Art. 3 ust.1 pkt 30 UoR Przychody uprawdopodobnione zwiększenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych w formie zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia wartości zobowiązań, które spowoduje wzrost kapitału własnego jednostki lub zmniejszenie jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli definicja zgodna z Ustawą o rachunkowości oparta na konstrukcji bilansu i zasadzie równowagi bilansowej
aktywa + przychód + Przychód= zwiększenie aktywów, suma bilansowa aktywów i pasywów taka sama zwiększenie kapitału własnego = zwiększenie wyniku, kapitał podstawowy bez zmiany AKTYWA ( + ) BILANS PASYWA Kapitał podstawowy WF ( + ) Zobowiązania WF (wynik finansowy) koszty Kapitał własny przychody ( + ) pasywa przychód + BILANS WF (wynik finansowy) Przychód= zmniejszenie zobowiązań, suma bilansowa bez zmiany zwiększenie kapitału własnego = zwiększenie wyniku, kapitał podstawowy bez zmiany AKTYWA PASYWA Kapitał podstawowy WF ( + ) Zobowiązania koszty Kapitał własny ( - ) przychody ( + )
Wpływ zwiększenie stanu środków pieniężnych, związane z: wpłatą gotówkową za sprzedane dobra uregulowaniem należności od odbiorców niepowodujące zmiany w kapitale własnym
Pojęcie kosztów Art. 3 ust.1 pkt 31 UoR Koszt uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych w formie zmniejszenia aktywów lub zwiększenia zobowiązań, które spowoduje zmniejszenie kapitału własnego jednostki lub zwiększenie jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli definicja zgodna z Ustawa o rachunkowości oparta na konstrukcji bilansu i zasadzie równowagi bilansowej
aktywa koszty + Koszt = zmniejszenie aktywów, suma bilansowa aktywów i pasywów taka sama zmniejszenie kapitału własnego = zmniejszenie wyniku, kapitał podstawowy bez zmiany pasywa + koszty + Koszt = zwiększenie zobowiązań, suma bilansowa bez zmiany zmniejszenie kapitału własnego = zmniejszenie wyniku, kapitał podstawowy bez zmiany AKTYWA ( - ) AKTYWA BILANS PASYWA Kapitał podstawowy WF ( - ) Zobowiązania BILANS PASYWA Kapitał podstawowy WF ( - ) Zobowiązania WF (wynik finansowy) koszty ( + ) ( + ) Kapitał własny przychody WF (wynik finansowy) koszty ( + ) Kapitał własny przychody
Wydatek zmniejszenie stanu środków pieniężnych, związane z dokonaniem przez jednostkę: zapłaty gotówkowej za zakupione dobra lub uregulowaniem zobowiązania wobec dostawców niepowodujące zmiany w kapitale własnym
wszelkie zdarzenia, fakty udokumentowane i wyrażone w mierniku pieniężnym, które wywierają wpływ na: zasoby majątkowe jednostki (aktywa) i źródła ich finansowania (pasywa) (zdarzenia bilansowe) lub wynik prowadzonej działalności (zdarzenia wynikowe)
wynik finansowy Wynik finansowy RZiS Bilans Wynik finansowy w rachunku zysków i strat różnica pomiędzy przychodami dotyczącymi danego okresu sprawozdawczego a kosztami poniesionymi w związku z pozyskaniem tych przychodów oraz kosztami okresu Wynik finansowy w bilansie element kapitału własnego
Konieczność dostarczenia informacji o trwałości wyniku finansowego konieczność uwzględnienia przewidywalności i charakteru zdarzeń dzięki, którym został osiągnięty przyporządkowanie kategorii wynikowych: kosztów, przychodów, zysków i strat do tzw. segmentów RZiS przychody z podstawowej działalności operacyjnej pozostałe przychody operacyjne zysk (strata) ze sprzedaży koszty z podstawowej działalności operacyjnej pozostałe koszty operacyjne zysk (strata) z działalności operacyjnej przychody finansowe zysk (strata) brutto koszty finansowe
Przychody podstawowej działalności operacyjnej Przychód operacyjny realizowany ze sprzedaży produktów, towarów, materiałów Przychód operacyjny kwoty należne lub uzyskane, bez względu na to, czy zostały zapłacone czy nie, za sprzedane produkty, towary i materiały skorygowane o udzielone rabaty, bonifikaty i tym podobne upusty oraz o przewidziane dopłaty i zmniejszone o należny od tej sprzedaży podatek VAT
Koszty podstawowej działalności operacyjnej Celowe, wyrażone wartościowo zużycie: rzeczowych składników trwałych i obrotowych, usług obcych, pracy ludzkiej wyrażonej w formie wynagrodzenia ponoszone w celu realizowania statutowej działalności jednostki działalność produkcyjna: koszty produkcji podstawowej związane z wytwarzaniem wyrobów na sprzedaż oraz koszty produkcji pomocniczej, prowadzonej na wewnętrzne potrzeby jednostki działalność handlowa: koszty obrotu towarowego, obejmującego koszty zakupu, magazynowania, sprzedaży towarów działalność usługowa: koszty wykonania lub świadczenia usług
Pozostałe przychody i koszty operacyjne dotyczą: Art.3 ust.1 pkt 32 UoR utrzymania obiektów działalności socjalnej zbycia środków trwałych ( i w budowie), wartości niematerialnych i prawnych, nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, utrzymywania nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczonych do inwestycji, w tym aktualizacji wartości tych inwestycji i przekwalifikowania do środków trwałych i WNiP, jeżeli do wyceny przyjęto cenę rynkową lub wartość godziwą odpisania należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów, utworzenia i rozwiązywania rezerw, z wyjątkiem związanych z operacjami finansowymi, odszkodowań, kar, grzywien, odpisów aktualizujących wartość aktywów i ich korekt (wyjątek obciążające koszty finansowe) przekazania lub otrzymania nieodpłatnie (darowizn) aktywów, w tym środków pieniężnych zdarzeń losowych powstałych wskutek kradzieży, klęsk żywiołowych, zdarzeń trudnych do przewidzenia
przychody z podstawowej działalności operacyjnej koszty z podstawowej działalności operacyjnej pozostałe przychody operacyjne przychody finansowe Zysk (strata) ze sprzedaży pozostałe koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej Zysk (strata) brutto koszty finansowe Wynik działalności operacyjnej - różnica pomiędzy przychodami netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi a wartością sprzedanych produktów, towarów i materiałów powiększona o całość poniesionych kosztów zarządu i sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych
Art.42 ust.3 UoR kosztów ze zbycia inwestycji w aktywa finansowe odpisów aktualizujących wartość inwestycji w aktywa finansowe odsetek i prowizji od zaciągniętych kredytów i pożyczek odsetek z tytułu leasingu finansowego odsetek lub dyskonta od wyemitowanych przez jednostkę obligacji odsetek od nieterminowego uregulowania zobowiązań dyskonto przy sprzedaży obcych czeków, weksli, papierów wartościowych ujemnych różnic kursowych przy wycenie w walutach obcych nadwyżki kosztów emisji akcji ponad różnice między wartością emisyjną akcji a ich wartością nominalną rezerwy tworzone na pewne lub prawdopodobne straty z tytułu operacji finansowych będących w toku wyjątek: odsetki, prowizje, różnice kursowe naliczone od zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania środków trwałych w budowie, środków trwałych, WNiP do dnia przyjęcia ich do użytkowania
Art.42 ust.3 UoR przychodów ze zbycia inwestycji w aktywa finansowe odpisów aktualizujących wartość inwestycji w aktywa finansowe Odsetek otrzymanych i naliczonych od udzielonych pożyczek, środków zgromadzonych na rachunkach, posiadanych obligacji obcych odsetek otrzymanych i naliczonych od nieterminowego uregulowania nalezności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności innych niż zaliczane do aktywów finansowych Otrzymane dywidendy dodatnich różnic kursowych przy wycenie w walutach obcych Rozwiązania rezerw z tytułu przewidywanych strat finansowych wyjątek: odsetki, prowizje, różnice kursowe naliczone od zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania środków trwałych w budowie, środków trwałych, WNiP do dnia przyjęcia ich do użytkowania
przychody z podstawowej działalności operacyjnej koszty z podstawowej działalności operacyjnej pozostałe przychody operacyjne przychody finansowe Zysk (strata) ze sprzedaży pozostałe koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej Zysk (strata) brutto koszty finansowe Zysk (strata) brutto- wynik finansowy z działalności operacyjnej i wynik operacji finansowych, czyli różnica pomiędzy przychodami operacyjnymi a kosztami finansowymi
Układ rodzajowy Układy podmiotowe Układ przedmiotowy rodzaj kosztów faza działalności miejsca powstawania kosztów możliwość przypisania do obiektu kalkulacji amortyzacja, materiały i energia, usługi obce, podatki i opłaty, wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, pozostałe koszty koszty zakupu, koszty działalności właściwej, (koszty produkcyjnej, wytworzenia usług), koszty sprzedaży, koszty zarządu koszty wydziałów pomocniczych, koszty wydziałów podstawowych, koszty jednostek zaopatrzenia, sprzedaży, zarządzania Koszty bezpośrednie, koszty pośrednie
Amortyzacja koszt wykorzystania, zużycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji niefinansowych Zużycie materiałów i energii koszty zużycia materiałów, paliwa, energii, opakowań do podstawowej działalności operacyjnej Usługi obce koszt świadczenia usług przez jednostki zewnętrzne, usługi: transportowe, telekomunikacyjne, najmu, ochrony mienia Podatki i opłaty płacone przez jednostkę podatki obciążające koszty oraz ponoszone opłaty: podatek od nieruchomości, podatek gruntowy od środków transportu, akcyza, niepodlegający odliczeniu VAT naliczany, opłaty administracyjne, sądowe, skarbowe
Wynagrodzenia ogół wynagrodzeń pieniężnych oraz wartość świadczeń w naturze (deputaty) pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, zlecenie, dzieło Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia ogół świadczeń na rzecz zatrudnionych pracowników wynikających z mocy prawa, narzuty na wynagrodzenia (składki z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz odpisy na specjalne fundusze) oraz należne pracownikom świadczenia poza wynagrodzeniami: szkolenia, odzież ochronna, Pozostałe koszty wszystkie pozostałe koszty podstawowej działalności operacyjnej, niezaliczone do pozostałych pozycji: reprezentacji, reklamy, podróży służbowych, składki z tytułu ubezpieczeń majątkowych
Koszty zakupu koszty fazy zaopatrzenia, nabycia materiałów, towarów obciążające nabywcę: koszty załadunku, koszty opakowań, prowizje dla pośredników Koszty działalności właściwej: produkcyjnej, handlowej, usługowej Koszty sprzedaży koszty fazy zbytu, związane ze sprzedażą produktów i towarów obciążające dostawcę: koszty opakowań wysyłkowych, koszty reklamy, koszty obsługi gwarancyjnej, koszty związane z pozyskiwaniem odbiorców Koszty zarządu koszty utrzymania przedsiębiorstwa jako całości, koszty administracyjno-gospodarcze oraz koszty utrzymania komórek ogólnego przeznaczenia (ogólnoprodukcyjne): koszty ochrony, magazynów, laboratoriów badawczych
miejsca powstawania kosztów struktury wyodrębnione na bazie: struktury organizacyjnej jednostki struktury realizowanego procesu wytwórczego wydzielone ze względu na realizowane w nich efekty produkcyjne lub spełniane funkcje, dla których odrębnie grupuje się koszty: wydziały produkcji podstawowej (wydział montażu, obróbki), wydziały produkcji pomocniczej (kotłownia, narzędziownia), stanowiska kosztów - stanowiska wyodrębnione wewnątrz miejsc powstawania kosztów : linia produkcyjna, gniazdo maszyn, brygada specjalistyczna
kryterium klasyfikacyjne - związek kosztów z określonym celem poniesienia kosztów (obiekt kosztów, przedmiot kalkulacji, nośnik kosztów): produktami, usługami, klientami Koszty bezpośrednie w dokładny sposób na podstawie dokumentów źródłowych lub pomiaru przypisane do jednostki obiektu kosztowego, związane bezpośrednio z wytworzeniem Koszty pośrednie koszty wspólne dla różnych obiektów, nie mogą być dokładnie na podstawie dokumentów źródłowych odniesione na jednostki obiektu kosztowego, wspólne dla różnych asortymentów, powstają we wszystkich fazach działalności: zaopatrzenia, produkcji, sprzedaży, zarządzania
Układ kalkulacyjny - układ ewidencyjny kosztów powstały poprzez połączenie: układu przedmiotowego (koszty pośrednie i bezpośrednie) układu podmiotowego (według faz działalności, miejsc powstawania) Koszty bezpośrednie (fazy produkcyjnej podstawowej i pomocniczej) podział wg miejsc powstawania kosztów, a następnie na asortymenty wytwarzanych produktów Koszty pośrednie (fazy produkcyjnej podstawowej i pomocniczej oraz pozostałych funkcji: sprzedaży i zarządu) podział wg miejsc powstawania kosztów lub funkcji
Układ kalkulacyjny kosztów Koszty bezpośrednie produkcyjne Koszty pośrednie produkcyjne nieprodukcyjne koszty zarządu koszty sprzedaży
Koszty pośrednie produkcyjne (koszty wydziałowe) związane z ruchem maszyn, środków transportu wewnętrznego, utrzymaniem pomieszczeń wydziałów produkcyjnych, składowaniem na wydziale, kontrola techniczną, kierowaniem i administracją wydziału; koszty złożone różne pozycje kosztów rodzajowych Koszty pośrednie sprzedaży koszty załadunku, rozładunku, transportu, opakowań bezzwrotnych, ubezpieczenia w drodze, reklamy związanej ze zbytem produktów, prowizje pośredników, koszty napraw gwarancyjnych. Koszty pośrednie zarządu Koszty administracyjne : wynagrodzenia pracowników administracji, zużycie budynków administracyjnych, koszty podróży służbowych, opłaty skarbowe, notarialne dotyczące całej jednostki Koszty ogólnozakładowe: koszty utrzymania komórek służących jednostce jako całości, takich jak garaże, magazyny, laboratoria, koszty ochrony mienia, bezpieczeństwa i higieny pracy, delegacji służbowych, transportu pracowników, oraz koszty przestojów, ujawnionych w magazynach ubytków naturalnych itp.
Amortyzacja Zużycie materiałów i energii usługi obce Podatki i opłaty wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty dokumenty źródłowe klucze podziałowe bezpośrednie produkcyjne pośrednie produkcyjne koszty sprzedaży koszty zarządu
Rachunek zysków i strat - sprawozdanie z ustalania wyniku finansowego wykazujące oddzielnie: przychody i zyski koszty i straty obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy Ustalania wyniku finansowego o w ciągu roku obrotowego na koniec analizowanego okresu sprawozdawczego metoda statystyczna dane odczytywane z ksiąg rachunkowych o na koniec roku obrotowego metoda księgowa, przeksięgowanie wszystkich przychodów i kosztów na zbiorcze konto Wynik finansowy
wariant porównawczy RZiS Koszty wariant kalkulacyjny RZiS koszty operacyjne koszty podstawowej działalności operacyjnej koszty finansowe pozostałe koszty operacyjne różny sposób prezentacji kosztów i przychodów podstawowej działalności operacyjnej zawartość obu układów - załączniki do ustawy o rachunkowości wybór wariantu - kierownik jednostki gospodarczej taki sam układ w obu wariantach
gromadzenie i kalkulacja kosztów w sprawozdawczym rachunku kosztów podporządkowana standardom rachunkowości finansowej zgodnie z ustawą zasady obowiązujące przy ustalaniu wyniku finansowego zasada ostrożności zasada memoriałowa zasada współmierności przychodów i kosztów (czasowa i merytoryczna)
Wariant porównawczy i kalkulacyjny ustalania wyniku finansowego z podstawowej działalności operacyjnej Przyczyna różnic pomiędzy wariantami odmienny sposób grupowania kosztów podstawowej działalności operacyjnej Wariant porównawczy : Koszty rodzajowe; Wartość sprzedanych towarów i materiałów (wycena w cenie nabycia lub zakupu sprzedanych w danym okresie towarów lub materiałów) Wariant kalkulacyjny Koszty bezpośrednio związane z przychodami (koszty wytworzenia sprzedanych produktów, towarów i materiałów) Koszty związane z działalnością jednostki w okresie sprawozdawczym koszty sprzedaży, koszty zarządu
Wynik ze sprzedaży porównanie przychodów ze sprzedaży i kosztów współmiernych z tymi przychodami czasowo i merytorycznie (koszty rodzajowe skorygowane o zmianę stanu produktów) na koniec okresu sprawozdawczego w porównaniu do początku okresu i o koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki. Wymagania dla uzyskania wyniku w wariancie porównawczym ewidencja kosztów w układzie rodzajowym znajomość kosztu wytworzenia dla ustalenia wartości zapasu niesprzedanych produktów (zmiana stanu produktów) zgodnie z ustawą kalkulacja kosztu wytworzenia przeprowadzana jest wyłącznie na poziomie rzeczywistych kosztów produkcji przy wykorzystaniu odpowiednich procedur kalkulacji (konieczność podziału kosztów na produkcyjne i pozaprodukcyjne)
Wynik finansowy - przychodom ze sprzedaży przeciwstawiany jest współmierny z nimi koszt wytworzenia sprzedanych produktów oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów, koszty zarządu, koszty sprzedaży Koszt wytworzenia sprzedanych produktów - wycena po koszcie wytworzenia tzn. kosztach bezpośrednich i uzasadnionej części kosztów pośrednich produkcyjnych Wartość sprzedanych towarów i materiałów wycena w cenie nabycia lub zakupu (jak w porównawczym) wymagania dla uzyskania wyniku w wariancie kalkulacyjnym znajomość kategorii koszt własny sprzedanych produktów, koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty zarządu, koszty sprzedaży ewidencja kosztów w układzie podmiotowym funkcjonalnym i układzie przedmiotowym (układ kalkulacyjny)
Koszt własny sprzedaży koszty wytworzenia sprzedanych produktów koszty sprzedaży koszty zarządu
gdy na początku lub końcu okresu, występują: produkty nieukończone (produkcja w toku), produkty gotowe w magazynie niesprzedane koszty rozliczane w czasie Sp stan początkowy produktów w toku, zapasów produktów gotowych, rozliczeń międzyokresowych kosztów Sp + KR = KWS + Sk Sk stan końcowy produktów w toku, zapasów produktów gotowych, rozliczeń międzyokresowych kosztów Różnica pomiędzy kosztami poniesionymi KR a kosztami własnymi sprzedaży KWS (współmiernymi z przychodami) zmiana stanu produktów KR - KWS = Sk Sp 0
KR KWS = Sk Sp > 0 KR KWS = Sk Sp < 0 KR (Sk Sp) = KWS KR (Sk Sp) = KWS zmiana stanu produktów dodatnia koszty poniesione w danym okresie są wyższe niż koszt własny sprzedaży ujemna korekta (obniżenie) kosztów rodzajowych KR do poziomu kosztów współmiernych z przychodami KWS np. pozostał zapas niesprzedanych produktów gotowych zmiana stanu produktów ujemna koszty poniesione w danym okresie są niższe niż koszt własny sprzedaży dodatnia korekta (zwiększenie) kosztów rodzajowych KR do poziomu kosztów współmiernych z przychodami KWS np. sprzedano zapasy produktów gotowych z poprzedniego okresu
Wariant kalkulacyjny Rachunek zysków i strat wariant porównawczy A przychody netto ze sprzedaży A przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi B Koszt sprzedanych produktów I Przychody netto ze sprzedaży produktów I Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II Zmiana stanu produktów II Wartość sprzedanych towarów i materiałów III Koszty wytworzenia wyrobów na własne potrzeby IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów C Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B) B koszty działalności operacyjnej D Koszty sprzedaży I Koszty wg rodzaju E Koszty zarządu II Wartość sprzedanych towarów i materiałów F Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E) C Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)
D I II III E I II III F G I II III IV V H I II III IV I J K L Pozostałe przychody operacyjne Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Dotacje Inne przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych Aktualizacja wartości inwestycji inne koszty operacyjne Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E) Przychody finansowe dywidendy i udziały w zyskach odsetki zysk ze zbycia inwestycji Aktualizacja wartości inwestycji inne Koszty finansowe odsetki Strata ze zbycia Aktualizacja wartości inwestycji różnice kursowe inne Zysk (strata) brutto (F+G-H) Podatek dochodowy Pozostałe obowiązkowe zmniejszania zysku (zwiększenie straty) Zysk (strata) netto (I-J-K) wykazywane w RZiS per saldo