ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE ROZKŁAD WODY USTROJOWEJ DZIENNA WYMIANA WODY SKŁONNOŚCI DO ODWODNIENIA SPRZYJA:

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE ROZKŁAD WODY USTROJOWEJ DZIENNA WYMIANA WODY SKŁONNOŚCI DO ODWODNIENIA SPRZYJA:"

Transkrypt

1 ZAWARTOŚĆ WODY W ORGANIŹMIE ZABURZENIA WODNO - ELEKTROLITOWE % masy ciała Niemowlę Dziecko Dorosły K M % masy ciała Płód 90 Noworodek 80 Niemowlę 75 Dziecko 70 Dorosły 60 ROZKŁAD WODY USTROJOWEJ W OKRESIE DZIECIŃSTWA TBW ECW ICW [%] PŁÓD NOWORODEK NIEMOWLĘ DZIECKO WZROST UWODNIENIA KOMÓREK REDUKCJA PRZESTRZENI POZAKOMÓRKOWEJ ROZKŁAD WODY USTROJOWEJ TBW ICW woda wewnątrzkomórkowa ECW woda pozakomórkowa śródmiąższowa ( dzieci 30% ECW; dorośli 15% ECW) śródnaczyniowa ( 5% masy ciała) międzykomórkowa - w przewodzie pokarmowym - w układzie moczowym - płyn mózgowo- rdzeniowy - w stawach DZIENNA WYMIANA WODY % masy ciała wody pozakomórkowej Niemowlęta / dzieci ⅓ - ½ Dorośli 2-4 1/7 1/9 Dzieci źle zagęszczają mocz ponieważ mają : - niskie GFR ( niedojrzała czynność kłębków nerkowych) - zaburzenia zagęszczania moczu (niedojrzała czynność cewek nerkowych - wrażliwości na ADH i Aldosteron resorbcji Na SKŁONNOŚCI DO ODWODNIENIA SPRZYJA: Młodszy wiek dziecka Większość wody ustrojowej w pozakomórkowej przestrzeni płynowej, łatwo ulegającej zaburzeniom Fizjologiczna niedojrzałość nerek pod względem zdolności zagęszczania moczu i utrzymywania homeostazy wodnej 1

2 PODSTAWOWE ZAPOTRZEBOWANIE NA PŁYNY Zapotrzebowanie podstawowe na płyny zależy od wydatku energetycznego i wynosi 100 ml/100 kcal PODSTAWOWE ZAPOTRZEBOWANIE NA PŁYNY masa ciała ml/kgcc/dobę 0 10 kg kg 1000 ml + 50 ml na każdy kg powyżej 10 kg powyżej 20 kg 1500 ml + 20 ml na każdy kg powyżej 20 kg WZROST ZAPOTRZEBOWANIA NA WODĘ Klimat- wysoka temperatura otoczenia Wysiłek fizyczny Gorączka wzrost ciepłoty ciała o 1º C= wzrost zapotrzebowania o 12% Wymioty i biegunka Infekcje górnych dróg oddechowych Hiperwentylacja Mukowiscydoza Niewydolność nadnerczy Tubulopatie Moczówka prosta. ZMNIEJSZENIE ZAPOTRZEBOWANIA NA WODĘ Zapalenie opon mózgowordzeniowych / Obrzęk mózgu (+/-) Zwiększona wilgotnośćotoczenia (+/-) Wada serca / niewydolność serca Oliguria / Anuria Bilans płynów ODWODNIENIE etiologia + woda endogenna woda egzogenna -- STRATY NIEWIDOCZNE : 45% Płuca 70% Skóra 30% Przewód pokarmowy Układ moczowy Nieżyt żołądkowo-jelitowy: biegunka, wymioty Inne infekcje z ograniczeniem przyjmowania płynów Niedostateczna podaż płynów z innych przyczyn Cukrzyca kwasica ketonowa Głównie u wcześniaków i noworodków: nieprawidłowy bilans płynów, straty przez sondy, parowanie, zbyt sucha mieszanka oddechowa w respiratorze, diuretyki Inne: pylorostenoza, niewydolność nerek wielomocz, wrodzony przerost nadnerczy z utratą soli, moczówka prosta, oparzenia, mukowiscydoza 2

3 ODWODNIENIE objawy kliniczne - suchość śluzówek jamy ustnej - karminowe wargi, lepka, ciągnąca się ślina, język pokryty nalotem - suchość śluzówek krtani chrypka, bezgłos - zapadnięcie gałek ocznych, suchość spojówek, brak łez, miękkie gałki oczne - zapadnięcie się ciemienia - utrata elastyczności skóry stojący fałd skórny - centralizacja krążenia: marmurkowane, chłodne kończyny, wzrost HR, spadek RR - wydłużony czas powrotu kapilarnego - skąpomocz/ bezmocz - pragnienie brak pragnienia - zaburzenia oddychania - objawy hipoperfuzji narządów KLASYFIKACJA CIĘŻKOŚCI ODWODNIENIA (% ubytku masy ciała) lekkie < 5 % średnie 5-10 % ciężkie % b. ciężkie > 15% KLINICZNA OCENA STOPNIA ODWODNIENIA KLINICZNA OCENA STOPNIA ODWODNIENIA cd. Brak - lekkie Umiarkowane Ciężkie Brak - lekkie Umiarkowane Ciężkie Stan ogólny Pragnienie Czynność serca Tętno Oddech spokojne, przytomne normalne prawidłowa prawidłowe prawidłowy niespokojne, pobudzone pije łapczywie prawidłowa lub prawidłowe lub osłabione prawidłowy lub przyspieszony senne lub nieprzytomne, wiotkie pije słabo lub niezdolne do picia tachykardia (w ciężkich przypadkach bradykardia) osłabione lub słabo wyczuwalne głęboki Gałki oczne Łzy Jama ustna i język Skóra (fałd) Czas powrotu kapilarnego Kończyny Diureza prawidłowo napięte wilgotne prawidłowy ciepłe + rozprostowuje się szybko prawidłowa lub zapadnięte, (podkrążone) suche powoli wydłużony chłodne - bardzo zapadnięte i podsychające bardzo suche bardzo wolno wydłużony chłodne - minimalna NAJBARDZIEJ WIARYGODNE OBJAWY ODWODNIENIA > 5% u dzieci do 5 r.ż. Wydłużony czas powrotu kapilarnego (> 1,5-2 sek.) Zmniejszone napięcie skóry Brak łez Zaburzenia oddychania NaHCO 3 - < 17 mmol/l WSTRZĄS HIPOWOLEMICZNY Szybkość wypełniania naczyń włosowatych >4 sek. Cichy płacz i otępienie (objawy neurologiczne) Spadek ciśnienia tętniczego- późny objaw odwodnienia 3

4 ODWODNIENIE: STRATY WODY I ELEKTROLITÓW Ciężkość odwodnienia Rodzaj odwodnienia: -izotoniczne -hipotoniczne -hipertoniczne SKŁAD JONOWY PŁYNU WEWNĄTRZ I ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEGO płynpozakomórkowy wewnątrzkomórkowy Na + 142mmol/l Cl mmol/l K mmol/l K + 4,5 mmol/l PO mmol/l Na + 10 mmol/l Konieczna izoosmia = 285 mosmol/kgh 2 O Klasyfikacja rodzaju odwodnienia Rodzaj odwodnienia zależy od proporcji utraconej wody i elektrolitów częstość 1. Izotoniczne Na mmol/l 70% 2. Hipotoniczne Na < 130 mmol/l 10% 3. Hipertoniczne Na > 150 mmol/l 20% ODWODNIENIE IZOTONICZNE 1. UTRATA WODY I ELEKTROLITÓW SĄ PROPORCJONALNE 2. NIE MA PRZESUNIĘĆ WODY MIĘDZY PRZESTRZENIĄ WEWNĄTRZ- I ZEWNĄTRZKOMÓRKOWĄ 3. STRATY DOTYCZĄ PŁYNU POZAKOMÓRKOWEGO - OBJAWY HIPOWOLEMII: - tachykardia - obniżenie ciśnienia tętniczego - zmniejszenie diurezy - wstrząs hipowolemiczny 4. Objawy laboratoryjne: - Na w normie - objawy zagęszczenia krwi Ht Hb Er - mocznika ODWODNIENIE IZOTONICZNE, np.: Ostra utrata krwi Wymioty Biegunka Przetoki, drenaże, odsysanie treści przewodu pokarmowego Oparzenia ODWODNIENIE HIPOTONICZNE 1. WYSTĘPUJE WIĘKSZA UTRATA ELEKTROLITÓW NIŻ WODY 2. Na < 130 mmol/l objętości płynu pozakomórkowego H 2 0 objętości komórek 3. OBJAWY HIPOWOLEMII - tachykardia, obniżenie ciśnienia tętniczego, zmniejszenie diurezy, wstrząs hipowolemiczny 4. OBJAWY OBRZĘKU KOMÓREK OUN, adynamia, bóle mięśniowe 5. Objawy laboratoryjne: - Na poniżej 130 mmol/l -objawy zagęszczenia krwi Ht Hb Er - mocznika - objętości komórek 4

5 ODWODNIENIE HIPOTONICZNE, np.: Utrata, niedobór Na lub rozcieńczenie Ciężka biegunka sekrecyjna cholera Biegunka nawadnianie czystą wodą Nerkowa utrata soli : niedoczynność nadnerczy, uszkodzenie/defekt cewek nerkowych Mukowiscydoza- utrata soli z potem ODWODNIENIE HIPERTONICZNE 1. WYSTĘPUJE WIĘKSZA UTRATA WODY NIŻ ELEKTROLITÓW 2. Na > 150 mmol/l objętości komórek objętość płynu H 2 0 pozakomórkowego długo bz póżno objawy hipowolemii 3. ZMNIEJSZENIE OBJĘTOŚCI NARZĄDÓW ( OUN!!! - pobudzenie / niepokój / senność; zaburzenia świadomości; drgawki; zaburzenia termoregulacji gorączka, hiperpyreksja) 5. Objawy laboratoryjne: - Na powyżej 150 mmol/l (pragnienie!!) ODWODNIENIE HIPERTONICZNE, np.: ZASADY POSTĘPOWANIA W STANACH ODWODNIENIA Biegunka z wysoką gorączką i niedostatecznie uzupełniane płyny Wysoka gorączka i poty Moczówka prosta Poliuria: moczówka, cukrzyca Karmienie zagęszczonymi mieszankami mlecznymi Badanie fizyczne, ocena stopnia odwodnienia Odwodnienie > 10%- Dziecko nieprzytomne cechy niedrożności jelit Odwodnieni średniego stopnia 6-9% Odwodnienie lekkiego stopnia 3-5% Odwodnienie graniczne < 3% Hospitalizacja Nawodnienie parenteralne Doustnie 100 ml/kgcc/4 godz + bieżące straty Doustnie 50 ml/kgcc/4 godz + bieżące straty Nawodnienie normalne + bieżące straty źle ok źle ok Bieżące straty = objętość wymiocin + 10ml/kgcc po każdym średnim stolcu biegunkowym Zasady nawadniania doustnego Na + Glukoza Aminokwasy Wspólny transport Na i glukozy Zachowana aktywność w biegunce Płyny do nawadniania doustnego WHO Eur WHO2002 rosół sok Cola (Gastrolit) (Orsalit) Glukoza mg% Na mmol/l ,6 K mmol/l Zasada mmol/l ? Cl mmol/l Osm Płyn hipoosmolalny - ryzyko wymiotów, objętość stolca, 5

6 NAWADNIANIE DOUSTNE: FAZA REHYDRATACJI (4 h, deficyt płynów) + LECZENIE PODTRZYMUJĄCE (zapotrzebowanie podstawowe + bieżące straty) Lekkie ml/kg/4 godz Średnie ml/kg/4 godz Ciężkie ml/kg/4 godz Żywienie: - karmienie piersią przez czas biegunki - po 4 godzinach nawadniania doustnego powrót do diety sprzed biegunki ( lekkostrawna,zapierająca, ORS Hipp) WSKAZANIA DO HOSPITALIZACJI, NAWADNIANIA DOŻYLNEGO Biegunka z ciężkim odwodnieniem Wstrząs Zaburzenia przytomności, niepokój, senność Niedrożność przewodu pokarmowego Uporczywe wymioty, niepowodzenie nawadniania doustnego Współistnienie innych chorób( ) Względy społeczne lub logistyczne Bardzo młody wiek dziecka Wątpliwości diagnostyczne LECZENIE ODWODNIENIA IZO- I HIPOTONICZNEGO I. Wstrząs hipowolemiczny opanowanie wstrząsu przez 0,5-1,0 godziny płyny dożylnie ml/kgcc/godz (resuscytacja płynowa) 5% albuminy 6%; 10% HAES płyny wieloelektrolitowe zawierające Na (!!) płyny zawierające glukozę wyrównywanie kwasicy metabolicznej glikokortykoidy LECZENIE ODWODNIENIA IZO- I HIPOTONICZNEGO - cd I. Czas leczenia 24 godziny II. Obliczenie należnej ilości płynów: zapotrzebowanie podstawowe + deficyt + bieżące straty III. Ustalenie szybkości infuzji ½ objętości podajemy w ciągu pierwszych 8 godzin ½ objętości podajemy w ciągu następnych 16 godzin IV. Obliczenie należnej ilości Na zapotrzebowanie podstawowe + ½ deficytu Na { deficyt Na = ( 140 Na akt) x cc[kg] x 0,6 } LECZENIE ODWODNIENIA HIPERTONICZNEGO I. Czas leczenia 48 (72) godzin II. Obliczenie należnej ilości płynów: zapotrzebowanie podstawowe + deficyt + bieżące straty III. Ustalenie szybkości infuzji pierwsza dobaleczenia : zapotrzebowanie podstawowe + ½ deficytu druga dobaleczenia : zapotrzebowanie podstawowe + ½ deficytu IV. Szybkośćobniżania Na we krwi 14 mmol/l/24 godz Zaburzenia kwasowo- zasadowe ph 7,35-7,45 - Stężenie jonów H + w płynie pozakomórkowym: 40 nmol/l ph 7,4 - Ciśnienie parcjalne CO 2 min 6,88 max 7,6 6

7 STAŁOŚĆpH (STAŁOŚĆSTĘŻENIA JONÓW H + ) ZAPEWNIAJĄ: UKŁADY BUFOROWE KRWI: Wodorowęglanowy (73%) CO 2 + H 2 O H 2 CO 3 HCO 3- + H + fosforanowy, białczanowy TKANKOWE UKŁADY BUFOROWE (na poziomie komórki) PŁUCA (regulacja oddychania: wydalanie CO 2 ) NERKI (wydalanie H + do światła kanalika nerkowego i jego buforowanie, odzyskiwanie HCO 3- ) Zaburzenia kwasowo zasadowe Część oddechowa: pco mm Hg po 2 ( kapilara) mmhg wentylacja perfuzja dyfuzja Zaburzenia kwasowo zasadowe 3 Zaburzenia kwasowo zasadowe Część metaboliczna HCO mmol/l BE + 3,0-3,0 mmol/l Deficyt wodorowęglanów BE x 0,3 x m.c.[kg] uzupełniamy 2/3 ¾ Kwasica metaboliczna niewyrównana ph HCO 3 (N) pco 2 Kwasica metaboliczna wyrównana (N) ph HCO 3 pco 2 Kwasica oddechowa niewyrównana ph pco 2 (N)HCO 3 Kwasica oddechowa wyrównana (N) ph pco 2 HCO 3 Zaburzenia kwasowo zasadowe Zaburzenia kwasowo zasadowe Zasadowica metaboliczna niewyrównana ph HCO 3 (N) pco 2 Zasadowica metaboliczna wyrównana (N) ph HCO 3 pco 2 Zasadowica oddechowa niewyrównana ph pco 2 (N)HCO 3 Zasadowica oddechowa wyrównana (N) ph pco 2 HCO 3 Metaboliczna kwasica zasadowica niewyrównana wyrównana niewyrównana wyrównana ph N N HCO3 pco2 N N 7

8 Zaburzenia kwasowo zasadowe Zaburzenia kwasowo zasadowe 8 Oddechowa kwasica zasadowica niewyrównana wyrównana niewyrównana wyrównana ph N N pco2 HCO3 N N ph pco2 po2 HCO3 BE 7,23 37,2 60,3 14,2-9,7 7,41 28,3 84,2 15,6-8,9 7,29 60,3 44,8 26,3 + 2,8 7,45 52,6 57,9 32,6 + 7,5 7,08 50,2 51,2 13,3-11,2 7,38 37,3 71,2 23,4-2,1 Płyny do nawadniania 100 ml zawiera Na(mmol) 5% glukoza 0 0,9% NaCl 15 10% NaCl 170 0,9NaCl glukoza 4:1 3 20ml 2:1 4,5 33ml 1:1 7,5 50 ml Problem kliniczny Dziecko odwodnione w stopniu średnio ciężkim z masą ciała 12 kg. Na 123 mmol/l K 5,9 mmol/l ph 7,29 HCO 3 14,9 BE 11,2 1 ml 8,4% NaHCO 3 1 mmol Na + 1 mmol HCO 3-8

Ocena stanu pacjenta

Ocena stanu pacjenta Ocena stanu pacjenta Prawidłowy dobowy bilans wody osoby dorosłej Przyjmujemy: Płyny (1000 1500 ml) Stałe pokarmy (700 ml) Woda oksydacyjna (300 ml) Wydalamy: Mocz (1000 1500 ml) Perspiratio insensibilis

Bardziej szczegółowo

Niemowlę odwodnione. Dr n. med. Dariusz Runowski

Niemowlę odwodnione. Dr n. med. Dariusz Runowski Niemowlę odwodnione Dr n. med. Dariusz Runowski Klinika Nefrologii, Transplantacji Nerek i Nadciśnienia Tętniczego Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie 7,5-miesięczne niemowlę płci żeńskiej,

Bardziej szczegółowo

BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM

BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM BUDOWA USTROJU Zaburzenia regulacji wodno-elektrolitowej 2016 (C) III Katedra Chirurgii Ogólnej UJ CM Skład ustroju 100% 90% % wagi ciała 80% Tłuszcz 25% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BMC 75% Tłuszcz

Bardziej szczegółowo

Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych.

Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Prawo zachowania stałości stężenia jonu wodorowego jest jednym z najważniejszych praw dotyczących żywego organizmu. Od niego zależy prawidłowy przebieg większości procesów życiowych. Równanie Hendersona-Hasselbacha

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa

Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa Równowaga kwasowo-zasadowa i gospodarka wodno-elektrolitowa H + HCO 3 - HCO 3 - Konieczne Na + lub K + Nerki Zakwaszenie moczu ph = pk + log [HCO 3- ] 0,03 x pco 2 Alkalizacja moczu ph = -log[h + ] CO

Bardziej szczegółowo

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Zaburzenia gospodarki wodno

Bardziej szczegółowo

Odwodnienie u dziecka w 1 roku życia

Odwodnienie u dziecka w 1 roku życia Odwodnienie u dziecka w 1 roku życia Piotr Buda Klinika Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych Instytut Pomnik centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Kierownik Kliniki: prof. Janusz Książyk 8-9.12.2017

Bardziej szczegółowo

Rybka Orsalitka radzi! Praktyczne rady dla rodziców przy wystąpieniu biegunki lub wymiotów

Rybka Orsalitka radzi! Praktyczne rady dla rodziców przy wystąpieniu biegunki lub wymiotów Rybka Orsalitka radzi! Praktyczne rady dla rodziców przy wystąpieniu biegunki lub wymiotów Kiedy rozpoznaje się biegunkę u niemowląt i dzieci? Biegunkę rozpoznajemy wtedy, gdy dziecko oddaje stolce o luźniejszej

Bardziej szczegółowo

Gospodarka wodna w organizmie człowieka

Gospodarka wodna w organizmie człowieka Gospodarka wodna w organizmie człowieka Woda jest najważniejszym nieorganicznym składnikiem potrzebnym do życia organizmów roślinnych i zwierzęcych. Jej ilość zależy od rodzaju organizmu, a dla wielu z

Bardziej szczegółowo

Nawadnianie sportowców

Nawadnianie sportowców Nawadnianie sportowców mgr. Joanna Misiorowska Woda w organizmie 55% - wewnątrzkomórkowa 39% - płyny międzykomórkowe 6% - osocze krwi i limfa Mięśnie - 75% wody Kości - 25% wody Płuca - prawie 90% pełni

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej 17 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej Tabela 17.1. Ocena stopnia zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej ph krwi tętniczej Równowaga kwasowo-zasadowa Stężenie jonu wodorowego (nmol/l) < 7,2 Ciężka kwasica

Bardziej szczegółowo

Okresy rozwojowe. Najczęściej występujące objawy chorób u dzieci. płód i noworodek okres niemowlęcy małe dziecko okres dojrzewania

Okresy rozwojowe. Najczęściej występujące objawy chorób u dzieci. płód i noworodek okres niemowlęcy małe dziecko okres dojrzewania Ogólne zasady postępowania z chorym dzieckiem. Interpretacja podstawowych badań dodatkowych. Najczęściej występujące schorzenia w poszczególnych okresach rozwojowych. dr n. med. Jolanta Meller Okresy rozwojowe

Bardziej szczegółowo

Płynoterapia okołooperacyjna. Toni Hundle

Płynoterapia okołooperacyjna. Toni Hundle Płynoterapia okołooperacyjna Toni Hundle Okołooperacyjna płynoterapia ma na celu: pokrycie zapotrzebowania wodnego, uzupełnienie niedoborów, utrzymanie prawidłowej czynności układu krążenia, zapewnienie

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ

DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ DIAGNOSTYKA LABORAOTRYJNA ZABURZEŃ GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ Katedra Analityki Medycznej Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://www.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna/

Bardziej szczegółowo

MECHANIZM NEUROHORMONALNY

MECHANIZM NEUROHORMONALNY MECHANIZM NEUROHORMONALNY bodźce nerwowe docierają do nerek włóknami nerwu trzewnego, wpływają one nie tylko na wielkość GFR i ukrwienie nerek (zmieniając opór naczyń nerkowych), ale również bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA

RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA Katedra Analityki Medycznej Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie http://www.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna/ Patofizjologia równowagi kwasowo-zasadowej

Bardziej szczegółowo

Hiperkaliemia. Dzienne zapotrzebowanie. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. 1 meq/kg/dobę. 1 meq K + - 2,5cm banana

Hiperkaliemia. Dzienne zapotrzebowanie. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. 1 meq/kg/dobę. 1 meq K + - 2,5cm banana Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Dzienne zapotrzebowanie 1 meq/kg/dobę 1 meq K + - 2,5cm banana Dzienne zapotrzebowanie osoby 70 kg = 30 cm banana 1 Prawidłowe wartości potasu w

Bardziej szczegółowo

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje?

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje? Ćwiczenia IV I. Termoregulacja wysiłkowa. Utrzymanie stałej temperatury ciała jest skomplikowanym procesem. Choć temperatura różnych części ciała może być różna, ważne jest utrzymanie temperatury wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1000 ml roztworu zawiera:

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa Równowaga kwasowo-zasadowa Dorosły człowiek wytwarza ok. 18 moli tj 448 l CO 2 na dobę. Ponad 90% CO 2 wydalanego przez płuca powstaje w 3 reakcjach katalizowanych przez dekarboksylazy w mitochondriach.

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa Równowaga kwasowo-zasadowa Dorosły człowiek wytwarza ok. 18 moli tj 448 l CO 2 na dobę. Ponad 90% CO 2 wydalanego przez płuca powstaje w 3 reakcjach katalizowanych przez dekarboksylazy w mitochondriach.

Bardziej szczegółowo

Zespoły hipotoniczne i hipertoniczne

Zespoły hipotoniczne i hipertoniczne Zespoły hipotoniczne i hipertoniczne Piotr Knapik Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Niezbędne informacje wypełnienie łożyska stężenie Na + w surowicy (135-145 mmol/l) stężenie Na + w moczu (40-60 mmol/l)

Bardziej szczegółowo

dziecko z biegunką kompendium wiedzy nadzór merytoryczny prof. dr hab. n.med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska

dziecko z biegunką kompendium wiedzy nadzór merytoryczny prof. dr hab. n.med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska lek. med. Julia Gawryjołek dziecko z biegunką kompendium wiedzy nadzór merytoryczny prof. dr hab. n.med. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska trilacplus krople saszetki kapsułki od 1. miesiąca życia poradnik

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Rehydron, proszek do przygotowywania roztworu 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 saszetka zawiera: Glukoza bezwodna 6,75 g Chlorek sodu

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie Fizjologia ph 7.35 7.45 (log [ ]) [ ] 35 45 nmol/l Kluczowe

Bardziej szczegółowo

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07 Zmęczenie to mechanizm obronny, chroniący przed załamaniem funkcji fizjologicznych (wyczerpaniem) Subiektywne objawy zmęczenia bóle mięśni, uczucie osłabienia i wyczerpania, duszność, senność, nudności,

Bardziej szczegółowo

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Wywiady z zakresu układu moczowego Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Dyzuria Częstomocz Główne objawy Zmiany wyglądu moczu - krwiomocz - pienienie się moczu Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?

2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale

Bardziej szczegółowo

Powikłania ostre w cukrzycy typu 1. Anna Noczyńska

Powikłania ostre w cukrzycy typu 1. Anna Noczyńska Powikłania ostre w cukrzycy typu 1 Anna Noczyńska Cukrzycowa kwasica ketonowa Kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy jest ciężkim powikłaniem powodującym stan zagrożenia życia. Śmiertelność związana z

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS roztwór do infuzji

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS roztwór do infuzji Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY roztwór do infuzji Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ

Bardziej szczegółowo

Ocena metaboliczna chorego w OIT Kurs Doskonalący Jak żywić w OIT Gdańsk 21 września 2011

Ocena metaboliczna chorego w OIT Kurs Doskonalący Jak żywić w OIT Gdańsk 21 września 2011 Ocena metaboliczna chorego w OIT Kurs Doskonalący Jak żywić w OIT Gdańsk 21 września 2011 Katarzyna Karwowska I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Po

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej Zaburzenia równowagi kwasowo zasadowej lek. Grzegorz Szewczyk Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Akademia Medyczna w Warszawie Fizjologia ph 7.5 7.45 (log [ ]) [ ] 5 45 nmol/l Kluczowe

Bardziej szczegółowo

2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji ( powstawanie przeciwciał skierowanych przeciw własnym tkankom).

2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji ( powstawanie przeciwciał skierowanych przeciw własnym tkankom). PIELĘGNACJA W SCHORZENIACH UKŁADU MOCZOWEGO CZĘŚCIEJ WYSTEPUJĄCE JEDNOSTKI CHOROBOWE: 1. Zapalenie pęcherza moczowego - CYSTITIS 2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji

Bardziej szczegółowo

Hipokaliemia. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. Hipokaliemia (1)

Hipokaliemia. Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska. Hipokaliemia (1) Hipokaliemia Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Hipokaliemia (1) Hipokaliemia stężenie potasu w surowicy krwi

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM

Równowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu

Bardziej szczegółowo

Kompartmenty wodne ustroju

Kompartmenty wodne ustroju Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około

Bardziej szczegółowo

Dlaczego dzieci odwadniają się łatwiej i szybciej niż dorośli? Zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej. Przestrzenie płynowe a wiek

Dlaczego dzieci odwadniają się łatwiej i szybciej niż dorośli? Zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej. Przestrzenie płynowe a wiek Procent masy ciała Zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej i kwasowozasadowej u dzieci Dr hab. n. med. Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci WUM Dlaczego dzieci odwadniają się łatwiej

Bardziej szczegółowo

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany

Bardziej szczegółowo

Bądź aktywny fizycznie!!!

Bądź aktywny fizycznie!!! Bądź aktywny fizycznie!!! Aktywność fizyczna RUCH jest potrzebny każdemu człowiekowi. Regularne ćwiczenia wpływają na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Korzyści z systematycznej

Bardziej szczegółowo

Gorączka. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak. Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny

Gorączka. Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak. Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Gorączka Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Dr med. Anna Taczanowska Lek. Katarzyna Piechowiak Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Ciepłota ciała Kontrolowana przez ośrodek termoregulacji w

Bardziej szczegółowo

Mechanizmy utraty ciepła

Mechanizmy utraty ciepła HIPOTERMIA Mechanizmy utraty ciepła Promieniowanie 55-65 % Parowanie - oddychanie 20-30 % Konwekcja 12-15% na wietrze Kondukcja 5 razy w mokrym ubraniu, 25-30 x w zimnej wodzie Hipotermia Spadek temperatury

Bardziej szczegółowo

Część 2. Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii

Część 2. Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii 1 Część 2. Diagnostyka kliniczna w Fizjoterapii 2 Ćwiczenie 1. Ocena stanów termicznych organizmu i ich znaczenie Zadanie 1. Zmierz temperaturę wewnętrzną ciała za pomocą termometru w trzech miejscach

Bardziej szczegółowo

Objawy chorób układu moczowo-płciowego. Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń

Objawy chorób układu moczowo-płciowego. Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń Objawy chorób układu moczowo-płciowego Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń Symptomatologia chorób układu moczowego Związana z układem moczowym pacjent sam moŝe powiązać objaw z układem

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Ogólne zasady postępowania w stanach nagłych Psy i koty

Spis treści. Ogólne zasady postępowania w stanach nagłych Psy i koty Ogólne zasady postępowania w stanach nagłych Psy i koty 1 Leczenie infuzyjne (płynoterapia)....................................................... 3 Objętość płynów..................................................................................

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Natrium chloratum 0,9% Kabi, 9 mg/ml, rozpuszczalnik do sporządzania leków parenteralnych

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Natrium chloratum 0,9% Kabi, 9 mg/ml, rozpuszczalnik do sporządzania leków parenteralnych CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Natrium chloratum 0,9% Kabi, 9 mg/ml, rozpuszczalnik do sporządzania leków parenteralnych 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 ml zawiera:

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO 0,9% Sodium Chloride Braun, 9 mg/ml, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera Sodu chlorek Stężenia elektrolitów:

Bardziej szczegółowo

Fresenius Kabi Polska Sp. z o.o. CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

Fresenius Kabi Polska Sp. z o.o. CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY mg/1000 ml jony mmol/1000

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Glukoza 5 Braun, 50 mg/ml, roztwór do infuzji (Glucosum)

ULOTKA DLA PACJENTA. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Glukoza 5 Braun, 50 mg/ml, roztwór do infuzji (Glucosum) ULOTKA DLA PACJENTA Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Glukoza 5 Braun, 50 mg/ml, roztwór do infuzji (Glucosum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,

Bardziej szczegółowo

Analiza gazometrii krwi tętniczej

Analiza gazometrii krwi tętniczej Analiza gazometrii krwi tętniczej dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Analiza gazometrii krwi tętniczej wymiana gazowa

Bardziej szczegółowo

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2009 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego Postępowanie w stanach nagłych: I II III IV Hipoglikemia Cukrzycowa kwasica ketonowa

Bardziej szczegółowo

Płynoterapia małą objętością.

Płynoterapia małą objętością. Waldemar Machała Płynoterapia małą objętością. Kraków, 28 października 2011 r. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytecki Szpital Kliniczny Stan pacjenta Przewodnienie, hyperwolemia?. Euwolemia.

Bardziej szczegółowo

Stanisław Poprzęcki, Adam Zając PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WODOROWĘGLANU SODU W SPORCIE

Stanisław Poprzęcki, Adam Zając PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WODOROWĘGLANU SODU W SPORCIE Stanisław Poprzęcki, Adam Zając PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE WODOROWĘGLANU SODU W SPORCIE [H + ] M 10 0 Silnie kwaśne 10-1 10-2 10-3 10-4 10-5 10-6 10-7 10-8 ph Większość żywych komórek ma wąską tolerancję

Bardziej szczegółowo

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody

22 marca Światowy Dzień Wody Znaczenie żywieniowe wody Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl 22 marca Światowy

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO 0,9% Sodium Chloride Braun, 9 mg/ml, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera Chlorek sodu Stężenia elektrolitów:

Bardziej szczegółowo

Wstrząs hipowolemiczny. Różne poziomy działania aspekcie zaleceń międzynarodowych

Wstrząs hipowolemiczny. Różne poziomy działania aspekcie zaleceń międzynarodowych Wstrząs hipowolemiczny Różne poziomy działania aspekcie zaleceń międzynarodowych 1 WSTRZĄS Stan zaburzonej perfuzji tkankowej Niskie ciśnienie nie jest jednoznaczne ze wstrząsem sem Odpowiedni przepływ

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. PRIMENE 10% roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. PRIMENE 10% roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PRIMENE 10% roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 ml roztworu do infuzji zawiera: L-Izoleucyna... L-Leucyna... L-Walina...

Bardziej szczegółowo

ODWODNIENIE CHORYCH Z ZAAWANSOWANĄ CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ DYLEMATY I POSTĘPOWANIE

ODWODNIENIE CHORYCH Z ZAAWANSOWANĄ CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ DYLEMATY I POSTĘPOWANIE ODWODNIENIE CHORYCH Z ZAAWANSOWANĄ CHOROBĄ NOWOTWOROWĄ DYLEMATY I POSTĘPOWANIE Wiesława Piotrowska WARSZAWA 17 18.04.2015 ODWODNIENIE Stan powstały w wyniku utraty znacznej ilości wody przez organizm,

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. INJ. NATRII CHLORATI 10% POLPHARMA, 100 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. INJ. NATRII CHLORATI 10% POLPHARMA, 100 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO INJ. NATRII CHLORATI 10% POLPHARMA, 100 mg/ml, koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml koncentratu

Bardziej szczegółowo

KONTROLA CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH. - kontrola przytomności, - kontrola drożności dróg oddechowych, - kontrola oddychania, - kontrola krążenia krwi.

KONTROLA CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH. - kontrola przytomności, - kontrola drożności dróg oddechowych, - kontrola oddychania, - kontrola krążenia krwi. moduł V foliogram 7 KONTROLA CZYNNOŚCI ŻYCIOWYCH Kolejność postępowania: - kontrola przytomności, - kontrola drożności dróg oddechowych, - kontrola oddychania, - kontrola krążenia krwi. moduł V foliogram

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Injectio Natrii Chlorati Isotonica Polpharma, 9 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Injectio Natrii Chlorati Isotonica Polpharma, 9 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Injectio Natrii Chlorati Isotonica Polpharma, 9 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 9

Bardziej szczegółowo

zmęczenie Fizjologia człowieka

zmęczenie Fizjologia człowieka zmęczenie Fizjologia człowieka Zmęczenie definicje: Stan organizmu, rozwijający się w czasie wykonywania pracy fizycznej lub umysłowej, charakteryzujący się zmniejszeniem zdolności do pracy, nasileniem

Bardziej szczegółowo

Gospodarka wodno-elektrolitowa

Gospodarka wodno-elektrolitowa Gospodarka wodno-elektrolitowa Woda w organizmie Woda stanowi 50-75 % m.c.( więcej jest u młodych, sczupłych i mężczyzn) Wewnątrzkomórkowo 65 % Pozakomórkowo 35 % Wewnątrznaczyniowo 10% Śródmiąższowo 25%

Bardziej szczegółowo

Created by Neevia Document Converter trial version

Created by Neevia Document Converter trial version TEST 2 WERSJA A 1. WskaŜ prawidłowe stwierdzenie dotyczące hipokaliemii: a) nasila je kwasica b) rozpoznaje się ją przy stęŝeniu potasu w surowicy < 5,5 mmol/l c) powoduje przede wszytkim bradyarytmie

Bardziej szczegółowo

Częstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie.

Częstotliwość występowania tej choroby to 1: żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. GALAKTOZEMIA Częstotliwość występowania tej choroby to 1:60 000 żywych urodzeń w Polsce ok. 5-6 przypadków rocznie. galaktoza - cukier prosty (razem z glukozą i fruktozą wchłaniany w przewodzie pokarmowym),

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Sodu chlorek 0,9% Baxter, 9 mg/ml, roztwór do infuzji. Substancja czynna: sodu chlorek

ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Sodu chlorek 0,9% Baxter, 9 mg/ml, roztwór do infuzji. Substancja czynna: sodu chlorek ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Sodu chlorek 0,9% Baxter, 9 mg/ml, roztwór do infuzji Substancja czynna: sodu chlorek Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

PODWYŻSZONE CIŚNIENIE WEWNĄTRZCZASZKOWE U DZIECI INTRACRANIAL PRESSURE ICP

PODWYŻSZONE CIŚNIENIE WEWNĄTRZCZASZKOWE U DZIECI INTRACRANIAL PRESSURE ICP PODWYŻSZONE CIŚNIENIE WEWNĄTRZCZASZKOWE U DZIECI INTRACRANIAL PRESSURE ICP Nadmierne ciśnienie wewnątrz niepodatnego sklepienia czaszki, upośledzające funkcje neurologiczne. PRZYCZYNY ICP Wynik zmian zwiększających

Bardziej szczegółowo

Badania pracowniane w chorobach nerek u dzieci. Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu

Badania pracowniane w chorobach nerek u dzieci. Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu Badania pracowniane w chorobach nerek u dzieci Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej I Katedra Pediatrii Akademia Medyczna w Poznaniu Badanie ogólne moczu Barwa Przejrzystość Odczyn Ciężar właściwy

Bardziej szczegółowo

Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum UJ w Krakowie Ostre powikłania cukrzycy

Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum UJ w Krakowie Ostre powikłania cukrzycy Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum UJ w Krakowie Ostre powikłania cukrzycy dr med. Artur Igor Bień Ostre powikłania cukrzycy Kwasica i śpiączka ketonowa (śmiertelność 5 %) Nieketonowa

Bardziej szczegółowo

ZATRUCIE DOPALACZAMI STUDIUM PRZYPADKU

ZATRUCIE DOPALACZAMI STUDIUM PRZYPADKU ZATRUCIE DOPALACZAMI STUDIUM PRZYPADKU Maja Copik Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 im S. Szyszki w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1

NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu

Bardziej szczegółowo

Dostępy dożylne- pielęgnacja wkłucia Płynoterapia. KRYTERIA WYBORU DOSTĘPU ŻYLNEGO Odporność żyły na działanie podawanych do niej płynów i leków(osmolarność i ph) Przewidywany czas wlewu Stan układu żylnego

Bardziej szczegółowo

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie dr med. Maciej Sterliński Szkolenie z zakresu ratownictwa lodowego WOPR Województwa Mazowieckiego Zegrze, 19.02.2006 Główne cele działania zespołów ratowniczych

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GELOPLASMA, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Żelatyna w postaci zmodyfikowanej płynnej żelatyny* ilość wyrażona jako

Bardziej szczegółowo

Duosol zawierający 4 mmol/l potasu

Duosol zawierający 4 mmol/l potasu CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Duosol zawierający 4 mmol/l potasu 2 SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Mniejsza komora Roztwór elektrolitów 555 ml na Większa komora Roztwór

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1

Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1 WODA DLA ZDROWIA Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1 Jesteś tym co pijesz WODA główny składnik ciała i podstawowy składnik poŝywienia stanowi 50 80 % masy

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins

Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI WZÓR

EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI WZÓR Imię i nazwisko Suma punktów:... Ocena:. EGZAMIN DYPLOMOWY MAGISTERSKI WZÓR Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 6 stron. 2. Na tej stronie w odpowiednie miejsce

Bardziej szczegółowo

Wpływ zjawiska miejskiej wyspy ciepła na zdrowie

Wpływ zjawiska miejskiej wyspy ciepła na zdrowie Wpływ zjawiska miejskiej wyspy ciepła na zdrowie Prof. dr hab. med. Cezary Pałczyński Dr med. Wojciech Dudek Dr hab. med. Beata Kręcisz Instytut Medycyny Pracy w Łodzi Zmniejszenie prędkości wiatru - czynnika

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ

ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO-ELEKTROLITOWEJ HOMEOSTAZA POLEGA NA UTRZYMANIU: izowolemii izotonii izojonii izohydrii wielkość przestrzeni wodnych ciśnienie osmotyczne skład jonowy stężenie jonów H + DZIENNY

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Benelyte, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml roztworu do infuzji zawiera: sodu chlorek potasu chlorek wapnia

Bardziej szczegółowo

ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO- ELEKTROLITOWEJ

ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO- ELEKTROLITOWEJ ZABURZENIA GOSPODARKI WODNO- ELEKTROLITOWEJ Magdalena Szklarek-Kubicka Klinika Nefrologii, Hipertensjologii i Transplantologii Nerek Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kliniczna ocena stanu nawodnienia: Wywiad:

Bardziej szczegółowo

1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml

1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml BILANS WODNY POBÓR WODY UTRATA WODY 1. WODA PREFORMOWANA a) płyny 1500 ml b) woda zawarta w pokarmach stałych 700 ml 2. WODA OKSYDACYJNA 300 ml 1. PAROWANIE NIEWYCZUWALNE a) utrata przez płuca 400 ml b)

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Flexbumin 200 g/l, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Flexbumin 200 g/l jest to roztwór zawierający 200 g/l (20%) całkowitego

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu

Bardziej szczegółowo

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA Małgorzata Weryk SKN Ankona definicja Układ oddechowy nie zapewnia utrzymania prężności O2 i CO2 we krwi tętniczej w granicach uznanych za fizjologiczne PaO2 < 50 mmhg (przy

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO GLUCOSUM 10% FRESENIUS, 100 mg/ml, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 100 mg glukozy (Glucosum).

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO

PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY OBOWIĄZUJĄCE W ROKU AKADEMICKIM 2018/2019 STUDIA POMOSTOWE KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO PYTANIA Z PEDIATRII I PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO 1. Wskaż metody oceny stanu zdrowia noworodka

Bardziej szczegółowo

Woda a zdrowie. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak. Centrum Komunikacji Społecznej

Woda a zdrowie. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak. Centrum Komunikacji Społecznej Woda a zdrowie dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej 1. Podstawowy składnik ciała Woda należy do niezbędnych składników pokarmowych i musi być dostarczana regularnie w ciągu dnia

Bardziej szczegółowo

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Konspekty wykładów i ćwiczeń

Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Konspekty wykładów i ćwiczeń Propedeutyka diagnostyki klinicznej, IV rok OAM Konspekty wykładów i ćwiczeń Paulina Dumnicka 1. GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA Woda stanowi ok. 60% masy ciała dorosłego mężczyzny i ok. 50% masy ciała

Bardziej szczegółowo

Poziom i. studiów. Punkty ECTS

Poziom i. studiów. Punkty ECTS WYDZIAŁ LEKARSKI II Poziom i Nazwa kierunku Lekarski tryb studiów Nazwa Jednostka realizująca, wydział Fizjologia kliniczna- Patofizjologia Punkty ECTS 3 Katedra i Zakład Patofizjologii Wydział Lekarski

Bardziej szczegółowo

Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Homeostaza DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Różnorodność środowisk Stałość warunków w organizmie Podstawy procesów fizjologicznych Procesy zachodzące

Bardziej szczegółowo

LOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum

LOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta LOPERAMID WZF 2 mg, tabletki Loperamidi hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona

Bardziej szczegółowo

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego

Bardziej szczegółowo

Układ wewnątrzwydzielniczy

Układ wewnątrzwydzielniczy Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne

Bardziej szczegółowo

Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion.

Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion. Hemodynamic optimization fo sepsis- induced tissue hypoperfusion. Sergio L, Cavazzoni Z, Delinger RP Critical Care 2006 Opracował: lek. Michał Orczykowski II Zakład Anestezjologii i Intensywnej Terapii

Bardziej szczegółowo