ŻYWNOŚĆ 1(38), 2004 MIROSŁAW ŻMIJEWSKI WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM I MIESZANYM ORAZ PRZY STOSOWANIU FUNGICYDÓW S t r e s z z e n i e Mteriłem wzym yło zirno i mąk ztereh omin pszeniy jrej, uprwinej w siewie zystym i miesznym, ze zioru z trzeh kolejnyh lt. Bnymi ominmi yły: Omeg, Ign, Henik, Bnti orz ih mieszniny: Omeg+Ign+Henik i Omeg+Ign+Bnti. Omeg i Ign nleżą o omin wrżliwyh n grzyy ptogenizne w przeiwieństwie o omin Henik i Bnti. Pszenię uprwino z zstosowniem i ez zstosowni ohrony fungiyowej. Wykzno, że ehy genetyzne omin wpłynęły n jkość tehnologizną miesznin. Nisk szklistość zirn ominy Bnti i wysoki wskźnik seymentji mąki z niego uzysknej (28%, 40,0 m 3 ) oziływły n wrtośi tyh wyróżników w mieszninie Omeg+Ign+Bnti (2%, 39,0 m 3 ). Duż wyjność i rozpływlność glutenu mąki uzysknej z zirn ominy Henik (3,4 %, 12 mm) przyzyniły się o uzyskni wyższyh wrtośi wymienionyh eh mieszniny Omeg+Ign+Henik (3,2%, 8 mm), w porównniu z ominmi Omeg (3,1%, 7 mm) i Ign (33,8%, mm). Stosownie fungiyów w uprwie pszeniy wpłynęło korzystnie n większość eh fizyznyh zirn orz n wyjność mąki ogółem, le równoześnie spowoowło zmniejszenie zwrtośi iłk ogółem w mąe, jk również pogorszenie ojętośi i porowtośi miękiszu hle. Słow kluzowe: pszeni, zirno, mieszniny ominowe, fungiyy, jkość. Wstęp W Polse, strty w plonh, wynikjąe z porżeni roślin przez grzyy, utrzymują się n poziomie około 30%. W zpoiegniu tym strtom nleży stosowć śroki ohrony roślin w posti fungiyów, któryh zniem jest reukj ilośi grzyów polowyh [7, 10, 11, 23]. Porżenie zirn przez grzyy jest nie tylko zynnikiem oniżjąym wrtość rolnizą i tehnologizną. Wżny jest tu również spekt zro- Dr inż. M. Żmijewski, Kter Tehnologii Owoów, Wrzyw i Zóż, Akemi Rolniz we Wrołwiu, ul. C.K. Norwi 2/27, 0-37 Wrołw
WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM... 7 wotny żywieni luzi i zwierząt [9]. Alterntywnym rozwiązniem stosowni hemiznyh śroków ohrony roślin może stć się uprw miesznin omin jenego gtunku zóż. Sposó ten poleg n uprwiniu w jenym łnie omin opornyh i wrżliwyh n zynniki horootwórze, jkimi są grzyy. Mieszniny ominowe zzwyzj lepiej i stilniej plonują niż w uprwh monolityznyh, są rziej oporne n wylegnie orz rzziej są tkowne przez grzyy []. W ostępnej literturze niewiele jest oniesień nukowyh informująyh o nih otyząyh wrtośi tehnologiznej zirn omin pszeniy uprwinyh w formie miesznin ominowyh. Celowe jest określenie jkośi zirn otrzymnego z tkiego sposou siewu. Ponto elem pry yło również określenie wpływu stosowni fungiyów w uprwie pszeniy jrej n jkość zirn. Mterił i metoy ń Mterił wzy stnowiło zirno i mąk ztereh omin pszeniy jrej, uprwinej w siewie zystym i miesznym, ze zioru w lth 199 1998. Bnymi ominmi yły: Omeg, Ign, Henik, Bnti orz ih mieszniny: Omeg+Ign+ Henik i Omeg+Ign+Bnti, zmieszne prze siewem w równyh ilośih. Omeg i Ign nleżą o omin wrżliwyh n porżenie przez grzyy w przeiwieństwie o omin Henik i Bnti. Zirno pohoziło ze śisłyh oświzeń polowyh, relizownyh przez Kterę Szzegółowej Uprwy Roślin AR we Wrołwiu, w Rolnizym Zkłzie Doświzlnym w Pwłowih. Pszenię uprwino z zstosowniem i ez zstosowni ohrony fungiyowej. Bny mterił oenino n postwie eh fizyznyh zirn, tkih jk: gęstość zirn w stnie zsypnym [1], szklistość pozorn zirn [1] orz elność i wyrównnie zirn. Przemił lortoryjny wykonno posługują się młynem Qurumt Senior. Zwrtość iłk ogółem w zirnie i mąe określno metoą Kjelhl (N,7). W mąe oznzono również ilość i rozpływlność glutenu mokrego [17]. Do oznzeni wskźnik seymentji stosowno test Zeleny ego [19]. Aktywność α-mylzy wyznzono pośrenio z pomoą lizy opni [18]. Chle wypiezono metoą Biskupskiego [12]. Kżą ehę, z uwzglęnieniem ominy i mieszniny ominowej, oznzono w wóh powtórzenih. Uzyskne wyniki trzyletnih ń pono nlizie sttystyznej. Wykonno jenokierunkową, trzyzynnikową (ominy, ohron fungiyow, lt uprwy) nlizę wrinji. Wrtośi śrenie przenlizowno testem Dunn przy P = 0,9.
7 Mirosłw Żmijewski Wyniki i yskusj Njwiększą gęstośią zirn w stnie zsypnym oznzł się omin Henik (79,33 kg/hl) (t. 1). Wysokimi wrtośimi tej ehy hrkteryzowły się również ominy Omeg i Ign orz miesznin z uziłem ominy Henik. Omin Bnti i miesznin Omeg+Ign+Bnti miły niską msę ojętośiową (opowienio 7,32 kg/hl i 7,38 kg/hl). Ohron fungiyow wpływł korzystnie n omwiną ehę, ponoszą jej wrtość, w stosunku o oiektów ez ohrony, z 7,77 o 77,32 kg/hl. Zleżność t nie znjuje potwierzeni w nih innyh utorów. Buzyński i wsp. [3] nie stwierzili związku pomięzy stosownymi śrokmi grzyoójzymi gęstośią zirn w stnie zsypnym. W roku 1998 otrzymno pszenie o njwiększej msie ojętośiowej (78,8 kg/hl), n o wpływ mił zwrt, szklist konsystenj ielm. Gęstość zirn pszeniy zernego w 199 r. ył mniejsz o pon 2 kg/hl (7,31 kg/hl). Zirno to yło njrziej orone, le oznzło się niską szklistośią. Njniższą msę ojętośiową mił mterił wzy z 1997 r. (74,10 kg/hl), który hrkteryzowł się njgorszą elnośią i mło zwrtą strukturą ielm (szklistość 1%). Szklistość jest jeną z njwżniejszyh eh świząyh o wrtośi tehnologiznej zirn. N jej postwie możn wnioskowć zrówno o przeiegu proesu przemiłu, jk i jego efekth [8]. Ze szklistośią wiąże się również zwrtość iłek glutenowyh, o z tym izie wrtość wypiekow pszeniy [22]. Szklistość zirn większośi omin i miesznin zwierł się w przezile o 2 o 83% (t. 1). Wyjątek stnowiło zirno ominy Bnti o szklistośi 28%. Cehy genetyzne tej ominy wpływły n oniżenie wrtośi omwinej ehy w mieszninie Omeg+Ign+Bnti. W grupie o njwyższej szklistośi yło zirno ominy Henik i miesznin Omeg+Ign+Henik. Ohron fungiyow nie mił wpływu n omwiną ehę. Pszenie zerne w lth 199-1997 nleży zlizyć o półszklistyh. W 1998 r. otrzymno zirno o szklistośi około 20% wyższej niż w lth poprzenih. Celność określ wielkość i oroność zirn. Ntomist wyrównnie zirn oznz proentową zwrtość ziren o poonyh wymirh. Cehy te są wżne w oenie mteriłu siewnego, tkże służą przy określeniu potenjlnej przytnośi przemiłowej. Im wyższ wrtość wyrównni, tym lepsze włśiwośi przemiłowe zirn [4]. W ostępnej literturze rk jest informji o wpływie fungiyów n elność i wyrównnie zirn. Przeprowzone oenie oświzeni wykzły poprwę wrtośi wymienionyh eh, przy stosowniu w uprwie pszeniy śroków grzyoójzyh, opowienio o 4 i 3% (t. 1). Wysoką elnośią i wyrównniem oznzło się zirno ominy Bnti (90%) i mieszniny z jej uziłem (%), njniższą miło zirno ominy Henik (80 i 82%). Wpłynęło to n zmniejszenie wrtośi elnośi i
WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM... 77 wyrównni zirn w mieszninie Omeg+Ign+Henik, w stosunku o omin Omeg i Ign whoząyh w skł mieszniny. W oenyh nih zznzył się znzny wpływ wrunków pogoowyh n omwine ehy. Njoroniejsze i zrzem njrziej wyrównne zirno otrzymno ze ziorów w roku 199. Wrunki pogoowe w tym roku wpłynęły korzystnie n wyłużenie okresu wegetji orz n wypełnienie i ojrzewnie zirn []. Kolejny rok ń ył mniej sprzyjjąy rozwojowi pszeniy. W porównniu o poprzeniego roku yło więej ni pohmurnyh, le wystąpił mły nieoór wilgoi. Tkie wrunki pogoowe sprzyjły pojwiniu się horó powoownyh przez grzyy []. Celność i wyrównnie zirn yły w omwinym roku njniższe. Czynnik ominowy nie mił wpływu n wyjność mąki śrutowej (t. 1). Njwiększą wyjność mąki wymiłowej i ogółem orz wyjność i wymielność kszek uzyskno z zirn omin Omeg i Ign. Dotkowo w grupie o njwyższej wyjnośi kszek ył również miesznin Omeg+Ign+Henik. Njniższą wrtośią wymienionyh eh oznzło się zirno ominy Bnti. Ohron fungiyow wpływł korzystnie n wyjność mąki ogółem. Pozostłe ehy przemiłowe nie zleżły o tego ziegu grotehniznego. W nih Buzyńskiego i wsp. [3] śroki grzyoójze wpływły niejenkowo n ehy przemiłowe. Wpływ wrunków pogoowyh n ehy przemiłowe wyrził się wysoką jkośią zirn w roku 199. W tym roku otrzymno njwiększą śrenią wyjność mąki ogółem. Zwrtość iłk w zirnie i w mąe jest jenym z postwowyh wyróżników przy oenie jkośiowej pszeniy. Anliz wrinji nie wykzł różni mięzy nymi ominmi i mieszninmi, po wzglęem zwrtośi iłk w zirnie (t. 2). Również zwrtość iłk w mąe nyh omin i miesznin ominowyh nie ył zróżniown. W oenyh nih zieg ohrony fungiyowej nie spowoowł istotnyh zmin ilośi iłk w zirnie omin pszeniy. Jenk mąk uzyskn z zirn pszeniy uprwinej z zstosowniem śroków grzyoójzyh zwierł mniej iłk niż mąk otrzymn z pszeniy uprwinej ez ohrony fungiyowej. Stosownie śroków grzyoójzyh w uprwie pszeniy może powoowć zminy zwrtośi iłk ogółem w zirnie. Dotyhzsowe wyniki ń są jenk kontrowersyjne. Pristley i Byls [20], Beyer i Kishowski [1], Zją i wsp. [2] orz Cihy [] onoszą o korzystnym ziłniu fungiyów n sprwność prtu symilyjnego, o przyzyni się ih zniem o wzrostu zwrtośi iłk w zirnie. Rhoń [21] nie wykzł w nih wpływu fungiyów n ilość tego skłnik. W pry Zją i wsp. [24] śroki grzyoójze wpłynęły n spek zwrtośi iłk w zirnie nyh ominh, śrenio o 2,%.
Wrtośi śrenie eh fizyznyh i przemiłowyh zirn pszeniy w zleżnośi o omin, ohrony fungiyowej i lt uprwy. Men vlues of physil n milling properties of whet grins epening on the vrieties, fungiie protetion n, ultivtion yers. Czynnik Ftor Ceh Property O+I+H O+I+B Omeg Ign Henik Bnti Gęstość zirn w stnie zsypnym HL weight [kg/hl] 7,17 7,38 7,02 7,32 79,33 7,32 Szklistość zirn Glssiness of grin [%] Celność zirn Filling of grin [%] Wyrównnie zirn Uniformity of grin [%] mąki śrutowej of roken flour Wyjność / Yiel [%] mąki wymiłowej of reue flour mąki ogółem of totl flour kszek of milings T e l 1 Wymielność kszek Reution of milings [%] Omin Vriety 78 2 73 7 83 28 8 87 87 80 90 8 87 87 82 90 33,0 34,2 32,3 32,9 33,3 34,8 31, 29,4 32,9 33,4 30,0 2,3 e 4, 3,,2,3 3,3 0,1 ez ohrony without protetion z ohroną with protetion 7,77 77,07 7 84 8 33,2 33,7 30,2 30, 3,4 4,3 38,4 3,1 39, 39,8 3,7 32, 3,9 37,4 82,2 81, 83,0 83,9 81,8 77,8 81, 81,8 Lt uprwy Yers of ultivtion Ohron fungiyow Fungiil protetion 199 1997 1998 7,31 74,1 78,8 0 1 79 92 79 92 80 3, 32,4 32,4 33,0 30, 27, 8, 3,0 0,0 Wrtośi śrenie oznzone młymi litermi tworzą grupy jenorone wg testu Dunn (P = 0,9); The men vlues s esignte y smll letters form homogeneous groups oring to Dunn test (P = 0.9); O+I+H miesznin ominow: Omeg, Ign i Henik / vriety mix of Omeg, Ign, n Henik; O+I+B miesznin ominow: Omeg, Ign i Bnti / vriety mix of Omeg, Ign, n Bnti. 40,3 3,7 34, 81,8 83, 79,8
WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM... 79 Ilość i jkość glutenu ogryw wżną rolę w ksztłtowniu wrtośi wypiekowej mąki pszennej. W oenej pry nie wykzno wpływu ohrony fungiyowej zrówno n wyjność, jk i n jkość glutenu mokrego (t. 2). Oeniją ominy stwierzono, że wysoką wyjnośią glutenu hrkteryzowły się pszenie Bnti (37,%) i Henik (3,4%) orz miesznin Omeg+Ign+Henik (3,2%). Jenk z mąki pszeniy Henik, w przeiwieństwie o Bnti, otrzymno gluten o njwyższej rozpływlnośi. Ilość i jkość glutenu wymytego z pszeniy nyh pró, uzysknyh w różnyh lth ył zróżniown. Liz seymentji Zeleny ego stosown jest o oeny ilośiowo-jkośiowej iłek glutenowyh występująyh w mąe pszennej. Mąk o użej zwrtośi glutenu orej jkośi (glutenu monego ) oznz się wysokim wskźnikiem seymentji [13]. Njwyższą lizą seymentji hrkteryzowł się omin Bnti (40 m 3 ) (t. 2). Cehy genetyzne tej pszeniy wpływły n poprwę omwinego wskźnik w mieszninie z jej uziłem w stosunku o omin Omeg i Ign. Njniższą lizę seymentji mił mąk z zirn ominy Henik (33,0 m 3 ). Jenk nie wpłynęło to n wrtość tego wyróżnik mieszniny Omeg+Ign+Henik, której wskźnik seymentji ył wyższy lu równy w porównniu z wom pozostłymi ominmi whoząymi w skł mieszniny. W nih Buzyńskiego [2] fungiyy spowoowły spek omwinego wyróżnik jkośiowego o 9%. W niniejszej pry ohron fungiyow nie powoowł istotnyh zmin wskźnik seymentji. Zirno uprwine ez i z zstosowniem śroków grzyoójzyh hrkteryzowło się ientyznymi wrtośimi tego wskźnik. Liz opni jest wyróżnikiem, który pośrenio informuje o ktywnośi enzymów mylolityznyh, zwłszz α-mylz. Zwiększon ktywność tyh enzymów powouje zyt intensywny rozkł skroi, o przyzyni się o spku wrtośi wypiekowej mąki. O ktywnośi mylz zleży również ilość ukrów prostyh, o z tym izie wytwrznie gzu w ieśie pozs fermentji [14]. Prwie wszystkie ne ominy i mieszniny hrkteryzowły się niską ktywnośią α-mylzy, o zym świzą wysokie wrtośi lizy opni, o 320 o 30 s (t. 2). Jeynie omin Bnti o njniższej wrtośi omwinej ehy i miesznin z jej uziłem nleżły o pró o śreniej ktywnośi α-mylz. Zstosown ohron fungiyow nie wpłynęł istotnie n lizę opni. Buzyński [2] stosują w swoim oświzeniu trzykrotnie oprysk śrokmi grzyoójzymi znotowł spek lizy opni o 1% w stosunku o pró niehronionyh fungiymi. Njlepszym sposoem określjąym ezpośrenio wrtość wypiekową mąki jest przeprowzenie prónego wypieku lortoryjnego i oen otrzymnego hle [13].
Wrtośi śrenie eh wypiekowyh mąki pszennej w zleżnośi o omin, ohrony fungiyowej i lt uprwy pszeniy. Men vlues of whet flour king properties epening on the vrieties, fungiie protetion, n ultivtion yers. Czynnik Ftor Ceh Property Biłko ogółem Totl protein [%] w zirnie in grin w mąe in flour Gluten mokry Wet gluten [%] Rozpływlność glutenu Deliquesene of gluten [mm] Wskźnik seymentji Seimenttion vlue [m 3 ] Liz opni Settling numer [s] O+I+H O+I+B Omeg Ign Henik Bnti 14,2 13, 13,4 13,9 13,7 13,9 Ojętość hle Bre volume [m 3 ] T e l 2 Porowtość miękiszu wg skli Dllmnn Porosity of the rum oring to Dllmnn s sle Omin Vriety 12,9 12,9 13,0 12,8 12,9 12,7 3,2 3, 3,1 33,8 3,4 37, 8 7 12 7 3,0 39,0 34, 3,0 33,0 40,0 e 337 29 30 320 344 211 ez ohrony without protetion z ohroną with protetion 13,9 13,7 13,1 12,7 3,1 3,4 8 7 3,0 3,0 313 298 7 12 9 7 32 3 7 8 7 Lt uprwy Yers of ultivtion Ohron fungiyow Fungiil protetion 199 1997 1998 13,9 14,0 13, 13, 13, 11,7 38,3 3, 32, 10 8 37,0 40, 31,0 283 30 327 24 10
WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM... 81 Brk jest w literturze informji o wpływie śroków grzyoójzyh stosownyh w uprwie pszeniy n jkość uzysknego z niej piezyw. W oenyh nih fungiyy wpływły niekorzystnie n ehy jkośiowe hle (t. 2). Otrzymne z tyh pró piezywo hrkteryzowło się mniejszą ojętośią orz gorszą porowtośią miękiszu w porównniu z hleem wypiezonym z mąki omin nietrktownyh fungiymi. Piezywo otrzymne z mąki omin Henik i Bnti yło njmniejsze, le oznzło się lepszą porowtośią miękiszu w porównniu z hleem wypiezonym z mąki pozostłyh omin i miesznin. Korzystn, ze wzglęu n ojętość hle, okzł się uprw mieszniny Omeg+Ign+Bnti. Chley wypiezone z mąki omin zystyh whoząyh w skł tej mieszniny miły owiem mniejsze ojętośi. Wnioski 1. Cehy genetyzne pszeniy ominy Bnti wpływły n oniżenie szklistośi i gęstośi zirn w stnie zsypnym orz n wzrost elnośi i wyrównni mieszniny uprwowej Omeg+Ign+Bnti w porównniu z ominmi wrżliwymi n grzyy ptogenizne. Oeność ominy Henik w mieszninie Omeg+Ign+Henik wpływł niekorzystnie n elność i wyrównnie zirn. 2. Njwiększą wyjność mąki wymiłowej i ogółem orz wyjność i wymielność kszek uzyskno z pszeniy omin Omeg i Ign. Występownie tyh omin w mieszninh wpływło korzystnie n wrtość wymienionyh eh w stosunku o omin Henik i Bnti. 3. Mąk z zirn pszeniy ominy Bnti hrkteryzowł się njwyższym wskźnikiem seymentji i njniższą lizą opni. Oziływło to n wrtość wymienionyh eh w mieszninie z uziłem tej ominy. Poon zleżność wystąpił po wzglęem wyjnośi i rozpływlnośi glutenu w przypku ominy Henik. 4. Z mąki omin pszeniy opornyh n horoy powoowne przez grzyy wypiezono hley o njmniejszej ojętośi, le o njlepszej porowtośi miękiszu. Njwiększy hle wypiezono z mąki uzysknej z mieszniny zirn Omeg+Ign+Bnti.. Stosownie fungiyów wpływło korzystnie n większość eh fizyznyh zirn orz n wyjność mąki ogółem. Powoowło równoześnie zmniejszenie zwrtośi iłk ogółem w mąe orz pogorszenie ojętośi i porowtośi miękiszu hle. Litertur [1] Beyer H., Kishowski B.: Prüfung ifferenzierter Fungiziensätze in vershieenen Winterweizensorten un Düngungsstufen Nhr. Bl. t. Pfl.-Shutzienst. Stuttg., 1983, 3/8, 113-120. [2] Buzyński W.: Proukj tehnologiznego zirn pszeniy. Zene Agrohemils, Wrszw 1997, s. 1-71.
82 Mirosłw Żmijewski [3] Buzyński W., Feejko B., Szempliński W., Mjewsk K.: Energetyzn, proukyjn orz jkośiow oen różnyh tehnologii uprwy ozimej pszeniy hleowej. Frgm. Agronom., 199, 47, 3-1. [4] Ck-Pietrzk G., Her T., Łgowsk G., Sitkowski T.: Wyrne ehy fizyzne i skł hemizny zirn niektóryh pszeni krjowyh. Przegl. Zoż. Młyn., 1994, 8, 18-20. [] Chrznowsk-Drożż B., Jsińsk Z., Gil Z.: Cz.II Oen jkośiow zirn pszeniy jrej w siewh zystyh i mieszninh omin. Pm. Puł., 1999, 118, 7-7. [] Cihy H.: Rekj pszenżyt jrego i pszeniy n fungiyy i ntywylegz. Cz.II. Wpływ n wyrne ehy rolnize. Biul. IHAR, 199, 19/19, 17-172. [7] Gąsiorowski H.: Zirno wliwe. z. III. Zirno wliwe-uszkozone przez tzw. horoy polowe. Przegl. Zoż. Młyn., 2000, 10, 28-29. [8] Gil Z.: Wrtość tehnologizn omin pszenżyt jrego i ozimego w zleżnośi o wrunków śroowisk. Zesz. Nuk. AR Wrołw. Tehnol. Żywnośi., 199, 298. Rozpr. 147, 1-90. [9] Goliński P.: Ohrtoksyn A i inne mikotoksyny nl oene w krjowyh zożh. Przegl. Zoż. Młyn., 2002, 2, 1-18. [10] Jońzyk K.: Efektywność hemiznego zwlzni horó grzyowyh w uprwie pszeniy ozimej i żyt. Pm. Puł., 1999, 114, 11-18. [11] Kniuzk Z.: Noxiousness n ontrol of Qulem spp. lrve in the spring whet. J. Plnt Protetion Res., 1997, 37(1/2), 99-103. [12] Krolini-Skrzińsk Z., Su H., Korzk B., Kowlsk M., Żmijewski M., Czuszek A.: Oen tehnologizn zirn i mąki wyrnyh omin pszeniy ozimej. Żywność. Nuk. Tehnologi. Jkość, 2001, 2(27), 8-77. [13] Klokiewiz-Kmińsk E., Brzeziński W.J.: Metoy oeny i klsyfikji jkośiowej omin pszeniy. Przegl. Zoż. Młyn., 1998, 1, 2-. [14] Kruger I.E., Mrhylo B.A.: A omprison of the tlysis of strh omponents y isoenzymes to two mjor groups of germinte whet -mylse. Cerel Chem., 198, 2, 11-18. [1] PN-70/R-74008. Zirno zóż. Oznznie ziren szklistyh. [1] PN-73/R-74007. Zirno zóż. Oznznie gęstośi. [17] PN-77/A-74041. Zirno zóż i przetwory zożowe. Określenie ilośi i jkośi glutenu mokrego. [18] PN-ISO 3093:199. Zoż. Oznznie lizy opni. [19] PN-ISO 29:1998.Zoż. Oznznie wskźnik seymentyjnego. [20] Pristley R.H., Byls R.A.: Effets of fungiie tretment on yiel of winter whet n spring rley ultivrs. Pl. Pth., 1982, 31/11, 31-37. [21] Rhoń L.: Plonownie kilku omin pszeniy ozimej w wrunkh stosowni fungiyu i retrnt. Frgm. Agri. Systems, 1991, 32, 41-3. [22] Skiewiz J.: Szklistoś zirn wżny prmetr w oenie jkośi pszeniy. Przegl. Zoż. Młyn. 1998,, 18-19. [23] Tvruzek L.: Results of testing Crm fungiie ginst lef n spike iseses on whet. Proeeings of the Interntionl Conferene Protetion of Cerel Crops ginst Hrmful Orgnisms, Kromeriz, Lt. On 1-4 July, 1997, pp. 202-204. [24] Zją T., Borzyk J., Ciepl C., Pryg M.: Wpływ tehnologii stosowni nwozów zotowyh orz retrnt wzrostu i fungiyu, n wysokość i strukturę plonu pszeniy jrej. Zesz. Nuk. AR Krków, 1993, Rolnitwo, 31, 141-12.
WARTOŚĆ TECHNOLOGICZNA ZIARNA ODMIAN PSZENICY JAREJ UPRAWIANEJ W SIEWIE CZYSTYM... 83 [2] Zją T., Borzyk J., Ziółek E., Grzywnowiz-Gz Z.: Plonownie wyrnyh omin pszeniy ozimej, w zleżnośi o sposou nwożeni zotem orz stosowni retrnt i fungiyu. At. Agr. Silv. Agr., 1992, 30, 1-70. TECHNOLOGICAL QUALITY OF GRAINS OF SPRING WHEAT VARIETIES CULTIVATED IN PURE AND MIXED SOWING AND WITH USE OF FUNGICIDES S u m m r y The reserh mteril ws grin n flour of four spring whet vrieties ultivte in len n mixe sowing, n hrveste uring three susequent yers of ultivtion. The vrieties investigte were: Omeg, Ign, Henik, n Bnti, s well s their mixes: Omeg+Ign+Henik n Omeg+Ign+Bnti. The mixes in question were me of equl quntities of eh vriety efore the sowing took ple. Omeg n Ign re sensitive to pthogeni fungi ontrry to the Henik n Bnti vrieties. Two methos of ultivting whet were pplie: with n without the fungiil protetion. Eviene ws provie tht geneti fetures of vrieties influene the tehnologil qulity of mixes. The low glssiness of Bnti grins n the high seimenttion vlue of flour proue of these grins (28%, 40,0 m 3 ) influene the vlues of these two prmeters in the Omeg+Ign+Bnti mix (2%, 39,0 m 3 ). The high proutivity n eliquesene of wet gluten ontine in flour from Henik grins (3,4%, 12 mm) ontriute to the higher vlues of prmeters of the ove mentione mix of Omeg+Ign+Henik (3,2%, 8 mm) if ompre with the Omeg (3,1%, 7 mm) n Ign vrieties (33,8%, mm). Owing to fungiies e, the mjority of grins physil properties of grin improve, s i the totl flour yiel. However, t the sme time, fungiies use erese in the totl protein ontent in flour n they reue the volume n porosity qulity of re s rum. Key wors: whet, vriety mixes, fungiies, grin, qulity.