12 Filarów konkurencyjności wg WEF (2007) Podstawowe czynniki 1.Instytucje, 2.Infrastruktura, 3.Stabilność makroekonomiczna, 4.Zdrowie i edukacja podstawowa Czynniki zwiększające efektywność 5. Edukacja na poziomie wyŝszym 6. Efektywność rynku dóbr i usług, 7. Efektywność rynku pracy, 8. Rozwój rynków finansowych, 9. Stopień wykorzystania technologii informatycznych, 10.Rozmiar rynku, Innowacyjność 11. Innowacyjność, 12. Zaawansowanie procesów biznesowych. Gospodarka oparta na podstawowych zasobach do 3000 USD per capita Gospodarka oparta o efektywność gospodarowania zasobami Do 17000 USD Gospodarka oparta o innowacje Pow. 17000 USD
Gospodarka Niemiec pozycja w rankingu na 131 krajów
Gospodarka Niemiec pozycja w rankingu na 131 krajów
160 140 120 100 80 60 40 20 0 Doing Business. Starting a Business - Rank 2008 US Irelan d UK France Finland D enm ark B elgium Sweden Portugal Luxem b. Neth. Italy G erm any A ustria Spain Poland G reece Formalności (kaŝda interakcja z podmiotami Zewnętrznymi) Koncesje, pozwolenia, zawiadomienia, Podpisy urzędników,pracowników,etc.
Kryteria z Maastricht: Średnia stopa inflacji (1,5 p.p. + śr. 3 krajów o najniŝszej inflacji) Średnia nominalna długookresowa stopa procentowa (2 p.p + śr. Stopa % 3 krajów o najniŝszej inflacji) Stabilność kursu walutowego (+/-15% wokół parytetu) Deficyt budŝetowy (max. 3% PKB ) Dług publiczny (max. 60% PKB) NiezaleŜność banku centralnego
Polityka pienięŝna
Polityka pienięŝnej w krótkim okresie Inflacja π Krótki okres π π. B. A u Bezrobocie u
Nieefektywność polityki pienięŝnej w długim okresie Inflacja π Długi okres. C π π. B. A Krótki okres u Bezrobocie u
Dlaczego niektóre kraje godzą się na porzucenie własnej w polityki pienięŝ ęŝnej...... gdyŝ jest nieefektywna i niewiarygodna Im mniej wiarygodna krajowa polityka pienięŝna tym większa niechęć do pieniądza krajowego wysoki poziom walut obcych w depozytach podmiotów gospodarczych.
Ocena funkcjonowania strefy euro Stopy inflacji % r/r 25 20 15 10 strefa euro (12 krajów) Stany Zjednoczone Dania Szwecja Wielka Brytania Japonia utworzenie strefy euro 5 0-5 1962 1967 1972 1977 1982 1987 1992 1997 2002 2007 Wzrost stabilności cen i finansów publicznych. Wzrost stabilności makroekonomicznej i wiarygodności. 11
Polityka fiskalna w unii walutowej
Polityka fiskalna jako mechanizm przywracania równowagi r Transfer funduszy pomiędzy regionami wewnątrz unii walutowej Polityka fiskalna działa a na szczeblu unii walutowej tak jak w obrębie bie jednego kraju Warunkiem jest jednak...?... wspólny budŝet centralizacja polityki fiskalnej... wspólny budŝet centralizacja polityki fiskalnej
Negatywne następstwa nadmiernego udziału u sektora publicznego PKB: zmniejszenie roli mechanizmy rynkowego duŝy udział państwa w PKB moŝe rodzić postawy roszczeniowe, rosnące wydatki publiczne powodują wzrost deficytów budŝetowych i ich kumulowanie się w długich okresach crowding out effect wzrost stóp procentowych aprecjacja waluty krajowej konkurencyjność non keynesian effect Podatek inflacyjny
ZałóŜmy Ŝe: Inflacja = 2% Podatek inflacyjny Rząd poŝycza 30 mld PLN wg stałego oprocentowania 5% rocznie Oczekiwana stopa zwrotu inwestorów 3% Jednak rząd dokonuje większych wydatków budŝetowych - 60 mld Wywołuje większą inflację 8% PoŜyczkodawca traci -3% (5-8%) Rząd uzyskuje wyŝsze dochody z tytułu podatków naliczanych od nowego, wyŝszego poziomu cen
Współczesne spojrzenie na proces regulowanie działalno alności gospodarczej za pomocą wydatków publicznych wskazuje, Ŝe e jest on optymalny kiedy polityka fiskalna jest... 1. Restrykcyjna 1. Restrykcyjna 2. Przewidywalna 2. Przewidywalna Dlaczego??? Stabilizuje oczekiwania inflacyjne Nie prowadzi do wzrostu rynkowych stóp procentowych Pozwala działać tzw. automatycznym stabilizatorom wbudowanym w system fiskalny
Automatyczne stabilizatory działają skutecznie kiedy deficyt budŝetowy jest niski Pozwala to na obniŝenie dochodów budŝetu Pozwala to na zwiększenie wydatków budŝetu Innymi słowy s w ramach pełnego cyklu koniunkturalnego gromadzimy oszczędno dności w okresie dobrej koniunktury by wydawać w okresie jej pogorszenia
Na powyŝszych załoŝeniach opierają się reguły fiskalne w UGW 1. Fiskalne kryteria z Maastricht - effect Maastricht Traktat zobowiązuje do trwałego spełnienia kryteriów 2. Pakt Stabilności i Wzrostu Kary za nieprzestrzeganie poziomu deficytu Nieoprocentowany depozyt (od 0,2% do 0,5% PKB) Po dwóch latach depozyt przepada na rzecz KE
Reforma PSW (2005) Złagodzenie Paktu Polityka fiskalna pozostaje jedynym narzędziem polityki gospodarczej na szczeblu krajowym Elastyczne podejście w zaleŝno ności od poziomu zadłuŝenia, Tempa wzrostu gospodarczego, Reform strukturalnych systemy emerytalne Wydatków w infrastrukturalnych nakłady ady na edukację,, badania i rozwój, Wkładu w realizację celów w europejskich
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2001 2002 1998 1999 2000 1994 1995 1996 1997 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0 Portugalia -realny PKB
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 1999 1994 1995 1996 1997 1998 12,0 7,0 2,0-3,0-8,0 Portugalia Kons. prywatna Kons. Rządowa Inwestycje Handel zagraniczny PKB realny
12,0 Kons. prywatna Inwestycje PKB realny Kons. Rządowa Handel zagraniczny Deficyt budŝetowy 7,0 Wzrastające znaczenie polityki fiskalnej w strefie euro 2,0-3,0-8,0 Portugalia 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 Wydatki budŝetowe jako % PKB I r e l a n d J a p a n U S S p a i n P o l a n d G r e e c e G e r m a n y U K N e t h e r l. P o r t u g a l E u r o a r e a F i n l a n d A u s t r i a B e l g i u m I t a l y D e n m a r k H u n g a r y F r a n c e S w e d e n 1990 1995 1998 1999 2007
Ocena funkcjonowania strefy euro Dywergencje fiskalne i inflacyjne wewnątrz strefy euro. DuŜe zróŝnicowanie wielkości sald na rachunkach obrotów bieŝących. Wyhamowanie reform strukturalnych w niektórych krajach (brak znaczących róŝnic w rentowności obligacji rządowych do 2007 r.) Słabości wynikające z jakości czynników wytwórczych oraz sztywności strukturalnych, utrudniających efektywne wykorzystanie zasobów. 26