Polityka makrostabilnościowa jako konieczny element polityki stabilizowania koniunktury. Prof. dr hab. Marek Belka Prezes Narodowego Banku Polskiego

Transkrypt

1 Polityka makrostabilnościowa jako konieczny element polityki stabilizowania koniunktury Prof. dr hab. Marek Belka Prezes Narodowego Banku Polskiego

2 Polityka makrostabilnościowa w perspektywie Seria kryzysów finansowych w drugiej połowie lat 1990-tych spowodowała pojawienie się w bankach centralnych departamentów stabilności finansowej, których aktywnośd ograniczała się jednak zwykle do: Analizowania systemu finansowego Publikowania Raportów o stabilności finansowej Obecny kryzys finansowy udowodnił, że takie podejście jest niewystarczające Kryzysy bankowe przynoszą straty stanowiące duży procent PKB Przyczyny kryzysów bankowych mogą w części wynikad z narastającej nierównowagi w sektorze realnym gospodarki Konieczne wykorzystywanie instrumentów nadzorczych w polityce stabilizacyjnej (utrzymywania gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu) Polityka makrostabilnościowa 2

3 Polityka mikroostrożnościowa Polityka pieniężna Narzędzia nadzorcze? Stabilność finansowa Instrumenty banku centralnego System finansowy Sfera realna

4 Polityka mikroostrożnościowa Polityka pieniężna Narzędzia nadzorcze Polityka makrostabilnościowa Instrumenty banku centralnego System finansowy Sfera realna

5 Jakie rozwiązanie docelowe? Istotne elementy definicji stabilności finansowej System finansowy efektywnie świadczący sektorowi realnemu usługi pośrednictwa finansowego i zarządzania ryzykiem Niskie prawdopodobieostwo kryzysu systemowego (w odniesieniu do instytucji finansowych) Wystarczająco wysoka zdolnośd instytucji finansowych do absorbowania strat w przypadku wystąpienia niekorzystnych szoków W efekcie: zapewnienie, że system finansowy jest przygotowany na zdarzenia rzadkie, chod o potencjalnie dużym (niekorzystnym) wpływie Takie podejście jest wykorzystywane również w wąskich definicjach polityki makrostabilnościowej Jednak dla banków centralnych takie rozumienie polityki makrostabilnościowej jest niewystarczające 5

6 Polityka makrostabilnościowa szersza definicja (stabilizowanie luki popytowej) Produkt potencjalny PKB

7 Polityka pieniężna Polityka makrostabilnościowa (szeroka definicja) Bank centralny reaguje na odchylenia: inflacji od celu i PKB od potencjału Bank centralny reaguje na odchylenia: tempa wzrostu akcji kredytowej, cen aktywów od tempa sprzyjającego utrzymaniu równowagi w gospodarce Utrzymanie gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu

8 Różne perspektywy 8

9 Dlaczego szersze podejście? Polityka stopy procentowej może okazywad niewystarczająca jako instrument stabilizowania koniunktury Rosnąca rola sektora finansowego Mniejsza wrażliwośd na zmiany stóp procentowych w okresach boomu kredytowego Szczególne uwarunkowania (np. ERM II) Nowe wyzwania międzynarodowe przepływy kapitałowe Jak reagowad na rozwijające się baoki cenowe na rynkach aktywów w okresach ich narastania, gdy nie powodują jeszcze zaburzeo stabilności finansowej? 9

10 Polityka makrostabilnościowa z perspektywy banku centralnego Wąskie rozumienie polityki makrostabilnościowej (ograniczające się do zapewniania stabilności finansowej) podkreśla znaczenie ekspozycji na ryzyko i zdolności absorbowania strat przez sektor finansowy Dążenie do ograniczania ekspozycji na ryzyko w sektorze finansowym może mied nieoczekiwanie niekorzystne makroekonomiczne efekty uboczne 10

11 Przykłady (1) Gospodarka konwergująca: oszczędności zagraniczne finansujące krajowe kredyty mieszkaniowe Krajowe depozyty (w ogólności oszczędności) niewystarczające do sfinansowania całości akcji kredytowej Finansowanie zagraniczne banków w walutach obcych zabezpieczenie przed ryzykiem kursowym całości finansowania może okazad się niemożliwe Wymóg regulacyjny ograniczający otwarte pozycje walutowe banków Proste (z punktu widzenia banków) rozwiązanie: zobowiązania walutowe kompensowane aktywami walutowymi (np. kredytami mieszkaniowymi) W efekcie ryzyko kursowe przetransferowane do niedysponujących zabezpieczeniem kredytobiorców ze sfery realnej (np. gospodarstw domowych) 11

12 Przykłady (2) Ograniczenia transformacji terminów Dla gospodarstw domowych depozyty bankowe są zabezpieczeniem płynności Nowe wymogi (np. Bazylea III) finansowania długoterminowych aktywów długoterminowymi pasywami Przy niezmienionej strukturze i wielkości aktywów częśd finansowania depozytami musi zostad wyparta np. przez długoterminowe papiery dłużne emitowane przez banki W aktywach gospodarstw domowych musiałby zmaled udział depozytów na rzecz długoterminowych papierów dłużnych banków lub udziałów w funduszach inwestycyjnych kupujących takie papiery Wymuszona zmiana struktury aktywów gospodarstw domowych mniejsze zabezpieczenie przed szokami płynnościowymi i dodatkowe ryzyko cenowe w efekcie pogorszenie sytuacji gospodarstw domowych 12

13 Podsumowanie Zobowiązanie banków centralnych do dbania o stabilnośd finansową powinno wymusid ewolucję systemowej polityki nadzorczej w kierunku polityki makrostabilnościowej Dla banków centralnych ryzyko systemowe wiąże się nie tylko za stabilnością sektora finansowego, ale także całej gospodarki Polityka makrostabilnościowa powinna wspierad politykę pieniężną w stabilizowaniu gospodarki jako całości Zbliżony cel, inne narzędzia konieczna bliska współpraca z nadzorem finansowym 13