Zarządzanie konfliktem w zespole projektowym Menedżerskie Studia Podyplomowe Zarządzanie Projektami Instrumentarium Menedżera Projektu 07.12.2012. Wykład N :1 17.00-20.15 Dr Katarzyna Jagodzinska Katarzyna Jagodzinska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Cele oraz główne założenia Nabycie wiedzy z zakresu zarządzania konfliktem w zespole projektowym Nabycie umiejętności komunikacyjnych (werbalnych i niewerbalnych) i interpersonalnych Nabycie umiejętności zarządzania i rozwiązywania konfliktów 2 Katarzyna Jagodzinska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wykład n 1: Program przedmiotu Wprowadzenie do tematyki z zakresu zarządzania konfliktem wielość definicji, określenie czym jest konflikt na poziomie kognitywnym, emocjonalnym oraz behawioralnym; Omówienie czynników powodujących powstanie konfliktu na podstawie tzw. Wheel of Conflict (komunikacja, emocje, historia, struktura, wartości, potrzeby); Rozróżnienie pięciu typów osobowościowych, ich wpływ na powstanie, przebieg oraz rozwiązanie konfliktu. 3 Katarzyna Jagodzinska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 1
Konflikt: definicje (1) «Conflictus» 1. Oznacza starcie, walkę 2. Oznacza sprzeczne emocje lub interesy 4 Konflikt: definicje (2) Inne definicje konfliktu: 1. Przeciwieństwo emocji, opinii lub poglądów wśród osób lub grup 2. Dysfunkcja, problem 3. Klęska 4. Zerwanie z dawnym stanem rzeczy oraz potrzeba określenia oraz stworzenia nowego 5 Elementy konfliktu Aby doszło do powstania konfliktu muszą wystąpić poniższe trzy elementy: 1. Przeciwne strony osoby lub grupy, 2. Przedmiot konfliktu, 3. Bliskość funkcjonalna w obrębie danego systemu (np. w obrębie zespołu projektowego) 6 2
Cechy charakterystyczne konfliktu Determinanty konfliktu: 1. Porównywalni przeciwnicy (o zbliżonej sile, pozycji społecznej, itd.); 2. Bliscy przeciwnicy (z tej samej rodziny, firmy lub zespołu); 3. Element rywalizacji o ograniczony zasób 7 Trzy poziomy konfliktu Konflikt Kognitywny - Percepcja: nasze potrzeby nie są spójne z potrzebami drugiej strony Emocjonalny - Reakcja emocjonalna: strach, złość, frustracja Behawioralny - Reakcja fizyczna: w celu wyrażenia uczuć 8 Mechanizm powstania konfliktu OsobaA (zachowanie/reakcja fizyczna) OsobaA (reakcja emocjonalna) Osoba B (percepcja) OsobaA (percepcja) Osoba B (reakcja emocjonalna) Osoba B (reakcja fizyczna) 9 3
Aspekt destrukcyjny konfliktu Negatywne następstwa konfliktu: 1. Strata czasu, 2. Utrata energii intelektualnej, emocjonalnej oraz fizycznej 3. Przerwany proces komunikacyjny 4. Zniszczone relacje interpersonalne 5. Negatywne postrzeganie rzeczywistości i zła ocena sytuacji 6. Demotywacja 7. Demobilizacja 10 Aspekt pozytywny konfliktu Korzyści wynikające z konfliktu: 1. Nabranie pewności siebie wynikające z rozwiązania konfliktu 2. Umocnienie relacji między osobami i grupami 3. Zrzeszenie się zespołu projektowego 4. Poczucie sensu poniesionych wysiłków mających na celu rozwiązanie konfliktu 5. Wyzwolenie pozytywnej energii oraz kreatywności 11 Rodzaje konfliktów (1) Rozróżniamy następujące rodzaje konfliktów: Konflikty idei Różnica zdań, opinii, punktów widzenia, itd. Konflikty wartości Różnice dotyczące wartości takich jak religia, preferencji politycznych, ideologii Konflikty interesów Między osobami lub grupami Konflikty osobowe Dotyczące kwestii rywalizacji, antypatii 12 4
Rodzaje konfliktów (2) Ponadto rozróżniamy następujące rodzaje konfliktów: Natury ekonomicznej Natury społecznej Natury technologicznej Natury psychologicznej Konflikty wewnętrzne (ukryte) i jawne 13 Zarządzanie konfliktem: nauka czy sztuka? Czemu służy zarządzanie konfliktem w zespole projektowym? Zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania oraz spójności procesów wewnętrznych oraz zewnętrznych Wprowadzeniu innowacyjnych rozwiązań Identyfikacji oraz rozwiązywaniu problemów oraz napotkanych trudności 14 «The Wheel of Conflict» Do czynników powodujących powstanie konfliktu należą: a) Komunikacja b) Emocje c) Historia d) Struktura e) Potrzeby («Continuum of Human Needs», Maslow, Theory of Human Needs) f) Wartości 15 5
«The Wheel of Conflict» 16 Strategie zarządzania konfliktem 17 a) Kolaboracja Cel: znalezienie kreatywnego rozwiązania, które spełnia wymogi oraz łączy interesy obu stron. Wymaga czasu i wspólnych wysiłków. Nacisk na wspólne rozwiązanie problemu. Przeciwieństwo unikania. «Co dwie głowy to nie jedna.» 18 6
b) Dostosowanie Cel: zejść z drogi. Osoba reprezentująca ten styl zaniedbuje swoje potrzeby celem zaspokojenia żądań drugiej strony. Styl ten ukierunkowany jest na utrzymanie prawidłowych relacji bardziej niż na zrealizowanie określonego zadania. Unikanie konfrontacji, wyrządzania krzywdy. Przeciwieństwo konkurowania. «Zaakceptuję wszystkie twoje warunki.» 19 c) Konkurowanie Cel: wygrana skoncentrowanie na własnych potrzebach oraz ich realizacji. Nastawienie na zdobycie władzy lub umocnienie pozycji. Ukierunkowany na zrealizowanie określonego zadania. Styl władczy, dominujący. «Wszystko albo nic.» 20 d) Unikanie Cel: opóźnienie biegu oraz rozwoju wydarzeń. Osoba reprezentująca ten styl nie stara się zaspokoić interesów własnych lub drugiej osoby; jest obojętna na sposób rozwiązania konfliktu oraz jego wpływu na relacje interpersonalne. Styl nazywany jest również ucieczką. «Pomyślę o tym jutro.» 21 7
e) Kompromis Cel: znalezienie porozumienia satysfakcjonującego obie strony. W poszukiwaniu szybkiego oraz wspólnie uzgodnionego rozwiązania konfliktu każda strona godzi się na ustępstwa. Styl ten polega na podziale korzyści. «Zgoda buduje, niezgoda rujnuje.» 22 Literatura uzupełniająca W. W. Wilmot, J. L. Hocker, Konflikty między ludźmi, PWN, 2011; B. Mayer, The Dynamics of Conflict Resolution. A Practitioner`s Guide, Jossey-Bass, 2000; S. Chełpa, T. Witkowski, Psychologia konfliktów, Moderator, 2004; C. W. Moore, Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, Warszawa, 2009; R. Shell, Bargaining for Advantage. Negotiation Strategies for Reasonable People, Penguin Books, 2006; B. A. Budjac Corvette,Conflict Management. A Practical Guide to Developing Negotiation Strategies, Pearson, Prentice Hall, 2007; C. Goodwin, D. B. Griffith, The Conflict Survival Kit. Tools for Resolving Conflict at Work, Pearson, Prentice Hall, 2007; M. Deutsch, P. T. Coleman, E. C. Marcus, The Handbook of Conflict Resolution. Theory and Practice, Jossey-Bass, 2006. 23 8