Przedmowa Wykaz skrótów XIII XV Część A. Wprowadzenie Rozdział I. Rys historyczny 1 1. Początki logiki jako nauki 1 2. Średniowiecze 2 3. Czasy nowożytne i współczesne 4 Rozdział II. Podstawowe prawa myślenia 6 Rozdział III. Funktory 9 Rozdział IV. Logika i podział logiki 12 Rozdział V. Teorie prawdy 14 Rozdział VI. Język 17 1. Definicja 17 2. Podział języków 17 3. Stopnie języka 18 4. Funkcje języka 18 5. Gramatyka transformatywno-generatywna Noama Chomsky ego i jej wykorzystanie 19 Rozdział VII. Znaczenie logiki dla prawa i pracy prawnika 20 1. Zadania i odpowiedzi 20 Część B. Wykłady Rozdział I. Wieloznaczność w języku 25 1. Informacje podstawowe 25 2. Rodzaje wieloznaczności 25 I. Homonimia 25 II. Zjawisko nieostrości 26 III. Supozycje 26 IV. Amfibolia 27 V. Błąd figuratywnego myślenia 27 VI. Otwarta tekstowość 27
VIII Spis treści 3. Znaczenie wieloznaczności w języku dla prawa i pracy prawnika 28 4. Zadania i odpowiedzi 28 Rozdział II. Logiczna teoria zdań 33 1. Informacje podstawowe 33 2. Zdanie w sensie gramatycznym i zdanie w sensie logicznym 33 3. Zdania analityczne, syntetyczne i kontradyktoryczne 35 4. Zdania proste i złożone 36 5. Znaczenie logicznej teorii zdań dla prawa i pracy prawnika 36 6. Zadania i odpowiedzi 37 Rozdział III. Kategorie syntaktyczne 44 1. Informacje podstawowe 44 2. Pojęcie kategorii syntaktycznej 44 3. Rodzaje kategorii syntaktycznych 45 I. Kategoria nazw 46 II. Kategoria zdań 46 III. Kategoria funktorów 46 4. Kategorie syntaktyczne na przykładach 47 5. Reguły logicznej teorii składni 50 6. Znaczenie kategorii syntaktycznych dla prawa i pracy prawnika 52 7. Zadania i odpowiedzi 53 Rozdział IV. Logika erotetyczna 59 1. Informacje podstawowe 59 2. Logiczna analiza pytań 60 I. Podziały pytań 60 II. Założenia pytania twierdzenia stanowiące podstawę rozumowania nadawcy komunikatu 61 III. Odróżnienie pytań właściwie postawionych od pytań niewłaściwie postawionych i pytań obarczonych błędem podwójnego pytania 61 3. Charakterystyka odpowiedzi 62 4. Sposób rozwiązywania zadań 63 5. Znaczenie logiki erotetycznej dla prawa i pracy prawnika 63 6. Zadania i odpowiedzi 65 Rozdział V. Logiczna teoria nazw 68 1. Informacje podstawowe 68 2. Supozycje nazwy 68 3. Treść nazwy 69 4. Podziały nazw 69 5. Znaczenie logicznej teorii nazw dla prawa i pracy prawnika 71 6. Zadania i odpowiedzi 72 Rozdział VI. Stosunki zakresowe 76 1. Informacje podstawowe 76 2. Stosunek zakresowy między nazwami 77 3. Rodzaje stosunków zakresowych 77 I. Stosunek podrzędności (podrzędność) 78 II. Stosunek nadrzędności (nadrzędność) 78 III. Stosunek równoważności (równoważność) 79 IV. Stosunek niezależności (niezależność) 79
IX V. Stosunek podprzeciwieństwa (podprzeciwieństwo) 79 VI. Stosunek przeciwieństwa (przeciwieństwo) 80 VII. Stosunek sprzeczności (sprzeczność) 80 4. Metoda rozwiązywania zadań ze stosunków zakresowych 81 5. Przykładowe zadania z rozwiązaniami 82 6. Znaczenie stosunków zakresowych dla prawa i pracy prawnika 86 7. Zadania i odpowiedzi 87 Rozdział VII. Logiczna teoria definicji 95 1. Informacje podstawowe 95 2. Budowa definicji 95 I. Definicje równościowe a definicje nierównościowe 96 II. Definicje wyraźne a definicje kontekstowe 97 III. Definicje klasyczne a definicje nieklasyczne 97 IV. Definicje nierównościowe: indukcyjne, przez postulaty i cząstkowe 97 3. Stylizacje definicji 98 4. Funkcje definicji 99 5. Błędy w definiowaniu 99 6. Znaczenie logicznej teorii definicji dla prawa i pracy prawnika 100 7. Zadania i odpowiedzi 101 Rozdział VIII. Logiczna teoria relacji 105 1. Informacje podstawowe 105 2. Pojęcie relacji 105 3. Relacje jako element teorii zbiorów 106 4. Działania na relacjach 107 5. Charakterystyka relacji 108 6. Relacje porządkujące zbiory 110 7. Funkcja przyporządkowująca relacji 111 8. Przykładowe sposoby rozwiązywania zadań 114 9. Znaczenie logicznej teorii relacji dla prawa i pracy prawnika 115 10. Zadania i odpowiedzi 116 Rozdział IX. Podział logiczny 120 1. Informacje podstawowe 120 2. Rodzaje podziałów logicznych 124 I. Podział logiczny ze względu na kryterium (warunek) podziału 124 II. Podział logiczny ze względu na ilość członów podziału 125 III. Podział logiczny ze względu na ilość stopni podziału 126 3. Klasyfikacja oraz pojęcia z nią związane 129 4. Typologia oraz pojęcia z nią związane 133 5. Podział logiczny a semantyka nazw 134 6. Znaczenie podziału logicznego dla prawa i pracy prawnika 135 7. Zadania i odpowiedzi 136 Rozdział X. Uzasadnianie twierdzeń 143 1. Informacje podstawowe 143 2. Sposoby uzasadniania twierdzeń 144 3. Uzasadnianie bezpośrednie 144 4. Uzasadnianie pośrednie 146 5. Wnioskowanie 147
X Spis treści 6. Wnioskowanie dedukcyjne 148 7. Błędy wnioskowań na wnioskowania dedukcyjne i wnioskowania niededukcyjne 149 8. Wnioskowanie entymematyczne 150 9. Wnioskowania niededukcyjne, czyli wnioskowania uprawdopodobniające 150 10. Podsumowanie 155 11. Znaczenie uzasadniania twierdzeń dla prawa i pracy prawnika 156 12. Zadania i odpowiedzi 156 Rozdział XI. Elementy metodologii nauk 163 1. Informacje podstawowe 163 2. Pojęcie nauki 164 3. Podział nauk 166 4. Pojęcie teorii 167 5. Metodologia nauk 168 6. Podziały metodologii nauk 170 7. Elementy metodologii nauk społecznych 172 8. Pojęcie prawniczej nauki o metodzie 173 9. Stanowisko naturalistów versus stanowisko antynaturalistów spór o charakter metody 173 10. Metodologia nauk a filozofia analityczna 175 11. Znaczenie metodologii nauk dla prawa i pracy prawnika 176 12. Zadania i odpowiedzi 177 Część C. Ćwiczenia Rozdział I. Sprawdzanie tautologiczności formuł Klasycznego Rachunku Zdań 181 1. Informacje podstawowe 181 2. Rodzaje funktorów prawdziwościowych 182 I. Funktory jednoargumentowe 182 II. Funktory dwuargumentowe 183 3. Sposoby rozwiązywania zadań 185 4. Znaczenie tautologiczności formuł dla prawa i pracy prawnika 189 5. Zadania i odpowiedzi 189 Rozdział II. Zadania tekstowe 194 1. Informacje podstawowe 194 2. Przykładowy sposób rozwiązywania zadań tekstowych 194 3. Znaczenie zadań tekstowych dla prawa i pracy prawnika 200 4. Zadania i odpowiedzi 200 Rozdział III. Dowody założeniowe 206 1. Informacje podstawowe 206 2. Przykłady zastosowań niektórych praw 209 3. Rozwiązywanie dowodów założeniowych wprost 209 I. Dowód założeniowy wprost Nr 1 209 II. Dowód założeniowy wprost Nr 2 212 III. Dowód założeniowy wprost Nr 3 214 4. Rozwiązywanie dowodów założeniowych nie wprost 215 I. Dowód założeniowy nie wprost Nr 1 215 II. Dowód założeniowy nie wprost Nr 2 216
XI III. Dowód założeniowy nie wprost Nr 3 217 5. Znaczenie dowodów założeniowych dla prawa i pracy prawnika 218 6. Zadania i odpowiedzi 219 Rozdział IV. Kwadraty logiczne 225 1. Informacje podstawowe 225 I. Podział zdań ze względu na kryterium modalności 225 II. Interpretacja konieczności i możliwości 225 2. Logika modalna 226 I. Podstawowe pojęcia 226 II. Kwadrat logiczny dla zdań modalnych 227 3. Logika deontyczna 229 I. Podstawowe pojęcia 229 II. Kwadrat logiczny dla zdań deontycznych 229 4. Klasyczne zdania kategoryczne 230 I. Kwadrat logiczny dla zdań kategorycznych 231 5. Znaczenie kwadratu logicznego dla prawa i pracy prawnika 234 6. Zadania i odpowiedzi 234 Rozdział V. Przekształcanie zdań kategorycznych 240 1. Informacje podstawowe 240 2. Podstawowe przekształcenia 240 I. Obwersja 240 II. Konwersja 241 3. Kontrapozycja zupełna 241 4. Rozwiązywanie zadań 242 5. Znaczenie przekształcenia zdań kategorycznych dla prawa i pracy prawnika 243 6. Zadania i odpowiedzi 244 Rozdział VI. Sylogizm kategoryczny 248 1. Informacje podstawowe 248 2. Dyrektywy poprawności sylogizmu 249 3. Wyprowadzanie wniosku z podanych przesłanek 251 4. Uzupełnianie brakującej przesłanki w entymemacie 254 5. Znaczenie sylogizmu kategorycznego dla prawa i pracy prawnika 257 6. Zadania i odpowiedzi 258 Indeks rzeczowy 269