Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Skopaniu PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI
Przedmiotowy system oceniania z matematyki został skonstruowany w oparciu o następujące dokumenty: 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów w szkołach publicznych. 2. Wewnątrzszkolny System oceniania w Publicznym Gimnazjum im. Jana Pawła II w Skopaniu. 3. Podstawę programową z matematyki. 4. Realizowany materiał wg programu nauczania Matematyka z plusem do III etapu edukacyjnego z numerem dopuszczenia DPN 5002 17/08, Marta Jucewicz, Marcin Karpiński i Jacek Lech GWO. Cele oceniania: Poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu własnego rozwoju. Motywowanie ucznia do dalszej pracy. Dostarczenie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia. Umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej Ocenianie ucznia w procesie kształcenia matematyki powinno wiązać się z szukaniem odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu w obrębie danego konkretnego zagadnienia programowego uczeń: rozumie pojęcia z nim związane, potrafi podać dla nich przykłady i kontrprzykłady, zna definicje, potrafi uczestniczyć w klasyfikowaniu i definiowaniu pojęć; zna podstawowe algorytmy postępowania przy rozwiązywaniu standardowych problemów; umie rozwiązywać problemy o wyższym stopniu trudności; opanował materiał nauczania z danego semestru, czy roku; 2
aktywnie uczestniczy w zajęciach; uczestniczy w pracy pozalekcyjnej, konkursach, olimpiadach; umie posługiwać się językiem matematyki, umie stosować swoje wiadomości i umiejętności z matematyki w rozwiązywaniu problemów z innych dziedzin. Umowy i uzgodnienia: Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. Ocenie podlegają wszystkie wymienione formy aktywności ucznia. Prace klasowe, krótkie sprawdziany są obowiązkowe. Jeżeli uczeń opuścił pracę klasową z przyczyn losowych, powinien napisać ją w ciągu dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły. Uczeń może poprawić ocenę z pracy klasowej w ciągu dwóch tygodni od dnia oddania sprawdzonych prac. Uczeń ma prawo do jednokrotnej próby poprawienia oceny z pracy pisemnej. Przy poprawianiu prac klasowych i pisaniu w drugim terminie kryteria ocen nie zmieniają się, a otrzymana ocena jest wpisana do dziennika. Krótkie sprawdziany mogą obejmować materiał z ostatnich czterech lekcji. Uczeń może poprawić inne oceny cząstkowe, pod warunkiem, że nauczyciel wyrazi na to zgodę. Nie ma możliwości poprawiania ocen tydzień przed klasyfikacją. Nie ocenia się uczniów do trzech dni po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole. Uczeń ma prawo dwukrotnie w ciągu semestru zgłosić nieprzygotowanie do lekcji (nie dotyczy prac klasowych i kartkówek). Formy i metody sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia: Uczniowie mogą otrzymać oceny za: Prace klasowe, sprawdziany: czas trwania 45 minut, zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem i wpisane ołówkiem w dzienniku, obejmują materiał jednego działu programowego lub jeżeli dział jest obszerny jego część, są obowiązkowe; uczeń nieobecny ma obowiązek zaliczyć go w ciągu dwóch tygodni od momentu przyjścia do szkoły, uczeń może poprawić ocenę niedostateczną tylko raz, w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac, ocena z poprawy jest wystawiona w dzienniku obok oceny niedostatecznej i obie są brane pod uwagę przy wystawianiu oceny śródrocznej lub końcoworocznej. 3
Kartkówki: czas trwania 10 20 minut, obejmują najczęściej materiał z trzech ostatnich lekcji (ze względu na spiralność treści z matematyki mogą wystąpić elementy materiału lekcji wcześniejszych), kartkówki nie są zapowiedziane, ani poprzedzone powtórzeniem, ocena z kartkówki nie podlega poprawie. Odpowiedzi ustne: zakres treściowy odpowiedzi analogicznie jak dla kartkówki, oceniając odpowiedź nauczyciel będzie brał pod uwagę: poprawne posługiwanie się słownictwem matematycznym, poprawność merytoryczną, sprawność wykonywania obliczeń, znajomość praw, własności twierdzeń, ocena z odpowiedzi nie podlega poprawie. Prace domowe: uczeń ma obowiązek odrabiania wszystkich prac domowych, kontrola i ocena pracy domowej może się odbyć poprzez rozwiązanie zadania na tablicy i wyjaśnienie lub w formie kartkówki obejmującej zadania z pracy domowej, ocena z pracy domowej nie podlega poprawie, uczeń ma prawo do dwukrotnego braku zadania domowego, trzeci raz i każdy kolejny brak pracy to ocena niedostateczna. Testy (w klasach III): obejmują cały przerobiony materiał i służą do przygotowania do egzaminu gimnazjalnego. Testy oceniane są według takich samych kryteriów jak sprawdziany. Ilość testów w semestrze jest nieokreślona, zależna od stopnia realizacji materiału i potrzeb danej klasy. Testy Sesje z plusem : odbywają się trzy razy w roku szkolnym, zgodnie z harmonogramem przygotowanym przez Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe. Uczeń nieobecny na tym teście nie ma obowiązku napisania go w terminie późniejszym. Ocena niedostateczna nie podlega poprawie. Sesje z plusem oceniane są według takich samych kryteriów jak sprawdziany. Praca na lekcji: uczeń będzie mógł uzyskać ocenę za prezentację wyników pracy grupowej, rozwiązanie zadania w trakcie lekcji, znajomość praw twierdzeń i własności, 4
Prace dodatkowe: uczniowie chętni mogą uzyskać ocenę za rozwiązywanie zadań dodatkowych o podwyższonym stopniu trudności. Ocenianie prac: Punkty uzyskane z prac klasowych i sprawdzianów przeliczane są na stopnie wg następującej skali ocen : Lp. Oceny Procentowy udział punktów 1. Niedostateczny 0%-34% 2. Dopuszczający 35%-50% 3. Dostateczny 51%-70% 4. Dobry 71%-89% 5. Bardzo dobry 90%-100% 6. Celujący ocena bdb + zadanie dodatkowe W ocenianiu bieżącym dopuszcza się stawianie znaków,,+ i,,- Uczeń otrzymuje + za poprawną odpowiedź lub prawidłowo wykonane ćwiczenie, zadania w przeciwnym wypadku,,-. Zebranie przez ucznia pięciu znaków + jest podstawą do wystawienia oceny bardzo dobrej. Uczniowie,którzy nie uzbierali 5 plusów mogą uzyskać stopnie: dobry za cztery +, dostateczny za trzy +, dopuszczający za dwa +, niedostateczny za zero lub jeden + w ciągu semestru. Ogólne reguły oceniania prac pisemnych wszystko co jest w pracy ucznia pozytywne każda część rozwiązania powinno być sprawdzone oraz, jeśli jest poprawne, ocenione, nie są przyznawane punkty za obliczenia, gdy wynikają one ze stosowania błędnej metody, jeśli w rozwiązaniu uczeń popełnił błąd i będzie konsekwentnie używał błędnego wyniku do dalszych obliczeń, a: - nie spowoduje to drastycznego obniżenia trudności zadania, 5
- wykonywane przez ucznia czynności są zgodne z tymi, które należałoby wykonać przy rozwiązaniu bezbłędnym, - uczeń nie ma możliwości skorygowania błędnego wyniku, to za niepoprawnie wykonaną czynność nie otrzymuje punktów, natomiast za pozostałe części rozwiązania dostaje punkty tak, jakby błędu nie było, punkty przyznawane są jeśli uczeń wykonuje czynności objęte schematem oceny, jeśli wykonuje czynności nawet poprawne, ale nie na temat, nie otrzymuje punktu, jeśli uczeń stosował metodę różną od opisanej w schemacie oceny i rozwiązanie jest w pełni poprawne, powinien otrzymać pełną liczbę punktów, jeśli uczeń stosował metodę różną od opisanej w schemacie oceny i w rozwiązaniu popełnił błędy, należy ustalić które z czynności wymienionych w schemacie oceny są równoważne wykonanym przez niego czynnościom i stosownie do tego przyznać określoną liczbę punktów. Laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim otrzymują z matematyki celującą roczną (semestralną) ocenę klasyfikacyjną. Ocena uczniów realizujących program dostosowania wymagań do możliwości ucznia: Nauczyciel dostosowuje wymagania do indywidualnych zaleceń zawartych w opiniach Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Uczniowie z opinią o dostosowaniu wymagań realizują zadania na miarę swoich możliwości. W przypadku czynienia postępów otrzymują ocenę pozytywną, natomiast, gdy nie wykazują starań i nie robią postępów na miarę swoich możliwości, negatywną. Kryteria oceniania nauczyciel dostosowuje do potrzeb i możliwości uczniów z trudnościami w uczeniu się. U uczniów dyslektycznych ocenie nie podlega: lustrzane zapisywanie cyfr i liter (np. 6-9, 2-5,... ), źle postawiony przecinek w liczbach dziesiętnych, błędy w zapisie liczb wielocyfrowych i liczb z dużą ilością zer, błędy w zapisie działań pisemnych (dopuszczalne drobne błędy rachunkowe), luki w zapisie obliczeń obliczenia pamięciowe, uproszczony zapis równania i przekształcenie go w pamięci; brak opisu niewiadomych, błędy w przepisywaniu (np. danych w zadaniu), wówczas oceniamy tok myślenia, chaotyczny zapis operacji matematycznych, 6
mylenie indeksów górnych i dolnych (np.2x - x 2, 3m - m 3, ), kształt figur geometrycznych i katów, formy zapisu wniosku, odpowiedzi, niewłaściwe stosowanie dużych i małych liter (np. stosowanie oznaczeń w geometrii, jednostek). U uczniów z ze sprawnością intelektualną na poziomie niższym od przeciętnej należy obniżyć skalę procentową o 10 punktów procentowych. U uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim i umiarkowanym ocenie podlega wkład pracy, aktywność na lekcjach oraz nauczyciel przygotowuje testy i sprawdziany dostosowane do możliwości ucznia. Wystawianie oceny semestralnej i końcoworocznej: Ocena semestralna i całoroczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Oceny z prac klasowych i kartkówek są wyższej rangi niż pozostałe oceny. Przedmiotem oceny ucznia jest suma posiadanych wiadomości i umiejętności, których zakres jest określony programem nauczania. Nauczyciel wystawiając ocenę z przedmiotu uwzględnia: stopień opanowania materiału; wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków; postępy uczniów i ich psychofizyczne predyspozycje i możliwości (efekty pracy ucznia); aktywność na lekcji; systematyczność i pilność; samodzielność pracy; prezentacje przez uczniów własnej pracy; rozwiązywanie dodatkowych problemów; wyniki ucznia w zaplanowanym ocenianiu (prace klasowe, testy). Ocenę semestralną (roczną) wystawia nauczyciel na tydzień przed klasyfikacją uzasadniając ją. Uczniowie i ich rodzice mogą prosić o dodatkowe wyjaśnienia do wystawionej oceny. Wystawiona przez nauczyciela na koniec roku ocena niedostateczna może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu sprawdzającego. Ocenę klasyfikacyjną semestralną ustala nauczyciel na podstawie co najmniej pięciu ocen cząstkowych, w tym dwóch z prac pisemnych, jakie uczeń uzyskał w wyniku stosowania wyżej wymienionych form sprawdzania umiejętności i wiadomości. 7
Ocenę klasyfikacyjną roczną ustala nauczyciel na podstawie co najmniej pięciu ocen cząstkowych i oceny semestralnej I semestru. W razie opuszczenia przez ucznia ponad 50% obowiązkowych zajęć, nauczyciel (bez względu na uzyskane oceny cząstkowe) może go nie klasyfikować. Sposoby informowania uczniów i rodziców: 1. Na początku roku szkolnego uczniowie i rodzice zostają poinformowani o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego programu nauczania oraz sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. 2. Każda ocena jest jawna. Uczeń ma prawo wiedzieć za co i jaką ocenę otrzymał. 3. Rodzice są informowani o osiągnięciach swoich dzieci podczas zebrań ogólnych, a także w czasie konsultacji indywidualnych. 4. Informację o planowanej ocenie klasyfikacyjnej podaje się uczniowi co najmniej tydzień przed klasyfikacją. 5. Rodzice mają prawo do obejrzenia prac pisemnych swoich dzieci oraz zapoznania się z ocenami cząstkowymi. 6. O grożącej ocenie niedostatecznej rodzice są poinformowani na miesiąc przed klasyfikacją. 7. W zależności od potrzeb przeprowadzane są rozmowy indywidualne telefoniczne lub osobiste w celu poinformowania rodziców o postępach w nauce ich dzieci. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: operuje twierdzeniami i je dowodzi, potrafi oryginalnie, rozwiązać zadanie, także o podwyższonym stopniu trudności, uogólnia pojęcia matematyczne, wykorzystuje uogólnienia i analogie, samodzielnie potrafi formułować definicje i twierdzenia z użyciem symboli matematycznych, odczytuje i analizuje dane z tekstów, diagramów, rysunków, tabel, wykresów, stosuje algorytmy w zadaniach nietypowych, stosuje umiejętności matematyczne do rozwiązywania skomplikowanych problemów z innych dziedzin, prezentuje wyniki swojej pracy w różnorodny sposób, dobiera formę prezentacji do problemu, wspiera członków grupy potrzebujących pomocy. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: umie klasyfikować pojęcia, uzasadnia twierdzenia w nieskomplikowanych przypadkach, stosuje uogólnienia i analogie do formułowanych hipotez, umie analizować i doskonalić swoje rozwiązania, samodzielnie potrafi formułować twierdzenia i definicje, 8
odczytuje i porównuje dane z tekstów, diagramów, rysunków, tabel, wykresów, stosuje algorytmy uwzględniając nietypowe rozwiązania, szczególne przypadki i uogólnienia, stosuje umiejętności matematyczne do rozwiązywania nietypowych problemów z innych dziedzin, prezentuje wyniki swojej pracy we właściwie wybrany przez siebie sposób, wskazuje pomysły na rozwiązanie problemu, dba o jakość pracy, przypomina reguły pracy grupowej. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: potrafi formułować i zapisać definicje, operować i stosować pojęcia matematyczne, potrafi sformułować twierdzenie proste i odwrotne, potrafi przeprowadzić proste wnioskowania, analizuje treść zadania i układa plan jego rozwiązania, samodzielnie rozwiązuje typowe zadania, tworzy teksty w stylu matematycznym z użyciem symboli, odczytuje dane z tekstów, diagramów, rysunków, tabel, stosuje algorytmy w sposób efektywny, stosuje umiejętności matematyczne do rozwiązywania różnych problemów praktycznych, prezentuje wyniki swojej pracy na różne sposoby, nie zawsze dobrze dobrane do problemu, stara się stworzyć przyjazną atmosferę i zachęca innych do pracy w grupie. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: potrafi przeczytać definicje zapisane za pomocą symboli, potrafi stosować twierdzenia w typowych zadaniach, potrafi naśladować podane rozwiązania w analogicznych sytuacjach, tworzy proste teksty w stylu matematycznym, odczytuje dane z prostych tekstów, diagramów, rysunków, tabel, stosuje podstawowe algorytmy w typowych zadaniach, stosuje umiejętności matematyczne do rozwiązywania typowych problemów praktycznych, prezentuje wyniki swojej pracy w sposób jednolity, wybrany przez siebie, stara się zrozumieć zadany problem. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: intuicyjnie rozumie pojęcia, zna ich nazwy, potrafi podać przykłady modeli tych pojęć, intuicyjnie rozumie podstawowe twierdzenia, potrafi wskazać założenie i tezę, zna symbole matematyczne, potrafi wskazać dane, niewiadome, wykonuje rysunki z oznaczeniami do typowych zadań, tworzy za pomocą nauczyciela, proste teksty w stylu matematycznym, odczytuje z pomocą nauczyciela, dane z prostych tekstów, diagramów, rysunków, tabel, zna zasady stosowania podstawowych algorytmów, stosuje je z pomocą nauczyciela, stosuje umiejętności matematyczne do rozwiązywania problemów praktycznych, z pomocą nauczyciela prezentuje wyniki swojej pracy w sposób narzucony przez nauczyciela. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania matematyki w danej klasie, a braki w wiadomościach i umiejętnościach nie pozwalają na dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu, nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela. 9
PSO podlega ewaluacji. 10