ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY. 31 marca W IV kw r. spadek deficytu w obrotach bieżących i zadłużenia zagranicznego Polski

Transkrypt

1 ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY 31 marca 214 W IV kw. 213 r. spadek deficytu w obrotach bieżących i zadłużenia zagranicznego Polski W IV kw. 213 r. na rachunku obrotów bieżących wystąpił deficyt w wysokości jedynie 1,1, wobec deficytu na poziomie 2,1 mld EUR w III kw. oraz deficytu o wartości 3,4 w IV kw. 212 r. W ujęciu całorocznym deficyt w obrotach bieżących obniżył się do 1,3% PKB wobec 1,9% PKB odnotowanych po III kw. oraz wobec deficytu na poziomie 3,7% PKB w całym 212 r. Zgodnie z danymi NBP w IV kw. 213 r. kontynuowany był trend poprawy wyniku w obrotach bieżących, ponadto po tym jak tempo tej poprawy w III kw. wyhamowało, pod koniec ub.r. ponownie nasiliło się. W relacji do PKB wartość deficytu na poziomie bliskim 1,% PKB nie była jeszcze notowana w historii danych NBP (tj. od 2 r.). W IV kw. kontynuowana była, ale już w wolniejszym tempie, poprawa wyniku w handlu zagranicznym, niemniej w IV kw. odnotowano silny spadek deficytu (poprawę wyniku) w dochodach. Taki wynik był efektem dość niskiej wartości reinwestowanych zysków (w ujęciu kwartalnym wartość niższa o ponad,5 niż wynikałoby to z opublikowanych wcześniej danych miesięcznych). W kontekście wyraźnej poprawy wyniku finansowego netto sektora przedsiębiorstw pod koniec ub.r. (wzrost wyniku netto o ok. 4% r/r) takie dane nieco zaskakują. Z drugiej strony należy pamiętać o sporych korektach danych NBP w tej kategorii, jak również niezbyt jednoznacznych danych dot. wyników finansowych przedsiębiorstw w IV kw. 213 r. W tym okresie bowiem odnotowano silny wzrost wyniku finansowego netto, przy spadku wartości wyniku z podstawowej działalności (tj. sprzedaży produktów, towarów i materiałów) co było z kolei wyłącznie efektem bardzo słabych wyników w jednej sekcji tj. wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę). Niezależnie od tego, czy dane za IV kw. ostatecznie zostaną zweryfikowane, czy w kolejnych miesiącach zostaną one przez NBP podtrzymane, trudno w warunkach oczekiwanej poprawy sytuacji gospodarczej oraz poprawy wyników finansowych przedsiębiorstw zakładać trwałość efektu tak niskiej wartości reinwestowanych zysków. Sądzimy, że po spadku wyników w l , ich ożywienie będzie jednym z czynników skutkujących wzrostem deficytu w obrotach bieżących. BIURO ANALIZ MAKROEKONOMICZNYCH bosbank.analizy@bosbank.pl ŁUKASZ TARNAWA Główny Ekonomista lukasz.tarnawa@bosbank.pl ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA Ekonomista janina.swiatkowska@bosbank.pl

2 Poza kategorią dochodów (wyższe rozchody z tytułu dywidend i reinwestowanych zysków w 214 r.) w kolejnych kwartałach oczekujemy także pogorszenia wyniku po stronie handlu zagranicznego. W minionych latach spowolnienie krajowej aktywności w ślad za osłabieniem gospodarki globalnej implikowało poprawę wyniku w handlu zagranicznym w związku z silniejszym dostosowaniem po stronie importu niż eksportu (przy wysokiej importochłonności polskiego eksportu podwójny efekt - w postaci niższego eksportu i popytu krajowego - osłabiający import). Obecnie w warunkach materializującego się ożywienia gospodarczego, w szczególności przyspieszenia wzrostu popytu krajowego (w tym inwestycji przedsiębiorstw, konsumpcji i odbudowy zapasów) oczekujemy już silniejszego odbicia po stronie importu. Ponadto, choć generalnie oczekujemy utrzymania bardzo niskiej dynamiki cen w handlu zagranicznym, to w porównaniu z 213 r. oczekujemy wzrostu dynamiki (mniejszego spadku) cen importu względem cen eksportu. Przy już niższej bazie odniesienia oczekujemy mniejszej skali spadku cen importowanych surowców. Ponadto dodatkowym czynnikiem stymującym pogorszenie wyniku w handlu zagranicznym będzie oczekiwane osłabienie eksportu do Rosji i na Ukrainę w 214 r., szczególnie że w przypadku handlu na wschód efekt importochłonności polskiego eksportu jest dużo niższy niż w przypadku handlu zagranicznego ze strefą euro (większy udział m.in. eksportu żywności niż tzw. eksportu uszlachetniającego). Biorąc pod uwagę powyższe oczekujemy spadku nadwyżki w handlu zagranicznym towarami i usługami w 214 r. do ok. 3,5, wobec 7,5 w 213 r. W relacji do PKB oczekujemy wzrostu deficytu na rachunku obrotów bieżących w 214 r. do ok 3,% PKB, co cały czas pozostanie relatywnie niską wartością, zarówno w porównaniu z danymi krajowymi notowanymi w ostatnich latach jak i w perspektywie międzynarodowej. Pomimo wyraźnego pogorszenia sytuacji po stronie rachunku kapitałowego w zakresie inwestycji bezpośrednich (odpływ netto kapitału z tytułu instrumentów dłużnych, transakcje związane z likwidacją podmiotów specjalnego przeznaczenia) oraz inwestycji portfelowych (generalnie w II poł. 213 r. negatywna dla rynków wschodzących zmiana oczekiwań dot. polityki pieniężnej Fed) tak silny spadek deficytu w obrotach bieżących nadal implikuje brak problemów z jego finansowaniem. Wartość deficytu kształtuje się bowiem poniżej wartości napływu kapitału z budżetu UE (fundusze strukturalne). Choć zmiany w polityce pieniężnej Fed, a także pogorszenie sentymentu wobec regionu Europy Środkowo-Wschodniej (gwałtowny odpływ kapitału z Rosji i

3 częściowo z regionu na początku 214 r.) będą stanowiły czynnik ograniczający silniejszy napływ kapitału zagranicznego w 214 r., to w kolejnych kwartałach wraz z stabilizowaniem się sytuacji globalnej, sytuacji rynków wschodzących i wciąż korzystniejszej sytuacji Polski na tle rynków wschodzących oczekujemy wyższej skali napływu kapitału, co powinno przekładać na utrzymanie korzystnej sytuacji w zakresie finansowania deficytu w obrotach bieżących. Sam wzrost deficytu nie powinien też być na tyle silny, aby generować problemy z jego finansowaniem, biorąc pod uwagę ograniczoną skalę deficytu, utrzymujący się napływ środków z budżetu UE oraz fakt, że w sporej części oczekiwany wzrost deficytu będzie wynikiem wyższych rozchodów z tytułu reinwestowanych zysków, które automatycznie (efekt rachunkowy) zwiększają wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce. W efekcie, zakładając w średnim terminie wygasanie obaw dot. perspektyw gospodarczych Chin oraz sytuacji w Rosji i na Ukrainie oczekujemy w II poł. 214 r. aprecjacji notowań złotego w warunkach stabilnej sytuacji zewnętrznej, przy podtrzymaniu podwyższonego ryzyka z tytułu powyższych czynników globalnych i lokalnych w krótszym okresie. Opublikowane dziś dane nt. poziomu oraz struktury zadłużenia zagranicznego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej Polski potwierdzają generalnie stabilną i korzystną na tle rynków wschodzących sytuację gospodarki polskiej postrzeganą przez pryzmat równowagi zewnętrznej. W IV kw. odnotowano spadek wartości zadłużenia zagranicznego Polski o blisko 4,5 do poziomu 275,5. Dodatkowo aprecjacja złotego w IV kw. ub.r. poskutkowała silniejszym spadkiem złotowej wartości zadłużenia. Wartość zadłużenia obniżyła się bowiem do 7,% PKB po IV kw. wobec 72,9% PKB odnotowanych po III kw. br. W skali całego roku (213 r. vs. 212 r.) wartość zadłużenia praktycznie nie zmieniła się, co, przy wyższej wartości PKB, poskutkowało lekkim spadkiem zadłużenia w relacji do PKB. W IV kw. odnotowano spadek zadłużenia sektora bankowego (głównie niższa wartość środków zagranicznych na rachunkach w polskich bankach) oraz sektora przedsiębiorstw (niższa wartość kredytów inwestorów bezpośrednich, po jej okresowym wzroście w III kw.). W IV kw. nieznacznie zwiększyła się wartość zadłużenia sektora publicznego, co było efektem (netto): dalszego ograniczenia zaangażowania inwestorów zagranicznych w obligacje złotowe, a jednocześnie zwiększenia zadłużenia z tytułu obligacji denominowanych w walutach obcych (emisje w IV kw.). Jednocześnie czynnikiem

4 hamującym dalszy spadek zadłużenia było wygasanie w IV kw. tendencji obserwowanych w II i III kw. w postaci silnego odpływu kapitału zagranicznego z krajowego rynku długu. Silny odpływ kapitału z tego rynku w połowie 213 r. poskutkował bowiem rocznym spadkiem wartości zadłużenia zagranicznego sektora publicznego po silnym jego wzroście w l Biorąc pod uwagę dotychczasowy, relatywnie ograniczony wpływ zmian w polityce pieniężnej Fed na pozycję zewnętrzną Polski podtrzymujemy naszą dotychczasową ocenę, że zmiany w polityce Fed w kolejnych kwartałach stanowią jedynie ograniczone ryzyko dla równowagi zewnętrznej gospodarki polskiej oraz notowań złotego. W pierwszym rzędzie w przypadku Polski silny wzrost globalnej płynności finansowej poskutkował praktycznie wyłącznie silniejszym napływem kapitału zagranicznego na rynek obligacji skarbowych, przy minimalnych zmianach w zakresie wzrostu zależności finansowania sektora prywatnego od napływu kapitału zagranicznego. Fakt ograniczonego napływu kapitału portfelowego do sektora prywatnego (rynek obligacji korporacyjnych oraz giełdy) skutkuje mniejszą zależnością polskiej gospodarki od finansowania zewnętrznego (na tle innych gospodarek wschodzących) i przekłada się obecnie na niższą zmienność notowań złotego i mniejsze ryzyko nasilenia odpływu kapitału z rynku obligacji skarbowych, gdyż stabilność złotego, przy stabilnych perspektywach wzrostu gospodarczego w najbliższych latach (w porównaniu do wielu rynków wschodzących) sprzyja mniejszym dostosowaniom także na rynku obligacji skarbowych. Zapewne nieco trwalszym, negatywnym skutkiem będzie ograniczenie napływu kapitału zagranicznego do regionu z uwagi na konflikt Rosja Ukraina i silny wzrost ryzyka Rosji, największego kraju w regionie i dotychczasowy silny odpływ kapitału z tego rynku. W ostatnich kwartałach najbardziej zagrożone zmianami polityki pieniężnej Fed oraz spowolnieniem gospodarki chińskiej (w kontekście napływu kapitału zagranicznego) były rynki wschodzące Ameryki Łacińskiej i Azji, przy lepszej sytuacji rynków Europy Środkowo- Wschodniej (po kryzysie napływ kapitału na te rynki i stąd uzależnienia od taniego i łatwego finansowania zagranicznego był relatywnie niski). Obecnie to właśnie te rynki, jako mniej zależne od zmian w polityce pieniężnej Fed oraz silniej przyspieszające mogłyby liczyć na silniejszy napływ kapitału zagranicznego, niemniej sytuacja w Rosji może w najbliższych kwartałach te pozytywne tendencje dla regionu EŚW osłabiać

5 Saldo obrotów bieżących i składowe 4-kw. suma krocząca rachunek bieżący towary - saldo -18 usługi - saldo dochody - saldo transfery - saldo -24 1q1 4q2 3q4 2q6 1q8 4q9 3q11 2q13 Dynamika składowych handlu zagranicznego 32 % r/r dane w EUR, w ujęciu nominalnym eksport import -32 1q1 4q2 3q4 2q6 1q8 4q9 3q11 2q13 Saldo obrotów bieżących w relacji do PKB 4-kw. suma krocząca Finansowanie deficytu w obrotach bieżących 4-kw. suma krocząca, % PKB -2, napływ netto inwestycji portfelowych - saldo rachunek kapitałowy (gł. fundusze UE) - saldo napływ netto inwestycji bezpośrednich - saldo rachunek bieżący (znak przeciwny) -4, -6, , 1q1 4q2 3q4 2q6 1q8 4q9 3q11 2q13, BOŚ Bank -8 1q1 4q2 3q4 2q6 1q8 4q9 3q11 2q

6 Dług zagraniczny i aktywa rezerwowe NBP 3 Dług zagraniczny w relacji do PKB 8 24 długoterminowe krótkoterminowe % PKB 6 krótkoterminowe ogółem 18 aktywa rezerwowe NBP q 3q1 1q3 3q4 1q6 3q7 1q9 3q1 1q12 3q13 Źródło: NBP 1q 3q1 1q3 3q4 1q6 3q7 1q9 3q1 1q12 3q13 Źródło: NBP Struktura podmiotowa zadłużenia zagranicznego 3 sektor pozarządowy i pozabankowy (s. przedsiębiorstw) sektor bankowy sektor rządowy i samorządowy NBP Międzynarodowa pozycja inwestycyjna (aktywa pasywa) q 3q1 1q3 3q4 1q6 3q7 1q9 3q1 1q12 3q13 Źródło: NBP -3 oficjalne aktywa rezerwowe derywaty finansowe pozostałe inwestycje inwestycje portfelowe -4 inwstycje bezpośrednie ogółem 1q4 1q5 1q6 1q7 1q8 1q9 1q1 1q11 1q12 1q13 1q11 2q11 3q11 4q11 1q12 2q12 3q12 4q12 1q13 2q13 3q13 4q13 saldo rachunku obrotów bieżących mln EUR % PKB -5,3-5,6-5,3-5, -5,3-4,8-4,4-3,7-3,1-2,3-1,9-1,3 saldo obrotów towarowych mln EUR eksport % r/r 19, 13, 1,7 6,7 5,3 2,1 6, 1,3 3,2 5,5 6,5 5, import % r/r 19,7 17, 9,5 4, 5,4-2,,5 5,5-2, -2,2 2,4 1,8 saldo usług mln EUR saldo docodów mln EUR saldo transferów bieżących mln EUR zadłużenie zagraniczne mld PLN % PKB 68,8 69,5 73,3 72,3 7,3 72,2 71,1 71,1 72,7 73,7 72,9 7, krótkoterminowe mln EUR długoterminowe mln EUR zadłużenie zagraniczne - NBP mln EUR zadłużenie zagraniczne - s. rządowy i samorządowy mln EUR zadłużenie zagraniczne - s. bankowy mln EUR zadłużenie zagraniczne - s. przedsiębiorstw mln EUR oficjalne aktywa rezerwowe NBP mln EUR Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym na potrzeby klientów BOŚ Bank i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ul. Żelazna Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: NIP: ; kapitał zakładowy: zł wpłacony w całości