studenci dostarczają przed rozpoczęciem praktyki zawodowej do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych: - Zaświadczenie Dyrektora Zakładu o wyrażeniu zgody na przyjęcie studenta na praktykę zawodową wraz z harmonogramem praktyki ( dni i godziny jej odbywania); - Informację o nazwisku opiekuna praktyki; - Informację o adresie placówki, w której student będzie odbywał praktykę; - Informację o nazwisku Dyrektora, który przyjmie studenta na praktykę. Studenci pobierają z Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w wyznaczonym terminie dokumentację praktyk - Skierowanie z uczelni; - Dziennik praktyki zawodowej. Po zakończeniu praktyki zawodowej student w ciągu 7 dni składa pod rygorem nie zaliczenia praktyki w Międzywydziałowym Centrum Praktyk Zawodowych Dziennik praktyki zawodowej celem uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej. UWAGA: 1. Przed rozpoczęciem praktyki studenci powinni odbyć obowiązkowe szkolenie specjalistyczne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu odbywania praktyki. 2. Student jest zobowiązany do systematycznego zaliczania umiejętności zawodowych i udokumentowania ich w Dzienniku praktyki zawodowej. 3. Każdy student zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. 10

Program praktyki zawodowej z Chorób wewnętrznych i pielęgniarstwa internistycznego w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo organizacyjne praktyk. Praktyka z zakresu przedmiotu: Chorób wewnętrznych i pielęgniarstwo internistyczne, śródsemestralna (nieciągła) trwa: typ A-50 godzin (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w oddziale internistycznym, według terminarza praktyk na dany rok. II. Cele praktyki: 1. Ogólne i szczegółowe Doskonalenie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu w oddziale internistycznym. Poznanie struktury organizacyjnej i zadań oddziału internistycznego; organizowanie i wykonywanie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy pielęgniarki; prowadzenie obowiązującej dokumentacji; planowanie, organizowanie, realizowanie i ocenianie opieki nad chorym, wdrażanie do działalności praktycznej treści zawartych w teorii pielęgnowania: F.Nightingale, V.Handerson, D.Orem, C.Roy; współpracowanie z zespołem terapeutycznym i z rodziną; prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej. 2. Treści kształcenia: Struktura organizacyjna oddziału internistycznego; zadania pielęgniarki internistycznej; dokumentacja pacjenta i dokumentacja wynikająca z pracy oddziału; etiologia, patogeneza, obraz kliniczny chorób układu: krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, kostno stawowego, dokrewnego; udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, terapii i rehabilitacji pacjentów w oddziale internistycznym; proces pielęgnowanie w chorobach: układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, moczowego, krwiotwórczego, kostno stawowego, dokrewnego - jako metoda pracy pielęgniarki, teorie i modele pielęgnowania: F.Nightingale, V.Handerson, D.Orem, C.Roy; gromadzenie informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji; rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym; przestrzeganie norm i zasad obowiązujących oddziale internistycznym, odpowiedzialność pielęgniarki za podejmowane decyzje. 3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyk student powinien umieć: określić przyczyny, objawy i metody leczenia chorób internistycznych; określić rolę i odpowiedzialność pielęgniarki w procesie diagnozowania i leczenia; znać zakres opieki pielęgniarskiej i samoopieki; znać normy i interpretować wyniki badań diagnostycznych przeprowadzonych w oddziale internistycznym; różnicować objawy chorób wewnętrznych i wykorzystywać je w procesie pielęgnowania; przygotować pacjenta do badań diagnostycznych, uczestniczyć w badaniach, opiekować się pacjentem po badaniach; zastosować nabyte umiejętności z zakresu podstaw pielęgniarstwa dostosowując je do opieki nad pacjentem w oddziale internistycznym; zastosować nabyte umiejętności zabiegowe, doskonalić technikę wykonywanych 11

zabiegów mających na celu wsparcie procesu leczenia; wdrożyć do działalności praktycznej treści zawarte w teorii pielęgnowania: Nightingale, Henderson, Orem, Roy; obserwować i współpracować z pacjentem i jego rodziną w różnych okresach choroby; rozpoznawać problemy i wdrażać odpowiednie działania zgodne z założeniami procesu pielęgnowania w schorzeniach internistycznych w różnych okresach choroby w obrębie układów : oddechowego, krążenia, pokarmowego, moczowego, ruchu, krwiotwórczego; prowadzić dokumentację pacjenta i dokumentację wynikającą z pracy oddziału; posługiwać się terminologią zawodową; posługiwać się sprzętem stosowanym w ramach pielęgnacji pacjentów jak i stosowanym w terapii; współpracować z zespołem terapeutycznym, uczestniczyć w działaniach profilaktycznych i edukacji zdrowotnej; 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. Sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec pacjenta i jego rodziny. III. Literatura: 1) podstawowa: 1. Pączek L. (red.), Mucha K. (red.), Foroncewicz B. (red.): Choroby wewnętrzne. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa i położnictwa. PZWL, W-wa 2009 2. Daniluk J., Jurkowska G.: Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa. Wyd. Czelej Lublin 2005 3. Jurkowska G. (red.), Łagoda K. (red.): Pielęgniarstwo internistyczne. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL. W-wa 2011 4. Talarska D. (red.), Zozulińska-Ziółkiewicz D.(red.): Pielęgniarstwo internistyczne. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, W-wa 2011 5. Kózka M. (red.), Płaszewska-Żywko L.(red.): Procedury pielęgniarskie. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL. W-wa 2011 6. Czupryna A., Wilczek-Rużyczka E.: Wybrane zagadnienia pielęgniarstwa specjalistycznego. Wyd. Wolters Kluwer Polska. 2010 7. Kózka M. (red.), Płaszewska-Żywko L.(red.): Diagnozy i interwencje pielęgniarskie. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL. W-wa 2010 2) uzupełniająca: 2. Krasowski G., Kruk M.: Leczenie odleżyn i ran przewlekłych. PZWL, W-wa 2008 3. Kaszuba D. (red.), Nowicka A.(red.): Pielęgniarstwo kardiologiczne. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, W-wa 2011 4. Bodys-Cupak I., Czaja E., Dzikowska M.: Modele opieki pielęgniarskiej nad chorym dorosłym. PZWL, W-wa 2010 5. Ciechaniewicz W.: Pielęgniarstwo. T1 i 2. PZWL, W-wa 2007 IV. Warunki i formy zaliczenia praktyki - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki; - Student jest zobowiązany do systematycznego wypełniania Dziennika praktyki zawodowej; 12

- Zaliczenie praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyk zawodowych, opinii opiekuna praktyki zatwierdzonej przez Dyrektora Centrum oraz indywidualnej rozmowy ze studentem; V.Dokumentacja Studenci dostarczają przed rozpoczęciem praktyki zawodowej do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych: - Zaświadczenie Dyrektora Zakładu o wyrażeniu zgody na przyjęcie studenta na praktykę zawodową wraz z harmonogramem praktyki ( dni i godziny jej odbywania); - Informację o nazwisku opiekuna praktyki; - Informację o adresie placówki, w której student będzie odbywał praktykę; - Informację o nazwisku Dyrektora, który przyjmie studenta na praktykę. Studenci pobierają z Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w wyznaczonym terminie dokumentację praktyk - Skierowanie z uczelni; - Dziennik praktyki zawodowej. Po zakończeniu praktyki zawodowej student w ciągu 7 dni składa pod rygorem nie zaliczenia praktyki w Międzywydziałowym Centrum Praktyk Zawodowych Dziennik praktyki zawodowej celem uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej. UWAGA: 1. Przed rozpoczęciem praktyki studenci powinni odbyć obowiązkowe szkolenie specjalistyczne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu odbywania praktyki. 2. Student jest zobowiązany do systematycznego zaliczania umiejętności zawodowych i udokumentowania ich w Dzienniku praktyki zawodowej. 3. Każdy student zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. 13

Program praktyki zawodowej z Chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo-organizacyjne praktyk Praktyka z zakresu przedmiotu: Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne, śródsemestralna (nie ciągła) trwa: typ A-50 godzin (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w oddziale chirurgicznym. II. Cele praktyki: 1. Ogólne i szczegółowe Doskonalenie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu w oddziale chirurgicznym. Poznanie struktury organizacyjnej i zadań oddziału chirurgicznego; organizowanie i wykonywanie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy pielęgniarki; prowadzenie obowiązującej dokumentacji; planowanie, organizowanie, realizowanie i ocenianie opieki nad chorym; wdrażanie do działalności praktycznej treści zawartych w teorii pielęgnowania: F. Nightingale, V. Handerson, D. Orem, C. Roy; współpracowanie z zespołem terapeutycznym i z rodziną; prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej. 2. Treści kształcenia: Struktura organizacyjna oddziału chirurgicznego; zadania pielęgniarki chirurgicznej, dokumentacja pacjenta i dokumentacja wynikająca z pracy oddziału; etiologia, patogeneza, obraz kliniczny chorób chirurgicznych układu pokarmowego, dokrewnego, kostno-stawowego; udział pielęgniarki w procesie diagnozowania, terapii i rehabilitacji pacjentów w oddziale chirurgicznym; opieka nad pacjentem z drenażem czynnym i biernym. Pielęgnowanie pacjenta z przetokami zewnętrznymi przewodu pokarmowego proces pielęgnowania w chorobach chirurgicznych. Proces pielęgnowania w chorobach chirurgicznych układu: pokarmowego (przełyku, żołądka, jelit, wątroby, trzustki), dokrewnego (w obrębie śródpiersia),układu kostno-stawowego ( urazy narządu ruchu: rany, stłuczenia, złamania, skręcenia, amputacje) jako metoda pracy pielęgniarki, teorie i modele pielęgnowania: F. Nightingale, V. Handerson, D. Orem, C. Roy; gromadzenie informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji; rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym; przestrzeganie norm i zasad obowiązujących w oddziale chirurgicznym; odpowiedzialność pielęgniarki za podejmowane decyzje; zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym, zapobieganie zakażeniom w chirurgii, Podstawowe zasady przygotowania pacjentów do operacji planowych i w trybie nagłym, Postępowanie pielęgnacyjne z pacjentem w dobie 0 po zabiegu w zależności od rodzaju znieczulenia. Działania zapobiegające powikłaniom pooperacyjnym. 3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyk student powinien umieć: określić przyczyny, objawy i metody leczenia chorób chirurgicznych; określić rolę i odpowiedzialność pielęgniarki w procesie diagnozowania i 14

leczenia; znać zakres opieki pielęgniarskiej i samoopieki; znać normy i interpretować wyniki badan diagnostycznych przeprowadzonych w oddziale chirurgicznym; różnicować objawy chorób chirurgicznych i wykorzystywać je w procesie pielęgnowania; przygotować pacjenta do badań diagnostycznych, uczestniczyć w badaniach, opiekować się pacjentem po badaniach; zastosować nabyte umiejętności z zakresu podstaw pielęgniarstwa dostosowując je do opieki nad pacjentem w oddziale chirurgicznym; zastosować nabyte umiejętności zabiegowe, doskonalić technikę wykonywanych zabiegów mających na celu wsparcie procesu leczenia; wdrożyć do działalności praktycznej treści zawarte w teorii pielęgnowania (F. Nightingale i in.); obserwować i współpracować z pacjentem i jego rodziną w różnych okresach choroby; rozpoznawać problemy i wdrażać odpowiednie działania zgodne z założeniami procesu pielęgnowania w schorzeniach chirurgicznych w różnych okresach choroby w obrębie układów: pokarmowego, dokrewnego, kostno-stawowego; prowadzić dokumentację pacjenta i dokumentację wynikającą z pracy oddziału; posługiwać się terminologią zawodową; posługiwać się sprzętem stosowanym w ramach pielęgnacji pacjentów jak i w terapii; współpracować z zespołem terapeutycznym, uczestniczyć w działaniach profilaktycznych i edukacji zdrowotnej. 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. Sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec pacjenta i jego rodziny. III. Literatura: 1). podstawowa: 1. Walewska E. red. : Podstawy pielęgniarstwa chirurgicznego PZWL W-wa 2006 2. Jarrell B.E., Carabasi R.A.: Chirurgia. Wyd. Urban & Partner Wrocław 2006 3. Bouchard R., Ovens N.: Pielęgniarstwo onkologiczne. PZWL W-wa 4. Rowiński W., Dziak A.; Chirurgia dla pielęgniarek PZWL W-wa 1999 2). uzupełniająca: 1. Condon W.: Kompendium postępowania chirurgicznego. PZWL W-wa 1995 2. Fibak J.: Chirurgia. Podręcznik dla studentów. PZWL W-wa 1996 3. Góral R.: Zarys chirurgii. PZWL W-wa 1992 4. Ciechaniewicz W. i wsp.: Pielęgniarstwo Ćwiczenia. PZWL W-wa 2001 5. Kirschnick O.: Pielęgniarstwo. Wyd. Urban & Partner. Wrocław 2001 6. Stenger : Opatrunki. Wyd. Urban & Partner. Wrocław 1999 7. Szałkiewicz E.: Zasady podnoszenia i przemieszczania pacjentów. Wyd. Urban & Partner Wrocław. 2000 8. Baskett PJ.: ABC ciężkich urazów. Postępowanie we wstrząsie hipowolemicznym. Medycyna Praktyczna 1990, 4, 20-24 IV. Warunki i formy zaliczenia praktyki - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki; - Student jest zobowiązany do systematycznego wypełniania Dziennika praktyki zawodowej; 15

- Zaliczenie praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyk zawodowych, opinii opiekuna praktyki zatwierdzonej przez Dyrektora Centrum oraz indywidualnej rozmowy ze studentem; V. Dokumentacja Studenci dostarczają przed rozpoczęciem praktyki zawodowej do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych: - Zaświadczenie Dyrektora Zakładu o wyrażeniu zgody na przyjęcie studenta na praktykę zawodową wraz z harmonogramem praktyki ( dni i godziny jej odbywania); - Informację o nazwisku opiekuna praktyki; - Informację o adresie placówki, w której student będzie odbywał praktykę; - Informację o nazwisku Dyrektora, który przyjmie studenta na praktykę. Studenci pobierają z Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w wyznaczonym terminie dokumentację praktyk - Skierowanie z uczelni; - Dziennik praktyki zawodowej. Po zakończeniu praktyki zawodowej student w ciągu 7 dni składa pod rygorem nie zaliczenia praktyki w Międzywydziałowym Centrum Praktyk Zawodowych Dziennik praktyki zawodowej celem uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej. UWAGA: 1. Przed rozpoczęciem praktyki studenci powinni odbyć obowiązkowe szkolenie specjalistyczne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu odbywania praktyki. 2. Student jest zobowiązany do systematycznego zaliczania umiejętności zawodowych i udokumentowania ich w Dzienniku praktyki zawodowej. 3. Każdy student zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. 16

Program praktyki zawodowej z Rehabilitacji i pielęgnowania niepełnosprawnych w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo organizacyjne praktyk. Praktyka z zakresu przedmiotu: Rehabilitacja i pielęgnowanie niepełnosprawnych, śródsemestralna (nieciągła) trwa: typ A-85 godzin (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w oddziałach rehabilitacji. II. Cele praktyki: 1. Ogólne i szczegółowe Doskonalenie umiejętności zastosowania zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu. Poznanie struktury organizacyjnej i zadań oddziałów rehabilitacyjnych,; organizowanie i wykonywanie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy pielęgniarki; prowadzenie obowiązującej dokumentacji; planowanie, organizowanie, realizowanie i ocenianie opieki nad chorym, wdrażanie do działalności praktycznej treści zawartych w teorii pielęgnowania: F.Nightingale, V.Handerson, D.Orem, C.Roy; współpracowanie z zespołem terapeutycznym i z rodziną; prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej. 2. Treści kształcenia: Udział pielęgniarki w rehabilitacji pacjentów po odjęciu kończyn po urazach rdzenia kręgowego po udarach mózgu u osób z chorobami reumatoidalnymi osób głuchych, niewidomych Rodzaje i zadania sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy ortopedycznych i technicznych w usprawnianiu osób niepełnosprawnych. Usprawnianie i pielęgnowanie niepełnosprawnych dzieci. Problemy pielęgnacyjne pacjenta długotrwale unieruchomionego w łóżku. Działania pielęgniarskie usprawniające układ kostno- stawowo- mięśniowy, oddechowy, pokarmowy, skórę i układ moczowy. Wykonywanie ćwiczeń leczniczych. Wykonywanie ćwiczeń biernych i czynno-biernych. Wykonywanie ćwiczeń czynnych w odciążeniu i czynnych z oporem. Wykonywanie ćwiczeń synergistycznych, samowspomaganych, rozluźniających, oddechowych. Nauka chodu (z zaopatrzeniem ortopedycznym i bez). Nauka chodzenia przy użyciu kul. 3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyki student powinien: umieć prowadzić opiekę pielęgniarską nad chorym niepełnosprawnym: poznać specyfikę pracy oddziałów rehabilitacyjnych, chirurgicznych, neurologicznych 17

wymienić i omówić reakcje emocjonalne pacjenta związane z odjęciem kończyny, określić problemy fizyczne i psychiczne pacjenta i jego bliskich związane z amputacją kończyny, współuczestniczyć w rozmowach pacjenta z lekarzem na temat zabiegu amputacji, rozpoznawać problemy psychiczne pacjenta po amputacji kończyny, scharakteryzować problemy społeczno-zawodowe pacjentów po odjęciu kończyny, przedstawić zasady rehabilitacji społeczno-zawodowej pacjenta po odjęciu kończyny, pomagać w rozwiązywaniu problemów (fizycznych, psychicznych, społecznych) pacjentów po udarach, uszkodzeniu rdzenia kręgowego, pacjentów długotrwale unieruchomionych udzielać wsparcia psychicznego pacjentowi/rodzinie, pomagać pacjentowi w nawiązaniu kontaktu z grupą wsparcia. 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec pacjentów i ich rodzin. III. Literatura: 1) podstawowa: 1. Rutkowska Elżbieta (red.), Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych, Czelej, Lublin 2002 2. Malinowska, K., Dega, W. Rehabilitacja medyczna, PZWL, Warszawa 1993. 3. Ciechaniewicz W. (red.),: Pielęgniarstwo ćwiczenia, PZWL, Warszawa, 2002 4. Gałkowski T., Kiwerski J.: Encyklopedyczny słownik rehabilitacji. PZWL, Warszawa 1986. 5. George S., Bedbrook M.: Opieka nad chorym z paraplegia. PZWL, Warszawa 1991. 6. Grochmal S., Zielińska-Chrzanowska S.: Rehabilitacja w chorobach układu nerwowego. PZWL, Warszawa 1986. 7. Hulek A.: Samopomoc w rehabilitacji osób niepełnosprawnych. PZWL Warszawa 1992. 8. Rejzner C., Szczygielska-Majewska M.: Wybrane zagadnienia z rehabilitacji. Podstawyteoretyczne i praktyka pielęgniarska. CMDNŚSzM, Warszawa 1992. 9. Szewczyk (red.): Radzenie sobie i pomoc innym w zdrowiu i chorobie. AM Lublin 1997. 10. Turowski (red.): Wybrane standardy pielęgniarskiej opieki klinicznej. Neurocentrum, Lublin 1995, t. II. 2) uzupełniająca: 1. Butrym Z.: Podstawy naukowe diagnozy pielęgniarskiej. AM w Lublinie, Wydział Pielęgniarski, Lublin 1986. 2. Brocklehurst J.C., Allen S.C.: Zarys medycyny geriatrycznej. PZWL, Warszawa 1991. 3. Chojnacka-Szawłowska G., Szawłowski K.: Rehabilitacja. AM w Gdańsku, Gdańsk 1994. 4. Dega W., Senger A.: Ortopedia i rehabilitacja. PZWL, Warszawa 1996. 5. Dziak A.(red.): Zamknięte uszkodzenie tkanek miękkich narządu ruchu. PZWL, Warszawa 1993. 18

6. Dziak A.: Ćwiczenia usprawniające w uszkodzeniach kości i stawów. PZWL, Warszawa 1990. 7. Eckert U.: Przygotowanie dziecka z wadą słuchu do nauki szkolnej. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne. Warszawa 1986. 8. Garrett G.: Potrzeby zdrowotne ludzi starych. PZWL, Warszawa 1990. 9. Górajek-Jóźwik J.: Proces pielęgnowania. Model samodzielnego, całościowego i ciągłego pielęgnowania. Skrypt dla studentów Wydziału Pielęgniarskiego, Akademia Medyczna, Lublin 1989. 10. Hunt P., Sendel B.: Pielęgniarstwo dorosłych z określonymi zaburzeniami fizjologicznymi, PZWL, Warszawa 1992. 11. Jaranowska K.: Ośrodki rehabilitacyjno-wypoczynkowe dla osób niepełnosprawnych, PZWL, Warszawa 1990. 12. Kiwerski J., Kowalski M., Krasuski M.: Schorzenia i urazy kręgosłupa. PZWL, Warszawa 1997. 13. Kochanowicz A.: Lecznicza rehabilitacja oddechowa w chorobach płuc. PZWL, Warszawa 14. Larkowa H.: Człowiek niepełnosprawny - problemy psychologiczne. PWN, Warszawa 1987. 15. Larkowa H.: Postawy otoczenia wobec osób niepełnosprawnych. PZWL, Warszawa 1970. 16. Rosławski A.: Lecznicze ćwiczenia oddechowe w chorobach płuc. Medycyna Praktyczna, Kraków 1994. 17. Sękowska Z., Sękowski T,: Rehabilitacja zawodowa inwalidów wzroku w Polsce. UMCS, Lublin 1991. 18. Szczygielska-Majewska M.: Profilaktyka odleżyn u osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. 19. Jakość w opiece pielęgniarskiej. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo- Szkoleniowej, Olsztyn 1996. 20. Szczygielska-Majewska M., Walczak L: Standardy opieki pielęgniarskiej nad dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym. 21. K. Turowski(red.),: Wybrane standardy pielęgniarskiej opieki klinicznej. Neurocentrum, Lublin 1994 t. L 22. Szczygielska-Majewska M.: Standard opieki pielęgniarskiej w rehabilitacji osób po udarach mózgu. 23. K. Adamczyk, T.Turowski (red.): Wybrane szczegółowe standardy pielęgniarskiej opieki klinicznej. Neurocentrum, Lublin 1996. 24. Szczygielska-Majewska M.: Standard pielęgnowania w rehabilitacji osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów. 25. K. Adamczyk, T. Turowski (red.): Wybrane szczegółowe standardy pielęgniarskiej opieki klinicznej. Neurocentrum, Lublin 1996. 26. Szczygielska-Majewska M.: Standard pielęgnowania osób z pęcherzem neurogennym w następstwie uszkodzenia rdzenia kręgowego. 27. K. Adamczyk, T. Turowski (red.): Wybrane szczegółowe standardy pielęgniarskiej opieki klinicznej. Neurocentrum, Lublin 1996. 28. Witkowski T.: Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych. M.B.D.O. Warszawa 1993. 19

IV. Warunki i formy zaliczenia praktyki - Podstawowym warunkiem zaliczenia praktyki jest obecność i aktywność na zajęciach przewidzianych programem praktyki; - Student jest zobowiązany do systematycznego wypełniania Dziennika praktyki zawodowej; - Zaliczenie praktyki dokonuje w indeksie i karcie zaliczeń Dyrektor Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych na podstawie dziennika praktyk zawodowych, opinii opiekuna praktyki zatwierdzonej przez Dyrektora Centrum oraz indywidualnej rozmowy ze studentem; V. Dokumentacja Studenci dostarczają przed rozpoczęciem praktyki zawodowej do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych: - Zaświadczenie Dyrektora Zakładu o wyrażeniu zgody na przyjęcie studenta na praktykę zawodową wraz z harmonogramem praktyki ( dni i godziny jej odbywania); - Informację o nazwisku opiekuna praktyki; - Informację o adresie placówki, w której student będzie odbywał praktykę; - Informację o nazwisku Dyrektora, który przyjmie studenta na praktykę. Studenci pobierają z Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych w wyznaczonym terminie dokumentację praktyk - Skierowanie z uczelni; - Dziennik praktyki zawodowej. Po zakończeniu praktyki zawodowej student w ciągu 7 dni składa pod rygorem nie zaliczenia praktyki w Międzywydziałowym Centrum Praktyk Zawodowych Dziennik praktyki zawodowej celem uzyskania zaliczenia praktyki zawodowej. UWAGA: 1. Przed rozpoczęciem praktyki studenci powinni odbyć obowiązkowe szkolenie specjalistyczne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w miejscu odbywania praktyki. 2. Student jest zobowiązany do systematycznego zaliczania umiejętności zawodowych i udokumentowania ich w Dzienniku praktyki zawodowej. 3. Każdy student zobowiązany jest zgłosić do Międzywydziałowego Centrum Praktyk Zawodowych wszelkie zmiany wynikające z harmonogramu praktyk przed ich dokonaniem. 20

Program praktyki zawodowej z Geriatrii i pielęgniarstwa geriatrycznego w Karkonoskiej Państwowej Szkole Wyższej w Jeleniej Górze dla studentów studiów niestacjonarnych - pomostowych Kierunek: pielęgniarstwo I. Założenia programowo organizacyjne praktyk. Praktyka z zakresu przedmiotu: Geriatria i pielęgniarstwo geriatryczne, śródsemestralna (nieciągła) trwa: typ A-85 godzin (godzina dydaktyczna = 45 minut). Praktyka powinna być realizowana w zakładzie pielęgnacyjno opiekuńczym, oddziale internistycznym, oddziale geriatrycznym, hospicjum, według terminarza praktyk na dany rok. II. Cele praktyki: 1.Ogólne i szczegółowe Doskonalenie wiedzy i umiejętności praktycznych potrzebnych do rozwiązywania problemów zdrowotnych i psychospołecznych osób w podeszłym wieku, ocena stanu pacjenta i zaplanowanie opieki pielęgniarskiej, zrozumienie problemów pielęgnacyjnych chorych w podeszłym wieku hospitalizowanych w placówkach służby zdrowia, zastosowanie zdobytej wiedzy w praktycznym działaniu w opiece nad człowiekiem w wieku geriatrycznym. Poznanie struktury organizacyjnej i zadań oddziału geriatrycznego, organizowanie i wykonywanie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy pielęgniarki, prowadzenie obowiązującej dokumentacji, planowanie, organizowanie, realizowanie i ocenianie opieki nad chorym, wdrażanie do działalności praktycznej treści zawartych w teorii pielęgnowania: F. Nightingale, V. Handerson, D. Orem, C. Roy; współpracowanie z zespołem terapeutycznym i z rodziną, prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej. 2. Treści kształcenia: Struktura organizacyjna oddziału, zadania pielęgniarki pracującej w oddziale geriatrycznym, dokumentacja pacjenta i dokumentacja wynikająca z pracy oddziału, zmiany somatyczne i psychiczne związane procesem starzenia się, postawa wobec uczuć i sposobu zachowania pielęgnowanej osoby, podstawowa pielęgnacja chorych w podeszłym wieku, obserwacja chorego i prowadzenie dokumentacji medycznej, pielęgnowanie chorych z chorobą Alzheimera, chorobą Parkinsona, po udarach mózgowych, chorobą zwyrodnieniową stawów, chorobą niedokrwienną serca, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, zapaleniem płuc, prawidłowe ułożenie chorego, profilaktyka odleżyn, stany otępienne u osób w podeszłym wieku, postępowanie pielęgnacyjne w cukrzycy, powikłania cukrzycy, zapobieganie wypadkom u ludzi w wieku podeszłym, zasady żywienia, rodzaje diet, zapotrzebowanie na składniki pokarmowe, niedobory witaminowe i mineralne, pielęgnowanie osób w nietrzymaniu moczu i stolca, prowadzenie procesu pielęgnowania, wdrażanie teorii pielęgnowania: F. Nightingale, V.Handerson, D. Orem, C. Roy, gromadzenie informacji: wywiad, obserwacja, pomiar, analiza dokumentacji, rola pielęgniarki w zespole interdyscyplinarnym, przestrzeganie norm i zasad obowiązujących w oddziale, odpowiedzialność pielęgniarki za podejmowane decyzje. 21

3. Umiejętności i kompetencje wynikające z realizacji praktyki: W wyniku realizacji praktyk student powinien umieć: określić przyczyny, objawy i metody leczenia chorób występujących w wieku geriatrycznym, określić rolę i odpowiedzialność pielęgniarki w procesie diagnozowania i leczenia, znać zakres opieki pielęgniarskiej i samoopieki, znać normy i interpretować wyniki badan diagnostycznych przeprowadzonych w oddziale, różnicować objawy chorób geriatrycznych i wykorzystywać je w procesie pielęgnowania, przygotować pacjenta do badań diagnostycznych, uczestniczyć w badaniach, opiekować się pacjentem po badaniach, zastosować nabyte umiejętności z zakresu podstaw pielęgniarstwa dostosowując je do opieki nad pacjentem w oddziale geriatrycznym, zastosować nabyte umiejętności zabiegowe, doskonalić technikę wykonywanych zabiegów, wdrożyć do działalności praktycznej treści zawarte w teorii pielęgnowania: F. Nightingale, V.Henderson, D.Orem C.Roy, obserwować i współpracować z pacjentem i jego rodziną w różnych okresach choroby, rozpoznawać problemy i wdrażać odpowiednie działania zgodne z założeniami procesu pielęgnowania w schorzeniach geriatrycznych w różnych okresach choroby w obrębie układów: oddechowego, sercowo - naczyniowego, pokarmowego, kostno-stawowego, nerwowego prowadzić dokumentację pacjenta i dokumentację wynikającą z pracy oddziału; posługiwać się terminologią zawodową; posługiwać się sprzętem stosowanym w ramach pielęgnacji pacjentów jak i w terapii; współpracować z zespołem terapeutycznym, uczestniczyć w działaniach profilaktycznych i edukacji zdrowotnej. 4. Postawy wykazywane i osiągnięte przez studenta w toku praktyki. Sumienność i dokładność w realizowaniu zadań, odpowiedzialność za podejmowane decyzje, aktywność i zaangażowanie w pracy; humanitaryzm i szacunek wobec pacjenta i jego rodziny. III. Literatura: 1) podstawowa: 1. Jabłoński L., Wysokińska Miszczuk J.,: Podstawy gerontologii i wybrane zagadnienia z geriatrii. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2000. 2. Kocemba J., Grodzicki T.: Zarys gerontologii klinicznej. Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków 2000. 3. Schiefele J., Sraudt I., Dach M.: Pielęgniarstwo geriatryczne. Urban & Partner Wrocław 2003. 4. Biercewicz M., Szewczyk M., Ślusarz R.: Pielęgniarstwo w geriatrii. Wydawnictwo medyczne Borgis, Warszawa 2006. 5. Kędziora Kornatowska K., Muszalik M.: Kompedium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2006. b) uzupełniająca: 1. Prusiński A., Berkowicz T.: Neurogeriatria, praktyczne problemy neurologii w wieku podeszłym, Czelej, Lublin, 2004. 2. Zych A.: Słownik gerontologii społecznej. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001. Czasopisma: Magazyn Medyczny, Przegląd Lekarski, Wiedza i życie, Pielęgniarstwo 2000, Pielęgniarstwo 2000, 22