Koszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych Koszty w ujęciu ustawy o rachunkowości Koszty z punktu widzenia podatkowego

Rachunek kosztów Paweł Łagowski Zakład Zarządzania Finansami Instytut Nauk Ekonomicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski

Plan zajęć Koszty w rachunkowości podmiotów gospodarczych Koszty w ujęciu ustawy o rachunkowości Koszty z punktu widzenia podatkowego Rachunek kosztów - istota, zakres i funkcje Pomiar kosztów Rachunek kalkulacyjny kosztów Rachunek kosztów pełnych Rachunek kosztów zmiennych Analiza kosztów w procesie decyzyjnym

Pomiar kosztów

Pomiar kosztów ma na celu ustalenie wartości zużycia zasobów siły roboczej oraz zasobów majątkowych zaangażowanych w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa w danym okresie.

Pomiar kosztów pomiar ilości zużycia zasobów wycena zużycia zasobów

Pomiar kosztów Przy ustaleniu wielkości zużycia stosowane są mierniki Mierniki zużycia: - naturalne miernik bezwzględny, wyrażony w jednostkach naturalnych - względne określenie procentowej skali zużycia

Pomiar kosztów Trzy koncepcje pomiaru kosztów: - koszty historyczne - koszty odtworzenia - koszty alternatywne

Koszty historyczne wyrażają wartość zużytych zasobów, wycenionych wg rzeczywistych cen ich nabycia lub zakupu. Stosowana przede wszystkim przy sporządzaniu obligatoryjnych sprawozdań finansowych

koszty odtworzenia stosuje się ceny odtworzenia zużytych zasobów. Ma zastosowanie przy planowaniu i kontroli kosztów ponoszonych na działalność gospodarczą.

koszty alternatywne koszty wykazuje się w cenach alternatywnego wykorzystania zasobów. Ma zastosowanie zwłaszcza przy podejmowaniu decyzji dot. sposobu wykorzystania posiadanych zasobów.

Pomiar kosztów aktywa trwałe Amortyzacja: - 1) liniowa, - stawki określone w wykazie, - stawki podwyższone, - stawki obniżone, - stawki sezonowe, - 2) degresywna, - 3) stawki indywidualne.

wycena zużycia materiałów - cena nabycia - cena zakupu - cena wytworzenia

wycena zużycia materiałów - cen przeciętne - metoda FIFO - metoda LIFO

Ustalanie wyniku ze sprzedaży Rachunek zysków i strat

ewidencja kosztów - zespół kont 4 Porównawczy Rachunek Zysków i Strat - zespół kont 5 Kalkulacyjny Rachunek Zysków i Strat - równolegle zespół kont 4 i 5 Porównawczy Rachunek Zysków i Strat albo Kalkulacyjny Rachunek Zysków i Strat

Rachunek zysków i strat - wariant porównawczy - wariant kalkulacyjny

Rachunek zysków i strat Wariant kalkulacyjny A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym: - od jednostek powiązanych I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów Wariant porównawczy A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym: - od jednostek powiązanych I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie - wartość dodatnia, zmniejszenie - wartość ujemna) III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

Rachunek zysków i strat Wariant kalkulacyjny B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym: - jednostkom powiązanym I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B) D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E) Wariant porównawczy B. Koszty działalności operacyjnej I. Amortyzacja II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty, w tym: - podatek akcyzowy V. Wynagrodzenia VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia VII. Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)

Rachunek zysków i strat Wariant kalkulacyjny G. Pozostałe przychody operacyjne I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Dotacje III. Inne przychody operacyjne H. Pozostałe koszty operacyjne I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych III. Inne koszty operacyjne I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H) Wariant porównawczy D. Pozostałe przychody operacyjne I. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Dotacje III. Inne przychody operacyjne E. Pozostałe koszty operacyjne I. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych II. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych III. Inne koszty operacyjne F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)

Rachunek zysków i strat Wariant kalkulacyjny J. Przychody finansowe I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: - od jednostek powiązanych II. Odsetki, w tym: - od jednostek powiązanych III. Zysk ze zbycia inwestycji IV. Aktualizacja wartości inwestycji V. Inne Wariant porównawczy G. Przychody finansowe I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: - od jednostek powiązanych II. Odsetki, w tym: - od jednostek powiązanych III. Zysk ze zbycia inwestycji IV. Aktualizacja wartości inwestycji V. Inne

Rachunek zysków i strat Wariant kalkulacyjny K. Koszty finansowe I. Odsetki, w tym: - dla jednostek powiązanych II. Strata ze zbycia inwestycji III. Aktualizacja wartości inwestycji IV. Inne L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K) Wariant porównawczy H. Koszty finansowe I. Odsetki, w tym: - dla jednostek powiązanych II. Strata ze zbycia inwestycji III. Aktualizacja wartości inwestycji IV. Inne I. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)

Rachunek zysków i strat Wariant kalkulacyjny M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I.-M.II.) I. Zyski nadzwyczajne II. Straty nadzwyczajne N. Zysk (strata) brutto (L±M) O. Podatek dochodowy P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) R. Zysk (strata) netto (N-O-P) Wariant porównawczy J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.I.-J.II.) I. Zyski nadzwyczajne II. Straty nadzwyczajne K. Zysk (strata) brutto (I±J) L. Podatek dochodowy M. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) N. Zysk (strata) netto (K-L-M)

Koszt własny sprzedaży Wariant kalkulacyjny Koszt wytworzenia sprzedanych produktów + koszt sprzedaży + koszty ogólnego zarządu =koszt własny sprzedaży Wariant porównawczy Koszty wg rodzajów ± zmiana stanu produktów = koszt własny sprzedaży

Schematy: Małkowska D., Rachunek kasztów w rachunkowości finansowej

1. Jednostka prowadząca działalność produkcyjną masową (produkcja prosta) do wyliczenia kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych stosuje wskaźnik oparty na planowanych stałych kosztach wydziałowych. Ewidencję kosztów prowadzi na kontach zespołu 4 i 5 oraz sporządza porównawczy rachunek zysków i strat. 2. Dane dotyczące produkcji linii wytwarzającej wyroby gotowe X : Wielkości planowane Wielkości rzeczywiste a) teoretyczne zdolności produkcyjne: 150.000 szt. rocznie, wielkość tę ograniczają: - planowane remonty: 12.000 szt. - nieobecność pracowników: 450 szt. - przerwy w pracy oraz czas przygotowawczy: 700 szt. b) planowane stałe koszty wydziałowe: 540.000 zł a) wyroby wytworzone w danym okresie sprawozdawczym: 125.000 szt. b) rzeczywiste koszty produkcji: - materiały bezpośrednie: 800.000 zł - wynagrodzenia bezpośrednie: 650.000 zł - zmienne koszty wydziałowe: 250.000 zł - stałe koszty wydziałowe: 600.000 zł - razem koszty: 2.300.000 zł

1. Spółka jawna zajmuje się produkcją wyrobu "X". Proces produkcji składa się z trzech etapów, w których powstają: a) półfabrykat A - z materiałów bezpośrednich (Wydział I), b) półfabrykat B - z półfabrykatu A i materiałów bezpośrednich (Wydział II), c) produkt gotowy - z półfabrykatu A i B oraz materiałów bezpośrednich (Wydział III). 2. W maju 2010 r. dokonano zakupu materiałów o wartości: 200.000 zł. Na początek okresu w magazynie znajdowały się materiały o wartości: 50.000 zł. 3. Na podstawie dokumentów Rw ustalono, iż w maju wydano: a) do wydziału I - materiały o wartości: 105.000 zł, b) do wydziału II - materiały o wartości: 95.000 zł, c) do wydziału III - materiały o wartości: 35.000 zł. 4. Wynagrodzenie pracowników bezpośrednio zaangażowanych w proces produkcyjny wraz ze składkami obciążającymi pracodawcę, według list płac za maj, wyniosło: a) wydział I: 48.000 zł + składki: 9.600 zł, b) wydział II: 56.000 zł + składki: 11.200 zł, c) wydział III: 28.000 zł+ składki: 5.600 zł. 5. Dodatkowo jednostka poniosła koszty: a) energii elektrycznej w kwocie netto: 125.000 zł (w tym: energia zużyta na produkcji: 100.000 zł, energia zużyta na cele administracji: 25.000 zł), b) amortyzacji maszyn i urządzeń w kwocie: 35.000 zł, c) administracji i zarządu w kwocie: 62.000 zł. 6. W maju jednostka wytworzyła 200 szt. wyrobów, z których sprzedała 180 szt. 7. Sprawozdanie finansowe spółki nie podlega badaniu i ogłaszaniu, zatem spółka nie ustala kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.

1. W bieżącym okresie sprawozdawczym koszty związane bezpośrednio i pośrednio z produkcją wyrobów przedstawiały się następująco: a) materiały bezpośrednie: 18.400 zł, b) płace bezpośrednie: 9.100 zł, c) pozostałe koszty bezpośrednie: 7.000 zł, d) zmienne koszty wydziałowe: 6.000 zł, e) stałe koszty wydziałowe: 4.000 zł, f) razem: 44.500 zł. 2. W okresie sprawozdawczym wyprodukowano 2.500 szt. wyrobów gotowych. Na koniec roku pozostało 750 szt. produktów przetworzonych w 50%. 3. Produkcję w toku jednostka wycenia według kosztów bezpośrednich. Rozliczenie kosztów produkcji następuje z pominięciem konta 58. Wyroby gotowe objęte są ewidencją bilansową. Jednostka nie ustala kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.