Wybrane zagadnienia dotyczące diety młodych sportowców

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wybrane zagadnienia dotyczące diety młodych sportowców"

Sylwia Nawrocka
7 lat temu
Przeglądów:

1 Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Małgorzata Słowińska-Lisowska Zakład Medycyny Sportu i Żywienia Wybrane zagadnienia dotyczące diety młodych sportowców

2 Źródła materiału energetycznego dla skurczu mięśnia Źródło materiału energetycznego Maksymalna szybkość tworzenia ATP (mmol/s) Ogólna dostępność ~P (mmol) ATP mięśni Fosfokreatyna 73,3 446 Przemiana glikogenu mięśni do mleczanu Przemiana glikogenu mięśni do CO 2 Przemiana glikogenu wątroby do CO 2 Przemiana kwasów tłuszczowych tkanki tłuszczowej do CO 2 39, , , ,

Przemiana glikogenu mięśni do mleczanu Przemiana glikogenu mięśni do CO 2 Przemiana glikogenu wątroby

3 Węglowodany i tłuszcze jako źródło energii podczas wysiłku fizycznego Zapasy (wartości średnie dla mężczyzn o masie ciała 70 kg) Glukoza we krwi Glikogen wątrobowy Glikogen mięśniowy Węglowodany 3-5 gramów gramów gramów Tłuszcze Tkanka tłuszczowa Tłuszcz wewnątrzmięśniowy 9000 gramów 500 gramów

wątrobowy Glikogen mięśniowy Węglowodany 3-5 gramów 80-100 gramów 300-400

4 Ryc.1 Zawodnicy czerpią energię z węglowodanów i tłuszczów w proporcjach zależnych od intensywności i czasu trwania wysiłku

5 Wykorzystanie glikogenu podczas wysiłku zależy od: intensywności wysiłku czasu trwania wysiłku poziomu wytrenowania diety zastosowanej przed wysiłkiem Piśmiennictwo: Astrand PO,Rodahl K (1986) Textbook of Work Physiology, Mc Graw Hill, New York

wytrenowania diety zastosowanej przed wysiłkiem

6 Czynniki wpływające na tempo resyntezy zasobów glikogenu ilość spożywanych węglowodanów czas spożywania posiłków bogatych w węglowodany rodzaj spożywanych węglowodanów

7 ZYSKIWANIE I ELIMINACJA CIEPŁA

8 POCENIE W spoczynku, w temp. otoczenia bliskiej 20 C ok. 25 ml/godz. ( ml/ dobę) Temperatura otoczenia > 28 C ml/godz. Intensywny wysiłek fizyczny 1-1,5 l/godz. (ACSM 96) 3,5 l/godz. u biegaczy lub kolarzy (Sawka & Pandolf 90) 3,7 l/godz. intensywność pocenia u Alberto Salazara podczas biegu maratońskiego w czasie IO w Los Angeles (1984) (Armstrong i wsp. 86)

Intensywny wysiłek fizyczny 1-1,5 l/godz. (ACSM 96) 3,5 l/godz.

9 POCENIE ODWODNIENIE ORGANIZMU W CHŁODNYM OTOCZENIU POMIMO UZUPEŁNIANIA PŁYNÓW Ubytek płynów rzędu 2 litrów u zawodników po meczu piłki nożnej trwającym 90 min i odbywającym się w temperaturze otoczenia 10 C (Maughan i Leiper 1994) Noakes i wsp. (1991) zanotowali wzrost temperatury wewnętrznej do 38,9 C ± 0,6 C i ubytek masy ciała rzędu 2,5% ± 1,4% (ok. 1,75-2 L) spowodowany poceniem się rzędu ok. 1 L/godzinę podczas biegu maratońskim w temperaturze C, przy wilgotności względnej rzędu 68%

(1991) zanotowali wzrost temperatury wewnętrznej do 38,9 C ± 0,6 C i ubytek masy ciała rzędu 2,5% ± 1,4% (ok.

10 SKUTKI ODWODNIENIA POGORSZENIE MOŻLIWOŚCI WYSIŁKOWYCH ZABURZENIA CIEPLNE (CHOROBA CIEPLNA)

11 NEGATYWNE SKUTKI ODWODNIENIA OBNIŻENIE SPRAWNOŚCI UKŁADU KRĄŻENIA JEST WYNIKIEM: ZMNIEJSZENIA OBJĘTOŚCI OSOCZA (PV) OBJĘTOŚCI KRWI KRĄŻĄCEJ (BV) POGORSZENIE MOŻLIWOŚCI WYSIŁKOWYCH

12 POGORSZENIE MOŻLIWOŚCI WYSIŁKOWYCH obniżenie maksymalnej mocy aerobowej spadek zdolności do wysiłków supramaksymalnych spadek wytrzymałości mięśniowej spadek wydolności anaerobowa narastanie uczucia zmęczenia

wysiłków supramaksymalnych spadek wytrzymałości

13 ODWODNIENIE POWYŻEJ 3% UBYTKU MASY CIAŁA (TJ. OK ML WODY U 70 KG MĘŻCZYZNY) "ZAŁAMANIE" UKŁADU KRĄŻENIA I NIEDOKRWIENIE NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH, PRACUJĄCYCH MIĘŚNI I MÓZGU BARDZO SZYBKI ROZWÓJ HIPERTERMII TEMPERATURA REKTALNA OSIĄGA WARTOŚĆ C

NIEDOKRWIENIE NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH, PRACUJĄCYCH MIĘŚNI I

14 NAPÓJ SPORTOWY MUSI SPEŁNIAĆ NASTĘPUJĄCE WARUNKI: 1. stymulować picie 2. być szybko przyswajalny po wypiciu 3. dobrze nawadniać organizm 4. dostarczać energię do pracy mięśniowej

15 PŁYNY IZOTONICZNE Według Europejskiej Komisji ds. Zdrowia i Ochrony Konsumenta: jako izotoniczne mogą być nazwane napoje o osmolalności 300 mosm ± 10% (tj mosm/kg wody). Napoje te powinny zawierać 6-8% węglowodanów (tj. 6-8 g węglowodanów w 100 ml napoju), gdyż wtedy się wchłaniają najłatwiej. Dodatkowo powinny zawierać przynajmniej 20 mmol/l (tj. 460 mg/l) sodu (jako Na + ), ale nie więcej niż 50 mmol/l (tj mg/l).

270-330 mosm/kg wody). Napoje te powinny zawierać 6-8% węglowodanów (tj.

16 WODA JAKO NAPÓJ DLA SPORTOWCÓW? ZALETA! wchłania się szybko z przewodu pokarmowego WADY! rozcieńcza osocze przedwcześnie gasząc pragnienie, to znaczy zanim nastąpi zupełne wyrównanie strat wody poprzez rozcieńczenie osocza nasila wydzielanie moczu (diurezę), gdyż nie dostarcza sodu, który zatrzymuje wodę w organizmie nie dostarcza energii niezbędnej do podtrzymania wysiłku na wysokim poziomie i oszczędzania glikogenu mięśniowego przy nadmiernym spożywaniu, woda może by przyczyną hiponatremii (zmniejszenia stężenia sodu w osoczu), co stanowi zagrożenie dla życia! UWAGA NA WODĘ NISKOSODOWĄ!!!

wydzielanie moczu (diurezę), gdyż nie dostarcza sodu, który zatrzymuje wodę w organizmie nie dostarcza energii niezbędnej do podtrzymania wysiłku na

17 CHARAKTERYSTYKA NAPOJÓW

18 KIEDY? JAK NAJWCZEŚNIEJ!!! NIEWIELKIE NAWET ODWODNIENIE ORGANIZMU RZĘDU 1% UBYTKU MASY CIAŁA (OK ml) POGARSZA MOŻLIWOŚCI WYSIŁKOWE ZAWODNIKA! ZANIM POJAWI SIĘ PRAGNIENIE! ODWODNIENIE RZĘDU 2% ODWODNIENIE RZĘDU 4% MASY CIAŁA POGARSZA TEMPO OPRÓŻNIANIA ŻOŁĄDKA Z PŁYNÓW! - MECHANIZM BŁĘDNEGO KOŁA!

600-700 ml) POGARSZA MOŻLIWOŚCI WYSIŁKOWE ZAWODNIKA!

19 Przyjmowanie płynów przed wysiłkiem Sportowiec powinien pić dużo płynów w ciągu dnia przed zawodami! W dniu zawodów sportowiec powinien wypić ok ml wody lub napoju sportowego na 2-3 godziny przed czekającym go wysiłkiem oraz ok ml wody lub napoju sportowego 5-10 min przed startem

500-600 ml wody lub napoju sportowego na 2-3 godziny przed czekającym go

20 Przyjmowanie płynów w trakcie wysiłku ACSM zaleca, aby podawanie i spożywanie napojów rozpoczęło się jak najwcześniej i kontynuowane było w regularnych odstępach oraz w ilościach równoważących utratę wody z potem, albo w maksymalnych tolerowanych przez zawodnika ilościach. Cel: niedopuszczenie do najmniejszego nawet odwodnienia organizmu! Ponieważ objętość płynów wypijanych dobrowolnie przez sportowców jest zazwyczaj dużo mniejsza niż objętość utraconej wody, należy opracować indywidualnie dla każdego zawodnika i stosować odpowiednią strategię świadomego przyjmowania płynów.

Cel: niedopuszczenie do najmniejszego nawet odwodnienia organizmu!

21 Przyjmowanie płynów w trakcie wysiłku Poleca się przyjmowanie ok , a nawet 350 ml napoju co 15 do 20 minut wysiłku. Objętość ml/godzinę napoju zawierającego węglowodany w stężeniu 6-8% Dla dzieci o masie ciała 40 kg przyjmuje się, że objętość 7 ml płynu/kg masy ciała/h, czyli ok. 140 ml napoju przyjmowanego co 30 min jest ilością wystarczającą przy umiarkowanym wysiłku (45-50% VO 2max ) Temperatura napoju C

22 Przyjmowanie płynów po wysiłku Cel: Wyrównanie strat wodnych Wyrównanie strat elektrolitowych Dostarczenie węglowodanów resynteza glikogenu ml napoju o zawartości 6-8% węglowodanów oraz mmol/l NaCl powinno być spożyte co minut w okresie restytucji powysiłkowej uzupełnić co najmniej 2/3 ubytku wody w ciągu 2 godzin. Dzięki temu ok. 50 g CHO zostanie spożyte w ciągu pierwszych 2 godz. restytucji. Docelowo na litr straconego płyny 1,25 l wypitego napoju!

23 PODSUMOWANIE 1. Węglowodany są podstawowym źródłem energii w wysiłkach o dużej intensywności. Odbudowa glikogenu powinna się rozpocząć w 1 godzinie po wysiłku fizycznym. 2. W czasie wysiłku fizycznego zawsze dochodzi do podwyższenia temperatury ciała oraz postępującego odwodnienia organizmu 3. Zarówno przegrzanie, jak i odwodnienie organizmu są przyczyną obniżenia wydolności fizycznej oraz mogą być szeregu poważnych zaburzeń, włącznie z groźnym dla życia udarem cieplnym.

24 PODSUMOWANIE 4. Zawodnik powinien przystępować do wysiłku (także do próby wysiłkowej!) w stanie pełnego wyrównanie bilansu wodnego 5. Przyjmowanie płynów w trakcie wysiłku powinno rozpocząć się jak najszybciej i winno być regularnie kontynuowane. Najlepiej do tego celu nadają się napoje izotoniczne, zawierające węglowodany w stężeniu 6-8g%, lub lekko hipotoniczne. 6. Po zakończonym wysiłku należy przystąpić do szybkiego uzupełnienia strat wodno-elektrolitowych oraz węglowodanów.

Podobne dokumenty

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07 Zmęczenie to mechanizm obronny, chroniący przed załamaniem funkcji fizjologicznych (wyczerpaniem) Subiektywne objawy zmęczenia bóle mięśni, uczucie osłabienia i wyczerpania, duszność, senność, nudności,