Formuły Dzięki formułom Excel jest potężnym narzędziem wykonującym na bieżąco skomplikowane obliczenia. Bez nich byłby jedynie martwą tabelą rozciągniętą na wiele kolumn i wierszy, taką pokratkowaną komputerową kartką papieru. Sprawne posługiwanie się formułami wymaga poznania funkcji i sposobów adresowania, czyli inaczej odwoływania się do zakresów i komórek. Adresowanie można usprawnid, stosując nazwy. Każdy ciąg znaków wprowadzanych do komórki rozpoczynający się od znaku = Excel uznaje za formułę i albo wykonuje obliczenie, albo... informuje o błędzie. W arkuszu kalkulacyjnym można przeprowadzad działania korzystając z operatorów matematycznych, oznaczonych poniższymi symbolami. Funkcja to wstępnie zdefiniowana formuła. Określa ona, jakie działania czy obliczenia zostaną przeprowadzone z wykorzystaniem wartości określonych przez użytkownika. Na przykład funkcja SUMA umożliwia szybkie dodawanie wartości liczbowych przechowywanych w wielu komórkach. Tak samo, jak każda funkcja zastosowana w formule, składa się ona z elementów takich jak: znak równości, nazwa funkcji, dane, na podstawie których będą wykonywane obliczenia. Zawarte w funkcji dane do wyliczeo są nazywane argumentami funkcji. W przypadku funkcji SUMA argumenty określają, jakie dane mają zostad zsumowane. W związku z tym argumentami tej funkcji mogą byd liczby oraz odwołania do komórek, w których są przechowywane wartości liczbowe. W zależności od rodzaju wykorzystywanej funkcji, argumentami mogą byd: odwołania do komórek, liczby, teksty, wyrażenia arytmetyczne, inne funkcje.
W przypadku każdej funkcji zamiast odwołao do pojedynczych komórek, można stosowad odwołania do zakresów komórek. Tworząc odwołanie do zakresu komórek, należy wprowadzid symbol dwukropka : pomiędzy początkową, a koocową komórką z zakresu. Aby zsumowad komórki A2, B2 oraz C2, można skorzystad z formuły: =A2+B2+C2. Można również użyd funkcji SUMA i odwoład się do pojedynczych komórek, np.: =SUMA(A2;B2;C2). Aby znacznie uprościd formułę, można sumowad całe zakresy komórek. Taka formuła będzie miała postad: =SUMA(A2:C2). Warto zapamiętad, że wprowadzając do formuły zakres odwołania, można wskazad: komórki leżące w obrębie jednego wiersza, np. (A1:D1), komórki leżące w obrębie jednej kolumny, np. (A1:A3), większe obszary komórek, np. (A1:D3). Istnieje kilka sposobów wprowadzania funkcji do formuły, z których najczęściej używane to wykorzystanie menu Autosumowanie (można wprowadzid tylko wybrane funkcje), wprowadzenie funkcji za pomocą klawiatury, uruchomienie automatycznego uzupełniania funkcji. Autosumowanie i wprowadzanie ręczne Opcja Autosumowanie jest oznaczona na kartach wstążki symbolem sumy: Σ. Kliknięcie tego przycisku domyślnie dodaje do komórki funkcję SUMA. Dostęp do opcji Autosumowania możesz uzyskad z poziomu kart Narzędzia główne oraz Formuły. Aby skorzystad z innych
dostępnych funkcji, należy użyd przycisku rozwijania, który znajduje się po prawej stronie przycisku Autosumowanie. W arkuszu kalkulacyjnym można również uzupełnid funkcję przy pomocy klawiatury. W komórce, w której powinien pojawid się wynik, należy wpisad symbol równości: =, następnie nazwę funkcji, np. SUMA, i argumenty funkcji w okrągłych nawiasach, np. (B5:J5). Wielkośd liter podczas wprowadzania nazwy funkcji oraz odwołao nie ma znaczenia. Podczas wprowadzania argumentów, można również skorzystad z myszy i przy pomocy kursora zaznaczyd obszar, który zostanie zsumowany. Aby to zrobid, należy kliknąd początkową komórkę zakresu, a następnie trzymając wciśnięty lewy przycisk myszy, przeciągnąd kursor na koocową komórkę zakresu. Autouzupełnianie Warto zwrócid uwagę, że w trakcie uzupełniania nazwy funkcji, poniżej edytowanej komórki pojawia się lista automatycznego podpowiadania funkcji. Znajdują się w niej funkcje o nazwach rozpoczynających się od wprowadzonych liter. Na przykład, jeżeli po znaku równa się = wpisano by literę S, to na liście pojawią się wszystkie funkcje, których nazwa rozpoczyna się od tej litery. Wyboru jednej z podpowiadanych funkcji można dokonad na dwa sposoby: kliknąd dwukrotnie nazwę funkcji, zaznaczyd ją przy pomocy klawiszy strzałek i zatwierdzid klawiszem Tab.
Funkcja ŚREDNIA służy do automatycznego obliczenia sumy wskazanych wartości, ich liczby oraz wykonania odpowiednich działao matematycznych. Jeżeli w jakiejś z komórek występują wartości, dla których nie można wyliczyd średniej, to zostają one pominięte. Funkcja średnia ma następującą postad: W powyższym zapisie Liczba1 oraz Liczba2 oznaczają wartości, na podstawie których zostanie wyznaczona średnia. Warto zapamiętad, że w miejsce tych argumentów można wprowadzid odwołania do komórek oraz obszarów komórek. Wykorzystanie okna Wstawianie funkcji Funkcje można wprowadzad do formuły na wiele sposobów. Jednym z nich jest wykorzystanie okna Wstawianie funkcji tzw. kreatora formuł. Przy pomocy tej metody można skorzystad z dowolnej funkcji programu Microsoft Excel 2010, zapoznad się z opisem i budową funkcji oraz wprowadzid do formuły jej argumenty. Kreator formuł jest również przydatny podczas wprowadzania bardziej skomplikowanych funkcji. Okno Wstawianie funkcji można uruchamia się, poprzez użycie: przycisku Wstaw funkcję (fx) znajdującego się na pasku formuł, przycisku Wstaw funkcję (fx) umieszczonego na karcie Formuły.
W oknie Wstawianie funkcji domyślnie są wyświetlane ostatnio wykorzystywane funkcje. Jeśli wśród nich nie uda znaleźd się żądanej funkcji, można skorzystad z pola Wyszukaj funkcję. Należy wprowadzid w nie fragment nazwy szukanej funkcji i kliknąd przycisk Przejdź lub klawisz Enter. W ten sposób zostaną odnalezione wszystkie funkcje, które zawierają w nazwie wpisany ciąg znaków. W prezentowanym poniżej przykładzie została wyszukana funkcja ŚREDNIA. W tym celu wpisano w pole Wyszukaj funkcję nazwę średnia i kliknięto przycisk Przejdź. Program Microsoft Excel 2010 wyświetlił listę funkcji zawierających w nazwie podany wyraz. Po zaznaczeniu jednej z funkcji znajdujących się na liście, zostaną wyświetlone dokładniejsze informacje o jej budowie oraz wykonywanych przy jej pomocy obliczeniach. Informacja ta pojawi się poniżej obszaru Wybierz funkcję.
W oknie Wstawianie funkcji można również wyświetlid funkcje według kategorii ich zastosowania. W tym celu należy skorzystad z listy rozwijanej dla pola Lub wybierz kategorię. Po wybraniu jednej z kategorii w obszarze Wybierz funkcję zostaną wyświetlone nazwy funkcji przypisanych do tej grupy. W prezentowanym poniżej przykładzie została wybrana funkcja MAX. Wyświetla ona największą wartośd spośród podanego zakresu. Formuła, która wykorzystuje tę funkcję, przyjmuje następującą postad:
W górnej części okna Argumenty funkcji znajdują się pola wprowadzania argumentów. Liczba tych pól oraz ich nazwa zależy od rodzaju wybranej funkcji. W przypadku funkcji MAX, argumentami funkcji są wartości liczbowe lub odwołania do komórek zawierających takie dane. W związku z tym pola wprowadzania argumentów noszą nazwy Liczba1, Liczba2 itd. Argumenty można uzupełniad przy pomocy klawiatury lub poprzez zaznaczenie odpowiednich komórek lub ich zakresów. Zaznaczanie komórek jest możliwe po uaktywnieniu pola wprowadzania argumentów. Jeżeli okno Argumenty funkcji zasłania potrzebne dane, można skorzystad z przycisku z prawej strony pola wprowadzania argumentów. Po wykonaniu tej czynności okno Argumenty funkcji zostanie zmniejszone tak, aby możliwe było zaznaczenie komórek w arkuszu. Po zaznaczeniu odpowiedniego zakresu komórek należy ponownie skorzystad z przycisku z prawej strony pola wprowadzania argumentów lub nacisnąd klawisz Enter. W przypadku funkcji MAX domyślnie zostały udostępnione dwa pola wprowadzania argumentów. Jeżeli jest konieczne uzupełnienie większej liczby argumentów, to należy kliknąd ostatnie pole dodawania argumentów. Po wykonaniu tej czynności zostanie dodane kolejne pole, w którym będzie można wprowadzid dodatkowe argumenty funkcji. Gdy wszystkie argumenty zostaną uzupełnione, należy zatwierdzid je przyciskiem OK lub klawiszem Enter.
Funkcje można również wyszukad, korzystając z kategorii znajdujących się na karcie Formuły w grupie Biblioteka funkcji. Kliknięcie jednej z kategorii spowoduje wyświetlenie dostępnych funkcji, tak samo jak w przypadku okna Wstawianie funkcji. Natomiast po wybraniu w kolejnym kroku jednej z funkcji zostanie przywołane okno Argumenty funkcji
Ćwiczenie W skoroszycie Wynagrodzenie znajdują się informacje o godzinach pracy poszczególnych pracowników firmy. Oblicz w arkuszu Przepracowane godziny sumę godzin przepracowanych przez pracowników. Ćwiczenie W arkuszu Wynagrodzenie skoroszytu Wynagrodzenie, w komórce M7 oblicz średnie wynagrodzenie wszystkich pracowników. Ćwiczenie W arkuszu Przepracowane godziny skoroszytu Wynagrodzenie, w komórce K10 wyznacz największą wartośd przepracowanych godzin dla wszystkich pracowników firmy