Informacja z kontroli prawidłowości funkcjonowania usług gastronomicznych oferujących potrawy kuchni zagranicznych za I kwartał 2015 r. Kontrolą objęto łącznie 10 zakładów gastronomicznych oferujących potrawy kuchni zagranicznych m.in.: chińskiej; greckiej; żydowskiej; włoskiej; tureckiej. Wszystkie kontrole podjęto bez uprzedniego zawiadamiania przedsiębiorców o zamiarze ich wszczęcia. A. Rzetelność obsługi We wszystkich placówkach dokonano zakupów kontrolnych w celu sprawdzenia prawidłowości wyliczenia i pobrania należności. Uwag w tym zakresie nie wniesiono. Przeważenia wyrobów kulinarnych oraz sprawdzenia pojemności napojów alkoholowych dokonano w 3 kontrolowanych zakładach gastronomicznych. Wszystkie odmierzone wyroby i napoje były przedmiotem zakupów kontrolnych. W pozostałych 7 placówkach gastronomicznych nie sprawdzono masy netto zakupionych potraw, z uwagi na stosowanie przez personel przyrządów pomiarowych z nieaktualnymi cechami legalizacji bądź bez tych cech (6 placówek), posługiwanie się wagami typu domowego (1 placówka) lub braku przyrządów pomiarowych (1 placówka). Ponadto w jednym przypadku właściciel zakładu nie potrafił określić obowiązującej gramatury porcji frytek. W związku z powyższym w 2 jednostkach przeważenia wyrobów dokonano na wadze służbowej. Nieprawidłowości stwierdzono tylko w jednej placówce, gdzie właścicielka placówki odmierzając napoje alkoholowe zaniżyła pojemność 4 lampek wina Martini Rosso o 43 ml wartości 3,44 zł. W związku z powyższym skierowano wniosek do Sądu o ukaranie osoby winnej z art. 134 1KW. W pozostałych kontrolowanych zakładach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie rzetelności obsługi i prawidłowości wystawiania rachunków. W ofercie zakładów nie stwierdzono wyrobów kulinarnych produkowanych z surowców mrożonych a deklarowanych jako przygotowane ze świeżych produktów. We wszystkich kontrolowanych placówkach sprawdzono zgodność otrzymanych wyrobów kulinarnych ze złożonym zamówieniem oraz ofertą 1/7
zawartą w kartach menu. Nieprawidłowości w powyższym zakresie nie wniesiono. B. Prawidłowość uwidaczniania cen Przestrzeganie przepisów o obowiązku umieszczania informacji o cenach sprawdzano wyłącznie w związku z badaniem rzetelności obsługi konsumentów. W 3 punktach gastronomicznych stwierdzono brak gramatur porcji przy 6 asortymentach oferowanych wyrobów kulinarnych, będących przedmiotem zakupów kontrolnych. Podczas kontroli przedsiębiorcy umieścili w kartach menu stosowne informacje dotyczące ilości nominalnych potraw. C. Jakość surowców, półproduktów, potraw i napojów Oceny organoleptycznej surowców w zakresie wyglądu zewnętrznego, świeżości, zapachu i smaku dokonano w 10 placówkach. Łącznie zbadano 65 partii, w tym 38 partii towarów używanych do produkcji potraw (głównie owoce, warzywa i mięso) wartości 870 zł oraz 27 partii wyrobów kulinarnych wartości 332 zł, będących przedmiotem zakupów kontrolnych. Jakość tych produktów była właściwa. Nie wniesiono uwag również do wyglądu zewnętrznego i świeżości tłuszczu smażalniczego używanego do smażenia frytek i innych wyrobów kulinarnych. W czasie kontroli do badań laboratoryjnych pobrano próby z 10 partii produktów spożywczych (łącznie 16 prób wartości 93 zł), w tym 4 partie surowców przeznaczonych do produkcji (majonez sałatkowy, ketchup popularny, bita śmietana, napój jogurtowy) oraz 6 partii soków i napojów chłodzących. Badania przeprowadzone w Laboratorium Kontrolno - Analitycznym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z siedzibą w Warszawie wykazały, że próbki: Bitej śmietany (30% tłuszczu) z cukrem (5%), UHT á 700ml były zgodne z wymaganiami określonymi w deklaracji producenta na opakowaniu jednostkowym, po uwzględnieniu niepewności wyniku dla tłuszczu i tolerancji określonej w Tabeli nr 1 wytycznych dla właściwych organów w sprawie kontroli zgodności z prawodawstwem UE, wydanych w grudniu 2012r. przez Komisję Europejską oraz wykazały właściwe cechy organoleptyczne. Soku pomarańczowego z zagęszczonego soku pomarańczowego á 1l, Soku 100% czerwony grejpfrut á 1l były zgodne z wymaganiami określonymi w deklaracji producenta na opakowaniach jednostkowych, po uwzględnieniu tolerancji dla cukrów określonej w Tabeli nr 1 wytycznych dla właściwych organów w sprawie kontroli zgodności 2/6
z prawodawstwem UE, wydanych w grudniu 2012r. przez Komisję Europejską oraz wykazały właściwe cechy organoleptyczne. Soku jabłkowego z zagęszczonego soku jabłkowego á 1l były zgodne z wymaganiami określonymi w deklaracji producenta na opakowaniu jednostkowym, po uwzględnieniu niepewności wyniku dla zawartości cukrów oraz wykazały właściwe cechy organoleptyczne. Próbki pozostałych produktów pod względem cech badanych były zgodne z wymaganiami określonymi w przepisach prawnych i zadeklarowanymi przez producentów. D. Identyfikowalność dostawców Nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów art. 18 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. E. Prawidłowość oznakowania towarów Oznakowanie artykułów spożywczych sprawdzono we wszystkich kontrolowanych placówkach. Badaniem objęto łącznie 140 partii artykułów żywnościowych wartości 6 794 zł. Zakwestionowano 1 partię wartości 30 zł. Nieprawidłowości ujawniono w zakładzie gastronomicznym, gdzie w obrocie zastano produkt o nazwie napój jogurtowy, który w oznakowaniu składu surowcowego nie zawierał składników składnika złożonego występującego w wykazie składników pod nazwą wyroby mleczne. Ponadto w oznakowaniu ww. produktu użyto niewłaściwego określenia poprzedzającego termin ważności tj. co najmniej trwały do zamiast należy spożyć do lub najlepiej spożyć przed. W związku z powyższym wobec kontrolowanego przedsiębiorcy zostało wszczęte postępowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieniężnej z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21.12. 2000r. o jakości handlowej artykułów rolno spożywczych, które umorzono między innymi z uwagi na niską szkodliwość popełnionego czynu i zasadę proporcjonalności (wymierzenie kary minimalnej w wysokości 500 zł, byłoby nieadekwatne do korzyści majątkowej, którą przedsiębiorca mógłby uzyskać sprzedając zakwestionowany środek spożywczy). W powyższej sprawie opracowano informację do właściwego miejscowo Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno - Spożywczych. Badane artykuły spożywcze, w tym surowce i półprodukty przeznaczone do przygotowywania wyrobów kulinarnych oraz towary handlowe oferowane do sprzedaży, nie zawierały w składzie surowcowym substancji dodatkowych 3/6
innych, niż dozwolone dla danej grupy środków spożywczych wymienionych w obowiązujących przepisach. Znajdujące się w obrocie handlowym surowce do produkcji oraz półprodukty kulinarne zawierające substancje powodujące alergię, posiadały informacje o nazwie składnika alergennego w oznakowaniu opakowań jednostkowych. W kontrolowanych placówkach nie stwierdzono dostaw wyrobów seropodobnych/serów posiadających numery weterynaryjne zagranicznych producentów. F. Przestrzeganie warunków magazynowania żywności oraz okresów ich trwałości Środki spożywcze, w tym surowce do produkcji, półprodukty oraz gotowe wyroby kulinarne przechowywano zgodnie z zaleceniami producentów oraz przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29.04.2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. L. 139 z 30.04.2004 s.1 z póź. zm.). Nie wniesiono także uwag do stanu sanitarnego pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do magazynowania i przygotowywania posiłków oraz zachowania segregacji asortymentowej surowców używanych do produkcji wyrobów kulinarnych. Aktualność terminów ważności środków spożywczych sprawdzano we wszystkich kontrolowanych placówkach, obejmując badaniem 140 partii towarów wartości 6794 zł. Przeterminowane produkty ujawniono w 5 placówkach, wycofując z obrotu handlowego 40 partii wartości 350 zł. tj. 29 % produktów badanych. Najpoważniejsze nieprawidłowości stwierdzono w: restauracji w Lubartowie, gdzie w obrocie zastano 20 partii surowców do produkcji, z przekroczonymi datami ważności łącznej wartości 157zł (m.in.: śmietankę do kawy, masło roślinne, tatar wołowy, danie tatarskie, bułkę tartą, tosty, grzyby suszone, przyprawy, kaszę gryczaną, wiórki kokosowe); restauracji w Lubartowie, ujawniono 13 partii przeterminowanych produktów (serki śmietankowe, sos pieczeniowy, fasolę czerwoną, różne przyprawy, piwo, chipsy) wartości 106 zł. Zakwestionowane towary właściciele placówek wycofali z obrotu i przekazali do zniszczenia. Osoby odpowiedzialne za ww. nieprawidłowości ukarano grzywnami w formie mandatów karnych kredytowanych z art. 100 ust. 1 pkt.1 ustawy z dnia 25.08.2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. 4/6
G. Wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością W większości kontrolowanych placówek potrawy i napoje wydawano w naczyniach stołowych, które na bieżąco były myte i wyparzane. W 5 zakładach używano naczyń jednorazowego użytku, które odpowiadały wymaganiom określonym w rozporządzeniu (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylającego dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG. H. Inne zagadnienia Wszyscy przedsiębiorcy posiadali aktualne decyzje dotyczące rejestracji i zatwierdzania zakładów przez organy nadzoru sanitarnego, a określony w nich zakres i rodzaj działalności zgodny był ze stanem faktycznym i wpisami do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Osoby biorące udział przy obrocie i sprzedaży artykułów żywnościowych posiadały książeczki zdrowia z aktualnymi wpisami z badań lekarskich do celów sanitarno epidemiologicznych wymaganych dla osób bezpośrednio stykających się z żywnością. Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001r. Prawo o miarach sprawdzano podczas kontroli w przypadku zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 79 ust. 2 pkt 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nieprawidłowości stwierdzono w 6 placówkach, w których personel posługiwał się wagami elektronicznymi bez ważnych dowodów legalizacji (łącznie 6 szt.) w tym: 2 szt. z nieaktualnymi cechami legalizacji ( 05, 06 ), 2 szt. bez oznaczonych cech legalizacji i 2 szt. z nieczytelnymi cechami legalizacji. Osoby odpowiedzialne za ww. nieprawidłowości ukarano grzywnami w formie mandatów karnych kredytowanych z art. 26 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach. Ponadto w punkcie gastronomicznym w Biłgoraju do odważania wyrobów kulinarnych używano wagi typu domowego nie podlegającej prawnej kontroli metrologicznej, a w restauracji w Białej Podlaskiej brak było jakichkolwiek przyrządów pomiarowych. Kwestionowane przyrządy pomiarowe właściciele wycofali z użytku. Z odpowiedzi nadesłanych przez przedsiębiorców wynika, że wagi zostały zalegalizowane, natomiast w punktach gastronomicznych w Biłgoraju oraz w Białej Podlaskiej zakupiono stosowne wagi z aktualnymi cechami legalizacji. Wykorzystanie ustaleń kontrolnych W związku z przeprowadzonymi kontrolami tutejszy Inspektorat wystąpił z pismami do: 5/6
kontrolowanych przedsiębiorców informując o wynikach przeprowadzonych kontroli; producentów w sprawie wyników badań laboratoryjnych badanych produktów. Ponadto opracowano 2 informacje do Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych oraz Okręgowego Urzędu Miar. Za czyny o charakterze wykroczeń 6 osób ukarano grzywnami w formie mandatów karnych kredytowanych na łączną kwotę 1 130 zł z art. art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11.05.2001r. Prawo o miarach i art. 100 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25.08.2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Ponadto skierowano 1 wniosek do Sądu Rejonowego o ukaranie osoby winnej z art. 134 1 KW. za nierzetelną obsługę konsumentów (zaniżenie pojemności napojów alkoholowych). Wnioski Kontrole przeprowadzone w III kwartale 2014r. wykazały, że powtarzającym się uchybieniem jest występowanie w obrocie towarów przeterminowanych. W dalszym ciągu przedsiębiorcy nie przestrzegają przepisów w zakresie uwidaczniania informacji o cenach, a szczególnie podawania w kartach menu gramatur porcji potraw. Nadal zdarzają się przypadki nierzetelnej obsługi w zakresie porcjowania napojów alkoholowych. Powtarzającym się uchybieniem jest posługiwanie się przyrządami pomiarowymi z nieaktualnymi cechami legalizacji bądź bez żadnych cech oraz użytkowanie wag typu domowego, nie podlegających prawnej kontroli metrologicznej. Ujawniono również przypadki wprowadzania do obrotu handlowego produktów spożywczych nieprawidłowo oznakowanych. Nie wniesiono natomiast uwag do warunków przechowywania surowców i wyrobów kulinarnych. Z wyjaśnień osób odpowiedzialnych wynika, że najczęstszą przyczyną stwierdzonych nieprawidłowości jest niedostateczna znajomość przepisów oraz zaniedbania pracowników. 6/6