Część 2. Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii

1 Część 2. Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii

2 Ćwiczenie 1. Ocena stanów termicznych organizmu i ich znaczenie Zadanie 1. Zmierz temperaturę wewnętrzną ciała za pomocą termometru w trzech miejscach pomiarowych: 1. pod pachą (prawidłowa temperatura 36,6 C) - najmniej dokładny pomiar z medycznego punktu widzenia 2. w jamie ustnej (prawidłowa temperatura 36,9 C) 3. w odbycie (metoda rektalna, dla niemowląt) (prawidłowa temperatura 37,1 C) - najdokładniejszy pomiar z medycznego punktu widzenia. Wyniki przedstaw w tabeli Miejsce pomiaru temperatury Temperatura [C o ] W dole pachowym W jamie ustnej W kanale słuchowym Odpowiedź na pytania: 1. Czy występują różnice w wartościach zmierzonych temperatur.. 2. Gdzie dokonujemy dokładnego pomiaru temperatury wewnętrznej ciała z medycznego punktu widzenia i dlaczego Zadanie 2. Dokonaj pomiarów temperatur powłok ciała we wskazanych miejscach pomiarowych. Wyniki przedstaw w tabeli Miejsce pomiaru temperatury Temperatura [C o ] Na udzie Na ramieniu Na czole Na plecach Odpowiedź na pytania: 1.Czy występują różnice w wartościach mierzonych temperatur.. gdzie wykonujemy najbardziej dokładny pomiar temperatury powłok ciała z medycznego punktu widzenia i dlaczego Zdefinjuj i oblicz średnią (ważoną) temperaturę powierzchniowej ciała ze wzoru który obejmuje 4 punkty pomiarowe: Śr.Tsk = 0,6 Tsk 1 + 0,2 Tsk 2 + 0,1 Tsk 3 + 0,1 Tsk 4, gdzie: Śr.Tsk - średnia temperatura skóry (ważona), Tsk 1 - temperatura mierzona na plecach, Tsk 2 - temperatura mierzona na udzie, Tsk 3 - temperatura mierzona na ramieniu, Tsk 4 - temperatura mierzona na czole oraz zdefiniuj i wylicz średnią temperaturę ciała wg równania: Tc = 0,6 Tw + 0,4 Śr.Tsk, gdzie: Tc - średnia temperatura ciała, Tw - temperatura wewnętrzna, Śr.Tsk - średnia temperatura skóry.

3 Średnie ciepło właściwe tkanek wynosi 3,5 kj/kg masy ciała na 1 C. Na podstawie średniej temperatury ciała, masy ciała i ciepła właściwego tkanek wylicz zawartość ciepła w organizmie: S = 3,5 (mc. * Tc) Zbiorczo wyniki przedstaw w tabeli Tsk [C] Tc [C] S [kj/kg] Zadanie 3. Ocena zmian termicznych towarzyszących zabiegom cieplnym i ochładzającym. Zmierz temperaturę wewnętrzna oraz lokalne temperatury powłok ciała /udo, ramię, klatka piersiowa/ a następnie zastosuj lokalny okład lodem /lub ciepłym żelem na powierzchnię uda na okres 5 minut/. Po zakończeniu lokalnego działania bodźca zimna/ciepła dokonaj ponownie pomiarów temperaturowych we wskazanych miejscach pomiarowych, pomiary powtórz po 5 minutach od zakończenia zabiegu. Wyniki pomiarów wpisz do poniższej tabeli Na podstawie wyników pomiarowych przeprowadź wnioskowanie na temat zmian temperaturowych powstałych w organizmie i temperaturach powłok ciała po lokalnych zabiegach cieplnych i ochładzających Tabela 3. W spoczynku Po działaniu lokalnego okładu cieplnego (Tc) Po działaniu lokalnego okładu zimnem (TL) Po 5 minutach od zabiegu ciepłem (TC5) Po 5 minutach od zabiegu zimnem (TL5) Temperatura wewnętrzna [C 0 ] Temperatura skóry R [C 0 ] Temperatura skóry KL [C 0 ] Temperatura skóry Ud [C 0 ] Przyrost Przyrost Przyrost Przyrost temperatury temperatury temperatury temperatury TC-Tsp= TC-Tsp= TC-Tsp= TC-Tsp= TL-Tsp= TL-Tsp= TL-Tsp= TL-Tsp= TC5-Tsp= TC5-Tsp= TC5-Tsp= TC5-Tsp= TL5-Tsp= TL5-Tsp= TL5-Tsp= TL5-Tsp= Odpowiedz na pytania: Jaka jest skuteczności oddziaływania lokalnego ochładzania i ocieplania na temperatury powłok ciała 1. ciepło 2. zimno ze wskazaniem, który z zastosowanych zabiegów jest bardziej efektywny w indukowaniu zmian temperaturowych powłok ciała, a który temperatury wewnętrznej ciała.. Zadanie 4. Ze znanych wartości: wysokość ciała i masa ciała oblicz powierzchnię całkowitą ciała osoby badanej /BSA/. odczytaj ile wynosi powierzchnia ciała badanego korzystając z nomogramu dołączonego w materiałach do ćwiczeń oblicz powierzchnię ciała badanego ze wzoru

4 BSA = 0.007184* (BM(kg) 0.425 )*(Wysokość ciała(cm) 0.725 ) BSA n = [m 2 ]; BSA wzór = [m 2 ]. Zadanie 5. Wiedząc, że tempo procesów metabolicznych decyduje o ilości produkowanego ciepła, korzystając ze wzoru poniżej wylicz podstawową przemianę materii (PPM) i przedstaw w przeliczeniu na m 2 ciała: [W/BSA] i [W/kg m.c.] u badanego mężczyzny i kobiety. gdzie: BSA -powierzchnia ciała[ m 2 ] m.c.- masa ciała [kg] Ze wzoru Harrisa- Benedicta. (biorąc się pod uwagę wiek osoby badanej). dla kobiet: PPM=665,09 + 9,56W + 1,85H 4,67A [kcal]. gdzie: W masa ciała [kg], H wysokość ciała [cm], A wiek. np. 665,09 + 621,4 + 314,5 135,43=1465,56 kcal dla: W 65 kg, H 170 cm, A 29 wiek. dla mężczyzn: PPM=66,47 + 13,75W + 5H 6,75A [kcal]. np. 66,47 + 1100 + 900 202,5=1863,97 kcal dla: W 65 kg, H 170 cm, A 29 wiek. Korzystając z wcześniejszych wyliczeń przedstaw w tabeli zbiorczej charakterystyczne cechy biofizyczne badanego mężczyzny i kobiety Masa ciała [kg] Powierzchnia ciała BSA[ m 2 ] BSA/masa ciała [m 2 /kg] Temperatura wewnętrzna ciała [C o ] Średnia temperatura skóry [C o ] Częstość skurczów serca [ud/min] Częstość oddechów [liczba/min] PPM w spoczynku [kcal/bsa] PPM w spoczynku [kcal/m.c.] Średnia temperatura ciała [C o ] Zawartość ciepła w organizmie [kcal/kg o ] Wylicz ilości ciepła które może rozproszyć mężczyzna i kobieta wiedząc, że proces przekazywania ciepła może odbywać się w drodze: przewodzenia ok. 3% ; unoszenia ok. 15%; promieniowania 60%. Przewodzenie Unoszenie Promieniowanie Mężczyzna Kobieta kcal/kg kcal/ m 2 kcal/kg kcal/m 2

5 Oceń i porównaj wielkośc strat ciepła z organizmu u mężczyzn i kobiet biorąc pod uwagę powierzchnię ciała badanych oraz BSA/kg Zadanie 6. Uzupełnij tabelę wpisując typowe procesy aktywowane przez organizm w wysokiej i niskiej temperaturze otoczenia oraz w stanach gorączki i anapireksji. Procesy aktywowane w niskiej temperaturze otoczenia Wytwarzania ciepła Utraty ciepła 1 1 2 2 3 3 Procesy aktywowane w wysokiej temperaturze otoczenia Wytwarzania ciepła Utraty ciepła 1 2 3 Procesy aktywowane w stanach gorączki Wytwarzanie ciepła Utrata ciepła Procesy aktywowane w anapireksji Wytwarzanie ciepła Utrata ciepła

6 Ćwiczenia 2. Ocena zaburzeń wielkości i rozmieszczenia płynów ustrojowych (odwodnienie, przewodnienie) występowanie i następstwa Ilościowe i jakościowe zaburzenia płynów: hipowolemia i hiperwolemia, odwodnienie hiper- i hipotoniczne, przewodnienie hiper- i hiopotoniczne. Hipowolemia - zmniejszenie tylko objętości wewnątrznaczyniowej, w wyniku niedostatecznego funkcjonowania prawidłowych mechanizmów utrzymujących płyn w łożyskunaczyniowym, może występować ze zmniejszoną, prawidłową lub zwiększoną objętością zewnątrzkomórkową. Hiperwolemia - wzrost objętości całej przestrzeni zewnątrzkomórkowej z, lub bez wzrostu objętości wewnątrznaczyniowej, czasem z jej zmniejszeniem. Zadanie 1. Ocena zawartości i rozmieszczenie wody w organizmie. Dokonaj pomiaru: masy ciała kg i wysokości ciała cm Podaj pozostałe charakterystyki opisujące osobę badaną a). płeć: K/M; b). wiek..lat; c). zawartość tkanki tłuszczowej % m.c..; d). inne (mające wpływ na stan uwodnienia organizmu). Oblicz korzystając z podanych wzorów zawartości: wody całkowitej = 0,6 x m.c. [l]; wody pozakomórkowej = 0,2 x m.c. [l]; wody osocza = 0,05 x m.c. [l] i przedstaw poniższej tabeli w wielkościach bezwzględnych [L] i odsetkowych [%]; Masa ciała= [L] [%] m.c. Woda całkowita Woda pozakomórkowa Woda osocza Dokonaj pozostałych wyliczeń 1. Płyn zewnątrzkomórkowy (ECF) = 25% całkowitej masy ciała =.L, w tym a/. objętość osocza (PV) = 4, 5% całkowitej masy ciała = L b/. objętość krwi (BV) = 7, 5% całkowitej masy ciała=.l c/. objętość śródmiąższowa = 20% całkowitej masy ciała =.L 2. Płyn wewnątrzkomórkowy (ICF)= 35% całkowitej masy ciała =.L 3. Calkowita objętość płynów ustroju (TBW)= ~60% całkowitej masy ciała= L. Uzyskane wyniki porównaj z wartościami normatywnymi przyjętymi dla grup wiekowych i płci /załączniki do ćwiczeń/i podsumuj otrzymane wyniki Zadanie 2. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji. Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej

7 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej / wyniki badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby badanej a) po wysiłku; b). po 2 godzinnej restytucji. Zmianę przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru PV [%]; PPK gdzie:; Hct pre-początkowy hematokryt (w %); Hct post-końcowy hematokryt (w %); Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po wysiłku / zwracając uwagę na znak (+; -) przyrostu PV%( W )=...% Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po 2 godzinnym odpoczynku /zwracając uwagę na znak (+; -) przyrostu : PV%( R )= % Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter: 1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej ( PV%w) =PPK po wysiłku. 2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej ( PV%R) =PPK po 2h okresie wypoczynku. Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej, PWK Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian przestrzeni wodnej śródkomórkowej (PWK) Zadanie b).zakreśl znak wskazujący charakter zmian po wysiłku i PWK /0/ Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po 2 godzinnym odpoczynku: PWK /0/ Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po wysiłku fizycznym wiedząc, że Przewodnienie PPK PWK Odwodnienie PPK PWK Izotoniczne N Izotoniczne 0

8 Hipertoniczne Hipertoniczne Hipotoniczne Hipotoniczne Zadanie 3. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po obciążeniu organizmu ciepłem egzogennym /kąpiel w saunie/. Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po kąpieli w saunie i w 3). okresie odpoczynku / wyniki z badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby badanej a) po kąpieli w saunie; b). po odpoczynku. Zmiana przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru PV [%]; PPK gdzie:; Hct pre-początkowy hematokryt (w %); Hct post-końcowy hematokryt (w %); Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po kąpieli w saunie PV%( s )=...% Wpisz obliczone przyrosty PV po odpoczynku: PV%( RS )= % Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter: 1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej ( PV%) =PPK po saunie. 2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej ( PV%) =PPK po wypoczynku. Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej PWK Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po kąpieli w saunie w 3). Po wypoczynku i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian wielkości przestrzeni wodnej śródkomórkowej (PWK) Zadanie b). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po saunie PWK /0/ Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po odpoczynku :PWK /0/ Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po obciążeniu organizmu działaniem kąpieli w saunie. Zadanie 4. Ocena zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji u osoby adaptowanej do ciepła / po 10 zabiegach, kąpielach w saunie/.

9 Korzystając z wybranych wskaźników oceny morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej / wyniki z badań laboratoryjnych dołączono, jako załączniki do ćwiczeń/ i podanych poniżej wzorów oblicz i dokonaj oceny zmian przestrzeni wodnej poza- i śródkomórkowej osoby badanej a) po wysiłku; b). po 2 godzinnej restytucji. Zmiana przestrzeni wodnej pozakomórkowej /osocza/ ze wzoru PV [%]; PPK gdzie:; Hct pre-początkowy hematokryt (w %); Hct post-końcowy hematokryt (w %); Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV po wysiłku u osoby adaptowanej do ciepła PV%( A ).=...% Zadanie a). Wpisz obliczone przyrosty PV u osoby adaptowanej do ciepła po 2 godzinnym odpoczynku : PV%( RA )= % Korzystając z wyników obliczeniowych określ charakter: 1. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej ( PV%) =PPK po wysiłku. 2. zmian przestrzeni wodnej pozakomórkowej ( PV%) =PPK po 2h okresie wypoczynku. Zmiana przestrzeni wodnej śródkomórkowej PWK Korzystając z wybranych wyników badań laboratoryjnych morfologii krwi obwodowej 1). w spoczynku, 2). po wysiłku i w 3). okresie restytucji powysiłkowej i wartości średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz średniego stężenia hemoglobiny w erytrocytach (MCHC) oceń charakter zmian wielkości przestrzeni wodnej śródkomórkowej (PWK) Zadanie a). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po wysiłku u osoby adaptowanej do ciepłai PWK /0/ Zadanie b). Zakreśl znak wskazujący charakter zmian po 2 godzinnym odpoczynku osoby adaptowanej do ciepła: PWK /0/ Oceń, z jakim charakterem zaburzeń stanu uwodnienia organizmu mamy do czynienia po wysiłku fizycznym u osoby adaptowanej do ciepła po wysiłku, W okresie restytucji powysiłkowej.. Czy występują różnice w charakterze zmian stanu uwodnienia organizmu po wysiłku i w okresie restytucji powysiłkowej u osoby nie zaadaptowanej i adaptowanej do ciepła / porównaj wyniki otrzymane w zadaniu 4 z wynikami otrzymanymi w zadaniu 2/. Zadanie 6. Określanie charakteru zaburzeń uwodnienia organizmu. Określ jaki charakter zaburzeń stanu uwodnienia organizmu przedstawiono na poniższych diagramach a/i b/. mając do wyboru ( utrata czystej wody, odwodnienie hipotoniczne) i w jakich stanach możemy mieć z nimi do czynienia.

10 a/.. b/...

11 Ćwiczenie 3. Zastosowanie badania gazometrii krwi w rozpoznawaniu zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej oraz analiza cech fizykochemicznych moczu Zadanie 1. Uzupełnij schemat poniżej o wartości ph, oraz prawidłowe nazwy układów buforowych krwi.. Zadanie 2. Dokonaj klasyfikacji prostych zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej. Z dołączonych do ćwiczeń wyników badań gazometrii krwi wypisz wielkości niezbędne do oceny zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej występującej w badaniu A, B, C. biorąc pod uwagę klasyfikację i charakterystykę prostych zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej przedstawioną w poniższej tabeli Zaburzenie Zmiana pierwotna Odpowiedź kompensacyjna Metaboliczne: - kwasica ph - zasadowica ph Oddechowe: - kwasica ph - zasadowica ph [HCO [HCO - ] 3-3 pco 2 pco 2 ] pco 2 pco 2 [HCO - ] 3 - [HCO ] 3

12 Mechanizm kompensacyjny zaburzenia mogą być nie skompensowane, częściowo skompensowane lub skompensowane oraz wartości referencyjne dla parametrów równowagi kwasowo-zasadowej Parametr krew tętnicza Zakres wartości referencyjnych ph 7,35-7,45 Stężenie jonów wodorowych pco 2 po 2 35-45 nmol/l 35-45 mm Hg 74-108 mm Hg Wysycenie tlenem 94-98% Stężenie jonów wodorowęglanowych HCO3-22-28 mmol/l Nadmiar zasad (BE) 0+-2 mmol/l Przykład 1 ph 7,19 pco 2 70 mm Hg HCO 3-23 mmol/l BE -0,9 mmol/l Odpowiedz ph kwasica; pco2 oddechowa ; HCO3- bez zmian nie skompensowana Przykład 2 ph 7,51 pco 2 48 mm Hg HCO 3-37 mmol/l BE +8,8 mmol/l Odpowiedz.. Badanie A: Zaburzenie pco 2 [HCO 3 - ] ph Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa

13 Zasadowica oddechowa Badanie B. Zaburzenie pco 2 [HCO 3 - ] ph Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa Zasadowica oddechowa Badanie C Zaburzenie pco 2 [HCO 3 - ] ph Kwasica metaboliczna Zasadowica metaboliczna Kwasica oddechowa Zasadowica oddechowa Opisz jaki charakter zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej zdiagnozowałeś w badaniu A ; B ; C. Zadanie 3. Mocz i właściwości moczu oraz rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo zasadowej ustroju. Ocena cech fizykochemicznych i ph moczu przed i po wysiłku fizycznym. Materiał i odczynniki: 1. paski wskaźnikowe ; 2. mocz pobrany w spoczynku 3. mocz pobrany po 10 minutach od zakończenia testu wysiłkowego. Wykonanie doświadczenia Na pasek wskaźnikowy nanieść kilka kropli moczu, odczekać 60 sekund i usunąć nadmiar moczu i porównać cechy zabarwienia wzorców na pasku ze skalą wzorcową dołączoną do zestawu diagnostycznego. Na podstawie otrzymanych wyników dokonaj oceny cech fizykochemicznych próbek moczu. Biorąc pod uwagę cechy moczu prawidłowego i patologicznego / załącznik materiały do ćwiczeń/.

14 Barwa Przejrzystość Odczyn ph Ciężar właściwy [g/cm 3 ] Białko/ proteinuria/ Glukoza /glukozuria/ Związki ketonowe /ketonuria/ Bilirubina Urobilinogen Azotyny Przed wysiłkiem Po wysiłku Na podstawie otrzymanych wyników odpowiedz na pytania: 1. Czy zmienia się charakterystyka ilościowa i jakościowa moczu po wysiłku?... 2. Jakie cechy fizykochemiczne różnią mocz pobrany po wysiłku od wartości spoczynkowych i dlaczego..