Kristen Layton 2013 Porozumiewanie się osób z niepełnosprawnością wzrokową i dodatkowymi ograniczeniami
Komunikacja i język Abstrakcyjna komunikacja symboliczna Język mówiony i migowy, Braille, pismo Komunikacja symboliczna oparta na konkretach Wykorzystanie przedmiotów, obrazków, rysunków konturowych Komunikacja "przedsymboliczna" Wskazywanie, sięganie, gesty Zachowania celowe Płacz, ruchy ciała, uderzenia, uśmiech Zachowania "przedintencjonalne" Płacz, ruchy ciała, autostymulacja (nie mają na celu wpłynąć na innych)
4 elementy składowe komunikacji Forma - Sposób Funkcja - Dlaczego Kontekst - Gdzie, z kim Treść - Słownictwo
Formy komunikacji: SPOSOBY porozumiewania się Formy receptywne Sygnały środowiskowe Sygnały dotykowe Sygnały przedmiotowe Gesty Symbole konkretne Obrazki Język migowy Mowa Słowo pisane/braille Formy ekspresywne Ruchy ciała Zachowania Symbole przedmiotowe Gesty Wokalizacje Symbole konkretne Obrazki Język migowy Mowa Słowo pisane/braille
Co należy wziąć pod uwagę, wybierając formy porozumiewania się Wzrok Słuch Sprawność ruchową Poznanie Zachowanie Umiejętności komunikacyjne Nadwrażliwość Przystosowanie form Przykład - uczeń z niskim napięciem mięśniowym może potrzebować opaski założonej na rękę, by utrzymać kontakt z przedmiotem. Kristen Layton, 2012
Funkcje komunikacji: POWODY porozumiewania się Wczesne/podstawowe Bardziej złożone funkcje funkcje Funkcje, które rozwijają się później Wczesne funkcje Powitanie Zwrócenie na siebie uwagi Tak/nie Proszenie o "jeszcze" Wypowiadanie swoich uwag Proszenie o coś Proszenie o informacje Protestowanie przeciwko czemuś Nazywanie przedmiotów i ludzi Dokonywanie wyborów Humor Sarkazm
Poszerzanie zakresu funkcji komunikacyjnych stosowanych przez dziecko Określ funkcje, nad którymi chcesz pracować z uczniem (skorzystaj z mapy komunikacyjnej lub innego narzędzia diagnostycznego). Wykorzystaj znane dziecku czynności/zajęcia i umożliw mu ćwiczenie danej funkcji podczas tych czynności/zajęć (np. proszenie o pomoc - specjalnie nie zdejmuj zakrętki z napoju ucznia w czasie posiłku). Pomóż dziecku przekazać swój zamiar, pokazując mu właściwą formę do wskazania funkcji (znak pomóż lub wyciągnięcie ręki z przedmiotem). Powtarzaj procedurę kilka razy w ciągu dnia/tygodnia/miesiąca, zmniejszając intensywność podpowiedzi. Kristen Layton, 2012
Kontekst: Otoczenie lub sytuacja Środowisko fizyczne Indywidualne cechy charakterystyczne ucznia Zajęcia, czynności i program nauczania Partnerzy komunikacyjni/konteks t społeczny Proces komunikacyjny
Treść: O CZYM rozmawiać O czym rozmawiać. Zacznij od tematów dotyczących konkretów, takich jak jedzenie, ulubione zajęcia. Na treść składają się osoby, przedmioty, miejsca, czynności, cechy, stany itp. Treści opanowywane przez dziecko będą powiązane z otoczeniem i partnerami komunikacyjnymi, z którymi ma kontakt.
Poszerzaj zakres środków komunikacji ekspresywnej stosowanych przez dziecko. Dawaj dziecku więcej okazji do porozumiewania się podczas każdej czynności. Poszerzaj zakres funkcji komunikacyjnych stosowanych przez dziecko. Dawaj dziecku więcej okazji do inicjowania komunikacji. Dziecko powinno ZAWSZE mieć DOSTĘP do swojego systemu komunikacyjnego.
Utrwalanie informacji dotyczących komunikacji Wstępny profil ucznia Arkusz umiejętności komunikacyjnych Formularz komunikacyjny/obserwacyjny
+ Co możesz zrobić? Strategie włączania pracy nad porozumiewaniem się do codziennych czynności Przerywanie czynności Pokusy komunikacyjne Naśladowanie Wspomagana stymulacja językowa Autorka: Katie Oneil, logopeda, Perkins School for the Blind