Ruch rowerowy w mieście i regionie

Ruch rowerowy w mieście i regionie dr Michał Beim Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu michal.beim@sobieski.org.pl

Zmiana filozofii transportu Współczesne zmiany w europejskim transporcie są wynikiem zmiany filozofii: rozwój transportu podporządkowano rozwojowi regionalnemu za politykę transportową odpowiadają w miastach urbaniści a w regionach specjaliści od rozwoju regionalnego drogowcy, kolejarze itp. są wykonawcami tych ustaleń Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 2

Zmiana filozofii transportu Transport jako element polityki rozwoju regionalnego Polityka energetyczna (niezależność energetyczna Polityka klimatyczna (redukcja emisji CO2 Polityka przestrzenna (rewitalizacja, odnowa, rozwój Polityka transportowa Polityka społeczna (przeciwdziałanie wykluczeniu, prorodzinna Polityka ekologiczna Polityka gospodarcza (redukcja emisji hałasu (poprawa efektywności, i zanieczyszczeń otwarcie na powietrza konkurencję źródło: opracowanie własne Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 3

Ruch rowerowy w mieście Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 4

Filary rozwoju transportu miejskiego rozwój transportu publicznego rozwój infrastruktury rowerowej uspokajanie ruchu nowe formy wykorzystania samochodów polityka parkingowa źródło: Urząd Miasta Fryburga Bryzgowijskiego Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 5

Dlaczego rower? Rower jest tanim, szybkim środkiem lokomocji, który nie hałasuje i nie zanieczyszcza powietrza, a przy tym potrzebuje mało miejsca. Jest popularny! 35 30 25 20 15 10 5 pieszy transport publiczny kolej rower samochód 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 km Michał dystans, Beim: na Ruch którym rowerowy rower w jest mieście najszybszy i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 6 źródło: Miasta rowerowe miastami przyszłości Komisja Europejska

Dlaczego rower? Rower przejmuje kilkanaście procent podróży w miastach dużych i nawet do połowy w miastach średnich. Modal split w miastach Niemiec opracowanie własne na podstawie MiD 2002 i 2008 Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 7

Dlaczego rower? źródło: Urząd Miasta Monastyru (Münster Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 8

Rower mobilność w miejskim stylu źródło: treehugger, Mikael Colville- Andersen, hanneli /jameyhatley.wordpress.com Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 9

Rower mobilność w miejskim stylu Samorządy promują ruch rowerowy! źródło:urząd Miasta Norymbergi, Mayor Of London's Skyride Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 10

Rower mobilność w miejskim stylu dr Dieter Zetsche prezes koncernu Daimler na targach motoryzacyjnych, fot. Daimler Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 11

Infrastruktura rowerowa: widzialna: Rozwój infrastruktury drogi rowerowe (rzadziej drogi dla pieszych i rowerzystów pasy rowerowe (zwłaszcza kontrapasy stojaki rowerowe i parkingi rowerowe (zadaszone niewidzialna: strefy uspokojonego ruchu ( tempo 30, strefy zamieszkania dopuszczenie ruchu rowerowego w parkach itp. skróty rowerowe (łączniki Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 12

Rozwój infrastruktury Wybór poszczególnych rodzajów infrastruktury zależy od realnych prędkości samochodów oraz od natężeń ruchu. Korzystanie z infrastruktury rowerowej winno być przywilejem, a nie karą (primum non nocere! źródło: opracowanie własne na podstawie Cycle infrastructure manual Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 13

Rozwój infrastruktury Infrastruktura musi służyć użytkownikom rowerów, a nie utrudniać poruszanie się primum non nocere! Proces budowy infrastruktury musi wynikać z zarządzania przez jakość Total Quality Management Istnieje bogaty dorobek naukowy w zakresie infrastruktury rowerowej Polityka rowerowa Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 14

Rozwój infrastruktury Nowe spojrzenie na jakość Dawna droga rowerowa na chodniku i nowy pas rowerowy w jezdni. Kilonia (fot. Michał Beim Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 15

Kluczowe elementy to: Rozwój infrastruktury separacja od ruchu pieszego ruch rowerowy na skrzyżowaniach włączanie się i wyłączanie się z infrastruktury rowerowej do ruchu na zasadach ogólnych jakość nawierzchni parkowanie i przechowywanie rowerów zabezpieczenie dróg rowerowych przed nielegalnym parkowaniem samochodów Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 16

Rozwój infrastruktury Separacja za pomocą małej architektury w Poznaniu i znaków poziomych we Wiedniu (fot. 2 x. MB Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 17

Rozwój infrastruktury Różnica niwelety we Wiedniu Nie tylko różnica nawierzchni, ale nawet specjalna kostka z guzkami w Heidelbergu (fot. 2x MB Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 18

Rozwój infrastruktury Miejsca postojowe dla tylko rowerów z przyczepkami dziecięcymi Fryburg Bryzgowijski (fot. Michał Beim Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 19

Uspokajanie ruchu i shared space Shared space jako filozofia projektowania angażująca w procesie planowania wszystkich użytkowników przestrzeni ulicy i zakładająca współdzielenie przestrzeni ulicznej. źródło: opracowanie własne Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 20

Uspokojenie ruchu i shared space Strefa tempo 30 w Heidelbergu i brama wjazdowa do strefy zamieszkania w Weißenburgu (fot. 2x M.B. Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 21

Uspokajanie ruchu i shared space Baden-Baden główny plac miasta (fot. M.Beim Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 22

Rower a transport publiczny Rower stanowi doskonałe uzupełnienie transportu publicznego, zwłaszcza kolejowego źródło: opracowanie własne Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 23

Rower a transport publiczny Lockery i stojaki rowerowe są zlokalizowane tuż przy wejściu na peron. (Hochspayer. Fot. M. Beim Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 24

Rower a transport publiczny Stacja rowerowa Michał Beim: centrum Ruch rowerowy mobilności w mieście i regionie, na dworcu Gdynia, 15 w października Kilonii Fot. 2014 r. M. Beim 25

Rower a transport publiczny Radstation stanowi markę rozpoznawczą stacji rowerowych w północnozachodnich Niemczech fot. 2x M. Beim Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 26

Partycypacja społeczna Bardzo istotnym elementem rozwoju ruchu rowerowego są konsultacje społeczne z użytkownikami. Konsultacje powinny odbywać się na wszystkich etapach rozwoju infrastruktury rowerowej. Konsultacje społeczne w Monachium źródło: opracowanie własne Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 27

Ruch rowerowy w regionie Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 28

Pozamiejska infrastruktura rowerowa Cele infrastruktury rowerowej: zapewnienie bezpieczeństwa i wygody rowerzystów w dojazdach codziennych wsparcie turystyki rowerowej Rozwiązania techniczne: możliwość mieszania z ruchem rowerowym (niskie natężenia pieszych i rowerzystów kwestia jakości nawierzchni przejścia przez tereny zabudowane (wsie Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 29

Pozamiejska infrastruktura rowerowa Typowa pozamiejska Michał Beim: Ruch droga rowerowy pieszo-rowerowa w mieście i regionie, Gdynia, w Niemczech 15 października (fot. 2014 M.B. r. 30

Pozamiejska infrastruktura rowerowa Wąskie gardła czasem wymagają inwestycji rząd Niemiec przeznacza na nie rocznie ok. 80 100 mln EUR okolice Kaiserslautern budowa drogi pieszo-rowrowej wymagała przebudowy skarpy (fot M.B Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 31

Turystyka rowerowa Różni użytkownicy turystyki rowerowej różne oczekiwania odnośnie infrastruktury Konieczność stworzenia kręgosłupa dla systemu szlaków rowerowych Ważna bliskość kolei (nie dalej niż 30 km Infrastruktura towarzysząca: miejsca noclegowe wyposażone w przechowalnie rowerów i drobne warsztaty, punkty usługowe i sklepy (choćby z podstawowym wyposażeniem Informacja dla turysty rowerowego Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 32

Turystyka rowerowa źródło: opracowanie własne Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 33

Turystyka rowerowa a kolej Turystyka piesza i rowerowa wymagają wsparcia ze strony kolei. Turyści podnoszą rentowność kolei w dni wolne od pracy Przykład integracji oferty turystycznej i transportowej: informacja o szlakach turystycznych i połączeniach kolejowych na dworcu w Niedenfelds (Niemcy. Tablica sfinansowana przez zarząd kolei regionalnych fot. Michał Beim Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 34

Regionalna polityka rowerowa W krajach Europy Zachodniej coraz bardziej popularne są regionalne grupy robocze dotyczące polityki rowerowej. Główne zadania to: budowa infrastruktury rowerowej wymiana doświadczeń rozwój infrastruktury turystyki rowerowej informacje dla turystów rowerowych Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 35

Potencjał ruchu rowerowego Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 36

Rower szansa na szybki sukces Główne zalety rozwoju ruchu rowerowego w miastach: - możliwość bardzo szybki przyrostu liczby użytkowników Monachium: 10% wszystkich podróży w 2002, 14% w 2008 i 17% w 2012 r. Kilonia: 8% w 1998, 17% w 2003 oraz w 2008 r. 21%! - stosunkowo niskie nakłady na infrastrukturę ok. 5-10 rocznie na mieszkańca Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 37

Pogoda nie jest problemem Climate data for Oslo (1961-1990 Mont h Aver age high C ( F Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Year 1.8 (28. 8 0.9 (30. 4 3.5 (38. 3 9.8 (49. 6 15.8 (60. 4 20.4 (68. 7 21.5 (70. 7 20.1 (68. 2 15.1 (59. 2 9.3 (48. 7 3.2 (37. 8 0.5 (31. 1 9.6 (49. 3 Climate data for Seville (1981-2010 Mo nth Av era ge hig h C ( F Jan Fe b 16. 0 (60.8 18. 1 (64.6 Ma r 21. 9 (71.4 Apr Ma y 23. 4 (74.1 27. 2 (81 Jun Jul 32. 2 (90 36. 0 (96.8 Au g 35. 5 (95.9 Se p 31. 7 (89.1 Oct No v 26. 0 (78.8 20. 2 (68.4 De c 16. 6 (61.9 Ye ar 25. 4 (77.7 Daily mea n C ( F 4.3 (24. 3 4.0 (24. 8 0.2 (31. 6 4.5 (40. 1 10.8 (51. 4 15.2 (59. 4 16.4 (61. 5 15.2 (59. 4 10.8 (51. 4 6.3 (43. 3 0.7 (33. 3 3.1 (26. 4 5.7 (42. 3 Dai ly me an C ( F 10. 9 (51.6 12. 5 (54.5 15. 6 (60.1 17. 3 (63.1 20. 7 (69.3 25. 1 (77.2 28. 2 (82.8 27. 9 (82.2 25. 0 (77 20. 2 (68.4 15. 1 (59.2 11. 9 (53.4 19. 2 (66.6 Aver age low C ( F 6.8 (19. 8 6.8 (19. 8 3.3 (26. 1 0.8 (33. 4 6.5 (43. 7 10.6 (51. 1 12.2 (54 11.3 (52. 3 7.5 (45. 5 3.8 (38. 8 1.5 (29. 3 5.6 (21. 9 2.4 (36. 3 Av era ge low C ( F 5.7 (42.3 7.0 (44.6 9.2 (48.6 11. 1 (52 14. 2 (57.6 18. 0 (64.4 20. 3 (68.5 20. 4 (68.7 18. 2 (64.8 14. 4 (57.9 10. 0 (50 7.3 (45.1 13. 0 (55.4 Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 38

Pogoda nie jest problemem Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 39 Climate data for Gdansk Mo nth Jan Feb Ma r Apr Ma y Jun Jul Au g Se p Oct No v De c Ye ar Av era ge hig h C ( F 2 (35 2 (35 4 (40 11 (52 15 (59 19 (66 22 (71 21 (70 16 (61 12 (53 4 (40 1 (33 10. 8 (51.3 Dai ly me an C ( F 1 (30 1 (30 1 (34 7 (44 11 (51 14 (58 17 (63 17 (62 12 (54 8 (47 2 (36 1 (30 7.2 (44.9 Av era ge low C ( F 3 (26 4 (24 2 (29 2 (36 5 (41 9 (49 12 (53 12 (53 8 (47 5 (41 0 (32 4 (25 3.3 (38 Climate data for Copenhagen (1961 1990 Mo nt h Ja n Fe b Ma r Ap r Ma y Ju n Jul Au g Se p Oc t No v De c Ye ar Av er ag e hig h C ( F 1.9 (3 5.4 2.0 (3 5.6 4.8 (4 0.6 9.5 (4 9.1 15. 0 (5 9 19. 2 (6 6.6 20. 4 (6 8.7 20. 3 (6 8.5 16. 7 (6 2.1 12. 1 (5 3.8 7.1 (4 4.8 3.7 (3 8.7 11. 1 (5 2 Da ily me an C ( F 0.1 (3 2.2 0.1 (3 1.8 2.0 (3 5.6 5.7 (4 2.3 10. 9 (5 1.6 15. 1 (5 9.2 16. 4 (6 1.5 16. 3 (6 1.3 13. 2 (5 5.8 9.5 (4 9.1 5.1 (4 1.2 1.8 (3 5.2 8 (4 6.4 Av er ag e lo w C ( F 2 (2 8 2.4 (2 7.7 0.6 (3 0.9 2.3 (3 6.1 7.2 (4 5 11. 3 (5 2.3 12. 9 (5 5.2 12. 6 (5 4.7 9.8 (4 9.6 6.7 (4 4.1 2.7 (3 6.9 0.5 (3 1.1 5.0 (4 1

Korzyści z ruchu rowerowego Ruch rowerowy pozytywnie oddziałuje na: handel (bliska mobilność gastronomię środowisko (hałas, emisje zanieczyszczeń kondycję mieszkańców (ważne w kontekście pracowników transport (efektywność przestrzenna Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 40

Podsumowanie Rower to nie tylko modny sposób spędzania wolnego czasu, ale realne rozwiązanie problemów transportowych miast. Udział ruchu rowerowego w miastach może nawet przekraczać 1/3 wszystkich podróży. Ruch rowerowy wymaga wsparcia infrastrukturą: tą widzialną (drogi i pasy rowerowe, stojaki i niewidzialną (strefy uspokojonego ruchu. Uzupełnieniem miejskiej infrastruktury powinna być infrastruktura turystyczna. Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 41

Dziękuję za uwagę Zapraszam do dyskusji! prywatna kolekcja Julii Stegner dr Michał Beim ekspert Instytutu Sobieskiego adiunkt na Uniwersytecie Przyrodniczym michal.beim@sobieski.org.pl +48 696 151112 www.beim.pl Michał Beim: Ruch rowerowy w mieście i regionie, Gdynia, 15 października 2014 r. 42