Narzędzia edycji wykresów Wykres jest jedną z podstawowych metod wizualizacji danych w programie Microsoft Excel. W związku z tym program udostępnia zaawansowane narzędzia edycji elementów wykresu, pozwalające dostosowad jego wygląd i zawartośd merytoryczną do indywidualnych potrzeb. Utworzone wykresy mogą wymagad dodatkowej konfiguracji, zmiany kolorystki, typu czy wyskalowania osi. Może również zaistnied potrzeba aktualizacji danych przedstawionych na wykresie lub dodania do wykresu dodatkowych danych. Dzięki narzędziom programu Microsoft Excel 2010 wspomniane czynności można wykonad w szybki i prosty sposób. 1. Zmiana zakresu danych wykresu Narzędzie umożliwiające zmianę zakresu danych wykresu Zaznacz dane można znaleźd na karcie kontekstowej wykresów Projektowanie w grupie Dane lub w menu kontekstowym wyświetlanym po kliknięciu prawym przyciskiem myszki na obszarze wykresu. Aktywowanie tego narzędzia powoduje otwarcie okna dialogowego Wybieranie źródła danych, w którym można określid nowy zakres danych.
Jeden ze sposobów wskazania tych wartości polega na ponownym wybraniu zakresu komórek, których dane mają się znaleźd na wykresie. W tym celu należy kliknąd przycisk Zwio okno dialogowe umieszczony w polu Zakres danych wykresu, po czym wskazad w arkuszu wybrany zakres komórek. Na koniec należy kliknąd przycisk Rozwio okno dialogowe, powracając tym samym do standardowego widoku okna. Po wykonaniu wskazanych czynności dane na wykresie zostaną zaktualizowane.
Inna metoda zmiany zakresu danych pozwala dodawad do wykresu konkretne serie danych. Ten sposób jest przydatny w sytuacjach, gdy na wykresie należy zaprezentowad np. tylko wybrane wartości ze wskazanej kolumny arkusza. Służy do tego przycisk Dodaj znajdujący się w oknie Wybieranie źródła danych w sekcji Wpis legendy (serie danych). Powoduje on otwarcie okna Edytowanie serii, w którym w pierwszej kolejności w polu Nazwa serii należy wskazad komórkę mającą określad nazwę danej serii, np. poprzez kliknięcie na nią na arkuszu. Następnie w polu Wartośd serii należy wskazad wartości z arkusza, które mają tworzyd nową serię danych i zatwierdzid nowo wprowadzone ustawienia przyciskiem OK.
Korzystając ze strzałek umieszczonych w oknie Wybieranie źródła danych w sekcji Wpisy legendy (serie danych) można ustalad hierarchię wyświetlania poszczególnych serii danych na wykresie. Pozostałe przyciski znajdujące się w tym obszarze umożliwiają usunięcie wskazanych wpisów lub edycję zakresu serii danych i ich kategorii. Z kolei przycisk Przełącz wiersz/kolumnę zamienia pozycjami obydwa pola, tworząc nową konfigurację wykresu.
2. Zmiana typu wykresu Narzędzia programu Microsoft Excel 2010 pozwalają użytkownikom w każdej chwili pracy z aplikacją na zmianę typu wykorzystywanego wykresu. Należy jednak pamiętad, że nie wszystkie zakresy danych można przedstawid za pomocą każdego rodzaju wykresu. Zmianę typu wykresu można przeprowadzid na dwa sposoby - klikając przycisk Zmieo typ wykresu znajdujący się w części Projektowanie na karcie kontekstowej Narzędzi wykresów w grupie Typ lub wybierając to samo polecenie z menu podręcznego. W obydwu przypadkach aktywowanie omawianej opcji spowoduje otwarcie okna dialogowego Zmienianie typu wykresu, w którym można wybrad nowy typ wykresu, jaki będzie zastosowany dla wskazanego wcześniej zakresu danych.
3. Wybór elementów wykresu i przejście do okna edycji Narzędzia programu Microsoft Excel 2010 pozwalają wybrad element wykresu, który ma byd poddany edycji, na kilka sposobów. Pojedyncze kliknięcie danego elementu powoduje jego zaznaczenie, natomiast dwukrotne kliknięcie otwiera okno formatowania wybranej części wykresu. Okno edycji można również uruchomid przez kliknięcie prawym przyciskiem myszki fragmentu wykresu i wybranie pozycji Formatuj [nazwa klikniętego elementu], na przykład Formatuj obszar wykresu. Metody te mogą sprawiad problem w wypadku edytowania niewielkich elementów wykresu, na przykład linii siatki. Wówczas lepiej skorzystad z listy umożliwiającej wybranie konkretnego elementu wykresu umieszczonej w obszarze Narzędzia wykresów na karcie kontekstowej Układ w grupie Bieżące zaznaczenie. Po wybraniu elementu, aby otworzyd okno edycji, wystarczy kliknąd znajdujący się niżej przycisk Formatuj zaznaczenie. 4. Edycja obszaru wykresu, obszaru kreślenia, serii danych i tabeli danych Formatowanie obszaru wykresu, obszaru kreślenia i serii danych sprowadza się głównie do zastosowania efektów graficznych. Oprócz ustalenia wyglądu krawędzi i opcji cieniowania na obszarze wykresu oraz
samego kreślenia jest również możliwe zastosowanie wypełnienia. Można do tego wykorzystad jedną z barw proponowanych w programie, nadad efekt gradientu lub zastosowad jako tło zdjęcie czy obiekt clipart. Podobne efekty graficzne można zastosowad również podczas edycji tabeli danych. W tym przypadku dodatkową opcją jest ustalenie, które krawędzie tabeli powinny byd wyświetlane na wykresie.
5. Edycja tytułów umieszczonych na wykresie Tytuły umieszczane na wykresie również podlegają formatowaniu. Korzystając z okna formatowania, można określid, podobnie jak w przypadku wcześniej omawianych elementów, styl i wygląd ewentualnego obramowania pola tytułu, jego kąt nachylenia lub wyrównanie zawartego w nim tekstu.
Z kolei opcje w obszarze Narzędzia wykresów na karcie kontekstowej Formatowanie pozwalają na nadanie tekstowi różnych stylów WordArt i obramowaniu pola tytułu.
Do tego celu można również wykorzystad atrybuty formatowania czcionki znajdujące się na karcie Narzędzia główne. 6. Edycja osi wartości Formatowanie osi wartości to w głównej mierze ustalenie sposobu wyświetlania znajdującej się na niej skali danych. Służą do tego polecenia umieszczone w oknie Formatowanie osi w sekcji Opcje osi. Zebrane w tym obszarze ustawienia są wybierane domyślnie przez oparcie skali wartości na zakresie danych wskazanym przy tworzeniu wykresu. Chcąc je zmienid, wystarczy przy danej pozycji aktywowad przycisk opcji Stała i w aktywne pole wprowadzid własną wartośd. Oprócz ustalenia zakresu wyświetlanych wartości można pokazad je na wykresie w odwrotnej kolejności lub zmienid ich jednostkę wyświetlania. W przypadku dużych liczb warto skorzystad ze skali logarytmicznej. Oddzielną grupę pozycji służących do edycji osi wartości stanowią opcje wyświetlania znaczników głównych, pomocniczych na osi oraz etykiet, których odpowiednie skonfigurowanie może ułatwid odbiorcom odczytanie wykresu. Natomiast aby zmienid format wartości wyświetlanych na osi Y, należy skorzystad z sekcji Liczby.
7. Edycja osi kategorii Oś kategorii, podobnie jak oś wartości, posiada własny zbiór ustawieo określanych w oknie formatowania. Korzystając z umieszczonej w tym oknie sekcji Opcje osi, można określid Interwał między etykietami, dzięki czemu można pominąd wyświetlanie na wykresie wszystkich etykiet. Tak jak w przypadku osi wartości, tak również na osi kategorii jest możliwa konfiguracja wyświetlanych znaczników oraz położenia etykiet.
W przypadku osi kategorii ważne jest rozmieszczenie ich podpisów. Wykorzystując sekcję Wyrównanie, ustala się kierunek wyświetlania podpisów, zwiększając tym samym czytelnośd wykresu.
8. Modyfikacja wykresu 3W Wykresy 3-W wykorzystują efekt trójwymiarowości, który urozmaica sposób prezentowania danych. I właśnie opcje dotyczące tego efektu odróżniają okno formatowania obszaru wykresu 3-W od pozostałych tego typu okien. Korzystając z sekcji Format 3-W, można ustalid wygląd pola wykresu przez określenie stopnia jego wklęsłości lub wypukłości. Z kolei dzięki sekcji Obrót 3-W dokładnie skonfigurowad kąty nachyleo poszczególnych osi oraz, gdy wyłączona jest opcja ukazywania osi pod kątem prostym, ustalid kąt perspektywy, z jakiej ma byd wyświetlany wykres.
9. Tworzenie wykresów złożonych Narzędzia programu Microsoft Excel 2010 pozwalają również na stworzenie tzw. wykresów złożonych, w których na jednym obszarze kreślenia można umieścid kilka typów wykresów, na przykład łącząc wykres liniowy z kolumnowym.
Wbrew pozorom wykonanie takiego wykresu nie jest skomplikowane. Należy utworzyd najpierw jeden typ wykresu, na przykład kolumnowy. Następnie wystarczy kliknąd wybraną serię danych i zmienid dla niej typ wykresu, np. na liniowy. W kolejnym kroku, aby lepiej zobrazowad nowy typ wykresu, warto dodad oś pomocniczą z przeznaczoną dla niej skalą wartości. Oś pomocnicza jest przydatna w przypadku, gdy wartości w seriach danych znacznie się od siebie różnią. W prezentowanym przykładzie liczba sprzedanych egzemplarzy jest liczona w setkach. Natomiast cena jednostkowa w dziesiątkach. Aby dodad oś pomocniczą, należy przejśd do okna formatowania wybranej serii i w sekcji Opcje serii zaznaczyd pole opcji Oś pomocnicza. 10. Wstawianie ilustracji do wykresu Wstawienie obrazu do wykresu powoduje, że staje się on jego integralną częścią. Przeniesienie wykresu do innego skoroszytu lub arkusza spowoduje również przeniesienie obrazu. Usunięcie wykresu usunie obraz. Należy pamiętad także o tym, że obraz wstawiony do wykresu podlega dokładnie tym samym opcjom edycji, co każdy inny obraz wstawiany do dokumentów grupy programów Microsoft Office 2010. Można więc dowolnie go przenosid w obrębie wykresu, zmieniad jego rozmiar oraz używad wszystkich innych opcji zawartych w oknie Formatowanie kształtu dostępnym po wybraniu polecenia Formatuj obiekt z menu podręcznego obrazka.
Aby dodad do wykresu obraz, należy w pierwszej kolejności wskazad obszar wykresu. Następnie na wstążce z grupy Narzędzia wykresu wybrad kartę Układ i w grupie Wstawianie kliknąd przycisk Obraz. Wówczas zostanie wyświetlone okno Wstawianie obrazu, w którym należy wskazad nazwę pliku oraz jego lokalizację. Po wybraniu żądanego pliku należy kliknąd przycisk Wstaw. Po wstawieniu obraz powinien byd tak umieszczony w wykresie, aby nie przesłaniał serii danych, wartości na osiach czy innych elementów wykresu. Użyteczną opcją może byd możliwośd zmiany wielkości wstawionego obrazka wraz ze zmianą wielkości wykresu. Opcja ta znajduję się we oknie Formatowanie kształtu, w grupie Właściwości.
11. Wstawianie tekstu do wykresu Kolejną użyteczną funkcjonalnością programu Microsoft Excel 2010 jest możliwośd wstawienia do wykresu pola tekstowego. Dzięki niemu można wzbogacid wykres o dodatkowy opis lub komentarz dotyczący wyświetlanych danych. Czynnośd tę wykonuje się analogicznie, jak wstawianie ilustracji, z tą różnicą, że na karcie Układ w grupie Wstawianie należy wybrad przycisk Pole tekstowe. Po kliknięciu przycisku Pole tekstowe należy kliknąd kursorem myszy na obszarze wykresu w miejscu, w którym ma byd wstawiony tekst, a następnie wpisad z klawiatury właściwą treśd. Podobnie jak obraz, obiekt w postaci pola tekstowego jest połączony z wykresem. Można go także w dowolny sposób przenosid oraz formatowad w podobny sposób, jak obraz.
Ćwiczenie 1 W skoroszycie Oddziały umieszczone zostały dane dotyczące wyników finansowych poszczególnych oddziałów firmy w kolejnych miesiącach utwórz wykres prezentujący wyniki dwóch pierwszych oddziałów( jak na rysunku) a następnie dodaj do wykresu dane trzeciego oddziału. Ćwiczenie 2 W skoroszycie Oddziały zmieo typ wykresu z kolumnowego na słupkowy grupowany. Ćwiczenie 3 W skoroszycie Porównanie znajduje się wykres przedstawiający sprzedaż prasy w poszczególnych miesiącach z uwzględnieniem cen jednostkowych oraz liczby sprzedanych egzemplarzy. Wartości cen oraz liczby egzemplarzy różnią się od siebie o jeden rząd wartości. W związku z tym wykres jest mało czytelny. Zmieo typ wykresu cen jednostkowych na liniowy ze znacznikami oraz dodaj do niego oś pomocniczą. Ćwiczenie 4 Na podstawie skoroszytu Opady wykonaj wykres złożony przedstawiony na rysunku:
Ćwiczenie 5 Korzystając ze skoroszytu Sprzedaż oraz pliku książka.jpg stwórz wykres prezentowany na rysunku.