POTRZEBY NAUCZYCIELI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO W ZAKRESIE DOSKONALENIA ZAWODOWEGO RAPORT Gorzów Wlkp., kwiecień 213 rok
Spis treści Wprowadzenie... 3 1. Cel badań... 3 2. Termin badania... 4 3. Narzędzie badania potrzeb nauczycieli województwa lubuskiego w zakresie doskonalenia zawodowego... 4 4. Wyniki przeprowadzonych badań - nauczyciele... 5 5. Wyniki przeprowadzonych badań - dyrektorzy szkół 11 6. Wyniki przeprowadzonych badań - poradnie psychologiczno - pedagogiczne.14 Wydział Diagnoz, Analiz i Strategii Edukacyjnej 2
Wprowadzenie Zgodnie z art. 31 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 24 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) kurator oświaty wykonując zadania i kompetencje w zakresie oświaty w szczególności m.in. bada potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia. Wyniki badań mogą być wykorzystywane do: opracowania oferty szkoleń w ramach grantów edukacyjnych Lubuskiego Kuratora Oświaty, opracowania przez placówki doskonalenia nauczycieli efektywnej oferty szkoleń, modyfikowania przez dyrektorów szkół i placówek wieloletnich planów doskonalenia zawodowego nauczycieli, planowania wspomagania nauczycieli i dyrektorów szkół i placówek w realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz innych wynikających ze statutowej działalności w kontekście planowanych i wprowadzanych zmian w systemie oświaty. Badanie prowadzone było dwuetapowo: etap I badanie fokusowe, do którego zaproszono 4. dyrektorów i 4. nauczycieli przedszkoli, szkół i poradni psychologiczno- pedagogicznych, etap II badanie ankietowe w elektronicznym systemie ankiet, w którym wzięło udział 6426 nauczycieli, 55 dyrektorów oraz 92 pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznych. 1. Cel badań Celem badania było określenie potrzeb i oczekiwań kadry kierowniczej i nauczycieli lubuskich szkół i placówek w zakresie doskonalenia zawodowego w obszarach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, a także w zakresie umiejętności organizacyjnych i psychopedagogicznych oraz stosowania technologii komunikacyjnej i informacyjnej w praktyce szkolnej. Wydział Diagnoz, Analiz i Strategii Edukacyjnej Wprowadzenie 3
2. Termin badania Badanie fokusowe zostało zrealizowane 1 i 29 stycznia 213 r. dla czterech grup w Gorzowie Wlkp. i czterech w Zielonej Górze. Arkusz diagnostyczny do badania ankietowego został aktywowany w elektronicznym Systemie Ankiet 8 lutego 213 r. i był aktywny do 28 lutego 213 r. W tym terminie dyrektorzy szkół i placówek mogli w dowolnym czasie za pomocą loginu swojej szkoły, w zależności od potrzeb i zgromadzonych informacji dla celów badania, wypełniać arkusz diagnostyczny z możliwością wielokrotnego logowania do czasu wysłania ankiety lub zakończenia jej aktywności w Systemie Ankiet. 3. Narzędzie badania potrzeb nauczycieli województwa lubuskiego w zakresie doskonalenia zawodowego Badanie fokusowe przeprowadzono w oparciu o 2 scenariusze: dla grupy dyrektorów szkół oraz grupy nauczycieli. Narzędziem badawczym w etapie ankietowym były 3 ankiety: Kwestionariusz. 213 badanie potrzeb dyrektorów szkół województwa lubuskiego w zakresie doskonalenia, Kwestionariusz. 213 badanie potrzeb nauczycieli szkół województwa lubuskiego w zakresie doskonalenia, Kwestionariusz. 213 badanie potrzeb pracowników poradni psychologicznopedagogicznych województwa lubuskiego w zakresie doskonalenia. Powyższe narzędzia badawcze opracowano w wersji do wydruku i przeprowadzenia badania w szkołach oraz w wersji Systemu Ankiet do przesłania elektronicznie zebranych wyników badania do Kuratorium Oświaty w Gorzowie Wlkp. Arkusz zawierał pytania zamknięte wielokrotnego wyboru umożliwiające odpowiedź w obszarach: formy kształcenia lub doskonalenia, dokumentowanie pracy szkoły, organizacja, umiejętności społeczne i osobowościowe, dydaktyka, wychowanie i opieka, technologia informacyjna i komunikacyjna. Wydział Diagnoz, Analiz i Strategii Edukacyjnej Termin badania 4
4. Wyniki przeprowadzonych badań nauczyciele 4.1. Formy i terminy kształcenia i doskonalenia preferowane przez nauczycieli we własnym doskonaleniu zawodowym Preferowane formy doskonalenia liczba badnych 6426 wycieczki dydaktyczne 274 samokształcenie 281 e-learning 1346 WDN 2154 konsultacje indywidualne 915 szkolenie rady pedagogicznej 3343 konferencje 1829 seminaria 822 warsztaty 3449 kursy doskonalące 3546 5 1 15 2 25 3 35 4 Termin doskonalenia 5 4 3897 3 2 1 991 124 638 jednodniowe w zakresie jednego tematu jednodniowe w zakresie kilku tematów wielodniowe w zakresie jednego tematu wielodniowe w zakresie kilku tematów Termin doskonalenia 3 25 2 15 1 5 2612 1724 1484 jednodniowe w dniu roboczym w godzinach pracy jednodniowe w dniu roboczym po godzinach pracy jednodniowe w dniu wolnym od pracy nauczyciele 5
Termin doskonalenia wielodniowe wyjazdowe w dniach wolnych od pracy z zapewnieniem noclegu 86 wielodniowe wyjazdowe w dniach roboczych z zapewnieniem noclegu 1285 wielodniowe w dniach wolnych od pracy bez noclegu 328 wielodniowe w dniach roboczych po godzinach pracy bez noclegu 445 wielodniowe w dniach roboczych w godzinach pracy bez noclegu 635 2 4 6 8 1 12 14 4.2 Organizacja kształcenia i wychowania Organizacja kształcenia i wychowania organizacja pomocy wczesnej interwencji - aspekty prawne organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej - aspekty prawne bezpieczeństwo w szkole w kontekście wymagań prawnych 1238 2165 296 5 1 15 2 25 Organizacja kształcenia i wychowania analiza dokumentów prawnych będących podstawą planowania i realizacji zadań edukacyjnych 1619 awans zawodowy nauczycieli w kontekście obowiązującego prawa 983 organizacja kształcenia zawodowego w oparciu o modułowe programy nauczania 75 2 4 6 8 1 12 14 16 18 nauczyciele 6
4.3. Umiejętności społeczne i osobowościowe 4 35 3 25 2 15 1 5 1716 1848 współpraca w zespole Kompetencje interpersonalne organizacja i prowadzenie spotkań z rodzicami 3394 mediacje i rozwiązywanie konfliktów 2136 stres i wypalenie zawodowe 4.4. Dydaktyka, wychowanie i opieka Diagnoza diagnoza gotowości szkolnej 814 rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych uczniów 2124 rozpoznawanie specyficznych trudności w uczeniu się uczniów, w tym ryzyka dysleksji 1464 rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń szkolnych 283 5 1 15 2 25 3 25 2 15 1 5 2587 doskonalenie umiejętności wychowawczych Dydaktyka i wychowanie 1689 1467 określanie sposobów zaspokajania potrzeb rozwojowych uczniów opracowywanie oraz ewaluacja indywidualnych programów edukacyjnych dla uczniów nauczyciele 7
Planowanie działań 12 1 8 6 4 2 493 z zakresu poradnictwa zawodowego gimnazjum i szkoła ponadgimnazjalna 156 zajęć z wychowawcą 867 procesu dydaktycznego, w tym planowanie wynikowe Programy nauczania 7 6 5 4 3 2 1 583 opracowanie programu nauczania w zakresie kształcenia ogólnego 252 opracowanie programu nauczania w zawodzie 176 programy modułowe w kształceniu zawodowym 18 16 14 12 1 8 6 4 2 1674 Dydaktyka i wychowanie dostosowanie wymagań edukacyjnych do specjalnych potrzeb ucznia, z uwzględnieniem opinii lub orzeczenia poradni psychologicznopedagogicznej 122 wykorzystanie wyników egzaminów zewnętrznych do planowania działań doskonalących nauczyciele 8
Metodyczny warsztat pracy nauczyciela praktycznej nauki zawodu 181 teoretycznego kształcenia zawodowego 265 kształcenia ogólnego w szkołach ponadgimnazjalnych 439 gimnazjum 718 w kasach IV-VI szkoły podstawowej 88 z dzieckiem sześcioletnim w I klasie szkoły podstawowej 557 edukacji wczesnoszkolnej 688 wychowania przedszkolnego 625 1 2 3 4 5 6 7 8 9 25 2 Metodyczny warsztat pracy nauczyciela 17 1774 296 15 1 5 398 metodyka pracy z uczniem z trudnościami w uczeniu się metodyka pracy z uczniem uzdolnionym metodyka pracy z uczniem agresywnym i niedostosowanym społecznie projekt edukacyjny w gimnazjum nauczyciele 9
4.5. Technologia informacyjna i komunikacyjna Technologia komunikacyjna i informacyjna stosowanie multimedialnych urządzeń cyfrowych w dydaktyce przedmiotowej na poziomie zaawansowanym- PowerPoint 21 na poziomie podstawowym- PowerPoint 21 na poziomie zaawansowanym Excel 21 na poziomie podstawowym Excel 21 na poziomie zaawansowanym Word 21 na poziomie podstawowym Word 21 155 897 128 1314 1225 77 2163 5 1 15 2 25 12 1 Stosowanie technologii informacyjnej w pracy nauczycieli 122 8 6 4 2 2 241 kształcenia ogólnego teoretycznego kształcenia zawodowego praktycznej nauki zawodu nauczyciele 1
5. Wyniki przeprowadzonych badań dyrektorzy szkół i placówek 5.1. Formy i terminy kształcenia i doskonalenia preferowane przez dyrektorów we własnym doskonaleniu zawodowym Preferowane formy doskonalenia - 55 badanych wizyty studyjne samokształcenie e-learning WDN konsultacje indywidualne szkolenie rady pedagogicznej konferencje warsztaty kursy doskonalące 86 1 14 163 238 29 35 318 351 5 1 15 2 25 3 35 4 4 35 3 25 2 15 1 5 369 jednodniowe w zakresie jednego tematu Termin doskonalenia 59 73 jednodniowe w zakresie kilku tematów wielodniowe w zakresie jednego tematu 13 wielodniowe w zakresie kilku tematów 25 2 15 1 5 21 jednodniowe w dniu roboczym w godzinach pracy Termin doskonalenia 72 66 jednodniowe w dniu roboczym po godzinach pracy jednodniowe w dniu wolnym od pracy dyrektorzy szkół i placówek 11
Termin doskonalenia wielodniowe wyjazdowe w dniach wolnych od pracy z zapewnieniem noclegu 99 wielodniowe wyjazdowe w dniach roboczych z zapewnieniem noclegu 25 wielodniowe w dniach wolnych od pracy bez noclegu wielodniowe w dniach roboczych po godzinach pracy bez noclegu 11 12 wielodniowe w dniach roboczych w godzinach pracy bez noclegu 35 5 1 15 2 25 5.2. Organizacja, zarządzanie i dokumentowanie Organizacja, zarządzanie i dokumentowanie pracy szkoły organizacja współpracy z rodzicami 89 monitorowanie realizacji podstawy programowej planowanie działań doskonalących proces dydaktyczny planowanie działań doskonalących proces wychowawczy tworzenie prawa wewnątrzszkolnego zarządzenia, uchwały analiza obowiązujących dokumentów prawnych (nowe lub zmienione akty prawne) 154 215 237 24 294 5 1 15 2 25 3 35 dyrektorzy szkół i placówek 12
Organizacja, zarządzanie i dokumentowanie pracy szkoły organizacja pomocy wczesnej interwencji - aspekty prawne organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej - aspekty prawne bezpieczeństwo w szkole w kontekście wymagań prawnych ocena dorobku zawodowego nauczyciela 46 59 84 148 ocena pracy nauczyciela 114 wykorzystanie wyników ewaluacji zewnętrznej do doskonalenia działań szkoły sprawowanie nadzoru pedagogicznego ewaluacja wewnętrzna 173 252 5 1 15 2 25 3 Organizacja, zarządzanie i dokumentowanie pracy szkoły szkolny plan nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych kształcących w zawodzie szkolny plan nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych ogólnokształcących dokumentowanie przebiegu nauczania awans zawodowy nauczycieli w kontekście obowiązującego prawa kontrola zarządcza organizacja kształcenia zawodowego w oparciu o modułowe programy nauczania 47 31 3 15 117 243 5 1 15 2 25 3 5.3. Umiejętności społeczne i osobowościowe Umiejętności społeczne i osobowościowe stres i wypalenie zawodowe mediacje i rozwiązywanie konfliktów efektywna komunikacja interpersonalna wystąpienia publiczne organizacja i prowadzenie spotkań współpraca w zespole kierowanie zespołem 18 274 212 119 83 172 238 5 1 15 2 25 3 dyrektorzy szkół i placówek 13
5.4. Technologia informacyjna i komunikacyjna Technologia informacyjna i komunikacyjna stosowanie technologii informacyjnej w pracy dyrektora szkoły/placówki na poziomie zaawansowanym - PowerPoint 21 61 355 na poziomie średniozaawansowanym - PowerPoint 21 116 na poziomie zaawansowanym Excel 21 79 na poziomie średniozaawansowanym Excel 21 197 na poziomie zaawansowanym Word 21 na poziomie średniozaawansowanym Word 21 75 74 5 1 15 2 25 3 35 4 6. Wyniki przeprowadzonych badań poradnie psychologiczno pedagogiczne 6.1. Formy i terminy kształcenia i doskonalenia preferowane przez nauczycieli we własnym doskonaleniu zawodowym Preferowane formy doskonalenia - liczba badanych 92 samokształcenie e-learning WDN konsultacje indywidualne szkolenie rady pedagogicznej konferencje seminaria kursy doskonalące 13 32 39 39 38 55 54 7 1 2 3 4 5 6 7 8 poradnie psychologiczno pedagogiczne 14
Terminy doskonalenia 7 6 5 4 3 2 1 59 jednodniowe w zakresie jednego tematu 13 jednodniowe w zakresie kilku tematów 54 wielodniowe w zakresie jednego tematu 24 wielodniowe w zakresie kilku tematów 28,2 28 27,8 27,6 27,4 27,2 27 26,8 26,6 26,4 27 27 jednodniowe w dniu roboczym w godzinach pracy Terminy doskonalenia jednodniowe w dniu roboczym po godzinach pracy 28 jednodniowe w dniu wolnym od pracy Terminy doskonalenia wielodniowe wyjazdowe w dniach wolnych od pracy z zapewnieniem noclegu 32 wielodniowe wyjazdowe w dniach roboczych z zapewnieniem noclegu 47 wielodniowe w dniach wolnych od pracy bez noclegu 19 wielodniowe w dniach roboczych po godzinach pracy bez noclegu 12 wielodniowe w dniach roboczych w godzinach pracy bez noclegu 19 5 1 15 2 25 3 35 4 45 5 poradnie psychologiczno pedagogiczne 15
6.2. Umiejętności społeczne i osobowościowe 5 4 3 2 1 21 współpraca w zespole Umiejętności społeczne i osobowościowe 39 współpraca z rodzicami 29 organizacja i prowadzenie spotkań 25 efektywna komunikacja interpersonalna 46 mediacje i rozwiazywanie konfliktów 14 stres i wypalenie zawodowe 6.3. Technologia informacyjna i komunikacyjna 35 3 25 2 Technologia informacyjna i komunikacyjna 31 3 27 25 19 15 1 11 5 na poziomie podstawowym Word 21 na poziomie zaawansowanym Word 21 na poziomie podstawowym Excel 21 na poziomie zaawansowanym Excel 21 na poziomie podstawowym- PowerPoint 21 na poziomie zaawansowanym- PowerPoint 21 poradnie psychologiczno pedagogiczne 16