Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2016 r.

Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2016 r.

Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2016 r. Warszawa, 2016

Wydał: Narodowy Bank Polski 00 919 Warszawa ul. Świętokrzyska 11/21 tel.: +48 22 185 23 35 www.nbp.pl Copyright Narodowy Bank Polski, 2016

Spis treści Synteza 5 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 6 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne 7 Rozdział 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 9 1.1. Międzynarodowy handel towarami i usługami 11 1.2. Dochody pierwotne 16 1.3. Dochody wtórne 19 1.4. Transfery z Unią Europejską 21 Rozdział 2. Rachunek finansowy 23 2.1. Rachunek finansowy pasywa 24 2.2. Rachunek finansowy aktywa 29 2.3. Pochodne instrumenty finansowe 32 Rozdział 3. Zadłużenie zagraniczne 35 3.1. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego 36 3.2. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) 38 3.3. Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) 38 3.4. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego 39 3.5. Zadłużenie zagraniczne NBP 40 3.6. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego 40 3.7. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego 41 Aneks statystyczny 43

Synteza

Synteza 1. Rachunek bieżący i kapitałowy W II kwartale 2016 r. łączne saldo obrotów na rachunku bieżącym i kapitałowym było dodatnie i wyniosło 4,5 mld PLN, co stanowiło 1,0% PKB. Na wynik ten złożyło się dodatnie saldo na rachunku bieżącym bilansu płatniczego (4,3 mld PLN) oraz bardzo niewielkie, dodatnie saldo rachunku kapitałowego. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB była nieznacznie niższa od 1,0%. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2015 r., saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w II kwartale 2016 r. pogorszyło się o 2,7 mld PLN. O zmianie salda w stosunku do poprzedniego roku zdecydowało pogorszenie się salda rachunku kapitałowego o 4,7 mld PLN, przy jednoczesnej poprawie salda rachunku bieżącego. Głównym powodem tych zmian był niższy napływ środków z Unii Europejskiej. Środki te są ujmowane zarówno w rachunku bieżącym (głównie z tytułu Wspólnej Polityki Rolnej), jak i w rachunku kapitałowym (głównie programy infrastrukturalne). Łącznie środki pozyskane z UE były w II kwartale 2016 r. niższe o 8,8 mld PLN niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Ten spadek jest związany z okresem przejściowym między perspektywami finansowymi Unii Europejskiej na lata 2007 2013 oraz 2014 2020. W przeciwną stronę oddziaływał odnotowany w II kwartale 2016 r. wzrost dodatniego salda towarów (o 5,0 mld PLN) oraz usług (wzrost o 2,8 mld PLN). Saldo obrotów towarowych ukształtowało się na wysokim historycznie poziomie i wyniosło 6,3 mld PLN. Wzrost eksportu (o 10,4% w stosunku rocznym) miał swoje źródło głównie w wyższym popycie importowym w krajach Unii Europejskiej, w szczególności w Niemczech. Wzrost eksportu dotyczył głównie żywności, samochodów i części samochodowych oraz produktów przemysłu meblarskiego. W II kwartale 2016 r. import towarów zwiększył się o 7,7%. Głównym czynnikiem wzrostu importu był zwiększony popyt na towary przemysłu motoryzacyjnego i elektronicznego. Jednocześnie był to kolejny kwartał, w którym zaobserwowano spadek wartości zakupionych za granicą paliw i surowców, na skutek spadku cen ropy naftowej, jak również zmniejszenia się wolumenu jej importu. Tradycyjnie saldo usług było dodatnie i wyniosło 15,5 mld PLN i, w porównaniu z analogicznym kwartałem 2015 r., zwiększyło się o 2,8 mld PLN. Największy wpływ na poprawę salda usług miał wzrost przychodów z pozostałych usług, głównie telekomunikacyjnych, informatycznych i informacyjnych, oraz usług biznesowych, a także transportu. Saldo dochodów pierwotnych, wtórnych oraz saldo transferów kapitałowych uległo pogorszeniu. Było to związane ze wspomnianym wcześniej obniżeniem się napływu transferów z Unii Europejskiej (o 8,8 mld PLN). Jednocześnie największą składową salda dochodów pozostawały ujemne dochody z inwestycji, wynoszące 23,2 mld PLN. Największym składnikiem tego salda były, wypłacane tradycyjnie w II kwartale danego roku dywidendy, których wartość osiągnęła 18,0 mld PLN. 6 Narodowy Bank Polski

Synteza 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne W II kwartale 2016 r. saldo rachunku finansowego było dodatnie i wyniosło 7,2 mld PLN, co było efektem zwiększenia aktywów zagranicznych o 58,8 mld PLN oraz wzrostu zobowiązań w stosunku do nierezydentów o 51,6 mld PLN. W II kwartale 2016 r. zarejestrowano napływ netto kapitału zagranicznego do Polski. Saldo to zostało ukształtowane przede wszystkim przez napływ kapitału w ramach inwestycji portfelowych w wysokości 25,0 mld PLN i pozostałych inwestycji w kwocie 19,3 mld PLN. Saldo pasywnych inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2016 r. wyniosło 7,3 mld PLN i było o 2,4 mld PLN wyższe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W II kwartale 2016 r. zarejestrowano wysoki napływ kapitału zagranicznego na rynek polskich papierów wartościowych. Wyniósł on 25,0 mld PLN i niemal zniwelował wysoki odpływ kapitału, jaki miał miejsce w I kwartale 2016 r. Był to najwyższy kwartalny napływ inwestycji portfelowych w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w II kwartale 2016 r. było dodatnie i wyniosło 19,3 mld PLN. Na wielkość tego salda, w głównej mierze, wpłynął wzrost zobowiązań NBP z tytułu pasywnych transakcji repo. Saldo polskich inwestycji za granicą (aktywa) było dodatnie i wyniosło 58,8 mld PLN. O wysokości salda tej pozycji zadecydowały przede wszystkim transakcje zarejestrowane w aktywach rezerwowych oraz w pozostałych inwestycjach. Saldo transakcji zarejestrowanych w oficjalnych aktywach rezerwowych wyniosło 41,9 mld PLN i było głównie związane z przeprowadzanymi przez NBP operacjami reverse repo. Saldo pozostałych inwestycji wyniosło 9,2 mld PLN i zostało ukształtowane głównie przez wzrost lokat sektora bankowego w bankach zagranicznych oraz poprzez udzielone nierezydentom kredyty handlowe. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec czerwca 2016 r. wyniósł 438,9 mld PLN. W II kwartale 2016 r. zadłużenie zagraniczne Polski wyniosło 1 368,5 mld PLN i w stosunku do marca 2016 r. zwiększyło się o 84,8 mld PLN. Wzrost ten to wynik napływu netto kapitału w kwocie 50,0 mld PLN oraz dodatnich różnic kursowych i innych zmian 1 w wysokości 34,8 mld PLN. Zadłużenie sektora rządowego zwiększyło się o 31,4 mld PLN (nierezydenci nabyli obligacje SP zarówno emitowane na rynek krajowy, jak i na rynki zagraniczne). Wzrosło również zadłużenie NBP o 28,4 mld PLN (głównie z tytułu operacji repo). Zadłużenie sektora przedsiębiorstw (łącznie z instrumentami dłużnymi wykazywanymi w inwestycjach bezpośrednich) zwiększyło się o 26,7 mld PLN przede wszystkim z tytułu otrzymanych od nierezydentów kredytów i pożyczek oraz kredytów handlowych. Jedynym sektorem, który zmniejszył swoje zadłużenie były banki, których zadłużenie zagraniczne zmniejszyło się o 1,7 mld PLN. 1 Inne zmiany obejmują przede wszystkim różnice z wyceny, reklasyfikacje i storna. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 7

Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy

Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w II kwartale 2016 r. było dodatnie i wyniosło 4,5 mld PLN. Na tę kwotę złożyło się dodatnie saldo rachunku bieżącego wynoszące 4,3 mld PLN oraz bliskie zeru saldo rachunku kapitałowego. W II kwartale 2016 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego pogorszyło się w porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. o 2,7 mld PLN. O zmianie tej zdecydował silny wzrost salda towarów (zwiększenie salda o 5,0 mld PLN) oraz przyrost salda usług o 2,8 mld PLN. Wzrosty te kompensowane były przez pogorszenie się salda rachunku kapitałowego o 4,7 mld PLN oraz salda dochodów pierwotnych o 3,7 mld PLN. Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym * 40 000 mln PLN 30 000 20 000 10 000 0-10 000-20 000-30 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo dochodów pierwotnych Saldo dochodów wtórnych Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy * Szeregi czasowe prezentujące składniki bilansu płatniczego oraz zadłużenia zagranicznego zostały zaprezentowane w Aneksie statystycznym. Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym 6 % PKB 4 2 0-2 -4-6 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy 10 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Relacja salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB była dodatnia i w II kwartale 2016 r. wyniosła 1,0%. Wskaźnik ten pogorszył się w porównaniu z II kwartałem 2015 r. o 0,5 pkt proc. Zaobserwowana nadwyżka salda rachunku bieżącego i kapitałowego wskazuje na brak potrzeb pożyczkowych polskiej gospodarki w analizowanym okresie. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB wyniosła w omawianym kwartale plus 1,0% wobec plus 0,4% w analogicznym kwartale 2015 r. 1.1. Międzynarodowy handel towarami i usługami Łączne saldo towarów i usług (eksport netto) było w II kwartale 2016 r. dodatnie i ukształtowało się na poziomie 21,8 mld PLN. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2015 r. saldo to zwiększyło się o 7,7 mld PLN. Jednocześnie zaobserwowano silną poprawę salda towarów (o 5,0 mld PLN) oraz usług (wzrost o 2,8 mld PLN). Łączne saldo towarów i usług w stosunku do I kwartału 2016 r. także uległo poprawie (wzrost o 4,8 mld PLN). W porównaniu z I kwartałem bieżącego roku wzrosło zarówno saldo usług (o 2,8 mld PLN), jak i towarów (wzrost o 2,0 mld PLN). Wykres 3. Towary i usługi mln PLN 270 000 240 000 210 000 180 000 150 000 120 000 90 000 60 000 30 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Eksport Import Saldo obrotów towarowych i usługowych (prawa oś) mln PLN 24 000 20 000 16 000 12 000 8 000 4 000 0-4 000-8 000-12 000 1.1.1. Eksport towarów W II kwartale 2016 r. eksport towarów ogółem wyniósł 193,9 mld PLN i był wyższy w stosunku do analogicznego okresu 2015 r. o 18,3 mld PLN, tj. o 10,4%. Z analizy struktury geograficznej wynika, że wzrost eksportu miał miejsce głównie w handlu z krajami członkowskimi Unii Europejskiej (wzrost o 14,3 mld PLN, tj. o 10,0%). Tradycyjnie, największym kontrahentem Polski były Niemcy, gdzie wzrost eksportu w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku wyniósł 5,0 mld PLN, tj. 10,8%. W przypadku pozostałych państw Unii Europejskiej, najsilniejszy wzrost eksportu z Polski odnotowano do Czech, Hiszpanii i Włoch (łącznie o 3,8 mld PLN, tj. o 14,7%). Powyższe dane potwierdzają zwiększenie popytu w krajach Unii Europejskiej, w szczególności na produkty przemysłu motoryzacyjnego, spożywczego oraz meblarskiego. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 11

Rozdział 1 Wykres 4. Dynamika eksportu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów 16 14 12 10 8 6 4 2 0-2 -4 % I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Strefa euro Pozostałe kraje UE Rosja Pozostałe Razem W handlu z rynkami wschodnimi czyli z Rosją, Ukrainą i Białorusią zarejestrowano wzrost eksportu (łącznie o 1,0 mld PLN, tj. o 11,5%). Po raz pierwszy od IV kwartału 2013 r. zaobserwowano ożywienie w wymianie handlowej z Rosją. Sprzedaż towarów do tego kraju, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, wzrosła o 0,4 mld PLN, tj. o 7,5%. Dominującym czynnikiem, skutkującym zwiększeniem eksportu do Rosji w II kwartale 2016 r., był wzrost sprzedaży sprzętu transportowego, w tym głównie wagonów kolejowych oraz części i akcesoriów samochodowych, a także odzieży i produktów przemysłu chemicznego, w szczególności leków. W przypadku Ukrainy i Białorusi już w I kwartale 2016 r. odnotowano wzrosty eksportu (odpowiednio o 12,0% i 9,2%), co stanowiło wyraźne ożywienie po długim okresie spadków. W II kwartale 2016 r. w wymianie handlowej z Ukrainą zarejestrowano wzrost eksportu o 0,5 mld PLN (tj. o 18,4%), który dotyczył w szczególności maszyn i urządzeń oraz sprzętu elektrycznego i elektrotechnicznego. W przypadku Białorusi natomiast odnotowano wzrost eksportu o 0,2 mld PLN (tj. o 12,3%), do którego w największym stopniu przyczyniło się zwiększenie sprzedaży żywności z Polski. W II kwartale 2016 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, odnotowano nieznaczny spadek udziału krajów Unii Europejskiej w polskim eksporcie (o 0,3 pkt proc.) oraz wzrost udziału rynków wschodnich (o 0,1 pkt proc.). Obserwowane zmiany w strukturze geograficznej polskiego eksportu w dłuższym okresie wskazują jednak na tendencję odwrotną. W 2013 r. udział krajów Unii Europejskiej w polskim eksporcie ogółem wynosił 76,6%, by w II kwartale 2016 r. wzrosnąć do 80,8%. Natomiast udział rynków wschodnich, z uwagi na ograniczenia w eksporcie do Rosji, spadł z 9,5% w 2013 r. do 5,0% w II kwartale 2016 r. Analiza struktury towarowej polskiego eksportu w II kwartale 2016 r. wykazała, w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, znaczne przyrosty wartości dóbr zaopatrzeniowych (o 9,9 mld PLN, tj. o 12,6%) i dóbr konsumpcyjnych (o 8,2 mld PLN, tj. o 13,1%), mniejszy wzrost zaobserwowano w eksporcie dóbr inwestycyjnych (o 0,9 mld PLN, tj. o 3,9%). Wzrost eksportu dóbr zaopatrzeniowych objął w największym stopniu sprzedaż części i akcesoriów samochodowych (o 2,4 mld PLN, tj. o 25,7%). Głównym czynnikiem wzrostu eksportu towarów konsumpcyjnych był wzrost sprzedaży żywności (o 1,9 mld PLN, tj. o 10,4%) oraz samochodów osobowych (o 1,6 mld PLN, tj. o 24,5%). Wzrost sprzedaży dóbr inwestycyjnych objął przede wszystkim samochody ciężarowe (o 0,4 mld PLN, tj. o 33,3%) oraz sprzęt kom- 12 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy puterowy (o 0,3 mld PLN, tj. o 9,9%). Przyrost eksportu ogółem osłabiła natomiast mniejsza sprzedaż za granicę paliw i surowców (o 1,2 mld PLN, tj. o 11,3%). 1.1.2. Import towarów Wartość importu towarów do Polski w II kwartale 2016 r. wyniosła 187,6 mld PLN i, w porównaniu z II kwartałem 2015 r., wzrosła o 13,3 mld PLN, tj. o 7,7%. Analiza zmian w strukturze geograficznej importu wskazuje, że jego wzrost spowodowany został w głównej mierze zwiększoną wartością towarów zakupionych w krajach Unii Europejskiej (wzrost o 11,2 mld PLN, tj. o 10,5%). Największy przyrost wartości importowanych towarów odnotowano w handlu z Niemcami (o 5,6 mld PLN, tj. o 14,1%). Ponadto w dużym stopniu zwiększył się import z Francji, Belgii i Słowacji (łącznie o 2,6 mld PLN, tj. o 16,8%). W handlu towarowym z krajami spoza Unii Europejskiej największy przyrost wartości zarejestrowano w imporcie z Chin (o 2,9 mld PLN, tj. o 15,5%). Największy spadek wartości importu Polska w dalszym ciągu odnotowuje w wymianie handlowej z Rosją. Wartość towarów sprowadzonych z tego kraju w II kwartale 2016 r. zmniejszyła się o 3,9 mld PLN, tj. o 26,4%, co było w znacznej mierze spowodowane spadkiem wartości importowanej z Rosji ropy naftowej. Wykres 5. Dynamika importu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości importu głównych krajów i grup krajów) % 15 10 5 0-5 -10 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Strefa euro Pozostałe kraje EU Rosja Chiny Pozostałe Razem Obserwowany w ostatnich latach wzrost udziału importu z Chin oraz z krajów Unii Europejskiej jest najważniejszą zmianą w strukturze geograficznej importu towarów do Polski. W II kwartale 2016 r. udział Chin w imporcie ogółem wyniósł 11,3%, wobec 9,0% w 2012 r. W tym samym czasie udział krajów Unii Europejskiej wzrósł z 58,2% do 63,1%. Jednocześnie na skutek zmian cen paliw zmniejszył się wyraźnie udział importu z Rosji. Jego wartość spadła w analogicznym okresie z 14,1% do 5,7%. Analizując zmiany w polskim imporcie przez pryzmat poszczególnych grup towarów, w II kwartale 2016 r. zarejestrowano przyrost wartości importu dóbr konsumpcyjnych (o 7,8 mld PLN, tj. o 20,4%), zaopatrzeniowych (o 6,6 mld PLN, tj. o 7,7%) oraz inwestycyjnych (o 1,1 mld PLN, tj. o 4,2%). Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 13

Rozdział 1 Wzrost wartości importowanych towarów konsumpcyjnych objął przede wszystkim import samochodów osobowych (o 2,1 mld PLN, tj. o 40,8%), żywności (o 1,4 mld PLN, tj. o 13,7%) oraz odzieży (o 1,2 mld PLN, tj. o 29,5%). Kategorią dominującą w imporcie dóbr zaopatrzeniowych były części i akcesoria samochodowe (wzrost o 0,9 mld PLN, tj. o 16,4%). Wzrost importu dóbr inwestycyjnych dotyczył głównie samolotów i śmigłowców (o 0,7 mld PLN, tj. o 303,7%), samochodów ciężarowych (o 0,3 mld PLN, tj. o 19,5%) oraz ciągników (o 0,2 mld PLN, tj. o 9,7%). Silnym impulsem osłabiającym przyrost importu ogółem był spadek wartości zakupionych za granicą paliw i surowców (o 5,1 mld PLN, tj. o 22,3%), głównie nieprzetworzonych. Zmniejszenie wartości importu tych towarów wynikało przede wszystkim ze spadku cen ropy naftowej o 30,9%, przy jednoczesnym spadku wolumenu jej importu o 12,4%. W wyniku oddziaływania tych dwóch czynników zarejestrowano spadek wartości importowanej ropy o 4,2 mld PLN, tj. 39,5%. 1.1.3. Międzynarodowy handel usługami Saldo usług w II kwartale 2016 r. było dodatnie i wyniosło 15,5 mld PLN. W porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. zwiększyło się ono o 2,8 mln PLN. Największy wpływ na zmianę wielkości salda miały pozostałe usługi (wzrost salda o 1,3 mld PLN) oraz podróże zagraniczne (wzrost salda o 0,6 mld PLN). Przychody z tytułu świadczenia usług przez polskie podmioty na rzecz zagranicy wyniosły w analizowanym okresie 47,3 mld PLN, a rozchody z tytułu zakupu usług od nierezydentów 31,8 mld PLN. W porównaniu z II kwartałem 2015 r. przychody wzrosły o 4,8 mld PLN (tj. 11,3%), z czego 2,6 mld PLN dotyczyło wzrostu w kategorii pozostałe usługi. Rozchody zwięk- Tabela 1. Usługi (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Przychody 34 034 38 472 39 782 41 465 37 633 42 467 44 027 45 984 41 301 47 262 Transport 9 662 10 556 10 674 11 039 10 513 11 300 11 548 11 939 11 158 12 238 Podróże zagraniczne 7 811 9 844 10 868 8 774 8 338 10 343 11 478 9 295 9 046 11 163 Uszlachetnianie 2 906 3 181 3 148 3 046 3 122 3 174 3 269 3 457 3 238 3 447 Naprawy 833 884 919 1 014 1 001 1 022 1 040 1 305 1 004 1 175 Pozostałe 12 822 14 007 14 173 17 592 14 659 16 628 16 692 19 988 16 855 19 239 Rozchody 25 011 27 805 31 288 31 727 27 162 29 757 33 001 34 566 28 542 31 770 Transport 5 637 6 052 6 493 6 677 6 204 6 362 6 987 7 072 6 304 6 834 Podróże zagraniczne 5 461 6 581 9 700 6 192 5 949 7 022 10 319 6 622 6 408 7 266 Uszlachetnianie 216 232 239 301 318 357 358 464 366 324 Naprawy 730 823 901 930 674 693 759 834 695 662 Pozostałe 12 967 14 117 13 955 17 627 14 017 15 323 14 578 19 574 14 769 16 684 Saldo 9 023 10 667 8 494 9 738 10 471 12 710 11 026 11 418 12 759 15 492 Transport 4 025 4 504 4 181 4 362 4 309 4 938 4 561 4 867 4 854 5 404 Podróże zagraniczne 2 350 3 263 1 168 2 582 2 389 3 321 1 159 2 673 2 638 3 897 Uszlachetnianie 2 690 2 949 2 909 2 745 2 804 2 817 2 911 2 993 2 872 3 123 Naprawy 103 61 18 84 327 329 281 471 309 513 Pozostałe -145-110 218-35 642 1 305 2 114 414 2 086 2 555 14 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy szyły się ogółem o 2,0 mld PLN (tj. 6,8%), z czego największy wzrost o 1,4 mld PLN również dotyczył pozostałych usług. Wykres 6. Saldo międzynarodowego handlu usługami 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0-2 000-4 000 mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo usług Saldo międzynarodowego handlu usługami charakteryzowało się trendem rosnącym. Głównymi pozycjami wpływającymi na saldo usług ogółem były usługi transportowe (5,4 mld PLN) oraz podróże zagraniczne (3,9 mld PLN). Nie bez znaczenia był również wpływ salda pozostałych usług (saldo wynosiło 2,5 mld PLN). W II kwartale 2016 r. tradycyjnie saldo usług transportowych było dodatnie i wyniosło 5,4 mld PLN. W stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku wartość ta wzrosła o 0,5 mld PLN. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły 12,2 mld PLN, a rozchody 6,8 mld PLN. W porównaniu z II kwartałem 2015 r. przychody wzrosły o 1,0 mld PLN, zaś rozchody o 0,5 mld PLN. Zarówno przychody, jak i rozchody z tytułu usług transportowych ogółem kształtowane były w największym stopniu przez towarowy transport samochodowy (usługi tego rodzaju były głównie sprzedawane naszym zachodnim sąsiadom). Była to kategoria, która w opisywanym okresie znalazła się w czołówce odnotowanych wzrostów wśród komponentów usługowych (zmiana wartości wyniosła 0,4 mld PLN). Po stronie rozchodów omawiana kategoria usług transportowych odnotowała podobny wzrost (tj. o 0,3 mld PLN). W kategorii podróże zagraniczne w II kwartale 2016 r. zanotowano wydatki Polaków w wysokości 7,3 mld PLN. W tym samym czasie cudzoziemcy przyjeżdżający do Polski wydali 11,2 mld PLN 2. W porównaniu z poprzednim rokiem wydatki cudzoziemców wzrosły o 0,8 mln PLN, zaś wydatki Polaków z tytułu podróży zagranicznych zwiększyły się tylko o 0,2 mld PLN. Saldo podróży zagranicznych wyniosło w omawianym okresie 3,9 mld PLN i w stosunku do 2015 r. wzrosło o 0,6 mld PLN. Wartość przychodów z uszlachetniania wynosiła w II kwartale 2016 r. 3,4 mld PLN. Tak jak w poprzednich okresach po stronie rozchodów wartość tego rodzaju usług osiągnęła nie- 2 We wrześniu 2016 r. zostały zrewidowane dane dotyczące przychodów z tytułu podróży zagranicznych. Zostało uwzględnione nowe źródło danych w zakresie wydatków pracowników sezonowych i przygranicznych w Polsce. Zmiana jest szerzej omówiona w rozdziale dotyczącym wynagrodzeń pracowników. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 15

Rozdział 1 wielką wartość 0,3 mld PLN. Wartości przychodów i rozchodów złożyły się na dodatnie saldo handlowe wynoszące 3,1 mld PLN. Saldo uszlachetniania wzrosło tylko o 0,3 mld PLN w stosunku do wartości z roku poprzedniego. Naprawy i konserwacja dóbr ruchomych miały bardzo mały wpływ na saldo międzynarodowego handlu usługami. W II kwartale 2016 r. wyniosło ono zaledwie 0,5 mld PLN. Wartość nabytych przez nierezydentów usług z omawianej kategorii była równa 1,1 mld PLN. Po stronie rozchodów wartość ta była równa 0,7 mld PLN. Najbardziej zróżnicowaną kategorią w polskim międzynarodowym handlu usługami są pozostałe usługi. W II kwartale 2016 r. saldo tej kategorii było dodatnie i wyniosło 2,6 mld PLN. W porównaniu z II kwartałem 2015 r. poprawiło się ono o 1,3 mld PLN. W omawianym okresie wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług osiągnęła wartość 19,2 mld PLN. Kwota rozchodów natomiast ukształtowała się na poziomie 16,7 mld PLN. W badanym okresie przychody wzrosły o 15,7%, zaś rozchody o 8,9%. W przychodach największy wzrost odnotowano wśród pozostałych usług biznesowych wzrost o 1,3 mld PLN (były to głównie usługi świadczone przez profesjonalistów, takie jak usługi prawne, księgowe, doradcze, w zakresie zarządzania, których eksport wzrósł o 0,9 mld PLN) oraz usług telekomunikacyjnych, informatycznych i informacyjnych (wzrost o 0,8 mld PLN). Po stronie rozchodów największy wzrost odnotowała ta sama kategoria pozostałe usługi biznesowe (wzrost o 0,7 mld PLN, w tym usługi świadczone przez profesjonalistów 0,5 mld PLN) oraz opłaty z tytułu franszyzy i praw własności (przyrost o 0,5 mld PLN). W II kwartale 2016 r. w usługach ogółem największy wzrost obrotów eksportowych skierowany był do Niemiec (łącznie było to 10,6 mld PLN wzrost o 0,8 mld PLN). Mocno wzrósł również eksport usług do Szwajcarii oraz Wielkiej Brytanii (wzrost o 0,6 mld PLN). Nasi zachodni sąsiedzi byli również kierunkiem, z którego zanotowano największy przyrost zakupów usługowych (łącznie było to 6,9 mld PLN wzrost o 0,9 mld PLN). Pozostałe kierunki geograficzne, z których importowano usługi do Polski, charakteryzowały się dużą stabilnością. 1.2. Dochody pierwotne W II kwartale 2016 r. saldo dochodów pierwotnych tradycyjnie było ujemne i wyniosło 17,6 mld PLN. W porównaniu z II kwartałem 2015 r. pogorszyło się o 3,7 mld PLN. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów pierwotnych były znaczne kwoty dochodów uzyskiwanych przez nierezydentów z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polską gospodarkę. 1.2.1. Wynagrodzenia pracowników W II kwartale 2016 r. przychody z tytuły wynagrodzeń pracowników przekazywane przez Polaków krótkookresowo pracujących za granicą wyniosły 3,4 mld PLN i wzrosły o 15,4% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Jednocześnie wynagrodzenia krótkookresowo pracujących w Polsce cudzoziemców wyniosły także 3,4 mld PLN, przy wzroście o 55% w porównaniu z II kwartałem 2015 r. Na ten silny wzrost rozchodów w tej pozycji wpłynął szybki wzrost liczby imigrantów zarobkowych w Polsce (głównie Ukraińców). Saldo przepływów związane z wynagrodzeniami pracowników było zbilansowane i wyniosło 40 mln PLN. 16 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Ramka 1. Środki przekazywane za granicę z tytułu pracy cudzoziemców w Polsce W II kwartale 2016 r. środki przekazane z Polski do kraju pochodzenia imigrantów wyniosły 2,2 mld PLN i były 57,4% wyższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Na powyższą kwotę złożyły się przede wszystkim wynagrodzenia pracowników, czyli dochody imigrantów przebywających w Polsce do roku oraz przekazy zarobków, czyli środki jakie transferują do kraju pochodzenia cudzoziemcy przebywający w Polsce powyżej roku. Wynagrodzenia pracowników zostały pomniejszone o podatki i składki płacone w Polsce przez pracowników krótkoterminowych oraz wydatki, które tu ponoszą na co dzień (dochód z punktu widzenia Polski). Łączna kwota przekazana przez imigrantów za granicę była ciągle znacząco niższa niż wartość środków przekazanych przez polskich emigrantów zza granicy (4,0 mld PLN). Tabela 2. Środki przekazywane za granicę z tytułu pracy cudzoziemców w Polsce (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Wynagrodzenia pracowników 989 1 402 1 886 1 957 1 780 2 173 2 509 2 421 2 557 3 368 Podatki i składki -102-104 -107-128 -163-186 -219-255 -292-246 Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych -338-480 -645-669 -609-743 -858-828 -874-1 152 Przekazy zarobków 149 156 165 155 180 192 205 193 224 251 Środki przekazywane z Polski 698 974 1 299 1 315 1 188 1 436 1 637 1 531 1 615 2 221 Na silny wzrost środków przekazanych z Polski wpływ mieli przed wszystkim krótkookresowi migranci, których liczba, a co za tym idzie wynagrodzenia i środki przekazywane za granicę są dużo wyższe niż w przypadku długookresowych migrantów. Znaczna liczba krótkookresowych migrantów wynika z faktu że zdecydowana większość cudzoziemców przyjechała do Polski wykonywać prace sezonowe, na przykład w sektorze rolniczym. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na długość pobytu imigrantów w Polsce był fakt, że dla zdecydowanej większości z nich podstawą pobytu jest oświadczenie wydane przez pracodawcę, które może być wydane maksymalnie na pół roku. W opisywanym okresie wynagrodzenia krótkookresowych pracowników wzrosły o 55% w porównaniu z II kwartałem 2015 r. Wzrost ten wynikał głównie ze wzrostu liczby pracujących (wysokość dochodów na osobę utrzymywała się na stabilnym poziomie). Wzrost przekazów zarobków (o 30%) również wynikał ze wzrostu liczby długookresowo pracujących w Polsce cudzoziemców. W strukturze geograficznej przekazywanych środków dominowała Ukraina. Średnio 88,5% wynagrodzeń pracowników w kwartale dotyczyło obywateli Ukrainy. Kolejne kraje pod względem wartości wynagrodzeń to Białoruś, Mołdawia i Rosja, czyli również kraje Europy Wschodniej o podobnym modelu imigracji. Przekazy zarobków charakteryzowały Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 17

Rozdział 1 się bardziej rozproszonym podziałem geograficznym, jednak ponownie największą część stanowili Ukraińcy (21,4%). Pozostałe kraje ze znaczącym udziałem to Białoruś czy Rosja, ale także kraje Europy Zachodniej, takie jak Francja, Wielka Brytania czy Niemcy. Rewizja danych W drugiej połowie 2015 r. na zlecenie NBP przeprowadzono badanie ankietowe Ukraińców przyjeżdżających do Polski. Pozwoliło to lepiej poznać, a co za tym idzie dokładniej skwantyfikować zjawisko imigracji zarobkowej cudzoziemców z Ukrainy oraz innych krajów Europy Wschodniej o podobnym modelu migracyjnym. Wyniki badania wskazały na wyższą niż wcześniej zakładano skalę imigracji Ukraińców po 2014 r., czyli po wybuchu konfliktu w tym kraju. Po uwzględnieniu uzyskanych informacji, zrewidowano szacunki związane z krótkookresową imigracją w Polsce: wynagrodzenia pracowników, ich wydatki na utrzymanie w Polsce i płacone składki oraz podatki. Zrewidowano także dane dotyczące przekazów zarobków dokonywanych przez długookresowych imigrantów. Dane zostały zrewidowane od roku 2014. 1.2.2. Dochody z inwestycji Saldo dochodów z inwestycji w II kwartale 2016 r. było ujemne i wyniosło 23,2 mld PLN, co oznacza praktyczny brak zmian w porównaniu z tym samym kwartałem poprzedniego roku. Saldo kształtują przede wszystkich dochody od inwestycji bezpośrednich i portfelowych. Przy praktycznym braku zmian ujemnego salda poprawiło się saldo dochodów od inwestycji portfelowych, natomiast pogłębiło się ujemne saldo dochodów od inwestycji bezpośrednich. Saldo dochodów od inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2016 r. wynosiło -19,2 mld PLN i było na poziomie niższym o 1,2 mld PLN niż w II kwartale 2015 r. Wzrosły zarówno przychody, jak i rozchody, jednak wzrost rozchodów był większy. Przychody wyniosły 2,1 mld PLN i wzrosły w porównaniu z poprzednim rokiem o 1,4 mld PLN. Wzrost przychodów wynikał z wyższych niż przed rokiem zysków zagranicznych podmiotów bezpośredniego inwestowania. Rezydenci otrzymywali dywidendy głównie od podmiotów z Niemiec, Republiki Czeskiej, Belgii i Litwy. Istotniejsze reinwestycje zysków w II kwartale miały miejsce na Cyprze, w Luksemburgu, Belgii i Republice Czeskiej. Odsetki pochodziły głównie od powiązanych podmiotów z Luksemburga i Francji. Rozchody, czyli dochody inwestorów bezpośrednich z tytułu ich inwestycji w Polsce, wyniosły 21,3 mld PLN i były wyższe niż w II kwartale 2015 r., gdy wyniosły 18,8 mld PLN. Wzrost ten wynikał przede wszystkim ze wzrostu dochodów od udziałów, przy mniejszym wzroście dochodów odsetkowych. Dywidendy deklarowane w II kwartale 2016 r. były większe o 1,0 mld PLN w porównaniu z poprzednim rokiem. Deklarowały je przede wszystkim firmy zajmujące się pośrednictwem finansowym (spółki holdingowe) i podmioty związane z przetwórstwem przemysłowym oraz handlem. Dywidendy te trafiły przede wszystkim do inwestorów z Holandii, Niemiec i Luksemburga. Największymi płatnikami odsetek były firmy związane z budownictwem i obsługą nieruchomości, a odsetki trafiały przede wszystkim do Francji i Luksemburga. 18 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Tabela 3. Dochody pierwotne (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Przychody 10 586 15 389 10 299 12 298 14 466 15 275 9 417 7 513 10 453 14 438 Wynagrodzenia pracowników 2 007 3 077 3 829 2 886 2 146 2 959 3 973 3 312 2 418 3 415 Dochody z inwestycji 1 719 2 843 4 127 7 236 2 675 3 292 4 128 4 027 3 207 4 901 Dochody z inwestycji bezpośrednich -329 646 1 963 5 140 568 751 2 033 1 692 1 015 2 113 Dochody z inwestycji portfelowych 265 517 382 364 310 793 361 443 310 994 Dochody z pozostałych inwestycji 1 783 1 680 1 782 1 732 1 797 1 748 1 734 1 892 1 882 1 794 Pozostałe dochody pierwotne 6 860 9 469 2 343 2 176 9 645 9 024 1 316 174 4 828 6 122 Rozchody 23 679 32 466 28 340 22 456 26 025 29 243 28 354 25 602 26 192 32 102 Wynagrodzenia pracowników 990 1 402 1 886 1 957 1 780 2 173 2 509 2 421 2 557 3 368 Dochody z inwestycji 22 266 30 627 26 019 20 003 23 716 26 505 25 363 22 584 23 020 28 112 Dochody z inwestycji bezpośrednich 16 128 23 000 16 913 13 787 17 686 18 756 17 696 16 733 17 495 21 334 Dochody z inwestycji portfelowych 4 129 5 643 6 989 4 146 4 123 6 041 5 979 4 080 3 811 5 014 Dochody z pozostałych inwestycji 2 009 1 984 2 117 2 070 1 907 1 708 1 688 1 771 1 714 1 764 Pozostałe dochody pierwotne 423 437 435 496 529 565 482 597 615 622 Saldo -13 093-17 077-18 041-10 158-11 559-13 968-18 937-18 089-15 739-17 664 Wynagrodzenia pracowników 1 017 1 675 1 943 929 366 786 1 464 891-139 47 Dochody z inwestycji -20 547-27 784-21 892-12 767-21 041-23 213-21 235-18 557-19 813-23 211 Dochody z inwestycji bezpośrednich -16 457-22 354-14 950-8 647-17 118-18 005-15 663-15 041-16 480-19 221 Dochody z inwestycji portfelowych -3 864-5 126-6 607-3 782-3 813-5 248-5 618-3 637-3 501-4 020 Dochody z pozostałych inwestycji -226-304 -335-338 -110 40 46 121 168 30 Pozostałe dochody pierwotne 6 437 9 032 1 908 1 680 9 116 8 459 834-423 4 213 5 500 Saldo dochodów z inwestycji portfelowych było ujemne i wyniosło 3,5 mld PLN. Wielkość tego salda została ukształtowana głównie przez odsetki od dłużnych papierów wartościowych, będących w posiadaniu zagranicznych inwestorów. 1.3. Dochody wtórne W II kwartale 2016 r. przychody w ramach dochodów wtórnych wyniosły 5,9 mld PLN, co oznacza spadek o 2,2 mld PLN w porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. Rozchody w analizowanym okresie wyniosły 5,7 mld PLN i spadły o 0,9 mld PLN. Na wzrost przychodów złożyło się zmniejszenie przychodów sektora rządowego (o 2,4 mld PLN) przy jednoczesnym wzroście przychodów pozostałych sektorów o 0,3 mld PLN. Przekazy zarobków do Polski (klasyfikowane w pozostałych sektorach) wyniosły 2,8 mld PLN i spadły o 2,8% w porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. W rozchodach w ramach salda dochodów wtórnych zaobserwowano spadek wypłat. Znacząco zmniejszyły się transfery sektora rządowego (o 1,2 mld PLN), zaś rozchody pozostałych sektorów wzrosły (o 0,4 mld PLN). Transakcje sektora rządowego klasyfikowane w dochodach wtórnych wynikały głównie z tytułu rozliczeń z Unią Europejską i zostały szczegółowo omówione w punkcie 1.4. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 19

Rozdział 1 Tabela 4. Dochody wtórne (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Saldo dochodów wtórnych -3 194-568 1 641 546-3 623 1 533 449-1 989-2 077 226 Przychody 5 773 5 895 6 685 6 519 5 326 8 049 5 521 5 332 5 890 5 883 Sektor rządowy 1 542 1 665 2 658 2 439 863 3 480 698 577 1 160 1 041 Pozostałe sektory 4 231 4 230 4 027 4 080 4 463 4 569 4 823 4 755 4 730 4 842 w tym: przekazy zarobków 2 886 2 902 2 814 2 803 2 888 2 859 2 908 2 958 2 953 2 779 Rozchody 8 967 6 463 5 044 5 973 8 949 6 516 5 072 7 321 7 967 5 657 Sektor rządowy 7 021 4 166 2 506 3 688 6 814 4 041 2 233 4 664 5 627 2 806 Pozostałe sektory 1 946 2 297 2 538 2 285 2 135 2 475 2 839 2 657 2 340 2 851 w tym: przekazy zarobków 149 156 165 155 179 192 204 192 224 251 Ramka 2. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą W II kwartale 2016 r. z tytułu pracy Polaków za granicą do kraju trafiło 4,0 mld PLN, z czego 2,8 mld PLN stanowiły środki od migrantów długookresowych, a pozostałe 1,2 mld PLN to pieniądze od osób pracujących za granicą krótkookresowo. Mimo że w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku zanotowano istotny wzrost wynagrodzeń pracowników krótkookresowych (o 15,4%) to symetrycznie wzrosły także ponoszone przez nich wydatki i ostatecznie kwota środków, które trafiły do Polski w omawianym kwartale jest na takim samym poziomie jak przed rokiem. Zanotowany wzrost wynagrodzeń wynikał z większych zarobków osiągniętych przez polskich pracowników w Niemczech, Holandii i Norwegii. W przypadku pracowników długookresowych ogólna kwota transferów nie uległa zmianie w porównaniu z II kwartałem 2015 r., w ujęciu geograficznym jednak zanotowano nieznaczny spadek transferów od Polaków mieszkających w Niemczech, który został zrównoważony wyższymi przekazami z Wielkiej Brytanii. Łącznie transfery migrantów (krótko- i długookresowych) z tych dwóch krajów stanowiły 62,0% całej kwoty. Fakt ten tłumaczą najnowsze szacunki Głównego Urzędu Statystycznego, według których na koniec 2015 r. w krajach tych przebywało 57,4% wszystkich migrantów. Tabela 5. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Wynagrodzenia pracowników 2 007 3 077 3 829 2 886 2 146 2 959 3 973 3 312 2 418 3 415 Podatki i składki -529-835 -1 080-850 -658-941 -1 311-1 133-826 -1 169 Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych -642-992 -1 242-941 -625-841 -1 230-997 -728-1 028 Przekazy zarobków 2 886 2 902 2 814 2 803 2 888 2 859 2 908 2 958 2 953 2 779 Środki przekazywane do Polski 3 722 4 151 4 321 3 898 3 752 4 036 4 340 4 140 3 817 3 997 20 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (ujmowane w pozycji dochody pierwotne ) i przekazy zarobków (ujmowane w pozycji dochody wtórne ). Pierwszą z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników, stanowią w całości wynagrodzenia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wynagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy. 1.4. Transfery z Unią Europejską W II kwartale 2016 r. Polska otrzymała z budżetu Unii Europejskiej ogółem 7,2 mld PLN, z czego 6,7 mld PLN zasiliło rachunek bieżący, a 0,5 mld PLN rachunek kapitałowy. Przychody z tego tytułu były o 9,9 mld PLN niższe niż w II kwartale 2015 r. Spadek odnotowano zarówno w rachunku bieżącym (5,4 mld PLN), jak i w rachunku kapitałowym (4,5 mld PLN). Składka członkowska do budżetu Komisji Europejskiej w II kwartale 2016 r. wyniosła 3,2 mld PLN i była o 25,9% mniejsza niż składka w analogicznym okresie 2015 r. W efekcie powyższych zmian, saldo przepływów finansowych pomiędzy Unią Europejską a Polską zmniejszyło się w ujęciu rok do roku o 8,7 mld (68,0%) i wyniosło 4,1 mld PLN. Tabela 6. Transfery z Unią Europejską (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Saldo transferów z UE 7 643 23 155 10 433 13 774 18 639 12 860 4 530 199 10 813 4 020 Przychody 14 555 27 355 13 075 17 280 25 379 17 157 6 954 4 933 16 370 7 192 Dochody pierwotne 6 860 9 468 2 342 2 174 9 644 9 022 1 314 172 4 826 6 120 w tym: Wspólna Polityka Rolna 6 860 9 468 2 342 2 174 9 644 9 022 1 314 172 4 826 6 120 Dochody wtórne 1 188 1 308 2 299 2 059 447 3 042 226 70 616 544 w tym: Europejski Fundusz Społeczny 1 177 1 285 2 292 1 817 428 3 031 213 1 586 446 Transfery kapitałowe 6 507 16 579 8 435 13 048 15 288 5 093 5 414 4 691 10 928 528 w tym: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 5 313 7 269 4 533 7 661 7 016 2 681 777 3 160 6 653 311 Fundusz Spójności 693 9 270 3 845 5 198 8 271 2 313 4 021 1 291 4 210 216 Rozchody 6 912 4 200 2 642 3 506 6 740 4 297 2 424 4 734 5 557 3 172 Składki na rzecz Unii Europejskiej 6 912 4 200 2 642 3 506 6 740 4 297 2 424 4 734 5 557 3 172 Do spadku przychodów na rachunku bieżącym w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku przyczyniły się w podobnym stopniu mniejsze przychody z Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz mniejszy napływ środków z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Pieniądze z obu funduszy były w omawianym Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 21

Rozdział 1 okresie wyjątkowo niskie z EFRROW Polska otrzymała 83 mln PLN, czyli o 2,9 mld PLN mniej niż w II kwartale 2015 r., a z EFS 0,4 mld PLN (spadek o 2,6 mld PLN). Jedyną pozycją w rachunku bieżącym, która była na poziomie zbliżonym do poziomu sprzed roku (wzrost o 0,5%) były transfery z Europejskiego Funduszu Rolnego Gwarancji (EFRG) głównie dopłaty bezpośrednie dla rolników (6,1 mld PLN). Na rachunku kapitałowym zarejestrowano zaledwie 0,6 mld PLN przychodów. Z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) napłynęło 0,3 mld PLN, z Funduszu Spójności (FS) 0,2 mld PLN, a z należącego jeszcze do poprzedniej perspektywy Europejskiego Funduszu Rybackiego 0,1 mld PLN. W porównaniu z rokiem poprzednim transfery na rachunku kapitałowym zmniejszyły się o 4,5 mld PLN. Największą kwotę z EFRR Polska otrzymała w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (135,0 mln PLN). Pozostałe krajowe i regionalne Programy Operacyjne zasilone były kwotami zdecydowanie poniżej 100 mln PLN, przy czym najwięcej otrzymało województwo łódzkie (65,0 mln PLN). Niskie przychody na rachunku kapitałowym oraz częściowo na rachunku bieżącym są związane z okresem przejściowym między perspektywami finansowymi 2007 2013 i 2014 2020. Środki w ramach starej perspektywy już prawie nie napływają, a proces wdrażania nowej perspektywy wciąż nie nabrał jeszcze odpowiedniego tempa. 22 Narodowy Bank Polski

Rozdział 2 Rachunek finansowy

Rozdział 2 Rachunek finansowy Saldo rachunku finansowego w II kwartale 2016 r. było dodatnie i wyniosło 7,2 mld PLN. Saldo to było wynikiem zwiększenia się aktywów zagranicznych o 58,8 mld PLN przy wzroście zobowiązań o 51,6 mld PLN. 2.1. Rachunek finansowy pasywa W II kwartale 2016 r. w rachunku finansowym po stronie pasywów odnotowano napływ kapitału zagranicznego. Był on o 21,4 mld PLN wyższy niż w analogicznym okresie 2015 r. Dodatnie saldo tej pozycji zostało ukształtowane przede wszystkim przez napływ kapitału w ramach inwestycji portfelowych w wysokości 25,0 mld PLN i pozostałych inwestycji w kwocie 19,3 mld PLN. Tabela 7. Rachunek finansowy pasywa (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Rachunek finansowy pasywa 11 060 32 894 29 737-604 27 719 30 153 11 201 2 789 16 166 51 570 Inwestycje bezpośrednie 22 270 11 557 15 402 12 796 20 430 4 881 16 718 10 968 20 896 7 252 Inwestycje portfelowe -1 347 18 375 4 764-11 828 8 693 3 760 4 437 12 567-25 125 24 983 Pozostałe inwestycje -9 863 2 962 9 571-1 572-1 404 21 512-9 954-20 746 20 395 19 335 2.1.1. Inwestycje bezpośrednie pasywa Saldo transakcji pasywnych inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2016 r. wyniosło 7,3 mld PLN i było o 2,4 mld PLN wyższe niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W przeciwieństwie do tego samego kwartału poprzedniego roku nastąpił wzrost napływu w postaci instrumentów dłużnych i poprawa tradycyjnie ujemnego w tym kwartale salda reinwestycji zysków, przy jednoczesnym odpływie kapitału w formie akcji i innych instrumentów udziałowych. Dodatnie saldo wynikało przede wszystkim z dodatniego salda transakcji na instrumentach dłużnych o wartości 10,1 mld PLN. Saldo do obniżały ujemne reinwestycje zysków w kwocie 0,1 mld PLN oraz ujemne transakcje na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych na kwotę 2,9 mld PLN. Z perspektywy płynnego roku, w roku kończącym się II kwartałem 2016 r. wartość napływu kapitału do Polski nieznacznie wzrosła i wyniosła 55,4 mld PLN Wpływ na saldo transakcji w pasywach w II kwartale 2016 r. miała pojedyncza transakcja. Dotyczyła ona sprzedaży przez UniCredit SpA (inwestora bezpośredniego) 10% akcji Banku Pekao SA (podmiotu bezpośredniego inwestowania) notowanego na GPW w Warszawie. Wartość tej transakcji spowodowała odpływ inwestycji bezpośrednich na kwotę 3,3 mld PLN 3. 3 Raporty bieżące Pekao SA nr 16/2016 z dnia 13.07.2016 r. i 17/2016 z dnia 18.07.2016 r. 24 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy Tabela 8. Inwestycje bezpośrednie pasywa (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Inwestycje bezpośrednie pasywa 22 270 11 557 15 402 12 796 20 430 4 881 16 718 10 968 20 896 7 252 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 14 272 571 7 141 15 626 14 033-228 17 173 14 739 13 888-2 870 Akcje i udziały 2 613-56 -2 577 8 743 1 694 1 013 7 715 4 795 4 127-2 756 Reinwestycje zysków 11 659 627 9 718 6 883 12 339-1 241 9 458 9 944 9 761-114 Instrumenty dłużne 7 998 10 986 8 261-2 830 6 397 5 109-455 -3 771 7 008 10 122 Kapitał udziałowy odpływał z Polski przede wszystkim do Włoch i Luksemburga przy jednoczesnych napływach z Holandii i Szwajcarii. Nowe zobowiązania rezydenci zaciągali przede wszystkim od inwestorów z Luksemburga, Hiszpanii i Szwecji, natomiast spłacali zadłużenie względem podmiotów z Irlandii i Belgii. Wykres 7. Inwestycje bezpośrednie pasywa mln PLN 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0-5 000-10 000-15 000-20 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Akcje i udziały Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Większość transakcji na pasywach inwestycji bezpośrednich dotyczyła podmiotów już istniejących i działających od dłuższego czasu. Były to przede wszystkim reinwestycje zysków, ale także transakcje związane z reorganizacją sposobu finansowania w ramach grup kapitałowych. Rezydenci w ramach inwestycji bezpośrednich zaciągali zobowiązania przede wszystkim w PLN i EUR, natomiast spłacali zobowiązania w USD. 2.1.2. Zagraniczne inwestycje portfelowe W II kwartale 2016 r. zarejestrowano wysoki napływ kapitału zagranicznego na rynek polskich papierów wartościowych. Wyniósł on 25,0 mld PLN i niemal zniwelował wysoki odpływ kapitału, jaki miał miejsce w I kwartale 2016 r. Był to najwyższy kwartalny napływ inwestycji portfelowych w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Dodatnie saldo było przede wszystkim rezul- Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 25

Rozdział 2 tatem wynoszącego 20,6 mld PLN napływu kapitału inwestowanego w polskie dłużne papiery wartościowe. W przypadku papierów udziałowych napływ inwestycji wyniósł 4,4 mld PLN. Tabela 9. Inwestycje portfelowe pasywa (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Inwestycje portfelowe pasywa -1 347 18 375 4 764-11 828 8 693 3 760 4 437 12 567-25 125 24 983 Udziałowe papiery wartościowe 1 421 7 524 7 708-7 569-138 7 182-234 8 849 1 532 4 407 Dłużne papiery wartościowe -2 768 10 851-2 944-4 259 8 831-3 422 4 671 3 718-26 657 20 576 Papiery dłużne długoterminowe -2 768 10 851-2 944-4 246 8 831-3 427 4 676 3 719-26 707 20 585 Instrumenty rynku pieniężnego 0 0 0-13 0 5-5 -1 50-9 W kategorii dłużnych papierów wartościowych głównym przedmiotem transakcji dokonywanych przez zagranicznych inwestorów były obligacje emitowane przez Skarb Państwa. W omawianym okresie miał miejsce duży napływ kapitału inwestowanego w te papiery, który wyniósł 19,0 mld PLN. Kwota ta jest wynikiem zarówno napływu inwestycji na krajowy rynek obligacji nominowanych w złotych, jak i zakupów obligacji emitowanych na rynkach zagranicznych. Na krajowym rynku obligacji skarbowych miał miejsce napływ kapitału, który wyniósł 9,8 mld PLN. Na tę kwotę złożyły się: wartość nabytych obligacji skarbowych nominowanych w złotych (8,9 mld PLN), narosłe odsetki, które powiększyły wartość inwestycji nierezydentów (1,8 mld PLN) i odpływ kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (0,9 mld PLN). W efekcie tych operacji udział portfela nierezydentów w całkowitej wartości obligacji skarbowych nominowanych w polskich złotych osiągnął na koniec II kwartału 2016 r. poziom 34,8%, podczas gdy na koniec I kwartału 2015 r. wyniósł 34,7%. Niewielka zmiana udziału nierezydentów w rynku obligacji złotowych, pomimo powiększenia portfela, jest wynikiem wzrostu ogólnej wartości obligacji skarbowych znajdujących się na rynku, czyli wzrostu podaży ze strony Skarbu Państwa. Nierezydenci odpowiadali pozytywnie na tę podaż, saldo ich transakcji w każdym kolejnym miesiącu omawianego kwartału było dodatnie. Istotny był zwłaszcza napływ kapitału w maju; wyniósł on 6,0 mld PLN. Poprawa nastrojów zagranicznych inwestorów była rezultatem znacznego spowolnienia przez Fed procesu zacieśniania polityki pieniężnej. Amerykański bank centralny zrezygnował z zapowiadanej na kwiecień podwyżki stóp procentowych, co miało wpływ również na wielkość napływu kapitału na rynek polskich obligacji w maju. Zmniejszeniu awersji do ryzyka sprzyjało również dalsze luzowanie polityki pieniężnej przez EBC, który rozszerzył program skupu aktywów, obejmując nim również obligacje korporacyjne. Zwraca uwagę niewielki wpływ brytyjskiego referendum w sprawie opuszczenia UE i jego wyniku ogłoszonego w czerwcu. Saldo transakcji nierezydentów również w tym miesiącu było dodatnie. Dodatkowym czynnikiem, sprzyjającym inwestycjom w polskie obligacje skarbowe, były decyzje agencji ratingowych, które w przeciwieństwie do Standard and Poor s nie zdecydowały się na obniżenie ratingu polskiego długu. Według danych Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, największymi nabywcami obligacji skarbowych nominowanych w złotych były banki centralne krajów Dalekiego Wschodu oraz fundusze inwestycyjne zarejestrowane w Luksemburgu i na Kajmanach. Wśród sprzedających dominowały natomiast austriackie i francuskie banki komercyjne. 26 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy W omawianym okresie również w przypadku obligacji skarbowych emitowanych na rynkach międzynarodowych zanotowano napływ kapitału netto, który wyniósł 9,2 mld PLN. Na tę kwotę złożyły się: wartość nabytych obligacji skarbowych nominowanych w walutach obcych (9,1 mld PLN), narosłe odsetki, które powiększyły wartość inwestycji nierezydentów (1,9 mld PLN) i odpływ kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (1,8 mld PLN). W II kwartale 2016 r. Skarb Państwa wyemitował na rynkach zagranicznych obligacje nominowane w dolarach, o wartości nominalnej 1,8 mld USD (6,5 mld PLN) i obligacje nominowane w euro o wartości nominalnej 0,8 mld USD (3,2 mld PLN). W omawianym okresie nie dokonano żadnego wykupu obligacji emitowanych na rynkach zagranicznych. Popyt ze strony polskich podmiotów, przede wszystkim banków, wyniósł 0,5 mld PLN, co powodowało zmniejszenie salda zagranicznych inwestycji w polskie obligacje skarbowe. Wykres 8. Inwestycje portfelowe pasywa 30 000 mln PLN 20 000 10 000 0-10 000-20 000-30 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Dłużne papiery wartościowe Udziałowe papiery wartościowe W II kwartale 2016 r. obserwowano napływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery udziałowe. Wyniósł on 4,4 mld PLN. Największy udział w tej kwocie, wynoszący 5,2 mld PLN, miały tytuły uczestnictwa w polskich funduszach inwestycyjnych, przede wszystkim funduszach typu zamkniętego. Zmniejszeniu uległy natomiast inwestycje w akcje polskich spółek. Wartość wycofanego kapitału wyniosła 0,8 mld PLN. Zagraniczni inwestorzy sprzedawali przede wszystkim akcje spółek sektora surowcowego i sektora usług, natomiast nabywali akcje wybranych banków. W omawianym okresie indeks WIG20 spadł o 12,5%, a w ujęciu dolarowym zmniejszył swoją wartość o 16,3%. Dla cen wyrażonych w euro odnotowano spadek tego indeksu wynoszący 14,5%. 2.1.3. Pozostałe inwestycje pasywa Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w II kwartale 2016 r. było dodatnie i wyniosło 19,3 mld PLN. Dodatnie salda transakcji NBP i sektora przedsiębiorstw, wynoszące w sumie 30,2 mld PLN, przewyższały odpływ kapitału zarejestrowany w sektorze bankowym i rządowym w wysokości 10,9 mld PLN. Zobowiązania NBP zwiększyły się o 26,8 mld PLN, głównie z tytułu przeprowadzonych krótkoterminowych transakcji repo. Wzrostowi temu towarzyszył również wzrost oficjalnych aktywów rezerwowych z tytułu krótkoterminowych transakcji reverse repo. Przeprowadzane Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 27

Rozdział 2 w taki sposób transakcje reverse repo i repo służyły bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych, a także zwiększeniu dochodowości rezerw. Wykres 9. Pozostałe inwestycje pasywa mln PLN 40 000 30 000 20 000 10 000 0-10 000-20 000-30 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Sektor rządowy Narodowy Bank Polski Pozostałe sektory odnotowały napływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji w wysokości 3,4 mld PLN. Wzrost zobowiązań zarejestrowały podmioty finansowe o 2,4 mld PLN, głównie z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych (niepowiązanych). Podmioty niefinansowe zwiększyły swoje zobowiązania z tytułu kredytów handlowych o 2,1 mld PLN przy jednoczesnym zmniejszeniu zobowiązań z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych o 1,6 mld PLN. Wartość salda z tytułu otrzymanych kredytów handlowych była dodatnia (tzn. wartość otrzymanych kredytów była większa od spłat kredytów) i wyniosła 2,0 mld PLN. Największe dodatnie saldo z tytułu otrzymanych kredytów handlowych dotyczyło Japonii, a następnie Rosji, Belgii i Szwajcarii (we wszystkich wymienionych krajach kwota otrzymanych kredytów oscylowała wokół 0,4 mld PLN). Największe ujemne saldo z tytułu otrzymanych kredytów handlowych zarejestrowano dla Niemiec i Chin (po 0,2 mld PLN). Polskie podmioty otrzymywały od nierezydentów kredyty handlowe głównie w EUR, USD i JPY, natomiast spłacały nierezydentom otrzymane kredyty handlowe przede wszystkim w GBP i CHF. Tabela 10. Pozostałe inwestycje pasywa (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Pozostałe inwestycje pasywa -9 863 2 962 9 571-1 572-1 404 21 512-9 954-20 746 20 395 19 335 Narodowy Bank Polski -3 732 339 4 229-5 776 3 399 7 987-4 257-7 750 18 665 26 809 Sektor rządowy 731-643 2 672 5 491-776 -3 725 64 4 537-2 962-420 Monetarne instytucje finansowe -415-484 4 731 244-1 946 15 600-4 683-16 940 4 641-10 501 Pozostałe sektory -6 447 3 750-2 061-1 531-2 081 1 650-1 078-593 51 3 447 Pozostałe podmioty finansowe 338 1 853-3 154 166-1 599 521 935 271 430 2 444 Pozostałe podmioty niefinansowe -6 785 1 897 1 093-1 697-482 1 129-2 013-864 -379 1 003 28 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy Zobowiązania sektora bankowego w II kwartale 2016 r. zmniejszyły się o 10,5 mld PLN. W głównej mierze było to spowodowane spadkiem lokowanych przez nierezydentów środków na rachunkach bieżących i depozytach. Zobowiązania sektora bankowego z tytułu depozytów zmniejszyły się głównie wobec nierezydentów z Wielkiej Brytanii (o 4,5 mld PLN), USA (o 3,4 mld PLN) i Niemiec (o 1,2 mld PLN). W tym samym czasie zobowiązania banków z tytułu depozytów zwiększyły się wobec nierezydentów z Finlandii (o 0,6 mld PLN), Luksemburga, Republiki Czech, Danii i Chin (po 0,2 mld PLN). Biorąc pod uwagę strukturę walutową, w omawianym okresie zarejestrowano spadek depozytów nierezydentów w polskich bankach przede wszystkim w PLN, USD i EUR. Wzrost depozytów odnotowano głównie w GBP. W II kwartale 2016 r. pozostałe zobowiązania sektora rządowego zmniejszyły się o 0,4 mld PLN. Było to przede wszystkim wynikiem spłat kredytów w EUR zaciągniętych od organizacji międzynarodowych. 2.2. Rachunek finansowy aktywa W II kwartale 2016 r. saldo polskich inwestycji za granicą było dodatnie i wyniosło 58,8 mld PLN. Było ono o 27,4 mld PLN wyższe niż w analogicznym okresie 2015 r. O wysokości salda tej pozycji zadecydował przede wszystkim wzrost oficjalnych aktywów rezerwowych oraz pozostałych inwestycji. Tabela 11. Rachunek finansowy aktywa (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Rachunek finansowy aktywa -97 31 737 21 875 14 37 625 31 476 12 728-4 635 19 149 58 832 Inwestycje bezpośrednie 2 594 9 305 4 890 4 508 8 817 4 800 5 583-3 498 6 829 2 737 Inwestycje portfelowe 4 253 12 543 5 064-4 257 6 608 10 032 11 906 13 235-2 284 5 521 Pozostałe inwestycje 8 116 14 342-2 276-7 431 14 211-2 249 1 264 6 920-62 9 212 Pochodne instrumenty finansowe netto -1 415-112 177 1 288-1 079-694 -1 829 51 249-502 Oficjalne aktywa rezerwowe -13 645-4 341 14 020 5 906 9 068 19 587-4 196-21 343 14 417 41 864 2.2.1. Inwestycje bezpośrednie aktywa Saldo transakcji na aktywach inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2016 r. wyniosło 2,8 mld PLN. Złożyły się na nie dodatnie salda transakcji na instrumentach dłużnych (4,0 mld PLN) oraz reinwestycje zysków w wysokości 0,9 mld PLN. Ujemne saldo na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych (2,1 mld PLN) obniżyło saldo transakcji na aktywach inwestycji bezpośrednich ogółem. Saldo transakcji na aktywach inwestycji bezpośrednich było niższe o 2,1 mld PLN od odnotowanego przed rokiem. Dodatnie saldo opierało się na transakcjach na instrumentach dłużnych, których wartość była o 2,1 mld PLN wyższa niż w II kwartale 2015 r. Zmniejszenie salda wynikało z ujemnego salda transakcji na akcjach i innych formach udziałów, które w tym Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 29

Rozdział 2 samym kwartale ubiegłego roku było dodatnie. W ujęciu płynnego roku wartość transakcji na aktywach inwestycji bezpośrednich zmniejszyła się o 2,1 mld PLN do 11,7 mld PLN. Transakcje na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych dotyczyły przede wszystkim dezinwestycji inwestorów bezpośrednich z podmiotów bezpośredniego inwestowania. W przypadku obrotów na instrumentach dłużnych odnotowano natomiast przede wszystkim rozliczenia pomiędzy spółkami siostrami. Wzrost aktywów inwestycji bezpośrednich dotyczył krajów takich jak Republika Czeska i Holandia, natomiast zmniejszenie aktywów, wynikające z transakcji, odnotowano przede wszystkim na Cyprze, w Szwecji i Korei Płd. Rezydenci w ramach inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2016 r. nowych pożyczek i innych należności udzielali głównie w EUR i PLN. 2.2.2. Inwestycje portfelowe aktywa W II kwartale 2016 r. polskie inwestycje portfelowe za granicą powiększyły się o 5,5 mld PLN. Przedmiotem inwestycji rezydentów były w niemal równym stopniu papiery udziałowe (2,6 mld PLN), jak i papiery dłużne (2,9 mld PLN). Wśród polskich inwestorów nabywających zagraniczne papiery wartościowe dominowały fundusze inwestycyjne (4,2 mld PLN). Istotnych zakupów dokonały również firmy ubezpieczeniowe (0,7 mld PLN), otwarte fundusze emerytalne (0,4 mld PLN) oraz pozostałe instytucje pośrednictwa finansowego (0,4 mld PLN). Natomiast polskie banki zredukowały swój portfel o 0,2 mld PLN. Fundusze inwestycyjne w omawianym okresie inwestowały w papiery udziałowe (dodatnie saldo wynoszące 4,4 mld PLN). Były to przede wszystkim akcje spółek niemieckich (3,5 mld PLN) i luksemburskich (1,7 mld PLN). Jednocześnie polskie fundusze inwestycyjne wyprzedawały tytuły uczestnictwa (jednostki uczestnictwa i certyfikaty) funduszy inwestycyjnych zarejestrowanych w Luksemburgu (-0,8 mld PLN). Polskie firmy ubezpieczeniowe kupowały głównie papiery dłużne (0,9 mld PLN), przede wszystkim obligacje amerykańskie i niemieckie, natomiast redukowały portfel papierów udziałowych (-0,2 mld PLN). Otwarte fundusze emerytalne nabyły zagraniczne papiery wartościowe o wartości 0,4 mld PLN. Polskie banki zakupiły obligacje o łącznej wartości 1,4 mld PLN, przede wszystkim wyemitowane przez instytucje międzynarodowe (0,8 mld PLN) oraz przez podmioty z siedzibą w Szwecji (0,4 mld PLN). Jednocześnie sprzedały akcje o łącznej wartości 1,6 mld PLN, głównie akcje wyemitowane w Wielkiej Brytanii (2,1 mld PLN), nabywając z kolei akcje spółek amerykańskich (0,5 mld PLN). Te transakcje związane z akcjami były wynikiem zmian w strukturze grupy Visa, której udziałowcami są wszystkie banki oferujące karty płatnicze i kredytowe. 30 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy 2.2.3. Pozostałe inwestycje aktywa W II kwartale 2016 r. pozostałe inwestycje zagraniczne zwiększyły się o 9,2 mld PLN. W kierunku zwiększenia tej pozycji przede wszystkim oddziaływały transakcje zrealizowane przez sektor bankowy. Aktywa sektora bankowego w II kwartale 2016 r. zwiększyły się o 6,9 mld PLN. Zarejestrowany wzrost odnosił się głównie do środków ulokowanych na rachunkach bieżących i depozytach. W omawianym okresie nastąpiło zwiększenie się aktywów banków z tytułu środków na rachunkach bieżących i depozytach przede wszystkim w takich krajach jak: Francja (o 1,8 mld PLN), Wielka Brytania (o 1,4 mld PLN), Belgia Austria i Szwajcaria (po 0,6 mld PLN). Zmniejszenie aktywów wynikające ze spadku środków ulokowanych na rachunkach bieżących i depozytach odnotowano przede wszystkim dla organizacji międzynarodowych (o 0,2 mld PLN). Banki zwiększały swoje lokaty w bankach za granicą głównie w EUR, PLN i USD. W II kwartale 2016 r. pozostałe inwestycje polskich przedsiębiorstw zwiększyły się o 1,6 mld PLN. Znacząco na wzrost salda tej pozycji wpłynęła wartość udzielonych nierezydentom kredytów handlowych przez przedsiębiorstwa niefinansowe. Łączna wartość salda z tytułu udzielonych kredytów handlowych (niepowiązanych) w II kwartale 2016 r. była dodatnia (tzn. wartość udzielanych kredytów była większa od ich spłat) i wyniosła 2,0 mld PLN. Największe dodatnie saldo z tytułu udzielonych kredytów handlowych zarejestrowano z Japonią (0,4 mld PLN), Republiką Czeską, Litwą, Hiszpanią i Grecją (po 0,2 mld PLN). Największe ujemne saldo z tytułu udzielonych kredytów handlowych (spłaty większe od udzielanych kredytów) odnotowano z Niemcami i Holandią (po 0,2 mld PLN). Polskie podmioty udzielały nierezydentom kredytów handlowych przede wszystkim w EUR, JPY i USD. 2.2.4. Oficjalne aktywa rezerwowe Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec czerwca 2016 r. ukształtował się na poziomie 438,9 mld PLN i, w porównaniu ze stanem na koniec marca 2016 r., zwiększył się o 61,0 mld PLN. Tabela 12. Oficjalne aktywa rezerwowe stany (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Oficjalne aktywa rezerwowe 312 078 310 676 335 408 352 257 370 294 391 737 383 090 370 296 377 896 438 896 Złoto monetarne 12 992 13 239 13 201 13 919 14 877 14 637 14 024 13 713 15 347 17 350 SDR 4 619 4 656 4 827 5 012 4 938 5 005 5 031 5 121 1 660 1 743 Pozycja rezerwowa w MFW 3 703 3 767 3 740 3 389 2 755 2 713 2 552 2 583 2 449 2 546 Należności w walutach wymienialnych 290 764 289 014 313 640 329 937 347 724 369 382 361 483 348 879 358 440 417 257 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 31

Rozdział 2 Na wzrost rezerw złożyło się dodatnie saldo transakcji w kwocie 41,9 mld PLN, dodatnie różnice kursowe w wysokości 18,1 mld PLN oraz zmiany wyceny papierów wartościowych w kwocie 1,0 mld PLN. Na dodatnie saldo transakcji istotnie wpłynęły transakcje własne NBP (reverse repo) oraz zrealizowane na zlecenie klientów NBP głównie Ministerstwa Finansów. Wykres 10. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych 500 000 450 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Oficjalne aktywa rezerwowe 2.3. Pochodne instrumenty finansowe W II kwartale 2016 r. saldo rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi, zawartych pomiędzy rezydentami a nierezydentami, było ujemne i wyniosło 0,5 mld PLN. Oznaczało to napływ środków do rezydentów. W analogicznym okresie 2015 r. saldo to było również ujemne i wyniosło 0,7 mld PLN. Tabela 12. Pochodne instrumenty finansowe netto (mln PLN) 2014 2015 2016 I II III IV I II III IV I II Pochodne instrumenty finansowe netto -1 415-112 177 1 288-1 079-694 -1 829 51 249-502 Saldo transakcji na pochodnych instrumentach finansowych stanowiło łączny rezultat rozliczenia pozycji w tych instrumentach, których termin wygaśnięcia przypadał na II kwartał 2016 r. oraz przepływów wynikających z otwarcia i rozliczania pozycji w instrumentach pochodnych o terminach zamknięcia w przyszłych okresach. Wśród instrumentów pochodnych największy udział (65,0%), mierzony wartością nominalną otwartych przez polskie podmioty pozycji, miały instrumenty pochodne stóp procentowych, przede wszystkim FRA oraz IRS. Instrumenty te używane były głównie przez banki dla zabezpieczania aktywów i pasywów przed ryzykiem stóp procentowych. Wśród instrumentów stóp procentowych zdecydowanie przeważały instrumenty na stopy związane z polską walutą, stanowiły one 78,8% wartości nominalnej instrumentów stóp procentowych. W strukturze 32 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy geograficznej nierezydentów, z którymi zawierane są transakcje, dominowały podmioty z Wielkiej Brytanii (66,3% wartości nominalnej instrumentów stóp procentowych). Pod względem wartości nominalnej otwartych pozycji następną istotną kategorią (31,9%) były walutowe instrumenty pochodne: swapy walutowe, dwuwalutowe swapy stóp procentowych oraz pozostałe instrumenty walutowe. Instrumenty walutowe były używane zarówno przez banki, inne podmioty sektora finansowego, jak i przez przedsiębiorstwa niefinansowe do zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym. Głównymi parami walutowymi, na które opiewają zawarte kontrakty były pary: EUR/PLN, USD/PLN i CHF/PLN. Swapy walutowe są instrumentami o krótkim terminie, co w konsekwencji generuje duże obroty na tego rodzaju instrumentach. Również w przypadku walutowych instrumentów pochodnych nierezydenci, z którymi zawierane są transakcje, mieli najczęściej siedzibę w Wielkiej Brytanii (35,6% wartości nominalnej instrumentów walutowych). Następną istotną lokalizacją była Francja, z udziałem 19,7%. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 33

Zadłużenie zagraniczne

Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne

Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne Polski (brutto) na koniec II kwartału 2016 r. wyniosło 1 368,5 mld PLN. W porównaniu z I kwartałem 2016 r. było ono wyższe o 84,8 mld PLN, tj. o 6,6%. Istotny wpływ na zmianę poziomu zadłużenia zagranicznego miały dodatnie transakcje bilansu płatniczego powodując wzrost jego wartości o 50,0 mld PLN. Natomiast dodatnie różnice kursowe i inne zmiany 4 spowodowały dalszy jego wzrost o 34,8 mld PLN. Wykres 11. Zadłużenie zagraniczne 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Sektor rządowy Narodowy Bank Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Zadłużenie zagraniczne brutto Struktura zadłużenia zagranicznego, według terminów pierwotnych, łącznie z instrumentami dłużnymi inwestycji bezpośrednich na koniec czerwca 2016 r. przedstawiała się następująco: długoterminowe zadłużenie stanowiło 78,5% zadłużenia zagranicznego ogółem, tj. 1 073,7 mld PLN, krótkoterminowe zadłużenie wyniosło 21,5% zadłużenia zagranicznego ogółem, tj. 294,8 mld PLN. Wartość zadłużenia długoterminowego w II kwartale 2016 r. zwiększyła się o 49,1 mld PLN, tj. o 4,8%, natomiast krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne zwiększyło się o 35,7 mld PLN, tj. o 13,8%. 3.1. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego na koniec II kwartału 2016 r. wyniosło 532,3 mld PLN i stanowiło 38,9% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. 4 Inne zmiany obejmują przede wszystkim różnice z wyceny, reklasyfikacje i storna. 36 Narodowy Bank Polski

Zadłużenie zagraniczne W tej kwocie zadłużenie sektora rządowego stanowiło 97,2% i wyniosło 517,6 mld PLN. Zdecydowana większość tego zadłużenia to zadłużenie długoterminowe. Wykres 12. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego mln PLN 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynku krajowym Dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynkach zagranicznych Kredyty i pożyczki Zadłużenie sektora rządowego Największą pozycją w strukturze zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego były dłużne papiery wartościowe, których udział stanowił 83,0% całości zadłużenia zagranicznego tego sektora. Na koniec czerwca 2016 r. wartość zadłużenia z tego tytułu wyniosła 442,1 mld PLN. Nierezydenci posiadali w swoim portfelu obligacje wyemitowane na rynki zagraniczne o wartości 202,0 mld PLN oraz dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynek krajowy o wartości 240,1 mld PLN. Pozostałą część zadłużenia zagranicznego tego sektora stanowiły przede wszystkim kredyty (16,8%) zaciągnięte od organizacji międzynarodowych. Zadłużenie sektora rządowego i samorządowego w II kwartale 2016 r. zwiększyło się o 31,4 mld PLN, tj. o 6,3%. Transakcje bilansu płatniczego spowodowały wzrost zadłużenia sektora rządowego o 18,6 mld PLN, natomiast wpływ różnic kursowych i zmian wyceny spowodował dalszy jego wzrost o 12,8 mld PLN. Istotnie na wzrost zadłużenia zagranicznego wpłynęło zwiększenie się wartości dłużnych papierów wartościowych w portfelach nierezydentów o 29,1 mld PLN. Wzrost ten wynikał przede wszystkim z napływu kapitału zarejestrowanego na rynku obligacji krajowych w wysokości 9,8 mld PLN. Ponadto w II kwartale 2016 r. nierezydenci nabyli obligacje nominowane w USD i EUR o łącznej wartości 9,2 mld PLN wyemitowane przez rząd na rynki zagraniczne. Różnice kursowe i zmiany wyceny papierów wartościowych spowodowały wzrost tego sektora o 10,1 mld PLN. Ponadto rząd spłacił należne raty z tytułu kredytów i pożyczek otrzymanych od organizacji międzynarodowych w wysokości 0,9 mld PLN. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem wymagalności do 1 roku włącznie wyniosło 26,4 mld PLN i na koniec czerwca 2016 r. stanowiło 6,0% wartości oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec marca 2016 r. relacja ta wyniosła 8,0%. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 37

Rozdział 3 3.2. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo na koniec II kwartału 2016 r. wyniosło 217,1 mld PLN, co stanowiło 15,9% całości polskiego zadłużenia zagranicznego. Zadłużenie tego sektora zwiększyło się o 8,7 mld PLN, tj. o 4,2% w porównaniu z I kwartałem 2016 r. W analizowanym kwartale dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały wzrost zadłużenia tego sektora o 5,8 mld PLN, natomiast napływ kapitału netto z tytułu instrumentów dłużnych zwiększył je o 2,9 mld PLN. Udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem sektora przedsiębiorstw na koniec czerwca 2016 r. wyniósł 66,0%. Wykres 13. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów mln PLN 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Kredyty handlowe Rezerwa techniczno-ubezpieczeniowa Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów Największą część zadłużenia zagranicznego pozostałych sektorów stanowiły pozostałe kredyty i pożyczki. Ich wartość wyniosła 149,3 mld PLN, co stanowiło 68,8% całości zadłużenia tego sektora. Udział kredytów handlowych wyniósł 26,8%, tj. 58,1 mld PLN. Zadłużenie zagraniczne polskich przedsiębiorstw z tytułu wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych będących w posiadaniu nierezydentów portfelowych na koniec czerwca 2016 r. wyniosło 4,2 mld PLN. 3.3. Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Wartość zadłużenia zagranicznego w ramach inwestycji bezpośrednich wyniosła 337,1 mld PLN, co stanowiło 24,6% zadłużenia zagranicznego ogółem. W II kwartale 2016 r. wśród instrumentów dłużnych zaliczanych do inwestycji bezpośrednich największą część 69,8% stanowiły kredyty i pożyczki otrzymane w ramach grup kapitałowych. Udział pozostałych instrumentów dłużnych otrzymanych od inwestorów bezpośrednich przedstawiał się następująco: kredyty handlowe 16,4%, pozostałe pasywa zagraniczne 8,9% oraz dłużne papiery wartościowe 4,7%. 38 Narodowy Bank Polski

Zadłużenie zagraniczne Wykres 14. Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Otrzymane kredyty handlowe Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Zadłużenie z tytułu instrumentów dłużnych wobec podmiotów powiązanych kapitałowo zwiększyło się w omawianym kwartale o 18,1 mld PLN, tj. o 5,7%. Transakcje bilansu płatniczego zwiększały zadłużenie wykazywane w inwestycjach bezpośrednich o 10,1 mld PLN, dodatnie różnice kursowe i inne zmiany spowodowały dalszy jego wzrost o 8,0 mld PLN. 3.4. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Na koniec II kwartału 2016 r. zadłużenie zagraniczne sektora bankowego (z wyłączeniem NBP) wyniosło 215,8 mld PLN, co stanowiło 15,8% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. Warto odnotować, że w zadłużeniu tego sektora 47,7% stanowiło zadłużenie wobec podmiotów powiązanych kapitałowo. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego w porównaniu z I kwartałem 2016 r. zmniejszyło się o 1,7 mld PLN. Transakcje bilansu płatniczego zmniejszyły zadłużenie tego sektora o 8,4 mld PLN, dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały jego wzrost o 6,7 mld PLN. Wykres 15. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego mln PLN 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II 2012 2013 2014 2015 2016 Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 39

Rozdział 3 Największą część zadłużenia zagranicznego sektora bankowego stanowiły zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów (61,6%) oraz ulokowane przez nierezydentów w polskich bankach depozyty (31,4%). Na koniec II kwartału 2016 r. wartość zadłużenia z tytułu otrzymanych kredytów wyniosła 132,9 mld PLN, a z tytułu depozytów przyjętych przez polskie banki od nierezydentów 67,7 mld PLN. 3.5. Zadłużenie zagraniczne NBP Zobowiązania zagraniczne Narodowego Banku Polskiego na koniec czerwca 2016 r. wyniosły 66,1 mld PLN i stanowiły 4,8% zadłużenia zagranicznego ogółem. Długoterminowe zadłużenie NBP wyniosło 7,2 mld PLN i było wynikiem alokacji SDR. Stan krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego NBP ukształtował się na poziomie 58,9 mld PLN. W skład krótkoterminowego zadłużenia NBP wchodziły przede wszystkim zobowiązania wynikające z przeprowadzonych transakcji repo. Transakcje te służyły bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych oraz zwiększeniu dochodowości rezerw NBP. Zobowiązania zagraniczne NBP w II kwartale 2016 r. zwiększyły się o 28,4 mld PLN. Transakcje spowodowały wzrost tego zadłużenia o 26,8 mld PLN, a dodatnie różnice kursowe i inne zmiany zwiększyły je o 1,6 mld PLN. 3.6. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego W zadłużeniu zagranicznym na koniec II kwartału 2016 r. największy udział miały dwie waluty: EUR 625,0 mld, tj. 45,7%, i PLN 462,0 mld PLN, tj. 33,8%. Łączny udział obu walut w zadłużeniu zagranicznym ogółem wyniósł 79,5%. Wśród pozostałych walut dominowały dwie: USD i CHF. Ich udział wyniósł odpowiednio: 11,4% i 5,7%. Wykres 16. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego Pozostałe waluty 3,5% CHF 5,7% USD 11,4% PLN 33,8% EUR 45,7% Wysoki udział złotego w zadłużeniu zagranicznym wynikał w głównej mierze z zakupionych przez inwestorów zagranicznych obligacji Skarbu Państwa nominowanych w złotych oraz z otrzymanych przez polskie podmioty kredytów w złotych. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego na przestrzeni ostatnich pięciu lat jest stabilna i nie ulega istotnym wahaniom. 40 Narodowy Bank Polski

Zadłużenie zagraniczne 3.7. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego Z punktu widzenia oceny płynności międzynarodowej ważnym wskaźnikiem jest relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec czerwca 2016 r. relacja ta wyniosła 67,2% i w porównaniu z I kwartałem 2016 r. poprawiła się o 1,4 pkt proc. Natomiast relacja krótkoterminowego zadłużenia do zadłużenia ogółem pogorszyła się o 1,3 pkt proc. w stosunku do I kwartału 2016 r. i wyniosła 21,5%. Tabela 14. Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki Zadłużenie zagraniczne 1 Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe 2 Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe 3 Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne netto 4 Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem 5. wymagalności do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Miana II kw. 2014 I kw. 2015 III kw. 2014 II kw. 2015 IV kw. 2014 III kw. 2015 I kw. 2015 IV kw. 2015 II kw. 2015 I kw. 2016 III kw 2015 II kw 2016 % 72,9 74,1 73,9 71,9 71,2 75,3 % 17,8 20,2 19,4 18,2 20,2 21,5 % 60,6 66,6 65,6 63,2 68,6 67,2 % 36,1 36,4 36,8 35,7 34,3 34,0 % 16,5 14,3 14,0 13,8 8,0 6,0 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln PLN 1 263 514 1 293 093 1 299 086 1 287 235 1 283 663 1 368 464 B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln PLN 1 039 215 1 032 170 1 047 673 1 053 236 1 024 584 1 073 687 C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln PLN 224 299 260 923 251 413 233 999 259 079 294 777 D Produkt krajowy brutto mln PLN 1 732 231 1 745 521 1 758 374 1 789 686 1 802 768 1 818 092 E Oficjalne aktywa rezerwowe mln PLN 370 294 391 737 383 090 370 296 377 896 438 896 F Zadłużenie zagraniczne netto mln PLN 624 940 635 131 646 361 638 678 618 314 618 739 G Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln PLN 61 045 56 147 53 668 51 157 30 363 26 366 Relacja zadłużenia sektora rządowego przypadającego do spłaty w ciągu roku do oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosła 6,0% i w porównaniu ze stanem na koniec marca 2016 r. poprawiła się o 2 pkt proc. Na koniec II kwartału 2016 r. relacja zadłużenia zagranicznego ogółem do PKB wyniosła 75,3% i w stosunku do I kwartału 2016 r. pogorszyła się o 4,1 pkt proc. Podczas gdy relacja zadłużenia zagranicznego netto do PKB ukształtowała się na poziomie 34,0% PKB i poprawiła się o 0,3 pkt proc. w porównaniu z I kwartałem 2016 r. Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 41

Aneks statystyczny

Tabela I Bilans płatniczy (mln PLN) 2014 2015 2016 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. Rachunek bieżący -10 526-10 454-9 556-5 119 1 850 1 593-10 472-4 203-800 4 330 Saldo obrotów towarowych -3 262-3 476-1 650-5 245 6 561 1 318-3 010 4 457 4 257 6 276 Eksport 161 978 163 239 165 852 172 823 178 350 175 569 176 220 190 099 187 986 193 870 Import 165 240 166 715 167 502 178 068 171 789 174 251 179 230 185 642 183 729 187 594 Saldo usług 9 023 10 667 8 494 9 738 10 471 12 710 11 026 11 418 12 759 15 492 Przychody 34 034 38 472 39 782 41 465 37 633 42 467 44 027 45 984 41 301 47 262 Rozchody 25 011 27 805 31 288 31 727 27 162 29 757 33 001 34 566 28 542 31 770 Saldo dochodów pierwotnych -13 093-17 077-18 041-10 158-11 559-13 968-18 937-18 089-15 739-17 664 Przychody 10 586 15 389 10 299 12 298 14 466 15 275 9 417 7 513 10 453 14 438 Rozchody 23 679 32 466 28 340 22 456 26 025 29 243 28 354 25 602 26 192 32 102 Saldo dochodów wtórnych -3 194-568 1 641 546-3 623 1 533 449-1 989-2 077 226 Przychody 5 773 5 895 6 685 6 519 5 326 8 049 5 521 5 332 5 890 5 883 Rozchody 8 967 6 463 5 044 5 973 8 949 6 516 5 072 7 321 7 967 5 657 Rachunek kapitałowy 6 182 15 210 8 087 12 511 15 194 4 829 19 173 3 314 10 538 133 Przychody 6 660 16 763 8 502 13 306 15 445 5 224 19 625 4 871 11 114 761 Rozchody 478 1 553 415 795 251 395 452 1 557 576 628 Rachunek finansowy -11 157-1 157-7 862 618 9 906 1 323 1 527-7 424 2 983 7 262 Inwestycje bezpośrednie aktywa 2 594 9 305 4 890 4 508 8 817 4 800 5 583-3 498 6 829 2 737 Akcje i inne formy udziałow kapitałowych -1 718 7 913 3 238 4 274 4 848 2 903 9 919-6 104 1 783-1 304 Instrumenty dłużne 4 312 1 392 1 652 234 3 969 1 897-4 336 2 606 5 046 4 041 Inwestycje bezpośrednie pasywa 22 270 11 557 15 402 12 796 20 430 4 881 16 718 10 968 20 896 7 252 Akcje i inne formy udziałow kapitałowych 14 272 571 7 141 15 626 14 033-228 17 173 14 739 13 888-2 870 Instrumenty dłużne 7 998 10 986 8 261-2 830 6 397 5 109-455 -3 771 7 008 10 122 Inwestycje portfelowe aktywa 4 253 12 543 5 064-4 257 6 608 10 032 11 906 13 235-2 284 5 521 Udziałowe papiery wartościowe 2 920 8 215 2 496-6 205 5 870 9 768 8 258 13 709-1 883 2 628 Dłużne papiery wartościowe 1 333 4 328 2 568 1 948 738 264 3 648-474 -401 2 893 Inwestycje portfelowe pasywa -1 347 18 375 4 764-11 828 8 693 3 760 4 437 12 567-25 125 24 983 Udziałowe papiery wartościowe 1 421 7 524 7 708-7 569-138 7 182-234 8 849 1 532 4 407 Dłużne papiery wartościowe -2 768 10 851-2 944-4 259 8 831-3 422 4 671 3 718-26 657 20 576 Pozostałe inwestycje aktywa 8 116 14 342-2 276-7 431 14 211-2 249 1 264 6 920-62 9 212 NBP 3 0 0 2 0 0 0 2 0 0 Sektor rządowy -18-12 77-63 230-216 131 9 15 692 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) -2 695 12 024-1 248-6 138 4 900-5 063 1 662-1 256-4 607 6 904 Pozostałe sektory 10 826 2 330-1 105-1 232 9 081 3 030-529 8 165 4 530 1 616 Pozostałe inwestycje pasywa -9 863 2 962 9 571-1 572-1 404 21 512-9 954-20 746 20 395 19 335 NBP -3 732 339 4 229-5 776 3 399 7 987-4 257-7 750 18 665 26 809 Sektor rządowy 731-643 2 672 5 491-776 -3 725 64 4 537-2 962-420 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) -415-484 4 731 244-1 946 15 600-4 683-16 940 4 641-10 501 Pozostałe sektory -6 447 3 750-2 061-1 531-2 081 1 650-1 078-593 51 3 447 Pochodne instrumenty finansowe -1 415-112 177 1 288-1 079-694 -1 829 51 249-502 Oficjalne aktywa rezerwowe -13 645-4 341 14 020 5 906 9 068 19 587-4 196-21 343 14 417 41 864 Saldo błędów i opuszczeń -6 813-5 913-6 393-6 774-7 138-5 099-7 174-6 535-6 755 2 799 44 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela II Bilans płatniczy (mln EUR) 2014 2015 2016 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. Rachunek bieżący -2 520-2 510-2 290-1 214 442 389-2 502-982 -186 988 Saldo obrotów towarowych -780-834 -396-1 245 1 564 322-719 1 046 976 1 435 Eksport 38 708 39 176 39 717 41 018 42 509 42 938 42 078 44 599 43 114 44 338 Import 39 488 40 010 40 113 42 263 40 945 42 616 42 797 43 553 42 138 42 903 Saldo usług 2 154 2 559 2 033 2 313 2 495 3 108 2 632 2 680 2 925 3 541 Przychody 8 132 9 232 9 527 9 842 8 970 10 386 10 511 10 789 9 471 10 808 Rozchody 5 978 6 673 7 494 7 529 6 475 7 278 7 879 8 109 6 546 7 267 Saldo dochodów pierwotnych -3 130-4 099-4 320-2 412-2 754-3 416-4 523-4 242-3 610-4 039 Przychody 2 529 3 691 2 467 2 918 3 449 3 736 2 248 1 763 2 397 3 302 Rozchody 5 659 7 790 6 787 5 330 6 203 7 152 6 771 6 005 6 007 7 341 Saldo dochodów wtórnych -764-136 393 130-863 375 108-466 -477 51 Przychody 1 379 1 415 1 601 1 547 1 270 1 968 1 319 1 251 1 351 1 345 Rozchody 2 143 1 551 1 208 1 417 2 133 1 593 1 211 1 717 1 828 1 294 Rachunek kapitałowy 1 478 3 650 1 937 2 969 3 621 1 181 4 578 778 2 417 30 Przychody 1 592 4 023 2 036 3 158 3 681 1 278 4 686 1 143 2 549 174 Rozchody 114 373 99 189 60 97 108 365 132 144 Rachunek finansowy -2 670-278 -1 888 147 2 357 322 363-1 745 686 1 664 Inwestycje bezpośrednie aktywa 618 2 231 1 172 1 070 2 102 1 173 1 334-821 1 567 626 Akcje i inne formy udziałow kapitałowych -412 1 898 776 1 014 1 156 710 2 369-1 432 409-299 Instrumenty dłużne 1 030 333 396 56 946 463-1 035 611 1 158 925 Inwestycje bezpośrednie pasywa 5 320 2 774 3 689 3 038 4 870 1 195 3 993 2 572 4 791 1 657 Akcje i inne formy udziałow kapitałowych 3 410 137 1 711 3 709 3 345-55 4 102 3 456 3 184-657 Instrumenty dłużne 1 910 2 637 1 978-671 1 525 1 250-109 -884 1 607 2 314 Inwestycje portfelowe aktywa 1 015 3 010 1 212-1 008 1 574 2 454 2 843 3 104-524 1 263 Udziałowe papiery wartościowe 697 1 971 597-1 472 1 398 2 389 1 972 3 216-432 601 Dłużne papiery wartościowe 318 1 039 615 464 176 65 871-112 -92 662 Inwestycje portfelowe pasywa -322 4 408 1 143-2 807 2 072 919 1 060 2 949-5 764 5 714 Udziałowe papiery wartościowe 340 1 805 1 846-1 797-33 1 757-56 2 076 351 1 008 Dłużne papiery wartościowe -662 2 603-703 -1 010 2 105-838 1 116 873-6 115 4 706 Pozostałe inwestycje aktywa 1 939 3 443-546 -1 765 3 383-550 301 1 623-14 2 107 NBP 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Sektor rządowy -5-3 18-15 54-53 31 2 4 158 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) -645 2 886-299 -1 458 1 167-1 239 397-295 -1 057 1 579 Pozostałe sektory 2 588 560-265 -292 2 162 742-127 1 916 1 039 370 Pozostałe inwestycje pasywa -2 355 711 2 294-373 -336 5 261-2 378-4 867 4 678 4 421 NBP -892 82 1 013-1 371 810 1 953-1 017-1 818 4 281 6 131 Sektor rządowy 175-154 640 1 303-185 -911 15 1 065-679 -97 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) -99-116 1 133 58-464 3 816-1 118-3 975 1 065-2 401 Pozostałe sektory -1 539 899-492 -363-497 403-258 -139 11 788 Pochodne instrumenty finansowe -338-27 43 306-257 -171-437 11 56-114 Oficjalne aktywa rezerwowe -3 261-1 042 3 357 1 402 2 161 4 791-1 003-5 008 3 306 9 574 Saldo błędów i opuszczeń -1 628-1 418-1 535-1 608-1 706-1 248-1 713-1 541-1 545 646 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 45

Tabela III Bilans płatniczy (mln USD) 2014 2015 2016 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. Rachunek bieżący -3 446-3 440-3 039-1 519 498 429-2 782-1 077-207 1 115 Saldo obrotów towarowych -1 068-1 144-524 -1 555 1 762 356-799 1 145 1 077 1 620 Eksport 53 029 53 736 52 638 51 225 47 906 47 470 46 810 48 837 47 549 50 059 Import 54 097 54 880 53 162 52 780 46 144 47 114 47 609 47 692 46 472 48 439 Saldo usług 2 954 3 512 2 693 2 887 2 813 3 438 2 927 2 935 3 224 3 998 Przychody 11 142 12 664 12 626 12 291 10 108 11 482 11 693 11 813 10 445 12 202 Rozchody 8 188 9 152 9 933 9 404 7 295 8 044 8 766 8 878 7 221 8 204 Saldo dochodów pierwotnych -4 286-5 621-5 729-3 013-3 105-3 779-5 029-4 646-3 982-4 561 Przychody 3 466 5 066 3 267 3 644 3 885 4 130 2 501 1 931 2 645 3 729 Rozchody 7 752 10 687 8 996 6 657 6 990 7 909 7 530 6 577 6 627 8 290 Saldo dochodów wtórnych -1 046-187 521 162-972 414 119-511 -526 58 Przychody 1 890 1 940 2 122 1 932 1 431 2 176 1 466 1 370 1 489 1 519 Rozchody 2 936 2 127 1 601 1 770 2 403 1 762 1 347 1 881 2 015 1 461 Rachunek kapitałowy 2 024 5 007 2 566 3 708 4 082 1 305 5 093 851 2 665 34 Przychody 2 180 5 518 2 698 3 944 4 149 1 412 5 213 1 251 2 811 196 Rozchody 156 511 132 236 67 107 120 400 146 162 Rachunek finansowy -3 652-383 -2 500 184 2 661 360 406-1 908 751 1 875 Inwestycje bezpośrednie aktywa 849 3 064 1 550 1 336 2 369 1 298 1 483-898 1 727 708 Akcje i inne formy udziałow kapitałowych -563 2 606 1 027 1 267 1 302 785 2 634-1 568 450-335 Instrumenty dłużne 1 412 458 523 69 1 067 513-1 151 670 1 277 1 043 Inwestycje bezpośrednie pasywa 7 290 3 805 4 889 3 792 5 488 1 319 4 441 2 819 5 285 1 873 Akcje i inne formy udziałow kapitałowych 4 672 188 2 267 4 631 3 769-62 4 561 3 787 3 512-741 Instrumenty dłużne 2 618 3 617 2 622-839 1 719 1 381-120 -968 1 773 2 614 Inwestycje portfelowe aktywa 1 392 4 129 1 607-1 262 1 775 2 712 3 162 3 400-578 1 427 Udziałowe papiery wartościowe 956 2 704 792-1 839 1 576 2 641 2 193 3 522-476 679 Dłużne papiery wartościowe 436 1 425 815 577 199 71 969-122 -102 748 Inwestycje portfelowe pasywa -441 6 051 1 512-3 506 2 335 1 017 1 179 3 229-6 354 6 450 Udziałowe papiery wartościowe 465 2 478 2 446-2 243-37 1 942-63 2 273 388 1 137 Dłużne papiery wartościowe -906 3 573-934 -1 263 2 372-925 1 242 956-6 742 5 313 Pozostałe inwestycje aktywa 2 656 4 721-723 -2 201 3 815-606 337 1 778-17 2 377 NBP 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 Sektor rządowy -6-4 24-19 61-58 35 2 3 178 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) -883 3 958-397 -1 819 1 316-1 368 441-322 -1 166 1 782 Pozostałe sektory 3 544 767-350 -364 2 438 820-139 2 097 1 146 417 Pozostałe inwestycje pasywa -3 230 975 3 038-466 -378 5 817-2 644-5 330 5 160 4 994 NBP -1 222 112 1 342-1 712 913 2 159-1 131-1 991 4 722 6 922 Sektor rządowy 239-212 849 1 627-209 -1 007 17 1 166-749 -108 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) -136-159 1 501 73-523 4 218-1 244-4 352 1 174-2 711 Pozostałe sektory -2 111 1 234-654 -454-559 447-286 -153 13 891 Pochodne instrumenty finansowe -463-37 55 381-289 -187-486 13 64-130 Oficjalne aktywa rezerwowe -4 467-1 429 4 450 1 750 2 436 5 296-1 114-5 483 3 646 10 810 Saldo błędów i opuszczeń -2 230-1 950-2 027-2 005-1 919-1 374-1 905-1 682-1 707 726 46 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela IV Zbiorczy bilans płatniczy (mln PLN) Okres Rachunek bieżący Razem Towary Usługi Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy Razem Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie Aktywa Pasywa 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014-35 655-13 633 37 922-58 369-1 575 41 990-19 558 21 297 62 025 2015-11 232 9 326 45 625-62 553-3 630 42 510 5 332 15 702 52 997 I kw. 2014-10 526-3 262 9 023-13 093-3 194 6 182-11 157 2 594 22 270 II kw. 2014-10 454-3 476 10 667-17 077-568 15 210-1 157 9 305 11 557 III kw. 2014-9 556-1 650 8 494-18 041 1 641 8 087-7 862 4 890 15 402 IV kw. 2014-5 119-5 245 9 738-10 158 546 12 511 618 4 508 12 796 I kw. 2015 1 850 6 561 10 471-11 559-3 623 15 194 9 906 8 817 20 430 II kw. 2015 1 593 1 318 12 710-13 968 1 533 4 829 1 323 4 800 4 881 III kw. 2015-10 472-3 010 11 026-18 937 449 19 173 1 527 5 583 16 718 IV kw. 2015-4 203 4 457 11 418-18 089-1 989 3 314-7 424-3 498 10 968 I kw. 2016-800 4 257 12 759-15 739-2 077 10 538 2 983 6 829 20 896 II kw. 2016 4 330 6 276 15 492-17 664 226 133 7 262 2 737 7 252 Okres Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń 10 11 12 13 14 15 16 2014 17 603 9 964 12 751 1 098-62 1 940-25 893 2015 41 781 29 457 20 146-10 592-3 551 3 116-25 946 I kw. 2014 4 253-1 347 8 116-9 863-1 415-13 645-6 813 II kw. 2014 12 543 18 375 14 342 2 962-112 -4 341-5 913 III kw. 2014 5 064 4 764-2 276 9 571 177 14 020-6 393 IV kw. 2014-4 257-11 828-7 431-1 572 1 288 5 906-6 774 I kw. 2015 6 608 8 693 14 211-1 404-1 079 9 068-7 138 II kw. 2015 10 032 3 760-2 249 21 512-694 19 587-5 099 III kw. 2015 11 906 4 437 1 264-9 954-1 829-4 196-7 174 IV kw. 2015 13 235 12 567 6 920-20 746 51-21 343-6 535 I kw. 2016-2 284-25 125-62 20 395 249 14 417-6 755 II kw. 2016 5 521 24 983 9 212 19 335-502 41 864 2 799 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 47

Tabela V Rachunek bieżący i kapitałowy (mln PLN) Okres Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Saldo Rachunek bieżący Towary Usługi Saldo Eksport Import Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 6 335-35 655-13 633 663 892 677 525 37 922 153 753 115 831 2015 31 278-11 232 9 326 720 238 710 912 45 625 170 111 124 486 I kw. 2014-4 344-10 526-3 262 161 978 165 240 9 023 34 034 25 011 II kw. 2014 4 756-10 454-3 476 163 239 166 715 10 667 38 472 27 805 III kw. 2014-1 469-9 556-1 650 165 852 167 502 8 494 39 782 31 288 IV kw. 2014 7 392-5 119-5 245 172 823 178 068 9 738 41 465 31 727 I kw. 2015 17 044 1 850 6 561 178 350 171 789 10 471 37 633 27 162 II kw. 2015 6 422 1 593 1 318 175 569 174 251 12 710 42 467 29 757 III kw. 2015 8 701-10 472-3 010 176 220 179 230 11 026 44 027 33 001 IV kw. 2015-889 -4 203 4 457 190 099 185 642 11 418 45 984 34 566 I kw. 2016 9 738-800 4 257 187 986 183 729 12 759 41 301 28 542 II kw. 2016 4 463 4 330 6 276 193 870 187 594 15 492 47 262 31 770 Okres Rachunek bieżący Dochody pierwotne Dochody wtórne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Saldo Przychody Rozchody 9 10 11 12 13 14 15 16 17 2014-58 369 48 572 106 941-1 575 24 872 26 447 41 990 45 231 3 241 2015-62 553 46 671 109 224-3 630 24 228 27 858 42 510 45 165 2 655 I kw. 2014-13 093 10 586 23 679-3 194 5 773 8 967 6 182 6 660 478 II kw. 2014-17 077 15 389 32 466-568 5 895 6 463 15 210 16 763 1 553 III kw. 2014-18 041 10 299 28 340 1 641 6 685 5 044 8 087 8 502 415 IV kw. 2014-10 158 12 298 22 456 546 6 519 5 973 12 511 13 306 795 I kw. 2015-11 559 14 466 26 025-3 623 5 326 8 949 15 194 15 445 251 II kw. 2015-13 968 15 275 29 243 1 533 8 049 6 516 4 829 5 224 395 III kw. 2015-18 937 9 417 28 354 449 5 521 5 072 19 173 19 625 452 IV kw. 2015-18 089 7 513 25 602-1 989 5 332 7 321 3 314 4 871 1 557 I kw. 2016-15 739 10 453 26 192-2 077 5 890 7 967 10 538 11 114 576 II kw. 2016-17 664 14 438 32 102 226 5 883 5 657 133 761 628 48 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela VI Rachunek bieżący Usługi (mln PLN) Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi Transport Podróże zagraniczne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 37 922 153 753 115 831 17 072 41 931 24 859 9 363 37 297 27 934 2015 45 625 170 111 124 486 18 675 45 300 26 625 9 542 39 454 29 912 I kw. 2014 9 023 34 034 25 011 4 025 9 662 5 637 2 350 7 811 5 461 II kw. 2014 10 667 38 472 27 805 4 504 10 556 6 052 3 263 9 844 6 581 III kw. 2014 8 494 39 782 31 288 4 181 10 674 6 493 1 168 10 868 9 700 IV kw. 2014 9 738 41 465 31 727 4 362 11 039 6 677 2 582 8 774 6 192 I kw. 2015 10 471 37 633 27 162 4 309 10 513 6 204 2 389 8 338 5 949 II kw. 2015 12 710 42 467 29 757 4 938 11 300 6 362 3 321 10 343 7 022 III kw. 2015 11 026 44 027 33 001 4 561 11 548 6 987 1 159 11 478 10 319 IV kw. 2015 11 418 45 984 34 566 4 867 11 939 7 072 2 673 9 295 6 622 I kw. 2016 12 759 41 301 28 542 4 854 11 158 6 304 2 638 9 046 6 408 II kw. 2016 15 492 47 262 31 770 5 404 12 238 6 834 3 897 11 163 7 266 Usługi Okres Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe usługi Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 10 11 12 13 14 15 16 17 18 2014 11 293 12 281 988 266 3 650 3 384-72 58 594 58 666 2015 11 525 13 022 1 497 1 408 4 368 2 960 4 475 67 967 63 492 I kw. 2014 2 690 2 906 216 103 833 730-145 12 822 12 967 II kw. 2014 2 949 3 181 232 61 884 823-110 14 007 14 117 III kw. 2014 2 909 3 148 239 18 919 901 218 14 173 13 955 IV kw. 2014 2 745 3 046 301 84 1 014 930-35 17 592 17 627 I kw. 2015 2 804 3 122 318 327 1 001 674 642 14 659 14 017 II kw. 2015 2 817 3 174 357 329 1 022 693 1 305 16 628 15 323 III kw. 2015 2 911 3 269 358 281 1 040 759 2 114 16 692 14 578 IV kw. 2015 2 993 3 457 464 471 1 305 834 414 19 988 19 574 I kw. 2016 2 872 3 238 366 309 1 004 695 2 086 16 855 14 769 II kw. 2016 3 123 3 447 324 513 1 175 662 2 555 19 239 16 684 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 49

Tabela VII Rachunek bieżący Pozostałe usługi (mln PLN) Pozostałe usługi Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi budowlane Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 2014-72 58 594 24 917 2 945 5 479 2 534 2015 4 475 67 967 63 492 1 828 5 802 3 974 I kw. 2014-145 12 822 12 967 758 1 106 348 II kw. 2014-110 14 007 14 117 614 1 264 650 III kw. 2014 218 14 173 13 955 820 1 500 680 IV kw. 2014-35 17 592 17 627 753 1 609 856 I kw. 2015 642 14 659 14 017 214 1 124 910 II kw. 2015 1 305 16 628 15 323 631 1 424 793 III kw. 2015 2 114 16 692 14 578 796 1 621 825 IV kw. 2015 414 19 988 19 574 187 1 633 1 446 I kw. 2016 2 086 16 855 14 769 807 1 097 290 II kw. 2016 2 555 19 239 16 684 1 002 1 547 545 Pozostałe usługi Okres Usługi ubezpieczeniowe i emerytalne Usługi finansowe Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2014-1 903 809 2 712-1 231 2 484 3 715-8 240 1 091 9 331 2015-1 180 1 591 2 771-1 153 2 582 3 735-7 612 1 571 9 183 I kw. 2014-507 185 692-314 618 932-1 608 203 1 811 II kw. 2014-466 215 681-360 594 954-1 965 247 2 212 III kw. 2014-417 220 637-239 607 846-2 174 242 2 416 IV kw. 2014-513 189 702-318 665 983-2 493 399 2 892 I kw. 2015-387 266 653-261 597 858-1 812 191 2 003 II kw. 2015-407 270 677-197 692 889-1 901 438 2 339 III kw. 2015-328 303 631-296 626 922-1 502 525 2 027 IV kw. 2015-58 752 810-399 667 1 066-2 397 417 2 814 I kw. 2016-416 396 812-281 696 977-1 908 329 2 237 II kw. 2016-404 406 810-253 758 1 011-2 402 399 2 801 50 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny cd. Tabeli VII Pozostałe usługi Okres Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne Pozostałe usługi biznesowe Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 16 17 18 19 20 21 2014 3 883 13 376 9 493 6 091 34 000 27 909 2015 6 177 16 586 10 409 7 850 38 111 30 261 I kw. 2014 751 2 863 2 112 1 152 7 561 6 409 II kw. 2014 794 3 117 2 323 1 723 8 306 6 583 III kw. 2014 1 201 3 378 2 177 1 415 7 852 6 437 IV kw. 2014 1 137 4 018 2 881 1 801 10 281 8 480 I kw. 2015 1 282 3 590 2 308 1 979 8 471 6 492 II kw. 2015 1 519 4 093 2 574 1 988 9 314 7 326 III kw. 2015 1 766 4 109 2 343 2 029 9 074 7 045 IV kw. 2015 1 610 4 794 3 184 1 854 11 252 9 398 I kw. 2016 1 897 4 510 2 613 2 252 9 327 7 075 II kw. 2016 2 242 4 928 2 686 2 630 10 645 8 015 Okres Usługi dla ludności, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne Usługi rządowe Pozostałe usługi niewydzielone gdzie indziej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2014-1 212 1 344 2 556 - - 413 - - 3 2015-1 010 1 721 2 731 - - 424 - - 4 I kw. 2014-298 282 580 - - 83 - - 0 II kw. 2014-363 261 624 - - 89 - - 1 III kw. 2014-293 371 664 - - 97 - - 1 IV kw. 2014-258 430 688 - - 144 - - 1 I kw. 2015-276 420 696 - - 96 - - 1 II kw. 2015-231 396 627 - - 98 - - 0 III kw. 2015-258 434 692 - - 92 - - 1 IV kw. 2015-245 471 716 - - 138 - - 2 I kw. 2016-177 499 676 - - 90 - - -1 II kw. 2016-158 553 711 - - 104 - - 1 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 51

Tabela VIII Rachunek bieżący Dochody pierwotne (mln PLN) Dochody pierwotne Okres Saldo Przychody Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014-58 369 48 572 106 941 5 564 11 799 6 235-82 990 15 925 98 915 2015-62 553 46 671 109 224 3 507 12 390 8 883-84 046 14 122 98 168 I kw. 2014-13 093 10 586 23 679 1 017 2 007 990-20 547 1 719 22 266 II kw. 2014-17 077 15 389 32 466 1 675 3 077 1 402-27 784 2 843 30 627 III kw. 2014-18 041 10 299 28 340 1 943 3 829 1 886-21 892 4 127 26 019 IV kw. 2014-10 158 12 298 22 456 929 2 886 1 957-12 767 7 236 20 003 I kw. 2015-11 559 14 466 26 025 366 2 146 1 780-21 041 2 675 23 716 II kw. 2015-13 968 15 275 29 243 786 2 959 2 173-23 213 3 292 26 505 III kw. 2015-18 937 9 417 28 354 1 464 3 973 2 509-21 235 4 128 25 363 IV kw. 2015-18 089 7 513 25 602 891 3 312 2 421-18 557 4 027 22 584 I kw. 2016-15 739 10 453 26 192-139 2 418 2 557-19 813 3 207 23 020 II kw. 2016-17 664 14 438 32 102 47 3 415 3 368-23 211 4 901 28 112 Dochody pierwotne Okres Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 2014-62 408 7 420 69 828-19 379 1 528 20 907-1 203 6 977 8 180 19 057 20 848 1 791 2015-65 827 5 044 70 871-18 316 1 907 20 223 97 7 171 7 074 17 986 20 159 2 173 I kw. 2014-16 457-329 16 128-3 864 265 4 129-226 1 783 2 009 6 437 6 860 423 II kw. 2014-22 354 646 23 000-5 126 517 5 643-304 1 680 1 984 9 032 9 469 437 III kw. 2014-14 950 1 963 16 913-6 607 382 6 989-335 1 782 2 117 1 908 2 343 435 IV kw. 2014-8 647 5 140 13 787-3 782 364 4 146-338 1 732 2 070 1 680 2 176 496 I kw. 2015-17 118 568 17 686-3 813 310 4 123-110 1 797 1 907 9 116 9 645 529 II kw. 2015-18 005 751 18 756-5 248 793 6 041 40 1 748 1 708 8 459 9 024 565 III kw. 2015-15 663 2 033 17 696-5 618 361 5 979 46 1 734 1 688 834 1 316 482 IV kw. 2015-15 041 1 692 16 733-3 637 443 4 080 121 1 892 1 771-423 174 597 I kw. 2016-16 480 1 015 17 495-3 501 310 3 811 168 1 882 1 714 4 213 4 828 615 II kw. 2016-19 221 2 113 21 334-4 020 994 5 014 30 1 794 1 764 5 500 6 122 622 52 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela IX Rachunek bieżący Dochody z inwestycji (mln PLN) Dochody z inwestycji Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014-82 990 15 925 98 915-62 408 7 420 69 828-19 379 1 528 20 907-1 203 6 977 8 180 2015-84 046 14 122 98 168-65 827 5 044 70 871-18 316 1 907 20 223 97 7 171 7 074 I kw. 2014-20 547 1 719 22 266-16 457-329 16 128-3 864 265 4 129-226 1 783 2 009 II kw. 2014-27 784 2 843 30 627-22 354 646 23 000-5 126 517 5 643-304 1 680 1 984 III kw. 2014-21 892 4 127 26 019-14 950 1 963 16 913-6 607 382 6 989-335 1 782 2 117 IV kw. 2014-12 767 7 236 20 003-8 647 5 140 13 787-3 782 364 4 146-338 1 732 2 070 I kw. 2015-21 041 2 675 23 716-17 118 568 17 686-3 813 310 4 123-110 1 797 1 907 II kw. 2015-23 213 3 292 26 505-18 005 751 18 756-5 248 793 6 041 40 1 748 1 708 III kw. 2015-21 235 4 128 25 363-15 663 2 033 17 696-5 618 361 5 979 46 1 734 1 688 IV kw. 2015-18 557 4 027 22 584-15 041 1 692 16 733-3 637 443 4 080 121 1 892 1 771 I kw. 2016-19 813 3 207 23 020-16 480 1 015 17 495-3 501 310 3 811 168 1 882 1 714 II kw. 2016-23 211 4 901 28 112-19 221 2 113 21 334-4 020 994 5 014 30 1 794 1 764 Tabela X Rachunek bieżący Dochody z inwestycji bezpośrednich (mln PLN) Dochody z inwestycji bezpośrednich Okres Saldo Przychody Rozchody Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki od instrumentów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2014-62 408 7 420 69 828-26 778 3 580 30 358-27 023 1 864 28 887-8 607 1 976 10 583 2015-65 827 5 044 70 871-27 480 2 882 30 362-30 441 59 30 500-7 906 2 103 10 009 I kw. 2014-16 457-329 16 128-1 711 441 2 152-12 892-1 233 11 659-1 854 463 2 317 II kw. 2014-22 354 646 23 000-18 602 1 236 19 838-1 725-1 098 627-2 027 508 2 535 III kw. 2014-14 950 1 963 16 913-4 207 458 4 665-8 692 1 026 9 718-2 051 479 2 530 IV kw. 2014-8 647 5 140 13 787-2 258 1 445 3 703-3 714 3 169 6 883-2 675 526 3 201 I kw. 2015-17 118 568 17 686-2 471 439 2 910-12 633-294 12 339-2 014 423 2 437 II kw. 2015-18 005 751 18 756-17 054 563 17 617 930-311 -1 241-1 881 499 2 380 III kw. 2015-15 663 2 033 17 696-5 253 620 5 873-8 478 980 9 458-1 932 433 2 365 IV kw. 2015-15 041 1 692 16 733-2 702 1 260 3 962-10 260-316 9 944-2 079 748 2 827 I kw. 2016-16 480 1 015 17 495-4 933 367 5 300-9 679 82 9 761-1 868 566 2 434 II kw. 2016-19 221 2 113 21 334-17 996 690 18 686 979 865-114 -2 204 558 2 762 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 53

Tabela XI Rachunek bieżący Dochody z inwestycji portfelowych (mln PLN) Dochody z inwestycji portfelowych Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z papierów udziałowych Dochody z papierów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014-18 935 1 528 20 463-3 269 647 3 916-15 666 881 16 547 2015-18 316 1 907 20 223-3 074 848 3 922-15 242 1 059 16 301 I kw. 2014-3 864 265 4 129 18 18 0-3 882 247 4 129 II kw. 2014-5 126 517 5 643-1 229 334 1 563-3 897 183 4 080 III kw. 2014-6 607 382 6 989-2 622 173 2 795-3 985 209 4 194 IV kw. 2014-3 782 364 4 146 120 122 2-3 902 242 4 144 I kw. 2015-3 813 310 4 123 45 46 1-3 858 264 4 122 II kw. 2015-5 248 793 6 041-1 488 530 2 018-3 760 263 4 023 III kw. 2015-5 618 361 5 979-1 802 93 1 895-3 816 268 4 084 IV kw. 2015-3 637 443 4 080 171 179 8-3 808 264 4 072 I kw. 2016-3 501 310 3 811 55 66 11-3 556 244 3 800 II kw. 2016-4 020 994 5 014-522 736 1 258-3 498 258 3 756 Tabela XII Rachunek bieżący Dochody wtórne (mln PLN) Dochody wtórne Okres Saldo Przychody Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014-1 575 24 872 26 447-9 077 8 304 17 381 7 502 16 568 9 066 2015-3 630 24 228 27 858-12 134 5 618 17 752 8 504 18 610 10 106 I kw. 2014-3 194 5 773 8 967-5 479 1 542 7 021 2 285 4 231 1 946 II kw. 2014-568 5 895 6 463-2 501 1 665 4 166 1 933 4 230 2 297 III kw. 2014 1 641 6 685 5 044 152 2 658 2 506 1 489 4 027 2 538 IV kw. 2014 546 6 519 5 973-1 249 2 439 3 688 1 795 4 080 2 285 I kw. 2015-3 623 5 326 8 949-5 951 863 6 814 2 328 4 463 2 135 II kw. 2015 1 533 8 049 6 516-561 3 480 4 041 2 094 4 569 2 475 III kw. 2015 449 5 521 5 072-1 535 698 2 233 1 984 4 823 2 839 IV kw. 2015-1 989 5 332 7 321-4 087 577 4 664 2 098 4 755 2 657 I kw. 2016-2 077 5 890 7 967-4 467 1 160 5 627 2 390 4 730 2 340 II kw. 2016 226 5 883 5 657-1 765 1 041 2 806 1 991 4 842 2 851 54 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela XIII Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln PLN) Okres Ogółem Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne 1 2 3 4 5 6 2014-40 728 21 297 13 707 11 843 1 864 7 590 2015-37 295 15 702 11 566 11 507 59 4 136 I kw. 2014-19 676 2 594-1 718-485 -1 233 4 312 II kw. 2014-2 252 9 305 7 913 9 011-1 098 1 392 III kw. 2014-10 512 4 890 3 238 2 212 1 026 1 652 IV kw. 2014-8 288 4 508 4 274 1 105 3 169 234 I kw. 2015-11 613 8 817 4 848 5 142-294 3 969 II kw. 2015-81 4 800 2 903 3 214-311 1 897 III kw. 2015-11 135 5 583 9 919 8 939 980-4 336 IV kw. 2015-14 466-3 498-6 104-5 788-316 2 606 I kw. 2016-14 067 6 829 1 783 1 701 82 5 046 II kw. 2016-4 515 2 737-1 304-2 169 865 4 041 Okres Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne 7 8 9 10 11 2014 62 025 37 610 8 723 28 887 24 415 2015 52 997 45 717 15 217 30 500 7 280 I kw. 2014 22 270 14 272 2 613 11 659 7 998 II kw. 2014 11 557 571-56 627 10 986 III kw. 2014 15 402 7 141-2 577 9 718 8 261 IV kw. 2014 12 796 15 626 8 743 6 883-2 830 I kw. 2015 20 430 14 033 1 694 12 339 6 397 II kw. 2015 4 881-228 1 013-1 241 5 109 III kw. 2015 16 718 17 173 7 715 9 458-455 IV kw. 2015 10 968 14 739 4 795 9 944-3 771 I kw. 2016 20 896 13 888 4 127 9 761 7 008 II kw. 2016 7 252-2 870-2 756-114 10 122 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 55

Tabela XIV Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln PLN) Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie aktywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2014 21 297 13 707 11 843 10 998 47 798 1 864 7 590 640 2 631 4 319 2015 15 702 11 566 11 507 7 265 3 997 245 59 4 136 2 454 198 1 484 I kw. 2014 2 594-1 718-485 -1 672 838 349-1 233 4 312 608 1 771 1 933 II kw. 2014 9 305 7 913 9 011 9 556-817 272-1 098 1 392 656 168 568 III kw. 2014 4 890 3 238 2 212 2 228 2-18 1 026 1 652 1 416-339 575 IV kw. 2014 4 508 4 274 1 105 886 24 195 3 169 234-2 040 1 031 1 243 I kw. 2015 8 817 4 848 5 142 1 152 3 919 71-294 3 969 499-188 3 658 II kw. 2015 4 800 2 903 3 214 3 112 17 85-311 1 897 2 643-474 -272 III kw. 2015 5 583 9 919 8 939 8 862 133-56 980-4 336-472 -885-2 979 IV kw. 2015-3 498-6 104-5 788-5 861-72 145-316 2 606-216 1 745 1 077 I kw. 2016 6 829 1 783 1 701 1 609 0 92 82 5 046 2 039 118 2 889 II kw. 2016 2 737-1 304-2 169-2 128 2-43 865 4 041 21 715 3 305 Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie pasywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 2014 62 025 37 610 8 723 10 190-5 233 3 766 28 887 24 415 8 614 9 291 6 510 2015 52 997 45 717 15 217 15 646 26-455 30 500 7 280 2 331 1 193 3 756 I kw. 2014 22 270 14 272 2 613 2 637-17 -7 11 659 7 998 3 529 2 224 2 245 II kw. 2014 11 557 571-56 3 357-5 363 1 950 627 10 986 6 111-1 251 6 126 III kw. 2014 15 402 7 141-2 577-4 461-2 1 886 9 718 8 261-111 6 928 1 444 IV kw. 2014 12 796 15 626 8 743 8 657 149-63 6 883-2 830-915 1 390-3 305 I kw. 2015 20 430 14 033 1 694 2 415-4 -717 12 339 6 397 1 804 569 4 024 II kw. 2015 4 881-228 1 013 989 34-10 -1 241 5 109 3 324-198 1 983 III kw. 2015 16 718 17 173 7 715 7 672-10 53 9 458-455 917-80 -1 292 IV kw. 2015 10 968 14 739 4 795 4 570 6 219 9 944-3 771-3 714 902-959 I kw. 2016 20 896 13 888 4 127 3 350 803-26 9 761 7 008 2 908 1 016 3 084 II kw. 2016 7 252-2 870-2 756-3 238 408 74-114 10 122 8 113 3 369-1 360 56 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela XV Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe według instrumentów (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Inwestycje portfelowe według instrumentów Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2014 7 639 17 603 7 426 10 177 9 978 199 9 964 9 084 880 893-13 2015 12 324 41 781 37 605 4 176 4 446-270 29 457 15 659 13 798 13 799-1 I kw. 2014 5 600 4 253 2 920 1 333 1 373-40 -1 347 1 421-2 768-2 768 0 II kw. 2014-5 832 12 543 8 215 4 328 3 799 529 18 375 7 524 10 851 10 851 0 III kw. 2014 300 5 064 2 496 2 568 2 824-256 4 764 7 708-2 944-2 944 0 IV kw. 2014 7 571-4 257-6 205 1 948 1 982-34 -11 828-7 569-4 259-4 246-13 I kw. 2015-2 085 6 608 5 870 738 685 53 8 693-138 8 831 8 831 0 II kw. 2015 6 272 10 032 9 768 264 292-28 3 760 7 182-3 422-3 427 5 III kw. 2015 7 469 11 906 8 258 3 648 3 950-302 4 437-234 4 671 4 676-5 IV kw. 2015 668 13 235 13 709-474 -481 7 12 567 8 849 3 718 3 719-1 I kw. 2016 22 841-2 284-1 883-401 -422 21-25 125 1 532-26 657-26 707 50 II kw. 2016-19 462 5 521 2 628 2 893 2 868 25 24 983 4 407 20 576 20 585-9 Tabela XVI Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 2014 7 426 0 0 0 7 426 7 196 230 2015 37 605 0-45 0 37 650 37 262 388 I kw. 2014 2 920 0 0 0 2 920 2 906 14 II kw. 2014 8 215 0 0 0 8 215 8 176 39 III kw. 2014 2 496 0 0 0 2 496 2 448 48 IV kw. 2014-6 205 0 0 0-6 205-6 334 129 I kw. 2015 5 870 0-3 0 5 873 5 787 86 II kw. 2015 9 768 0-42 0 9 810 9 687 123 III kw. 2015 8 258 0 0 0 8 258 8 140 118 IV kw. 2015 13 709 0 0 0 13 709 13 648 61 I kw. 2016-1 883 0 0 0-1 883-1 864-19 II kw. 2016 2 628 0-1 644 0 4 272 4 319-47 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 57

Tabela XVII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 10 177 9 978 0 3 916 0 6 062 5 896 166 2015 4 176 4 446 0-1 315 0 5 761 4 133 1 628 I kw. 2014 1 333 1 373 0 325 0 1 048 992 56 II kw. 2014 4 328 3 799 0 1 357 0 2 442 2 490-48 III kw. 2014 2 568 2 824 0 1 955 0 869 928-59 IV kw. 2014 1 948 1 982 0 279 0 1 703 1 486 217 I kw. 2015 738 685 0-508 0 1 193 938 255 II kw. 2015 264 292 0 66 0 226 55 171 III kw. 2015 3 648 3 950 0 1 256 0 2 694 2 473 221 IV kw. 2015-474 -481 0-2 129 0 1 648 667 981 I kw. 2016-401 -422 0-249 0-173 -153-20 II kw. 2016 2 893 2 868 0 1 381 0 1 487 1 302 185 Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 9 10 11 12 13 14 15 2014 199 0 255 0-56 -50-6 2015-270 0-391 0 121 123-2 I kw. 2014-40 0 0 0-40 -21-19 II kw. 2014 529 0 563 0-34 -33-1 III kw. 2014-256 0-256 0 0 1-1 IV kw. 2014-34 0-52 0 18 3 15 I kw. 2015 53 0 69 0-16 0-16 II kw. 2015-28 0-18 0-10 -14 4 III kw. 2015-302 0-371 0 69 56 13 IV kw. 2015 7 0-71 0 78 81-3 I kw. 2016 21 0 0 0 21 21 0 II kw. 2016 25 0 0 0 25-13 38 58 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela XVIII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 2014 9 084 0 3 595 0 5 489-637 6 126 2015 15 659 0-2 195 0 17 854 16 976 878 I kw. 2014 1 421 0 1 069 0 352-864 1 216 II kw. 2014 7 524 0 318 0 7 206 5 330 1 876 III kw. 2014 7 708 0 2 030 0 5 678 2 076 3 602 IV kw. 2014-7 569 0 178 0-7 747-7 179-568 I kw. 2015-138 0-1 479 0 1 341-23 1 364 II kw. 2015 7 182 0-1 214 0 8 396 6 455 1 941 III kw. 2015-234 0 547 0-781 1 123-1 904 IV kw. 2015 8 849 0-49 0 8 898 9 421-523 I kw. 2016 1 532 0 22 0 1 510 453 1 057 II kw. 2016 4 407 0 900 0 3 507 5 368-1 861 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 59

Tabela XIX Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 880 893 0-1 079 1 013 959 68 891 2015 13 798 13 799 0 189 11 918 1 692 1 188 504 I kw. 2014-2 768-2 768 0-167 -2 719 118 5 113 II kw. 2014 10 851 10 851 0-1 015 11 824 42 37 5 III kw. 2014-2 944-2 944 0 7-2 981 30 15 15 IV kw. 2014-4 259-4 246 0 96-5 111 769 11 758 I kw. 2015 8 831 8 831 0 0 8 588 243 22 221 II kw. 2015-3 422-3 427 0 93-3 572 52 47 5 III kw. 2015 4 671 4 676 0-6 3 374 1 308 1 064 244 IV kw. 2015 3 718 3 719 0 102 3 528 89 55 34 I kw. 2016-26 657-26 707 0 293-26 869-131 -94-37 II kw. 2016 20 576 20 585 0 2 126 19 006-547 -357-190 Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 9 10 11 12 13 14 15 2014-13 0-1 0-12 0-12 2015-1 0 0 0-1 -5 4 I kw. 2014 0 0 2 0-2 0-2 II kw. 2014 0 0 0 0 0 0 0 III kw. 2014 0 0 0 0 0 0 0 IV kw. 2014-13 0-3 0-10 0-10 I kw. 2015 0 0 0 0 0 0 0 II kw. 2015 5 0 0 0 5-5 10 III kw. 2015-5 0 0 0-5 0-5 IV kw. 2015-1 0 0 0-1 0-1 I kw. 2016 50 0 0 50 0 0 0 II kw. 2016-9 0 0-9 0 0 0 60 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela XX Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje według sektorów (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Narodowy Bank Polski Pozostałe inwestycje Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje aktywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 11 653 12 751 5-16 1 943 10 819 2 125 8 694 2015 30 738 20 146 2 154 243 19 747 10 639 9 108 I kw. 2014 17 979 8 116 3-18 -2 695 10 826 641 10 185 II kw. 2014 11 380 14 342 0-12 12 024 2 330 1 071 1 259 III kw. 2014-11 847-2 276 0 77-1 248-1 105-1 275 170 IV kw. 2014-5 859-7 431 2-63 -6 138-1 232 1 688-2 920 I kw. 2015 15 615 14 211 0 230 4 900 9 081 474 8 607 II kw. 2015-23 761-2 249 0-216 -5 063 3 030 651 2 379 III kw. 2015 11 218 1 264 0 131 1 662-529 -469-60 IV kw. 2015 27 666 6 920 2 9-1 256 8 165 9 983-1 818 I kw. 2016-20 457-62 0 15-4 607 4 530 296 4 234 II kw. 2016-10 123 9 212 0 692 6 904 1 616-467 2 083 Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje Pozostałe inwestycje pasywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 9 10 11 12 13 14 15 2014 1 098-4 940 8 251 4 076-6 289-797 -5 492 2015-10 592-621 100-7 969-2 102 128-2 230 I kw. 2014-9 863-3 732 731-415 -6 447 338-6 785 II kw. 2014 2 962 339-643 -484 3 750 1 853 1 897 III kw. 2014 9 571 4 229 2 672 4 731-2 061-3 154 1 093 IV kw. 2014-1 572-5 776 5 491 244-1 531 166-1 697 I kw. 2015-1 404 3 399-776 -1 946-2 081-1 599-482 II kw. 2015 21 512 7 987-3 725 15 600 1 650 521 1 129 III kw. 2015-9 954-4 257 64-4 683-1 078 935-2 013 IV kw. 2015-20 746-7 750 4 537-16 940-593 271-864 I kw. 2016 20 395 18 665-2 962 4 641 51 430-379 II kw. 2016 19 335 26 809-420 -10 501 3 447 2 444 1 003 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 61

Tabela XXI Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje aktywa (mln PLN) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje aktywa Kredyty udzielone Rezerwy techniczno- -ubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne należności 1 2 3 4 5 6 7 2014 12 751 673 664 2 121 234 6 277 2 782 2015 20 146 1 049-1 068 9 907 347 5 873 4 038 I kw. 2014 8 116 82-224 -1 075 153 8 098 1 082 II kw. 2014 14 342 42 13 101 505-27 886-165 III kw. 2014-2 276 65-3 865 1 193-57 294 94 IV kw. 2014-7 431 484-8 348 1 498 165-3 001 1 771 I kw. 2015 14 211 155 4 052 15 102 6 673 3 214 II kw. 2015-2 249 196-5 995 592-69 1 874 1 153 III kw. 2015 1 264 113 3 086-247 -168 450-1 970 IV kw. 2015 6 920 585-2 211 9 547 482-3 124 1 641 I kw. 2016-62 18-2 466 787 42 3 423-1 866 II kw. 2016 9 212 737 5 967-1 026-332 2 046 1 820 Tabela XXII Rachunek finansowy Pozostałe inwestycje pasywa (mln PLN) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje pasywa Kredyty otrzymane Rezerwy techniczo- ubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne pasywa 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 1 098-1 -12 899 18 054 9-6 535 2 636-166 2015-10 592 63 3 413-2 060 73-2 484-9 613 16 I kw. 2014-9 863 22-3 265-2 815 19-3 689 41-176 II kw. 2014 2 962-11 -10 608 13 446 18-304 413 8 III kw. 2014 9 571 3 7 560-807 -6-91 2 910 2 IV kw. 2014-1 572-15 -6 586 8 230-22 -2 451-728 0 I kw. 2015-1 404 0 4 063-3 576 157-944 -1 104 0 II kw. 2015 21 512 31 24 200-2 458-31 503-749 16 III kw. 2015-9 954-1 -5 336 3 346-61 -2 131-5 771 0 IV kw. 2015-20 746 33-19 514 628 8 88-1 989 0 I kw. 2016 20 395-29 22 684-1 775 10-1 097 602 0 Alokacja SDR-ów II kw. 2016 19 335 2 16 038 691-70 2 009 665 0 62 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela XXIII Rachunek finansowy Oficjalne aktywa rezerwowe aktywa (mln PLN) Okres Netto Złoto monetarne SDR Oficjalne aktywa rezerwowe Pozycja rezerwowa w MFW Razem Pozostałe aktywa rezerwowe Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe należności 1 2 3 4 5 6 7 8 2014 1 940 1-487 -809 3 235 9 358-6 123 0 2015 3 116 1-176 -897 4 188-3 192 7 380 0 I kw. 2014-13 645 0-496 -241-12 908-8 404-4 504 0 II kw. 2014-4 341 0 7 39-4 387-703 -3 684 0 III kw. 2014 14 020 0 2-155 14 173 12 237 1 936 0 IV kw. 2014 5 906 1 0-452 6 357 6 228 129 0 I kw. 2015 9 068-1 -188-647 9 904 9 155 749 0 II kw. 2015 19 587 0 12-63 19 638 19 641-3 0 III kw. 2015-4 196 1 0-174 -4 023-12 139 8 116 0 IV kw. 2015-21 343 1 0-13 -21 331-19 849-1 482 0 I kw. 2016 14 417 2-3 535-62 18 012 10 841 7 171 0 II kw. 2016 41 864 1-1 -26 41 890 43 469-1 579 0 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 63

Tabela XXIV Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego 1 2 3 4 5 6 Saldo rachunku bieżącego Produkt krajowy brutto Saldo obrotów towarowych i usługowych Produkt krajowy brutto Eksport towarów i usług Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Saldo rachunku bieżącego i rachunku kapitałowego Produkt krajowy brutto 2014 Jednostka I kw. II kw. III kw. IV kw. % -2,6-2,5-2,3-1,1 % 1,4 1,7 1,6 0,9 % 103,0 103,7 103,4 102,1 % 164,0 159,7 168,7 167,9 w mies. 4,9 4,8 5,1 5,0 % -1,1 1,1-0,3 1,5 A Saldo rachunku bieżącego mln PLN -10 526-10 454-9 556-5 119 B Saldo obrotów towarowych i usługowych mln PLN 5 761 7 191 6 844 4 493 C Eksport towarów i usług mln PLN 196 012 201 711 205 634 214 288 D Import towarów i usług mln PLN 190 251 194 520 198 790 209 795 E Saldo rachunku kapitałowego mln PLN 6 182 15 210 8 087 12 511 F Saldo inwestycji bezpośrednich mln PLN -19 676-2 252-10 512-8 288 G Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec okresu mln PLN 312 078 310 676 335 408 352 257 H Produkt krajowy brutto mln PLN 400 015 417 735 424 267 477 129 I Kurs średni EUR w okresie PLN 4,1846 4,1668 4,1758 4,2133 64 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny 2015 2016 I kw. II kw. III kw. IVkw. I kw. II kw. 0,4 0,4-2,4-0,8-0,2 1,0 4,1 3,3 1,8 3,1 4,0 4,9 108,6 106,9 103,8 107,2 108,0 109,9 186,1 192,0 180,5 168,2 178,0 172,3 5,6 5,8 5,4 5,0 5,3 5,2 4,1 1,5 2,0-0,2 2,3 1,0 1 850 1 593-10 472-4 203-800 4 330 17 032 14 028 8 016 15 875 17 016 21 768 215 983 218 036 220 247 236 083 229 287 241 132 198 951 204 008 212 231 220 208 212 271 219 364 15 194 4 829 19 173 3 314 10 538 133-11 613-81 -11 135-14 466-14 067-4 515 370 294 391 736 383 090 370 297 377 895 377 895 413 100 431 025 437 120 508 441 426 182 446 349 4,1956 4,0889 4,1879 4,2624 4,3602 4,3725 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 65

Tabela XXV Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki 1 2 3 4 5 7. 9. Zadłużenie zagraniczne Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Wpływy z eksportu towarów i usług Zadłużenie zagraniczne netto Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe 2014* Jednostka I kw. II kw. III kw. IV kw. % 69,5 70,9 72,2 72,8 % 19,2 18,5 18,9 17,2 % 71,5 71,3 69,3 61,0 % 148,5 150,7 153,6 153,0 % 37,1 37,7 37,6 37,5 % 99,3 100,9 95,6 90,8 % 6,4 9,0 6,3 11,7 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln PLN 1 164 014 1 198 821 1 232 248 1 251 028 B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln PLN 940 978 977 199 999 762 1 036 269 C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln PLN 223 036 221 622 232 486 214 759 D Produkt krajowy brutto mln PLN 1 674 786 1 690 805 1 707 448 1 719 146 E Oficjalne aktywa rezerwowe mln PLN 312 078 310 676 335 408 352 257 F Zadłużenie zagraniczne netto mln PLN 620 708 637 974 641 276 644 292 G Wpływy z eksportu towarów i usług mln PLN 783 627 795 297 802 338 817 645 H Zadłużenie zagraniczne z terminem wymagalności do 1 roku mln PLN 309 773 313 432 320 520 319 932 I Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln PLN 20 018 28 036 20 974 41 270 J Kurs średni EUR w okresie PLN 4,2045 4,1960 4,1780 4,1851 * prezentowane są kwartały w ujęciu płynnego roku, tj.: I kwartał 2014 obejmuje II kw. 2013 r. + III kw. 2013 r. + IV kw. 2013 r. + I kw. 2014 r. II kwartał 2014 obejmuje III kw. 2013 r. + IV kw. 2013 r. + I kw. 2014 r. + II kw. 2014 r. III kwartał 2014 obejmuje IV kw. 2013 r. + I kw. 2014 r. + II kw. 2014 r. + III kw. 2014 r. IV kwartał 2014 obejmuje I kw. 2014 r. + II kw. 2014 r. + III kw. 2014 r. + IV kw. 2014 r. I kwartał 2015 obejmuje II kw. 2014 r. + III kw. 2014 r. + IV kw. 2014 r. + I kw. 2015 r. II kwartał 2015 obejmuje III kw. 2014 r. + IV kw. 2014 r. + I kw. 2015 r. + II kw. 2015 r. III kwartał 2015 obejmuje IV kw. 2014 r. + I kw. 2015 r. + II kw. 2015 r. + III kw. 2015 r. IV kwartał 2015 obejmuje I kw. 2015 r. + II kw. 2015 r. + III kw. 2015 r. + IV kw. 2015 r. I kwartał 2016 obejmuje II kw. 2015 r. + III kw. 2015 r. + IV kw. 2015 r. + I kw. 2016 r. II kwartał 2016 obejmuje III kw. 2015 r. + IV kw. 2015 r. + I kw. 2016 r. + II kw. 2016 r. 66 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny 2015* 2016* I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. 72,9 74,1 73,9 71,9 71,2 75,3 17,8 20,2 19,4 18,2 20,2 21,5 60,6 66,6 65,6 63,2 68,6 67,2 150,8 151,4 149,6 144,6 142,1 147,7 36,1 36,4 36,8 35,7 34,3 34,0 93,5 95,8 95,0 92,8 93,3 85,8 16,5 14,3 14,0 13,8 8,0 6,0 1 263 514 1 293 093 1 299 086 1 287 235 1 283 663 1 368 464 1 039 215 1 032 170 1 047 673 1 053 236 1 024 584 1 073 687 224 299 260 923 251 413 233 999 259 079 294 777 1 732 231 1 745 521 1 758 374 1 789 686 1 802 768 1 818 092 370 294 391 737 383 090 370 296 377 896 438 896 624 940 635 131 646 361 638 678 618 314 618 739 837 616 853 941 868 554 890 349 903 653 926 749 346 042 375 158 363 826 343 673 352 609 376 487 61 045 56 147 53 668 51 157 30 363 26 366 4,1879 4,1684 4,1714 4,1837 4,2249 4,2958 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 67

Tabela XXVI Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe (mln PLN) Okres Razem Razem Zadłużenie zagraniczne Polski Sektor rządowy Razem Narodowy Bank Polski 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2014 1 251 028 214 759 1 036 269 511 156 20 511 136 20 315 13 692 6 623 2015 1 287 235 233 999 1 053 236 532 042 21 532 021 21 336 14 279 7 057 I kw. 2014 1 164 014 223 036 940 978 469 079 10 469 069 19 362 13 256 6 106 II kw. 2014 1 198 821 221 622 977 199 487 942 11 487 931 20 034 13 880 6 154 III kw. 2014 1 232 248 232 486 999 762 498 171 12 498 159 25 379 19 000 6 379 IV kw. 2014 1 251 028 214 759 1 036 269 511 156 20 511 136 20 315 13 692 6 623 I kw. 2015 1 263 514 224 299 1 039 215 521 757 13 521 744 24 349 17 543 6 806 II kw. 2015 1 293 093 260 923 1 032 170 507 130 19 507 111 33 304 26 407 6 897 III kw. 2015 1 299 086 251 413 1 047 673 519 729 22 519 707 28 731 21 798 6 933 IV kw. 2015 1 287 235 233 999 1 053 236 532 042 21 532 021 21 336 14 279 7 057 I kw. 2016 1 283 663 259 079 1 024 584 500 928 74 500 854 37 771 30 854 6 917 II kw. 2016 1 368 464 294 777 1 073 687 532 327 55 532 272 66 137 58 870 7 267 Okres Razem Zadłużenie zagraniczne Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Razem Razem Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe 10 11 12 13 14 15 16 17 18 2014 213 643 51 174 162 469 202 317 67 367 134 950 303 597 82 506 221 091 2015 213 105 58 934 154 171 207 565 70 003 137 562 313 187 90 762 222 425 I kw. 2014 203 990 59 382 144 608 193 456 65 178 128 278 278 127 85 210 192 917 II kw. 2014 203 126 49 246 153 880 197 973 67 549 130 424 289 746 90 936 198 810 III kw. 2014 209 287 53 536 155 751 198 892 68 522 130 370 300 519 91 416 209 103 IV kw. 2014 213 643 51 174 162 469 202 317 67 367 134 950 303 597 82 506 221 091 I kw. 2015 215 338 51 376 163 962 198 075 66 422 131 653 303 995 88 945 215 050 II kw. 2015 234 601 69 086 165 515 204 551 71 985 132 566 313 507 93 426 220 081 III kw. 2015 228 207 67 198 161 009 206 942 70 895 136 047 315 477 91 500 223 977 IV kw. 2015 213 105 58 934 154 171 207 565 70 003 137 562 313 187 90 762 222 425 I kw. 2016 217 560 61 143 156 417 208 383 68 226 140 157 319 021 98 782 220 239 II kw. 2016 215 839 54 770 161 069 217 061 73 837 143 224 337 100 107 245 229 855 68 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela XXVII Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (mln PLN) Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty Sektor rządowy Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Razem SDR alokacja Narodowy Bank Polski Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2014 511 156 0 427 719 83 100 20 317 20 315 6 623 13 623 0 69 2015 532 042 0 441 282 90 551 21 188 21 336 7 057 14 186 0 93 I kw. 2014 469 079 0 394 625 74 163 10 281 19 362 6 106 13 159 0 97 II kw. 2014 487 942 0 414 288 73 369 11 274 20 034 6 154 13 715 0 165 III kw. 2014 498 171 0 421 630 76 254 12 275 25 379 6 379 18 887 0 113 IV kw. 2014 511 156 0 427 719 83 100 20 317 20 315 6 623 13 623 0 69 I kw. 2015 521 757 0 441 957 79 590 13 197 24 349 6 806 17 412 0 131 II kw. 2015 507 130 0 425 898 81 027 19 186 33 304 6 897 26 220 0 187 III kw. 2015 519 729 0 434 171 85 351 22 185 28 731 6 933 21 662 0 136 IV kw. 2015 532 042 0 441 282 90 551 21 188 21 336 7 057 14 186 0 93 I kw. 2016 500 928 0 413 003 87 819 24 82 37 771 6 917 30 713 0 141 II kw. 2016 532 327 0 442 061 89 644 14 608 66 137 7 267 58 685 0 185 Pozostałe pasywa dłużne Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty MIF z wyłączeniem NBP Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Razem Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe sektory Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Rezerwy tech- niczno- -ubezpieczeniowe 2014 213 643 70 881 5 853 128 951 7 958 202 317 10 3 723 140 076 52 215 5 058 1 235 2015 213 105 70 597 6 369 128 619 7 520 207 565 338 4 896 143 598 54 717 2 771 1 245 I kw. 2014 203 990 78 437 5 821 113 712 6 020 193 456 1 3 533 134 110 51 232 3 430 1 150 II kw. 2014 203 126 67 432 5 539 123 655 6 500 197 973 1 3 558 137 856 52 004 3 374 1 180 III kw. 2014 209 287 70 737 5 426 124 950 8 174 198 892 1 3 665 136 120 53 118 4 836 1 152 IV kw. 2014 213 643 70 881 5 853 128 951 7 958 202 317 10 3 723 140 076 52 215 5 058 1 235 I kw. 2015 215 338 71 699 6 075 129 646 7 918 198 075 9 3 882 138 136 51 447 3 236 1 365 II kw. 2015 234 601 88 386 6 323 130 663 9 229 204 551 9 4 032 139 406 55 326 4 475 1 303 III kw. 2015 228 207 87 410 6 250 127 220 7 327 206 942 9 5 396 141 946 53 697 4 414 1 480 IV kw. 2015 213 105 70 597 6 369 128 619 7 520 207 565 338 4 896 143 598 54 717 2 771 1 245 I kw. 2016 217 560 75 031 6 743 127 844 7 942 208 383 56 4 871 145 061 53 574 2 938 1 883 II kw. 2016 215 839 67 716 9 165 132 902 6 056 217 061 59 4 158 149 250 58 082 3 666 1 846 Bilans Płatniczy RP za II kwartał 2016 69

cd. Tabeli XXVII Okres Razem Otrzymane kredyty handlowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe 24 25 26 27 28 29 2014 303 597 45 910 212 495 45 21 414 23 733 2015 313 187 49 071 220 113 174 22 241 21 588 I kw. 2014 278 127 47 758 189 061 41 16 577 24 690 II kw. 2014 289 746 47 491 198 503 45 21 949 21 758 III kw. 2014 300 519 47 464 208 442 53 21 952 22 608 IV kw. 2014 303 597 45 910 212 495 45 21 414 23 733 I kw. 2015 303 995 48 357 208 605 52 23 632 23 349 II kw. 2015 313 507 50 643 213 077 27 26 220 23 540 III kw. 2015 315 477 49 928 216 426 37 25 309 23 777 IV kw. 2015 313 187 49 071 220 113 174 22 241 21 588 I kw. 2016 319 021 53 231 225 406 175 24 578 15 631 II kw. 2016 337 100 55 152 235 429 682 30 082 15 755 70 Narodowy Bank Polski

www.nbp.pl