Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji.

Analiza finansowa ekonomicznej kondycji na przykładzie polskich instytucji. K. Bartniak, A. Dąbkowska, E Podgórska, M. Przepióra, K. Świtalska, Wroclaw University of Economics

Streszczenie: Celem pracy jest analiza kondycji finansowej trzech wybranych polskich instytucji przy użyciu modelu J.Zietlowa. Przedsiębiorstwa pochodzą z różnych obszarów działalności, tj. non profit, instytucja finansowa oraz instytucja niefinansowa. Badany okres obejmuje lata 2010-2012. Słowa kluczowe: analiza finansowa, kondycja ekonomiczna, model J.Zietlowa Summary: The aim of the study is to analyze the financial condition of the three selected Polish institutions using J.Zietlowa model. Enterprises come from different areas of activity, namely a non-profit financial institution and non-financial institution. Studied period covers the years 2010-2012. Keywords: financial analysis, economic condition, model J.Zietlowa JEL Classification: G20, G21, G23 Recenzent 1 J. Bebkiewicz Recenzja: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2365533 Recenzent 2 S.Gałka Recenzja: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2367960

Wstęp: Celem pracy jest analiza kondycji finansowej trzech wybranych polskich instytucji. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez obliczenie 15 szczegółowych wskaźników finansowych zaproponowanych przez J.Zieltowa. Dane do ich obliczenia zostały zaczerpnięte ze sprawozdań finansowych poszczególnych instytucji. Wybrane firmy to następująco: A: Instytucja Non-profit B: Instytucja finansowa C: Instytucja niefinansowa Instytucja A jest organizacją Non-profit. Jak informuje nas Andrzej Koźmiński w książce Zarządzanie oznacza, to że nie jest ona nastawiona na zysk oraz uzyskuje niezbędne środki finansowe z różnych budżetów publicznych: państwowych, regionalnych, lokalnych.. Dodatkowo jest organizacją pożytku publicznego, której celem jest wyrównywanie szans dla każdego człowieka na taki sam dostęp do edukacji, pracy, kultury. Firma B jest bankiem o charakterze uniwersalnym, jednak jego usługi są skierowane głównie do klienta detalicznego. Działalność banków, polega na odpłatnym świadczeniu usług z zamiarem osiągnięcia zysków, a także powiększania własnych zasobów kapitałowych i posiadanego majątku. Definicję tą można znaleźć w książce Adama Kopińskiego pt. Analiza finansowa banku. Przedsiębiorstwo C znajduje się w branży przemysłowej i zajmuje się transportem paliwa gazowego. Powyższe instytucje spełniają wszystkie kryteria podane w treści zadania. Są wzorcowymi przykładami instytucji ze swojej kategorii. Wszystkie działają nieprzerwanie od min. 3 lat.

Treść pracy: Analizę rozpocznie się od obliczenia podstawowych wskaźników ekonomicznych dla każdej z wymienionych instytucji. Zbyt wysoka lub zbyt niska wielkość wskaźników jest sygnałem o występowaniu określonych zjawisk. Może to być źródłem informacji o zagrożeniu i szansach w działalności firmy, o czym informuje nas Jacek Kowalczyk w książce pt. Finanse firmy. Działalność przedsiębiorstwa może być oceniana za pomocą różnych wskaźników, o czym możemy przeczytać w książkach Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa i Inteligencji finansowej. Jak wspomina Małgorzata Zaleska w książce Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa przez analityka bankowego" analiza finansowa jest elementem wykorzystywanym w procesie zarządzania przedsiębiorstwa. #1 Logarytm naturalny wieku instytucji Odzwierciedla poziom zaufania opinii publicznej względem instytucji oraz świadczy o bieżącej reputacji firmy. Każda z badanych instytucji odnotowuje wzrost wartości wskaźnika co jest dowodem na ich umacnianie się pozycji na rynku. Tabela nr 1 Logarytm naturalny wieku instytucji 2010 2,64 4,52 3,55 2011 2,71 4,53 3,58 2012 2,77 4,54 3,61

#2 Logarytm naturalny rozmiaru Jest drugim z kolei wskaźnikiem ogólnym. Odnosi się on do wielkości przychodów ze sprzedaży w poszczególnych latach. Zarówno B jak i C wykazują wzrost jego wartości, natomiast A po chwilowym wzroście wykazała spadek. Size =Total Revenues + Income & Support - Realized and Unrealized Loss on Real Estate and Investments Tabela nr 2 Logarytm naturalny rozmiaru 2010 13,44 15,21 17,51 2011 13,79 15,38 17,61 2012 13,06 15,62 17,83 #3 Indeks niestabilności aktywów Aktywa są to zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości. Taką definicję możemy znaleźć w książce autorstwa B. i P. Pomykalskich pt. Analiza finansowa przedsiębiorstwa. Jest to ostatni z podstawowych wskaźników modelu, przy którym dąży się do jak najniższej wartości. Wybrane przedsiębiorstwa wykazują bardzo zróżnicowany trend. Przedsiębiorstwom A i B brak jest zależności co do zmian wartości wskaźnika w przeciwieństwie do firmy C, gdzie wskaźnik konsekwentnie rośnie.

Σ(y yt)2n n A Wykres nr 1 Źródło: Opracowanie własne B Wykres nr 2 40000 35000 30000 25000 20000 Aktywa Linia trendu y = -4283,5x + 41645 15000 10000 5000 0 2010 2011 2012 Źródło: Opracowanie własne

C Wykres nr 3 Źródło: Opracowanie własne Tabela nr 3 Indeks niestabilności aktywów 2010 7,73 10,67 0,26 2011 7,99 10,74 10,29 2012 7,77 10,11 10,40 #4 Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej Wypłacalność można zdefiniować jako zdolność do terminowego regulowania ogółu zobowiązań, jak to jest zawarte w książce Konrada Stępnia pt. Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw. Jest to wskaźnik, który odzwierciedla płynność finansową jednostki gospodarczej. Spośród badanych firm najlepiej prezentuje się przedsiębiorstwo C, gdzie

wskaźnik zatrzymał się na stałym poziomie i nie spada. Firma B notuje znaczny spadek wartości wskaźnika, którego nie może odrobić, natomiast firma A po dobrze rokującym wzroście w roku 2011 zanotowała znaczny spadek (87%) w roku 2012. Cash Reserve =0,75+Cash/(Expenses - Depreciation - Inkind Expenses) Sufficiency Ratio Tabela nr 4 Wskaźnik wystarczalności rezerwy gotówkowej 2010 16,16 9,82 0,75 2011 58,56 1,54 0,83 2012 7,53 1, 74 0,83 #5 Zmodyfikowany wskaźnik płynności Zdaniem Urszuli Wojciechowskiej płynność finansowa to zdolność przedsiębiorstwa nie tylko do terminowego regulowania zobowiązań krótkoterminowych, ale także zdolność (a raczej możliwość) dokonywania wszelkiego rodzaju zakupów do zaspokajania różnych potrzeb gospodarczych, konsumpcyjnych i innych dokonywanych za gotówkę - nie na zasadach kredytu kupieckiego. Przedsiębiorstwa A i B wykazują wartości na podobnym poziomie, natomiast firma C przedstawia niezmienną wartość wskaźnika wypłacalności. Modified Cash Ratio =Net Cash / Assets

Tabela nr 5 Zmodyfikowany wskaźnik płynności 2010 0,63 0,048 0,04 2011 0,63 0,041 0,04 2012 0,61 0,057 0,04 #6 Płynność docelowa lambda Płynność finansowa przedsiębiorstwa oznacza zdolność do terminowego regulowania krótkoterminowych zobowiązań. Taką definicję podał w swojej książce pt. Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa Witold Bień. Oddaje poziom elastyczności finansowej badanego podmiotu gospodarczego. We wszystkich badanych podmiotach w 2012 r. wskaźnik wzrósł, co oznacza znaczny wzrost płynności. Target Liquidity Lambda (TLL) =(Cash + ST Investments + Unused Credit Line +Avg.OCF) / (Uncertainty of OCF) Tabela nr 6 Płynność docelowa lambda 2010 5,68 5,84 6,10 2011 3,20 3,70 4,40 2012 6,06 6,34 9,73

#7 Wskaźnik płynności bieżącej Edyta Duda-Piechaczek pisze w swojej książce pt. Analiza i planowanie finansowe, że płynność finansowa przedsiębiorstwa to zdolność do utrzymania ciągłości w pokrywaniu wydatków, czyli terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Jednym z najczęściej spotykanych wskaźników służących do oceny płynności jest wskaźnik płynności bieżącej. Wartość tego wskaźnika powinna być większa od 1. Wszystkie instytucje we wszystkich latach spełniają to kryterium. W firmie A zobowiązania widocznie rosną, co świadczy o zmniejszającym się udziale zobowiązań krótkoterminowych. Current Liquidity Index (CLI) =(Beg.Cash + Beg.ST Investments + Current Period OCF)/ (Beg.ST Notes Payable + Beg.Current Portion of Long- Term Debt) Tabela nr 7 Wskaźnik płynności bieżącej 2010 1,18 1,02 3,54 2011 1,32 2,93 3,58 2012 2,36 1,79 3,28 #8 wskaźnik przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej Świadczy o regulacji zobowiązań środkami pieniężnymi pochodzącymi z działalności operacyjnej. W każdej z analizowanych instytucji występują naprzemiennie wartości dodatnie i ujemne powyższego wskaźnika.

Operating Cash Flow Ratio = Operating Cash Flow/Current Liabilities Tabela nr 8 Wskaźnik przepływów pienieżnych z działalności operacyjnej 2010 0,48 0,30 0,76 2011-1,02-1,40 0,56 2012 0,75 0,01-0,96 #9 struktura aktywów Aktywa obrotowe jak wspominają autorzy w Rachunkowości dla ciebie - rachunkowości od podstaw aktywa obrotowe są przeznaczone do wykorzystania i przeniesienia korzyści w stosunkowo krótkim czasie. Wskaźnik ten wyznacza stosunek aktywów obrotowych do aktywów ogółem. W instytucji A utrzymuje się on przez kolejne trzy lata na zbliżonym poziomie. Jeśli chodzi o firmę C można zauważyć, że w latach 2010-2011 wskaźnik ma podobne wartości, natomiast w 2012 roku obserwujemy jego nieznaczny wzrost. Przedsiębiorstwo B natomiast cechuje się bardzo niskimi wskaźnikami w kolejnych latach, a zwłaszcza w 2012 roku. Asset Ratio =Current Assets/Total Assets Tabela nr 9 Struktura aktywów 2010 0,635 0,071 0,200

2011 0,633 0,075 0,198 2012 0,618 0,017 0,226 #10 wskaźnik wydatków administracyjnych Zdaniem Marii Sierpińskiej i Tomasz Jachna w książce Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych pozytywny wpływ na kondycję ma również wzrost kosztów administracyjnych., co oznacza większy udział kosztów administracyjnych w kosztach ogólnych. We wszystkich badanych instytucjach wskaźniki utrzymują się na niskim poziomie, co oznacza, że koszty administracyjne nie są zbyt wysokie. Administrative Expense Ratiosset Ratio = Administrative Expenses/ (Total Expenses - Administrative Expenses) Tabela nr 10 Wskaźnik wydatków administarcyjnych 2010 0,13 0,15 0,16 2011 0,18 0,19 0,12 2012 0,11 0,09 0,14 Średniookresowa kategoria #11 nadwyżka netto w aktywach Na podstawie poniższych danych możemy zauważyć, że w firmie A nadwyżka finansowa netto przez kolejne dwa lata miała wysokie dodatnie wartości, jednak w 2011 roku była niższa niż w roku 2010. Natomiast w 2012 roku wskaźnik wynosił poniżej zera.

Net Surplus = Change in Net Assets Tabela nr 11 Nadwyżka netto 2010 2653677 3875991 3241875 2011 2595854 4777622 4507761 2012 2789316 3789450 9093000 #12 wskaźnik udziału Sygnalizuje wpływ udziałów na elastyczność finansową przedsiębiorstwa. Analizując poniższe wyniki wskaźnik udziału osiągał najwyższe wartości w instytucji B i utrzymywał się na zbliżonym poziomie w badanym okresie 2010-2012. Dość wysokimi wartościami charakteryzuje się również firma C, gdzie można zauważyć niewielką tendencję wzrostową w kolejnych latach. Najgorzej wypada tutaj przedsiębiorstwo A, ponieważ w 2010 roku wskaźnik ten miał wartość ujemną -0,00062, natomiast w kolejnych dwóch latach wartości wskaźnika zaczęły znacznie wzrastać. Contribution Ratio = Total Contributed Income & Support/ (Revenue + Income & Support) Tabelka nr 12 Wskaźnik udziału 2010-0,00062 0,95 0,87 2011 0,36 0,94 0,92

2012 0,42 0,94 0,93 #13 wskaźnik samodzielnego finansowania Im większa wartość wskaźnika, tym przedsiębiorstwo wykazuje większą zdolność do samofinansowania firmy. W przypadku firm A i C wskaźnik jest niestabilny w badanym okresie. Jeśli chodzi o instytucję B obserwujemy tendencją spadkową w kolejnych latach. Self-Financing Ratio = Last 3 years OCF/Last 3 years ICF Wskaźnik samodzielnego finansowania 2010 1,03 10,00 1,45 2011 2,01 9,67 2,33 2012 0,64 8,53 1,97 #14 wskaźnik zadłużenia finansowego Celem analizy zadłużenia jest ustalenie poziomu i struktury zaangażowanych w przedsiębiorstwie kapitałów obcych jak znajdujemy w książce Wiktora Gabrusewicza pt. Analiza finansowa przedsiębiorstwa teoria i zastosowania. Wzór wskaźnika przedstawia jaki jest udziału kapitałów obcych w stosunku do finansowania aktywów przedsiębiorstwa. W firmach A i B wskaźnik jest na relatywnie niskim poziomie, co wskazuje na niski poziom

długu mniejsze ryzyko, o czym czytamy w książce Marii Sierpińskiej i Tomasza Jachny pt. Metody podejmowania decyzji finansowych: Analiza przykładów I przypadków. Financial Debt Ratio = Financial Debt/ (Financial Debt + Total Net Assets) Tabela nr 14 Wskaźnik zadłużenia finansowego 2010 0,017 0,88 0,16 2011 0,016 0,81 0,18 2012 0,036 0,81 0,18 #15 stosunek kosztów pozyskiwanych funduszy Ukazuje stopień pozyskiwania funduszy ze środków osób indywidualnych, firm, instytucji rządowych oraz fundacji non-profit. Każdy z badanych podmiotów w latach 2010-2012 w mniejszym lub większym stopniu pozyskiwał fundusze z wyżej wymienionych źródeł. Fundraising Cost Ratio = Fundraising Expenses/ Total Contributed Income & Support Tabela nr 15 Stosunek kosztów pozyskiwanych funduszy 2010 0,84 0,32 1,78 2011 2,42 1,61 1,80

2012 0,11 0,17 0,60 Zakończenie Cel pracy został osiągnięty poprzez obliczenie kolejnych wskaźników dla każdej z wybranych instytucji. Wykorzystując model Zietlowa dokonano faktycznej weryfikacji kondycji finansowej podmiotów o rozbieżnych celach działania. Dysproporcje można zauważyć analizując poszczególne wyniki oraz dokonując porównania ich pomiędzy sobą. Inne dane wykazuje instytucja typowo finansowa oraz przeciwstawnie instytucja non-profit czy instytucja niefinansowa. Jako charakterystyczny wskaźnik wyróżnia się stosunek zadłużenia finansowego, gdzie jednoznacznie widać znaczne odstępstwo instytucji finansowej od kolejnych badanych w pracy podmiotów. Podsumowując, analiza pozwala stwierdzić jakie kroki należy podjąć, by poprawić ekonomiczną kondycję przedsiębiorstwa. Zestawienie tak różnych podmiotów ma na celu dywersyfikację osiąganych wartości wskaźników odzwierciedlających ich model zarządzania skierowany do docelowej grupy odbiorców. Różnice te stanowią punkt wyjścia w rozważaniach na temat zasadności konkretnych zarządczych działań w kontekście nadrzędnego celu, idei funkcjonowania instytucji na rynku.

Bibliografia 1. Andrzej Koźmiński, Zarządzanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 2. Adam Kopiński, Analiza finansowa banku, PWE SA, Warszawa, 2008, str. 13 3. Jacek Kowalczyk, Finanse firmy, Wydawnictwo Międzynarodowej Szkoły Zarządzania, Warszawa, 1993, str.25 4. Czesław Skowronek, Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa. zbiór przykładów i zadań, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000, s.231 5. Małgorzata Zaleska, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa przez analityka bankowego, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie; wydanie II, Warszawa 2012, str 9. 6. Bożyna Pomykalska, Przemysław Pomykalski, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 7. Konrad Stępień, Rentowność a wypłacalność przedsiębiorstw, Difin, Warszawa 2008, str 42. 8. Urszula Wojciechowska, Płynność finansowa przedsiębiorstw w okresie transformacji gospodarki, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie, Warszawa 2001, s. 14 9. Witold Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa, 2000, str.103 10. Edyta Duda-Piechaczek., Analiza i planowanie finansowe, Wydawnictwo HELION, Gliwice, 2007 11. Piotr Szczypa, Rachunkowość dla ciebie - rachunkowość od podstaw, wydanie IV, CeDeWu, Warszawa 2013, s.36 12. Maria Sierpińska, Tomasz Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1993, str.96

13. Wiktor Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa - teoria i zastosowanie, PWE, Warszawa, 2014, str 351 14. Zietlow J. (2012) A Financial Health Index for Achieving Financial Sustainability. Dostępne na SSRN: http://ssrn.com/abstract=2049022 (ostatni dostęp: 30 listopada 2013r.) 15. Maria Sierpińska, Tomasz Jachna, Metody podejmowania decyzji finansowych: Analiza przykładów I przypadków, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007, str.89 16. Karen Berman, Joe Knight we współpracy z Johnem Case em, Inteligencja finansowa. Co kryją liczby. Przewodnik menedżera, Wydawnictwo HELION, Gliwice, 2007, s.246